De overheid levert allerlei overheidsproducten, zoals wegen, onderwijs, zorg, enzovoorts. Om die overheidsproducten te kunnen leveren, heeft de overheid geld nodig. Wat weet je al over de uitgaven van de overheid?
Leerdoel
Aan het eind van deze opdracht kun je:
beschrijven welke rol de ministeries spelen bij de uitgaven van de rijksoverheid.
het verschil beschrijven tussen overheidsbestedingen en overheidsoverdrachten.
Eindproduct
Als eindproduct van deze opdracht maak je een lijstje met drie zaken waarvan jij vindt dat de overheid meer geld aan zou moeten uitgeven en met drie zaken waarvan jij vindt dat de overheid minder geld aan zou moeten uitgeven. Natuurlijk leg je je keuze ook uit.
Activiteiten
Stap
Groepsgrootte
Activiteit
Stap 1
Alleen
Kennisbank over de overheid bestuderen en vragen beantwoorden.
Stap 2
Alleen
Uitgaves van de overheid indelen.
Stap 3
Alleen
Vragen over uitgaven van de overheid aan Onderwijs, Cultuur en Wetenschap beantwoorden.
Stap 4
Alleen
Vragen over Prinsjesdag beantwoorden.
Stap 5
Alleen
Filmpje over gezonde overheidsfinanciën kijken en vragen beantwoorden.
Stap 6
Alleen + samen
Lijstjes met drie zaken waar de overheid volgens jou meer aan uit moet geven en waarop de overheid zou moeten bezuinigen maken en gebruiken bij een klassengesprek.
Benodigdheden
Geen bijzonderheden.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2,5 uur nodig.
Stap 1: Uitgaven overheid
Ga naar de kennisbank economie en bestudeer het onderdeel:
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Hieronder zie je twee kolommen met overheidsuitgaven.
Huursubsidie
Salaris van een leraar.
Werkloosheidsuitkering
Aankoop van een gevechtsvliegtuig.
Kinderbijslag
Aanleg van een nieuwe spoorlijn.
AOW-uitkering
Bouw van een nieuw schoolgebouw.
Vragen
Wat is het verschil tussen de overheidsuitgaven in de eerste kolom en
overheidsuitgaven in de tweede kolom?
Hoe noem je uitgaven in de eerste kolom?
En hoe noem je uitgaven in de tweede kolom?
Stap 3: Uitgaven OC&W
In het cirkeldiagram zie je de uitgaven van de overheid aan Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
Beantwoord de volgende vragen.
Wie is op dit moment de minster van OC&W?
Wat is de grootste uitgavenpost van het ministerie van OC&W?
Hoeveel euro geeft het ministerie uit aan het voortgezet onderwijs?
Bedenk drie zaken in het Voortgezet onderwijs waar dit geld naartoe gaat.
Een leerling in het voortgezet onderwijs kost ongeveer € 5000,- per jaar.
Hoeveel leerlingen volgen er voortgezet onderwijs?
Wat wordt bedoeld met ‘Studiefinanciering’?
Hoeveel euro geeft het ministerie uit aan ‘Cultuur en media’?
Hoeveel euro is dat per Nederlander. Ga uit van 16,5 miljoen Nederlanders?
Stap 4: Vergelijk uitgaven/inkomsten
Op Prinsjesdag 2012 werden de verwachte inkomsten en uitgaven voor 2013 gepresenteerd.
De verwachte overheidsinkomsten voor 2013 bedroegen €247.400.000.000,-
De overheidsuitgaven voor 2013 werden geraamd op € 260.900.000.000,-.
Op welke dag valt Prinsjesdag?
Door welke minister worden verwachte inkomsten en uitgaven gepresenteerd?
Hoe noem je het overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven van het Rijk?
Hoe noem je de situatie als de overheid meer uitgeeft dan er binnenkomt?
Hoe kan de overheid meer geld uitgeven dan ze binnen krijgt?
Bereken het te verwachten tekort over 2013?
Stap 5: Gezonde overheidsfinanciën
Als de overheid jaar na jaar meer uitgeeft dan ze binnenkrijgt, kan dat tot problemen leiden.
Bekijk hierover het onderstaande videofragment.
Beantwoord nu de volgende vragen.
Wat wordt genoemd als de oorzaak van het tekort op de begroting?
Waardoor wordt dit tekort de komende jaren eerder groter dan kleiner als de overheid niets doet?
Wat is het probleem als de staatsschuld steeds hoger wordt?
Noem drie ingrijpende maatregelen die het kabinet in 2010 heeft genomen?
Waarom moesten er in 2011 extra maatregelen genomen worden?
Welke politieke partijen hebben samen het begrotingsakkoord 2013 gesloten?
Leg uit waarom de verhoging van de pensioenleeftijd kan leiden tot meer inkomsten en minder uitgaven voor de overheid.
Stap 6: Eindproduct
Bij het uitgeven van geld moet de overheid keuzes maken.
De overheidsinkomsten zijn niet zo hoog dat alles wat de overheid wil kan worden uitgevoerd.
Vind jij dat de overheid de goede keuzes maakt?
Maak een lijstje met drie zaken waarvan jij vindt dat de overheid er meer geld aan zou moeten uitgeven. Leg ook uit waarom de overheid aan deze zaken meer geld uit moet geven.
Als je het lastig vindt om een keuze te maken, vraag het dan eens aan je ouders/verzorgers.
Zij hebben er vast wel ideeën over.
Maak ook een lijstje met drie zaken waarvan jij vindt dat de overheid er wel op kan bezuinigen.
Ook nu leg je je keuzes uit. Natuurlijk kun je ook nu je ouders/verzorgers om advies vragen.
Klaar?
De twee lijstjes plus de uitleg gebruik je bij een klassengesprek over dit onderwerp.
Extra: LvoorL
Leerlingen voor leerlingen
Op de website www.lvoorl.nl vind je verschillende video's die door leerlingen voor leerlingen zijn gemaakt.
Hieronder staat een video die goed past bij dit thema.
Bekijk de video. Kun je de video goed volgen?
Bespreek de inhoud van de video met een klasgenoot.
Het arrangement Uitgaven overheid vmbo12 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Uitgaven overheid
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.