In deze opdracht leer je een aantal vormen van poëzie en rijm.
Kijk naar de volgende video. In de video zie je Toon Hermans.
Toon Hermans was een erg bekende cabaretier. In de tijd dat Toon Hermans optrad, waren er nog niet zoveel cabaretiers die echt bekend waren.
Hij probeerde zijn verhalen altijd zo te vertellen dat iedereen ze snapte.
Toon Hermans overleed in 2000.
In de volgende video vertelt hij een aantal van zijn gedichten. Ze zijn allemaal kort en grappig. Maar rijmen niet allemaal op dezelfde manier. Bespreek na het kijken waardoor de gedichtjes van Toon Hermans makkelijk te begrijpen en grappig zijn.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
rijmschema en dichtvormen herkennen.
zelf een gedicht maken vol gevoel.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je bestudeert het Kennisbankitem 'Gedichten' en maak de oefening over de verschillende dichtvormen.
Stap 2
Je bekijkt 5 video's van gedichten waarin gevoelens duidelijk zijn. Je overlegt met een klasgenoot over welke gevoelens deze gedichten gaan.
Stap 3
Je leest bekende kindergedichten en bepaalt welk rijmschema er is gebruikt.
Stap 4
Je schrijft een gedicht van 10 regels over iets wat jou persoonlijk raakt.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Samenvattend
Hier vind je de kennisbanken die horen bij deze opdracht.
Eindopdracht
Maak samen een gedicht vol gevoel.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1: Kennisbank
Bestudeer uit de Kennisbank Nederlands de volgende twee items over gedichten:
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Gedichten zijn er niet om iets uit te leggen.
Ze gaan over wat je voelt.
Geen wonder dat veel gedichten op muziek worden gezet, want ook muziek werkt op je gevoel.
Bekijk de volgende vijf videoclips en beantwoord daarna de vraag:
Video 1: Video 2:
Video 3: Video 4: Video 5:
Stap 3: Gedichten
Lees hier het bekende kindergedicht 'Het fluitketeltje' van Annie M.G. Schmidt:
Het fluitketeltje
Meneer is niet thuis en mevrouw is niet thuis,
het keteltje staat op het kolenfornuis,
de hele familie is uit,
en het fluit en het fluit en het fluit: túúúút
De pan met andijvie zegt: Foei, o, foei!
Hou eindelijk op met dat nare geloei!
Wees eindelijk stil asjeblief,
je lijkt wel een locomotief.
De deftige braadpan met lapjes en zjuu
zegt: Goeie genade, wat krijgen we nu?
Je kunt niet meer sudderen hier,
ik sudder niet meer met plezier!
Het keteltje jammert: Ik hou niet meer op!
Het komt door m'n dop! Het komt door mijn dop!
Ik moet fluiten, zolang als ik kook
en ik kan het niet helpen ook!
Meneer en mevrouw zijn nog altijd niet thuis
en het keteltje staat op het kolenfornuis,
het fluit en het fluit en het fluit.
Wij houden het echt niet meer uit... Jullie?
Auteur: Annie M.G. Schmidt
Welk rijmschema heeft het gedicht? Hoe heet dit rijmschema? Bespreek het met een klasgenoot.
Lees nu ook het gedicht 'De blikken fluit' van Daan Zonderland:
De blikken fluit
Er was eens een arme jongen
Die had een blikken fluit.
Daar blies hij de zonderlingste
En raarste liedjes uit.
De ouden schudden hun hoofden.
De wijzen werden kwaad.
De koning en zijn ministers
Verjoegen hem van de straat.
Maar alle jongens en meisjes
Gingen er heimlijk op uit
En luisterden 's nachts in het duister
Naar het lied van de Blikken Fluit.
Auteur: Daan Zonderland
Welk rijmschema heeft het gedicht? Hoe heet dit rijmschema? Bespreek ook dit gedicht met een klasgenoot.
Een gedicht wordt vaak gebruikt om een mening over een onderwerp over te brengen. Dit kan op verschillende manieren en de zinnen hoeven niet altijd precies te rijmen. Een gedicht kun je presenteren op een poster, maar bijvoorbeeld ook op een ansichtkaart.
Afronding
Samenvattend
Hier vind je de kennisbanken die horen bij deze opdracht.
Eindopdracht: maak samen een gedicht vol gevoel
Ga als volgt te werk:
Werk samen met een klasgenoot.
Kies een rijmschema. In overleg met je docent mag je ook een bepaalde dichtvorm kiezen.
Maak allebei een gedicht van vier regels over een afgesproken gevoel.
Dat gevoel is voor jullie allebei hetzelfde.
Bijvoorbeeld: schaamte, jaloezie, angst, afkeer, vrolijk... enz.
Voeg de twee gedichten samen tot één nieuw gedicht.
Zorg ervoor dat het gedicht mooi 'klinkt'. Pas waar nodig de zinnen een beetje aan zodat ze bij elkaar passen.
Klaar?
Laat jullie gedicht beoordelen door jullie docent.
Je docent beoordeelt het gedicht op de volgende punten:
Een gedicht wordt vaak gebruikt om een mening over een onderwerp over te brengen. Dit kan op verschillende manieren en de zinnen hoeven niet altijd precies te rijmen. Een gedicht kun je presenteren op een poster, maar bijvoorbeeld ook op een ansichtkaart.
Terugkijken
Intro
Kijk nogmaals de video van Toon Hermans. Welke rijmschema's herken je?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Had je die tijd ook nodig voor deze opdracht of kwam je tijd te kort?
Inhoud
Kon je de emoties herkennen in de gedichten/liederen?
Waarom denk je dat het belangrijk is dat emoties worden verwerkt in een gedicht?
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht? Is het gelukt om samen een samenhangend gedicht te schrijven?
Waren jullie het eens over de gevoelens die jullie in het gedicht wouden verwerken? En het onderwerp?
Het arrangement Opdracht: Fictie - Gedichten - vmbo-kgt12 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdracht hoort bij het thema 'Dichter bij dieren', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Nederlands voor vmbo-kgt12. In deze opdracht staan verschillende vormen van poëzie en rijm centraal. Na het behandelen van de theorie kan er worden geoefend met het herkennen van rijmschema's en dichtvormen, het herkennen van gevoelens in een gedicht en het schrijven van een gedicht.
Om de opdracht af te sluiten ga je in tweetallen een gedicht vol gevoel schrijven. Veel succes!
Deze opdracht hoort bij het thema 'Dichter bij dieren', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Nederlands voor vmbo-kgt12. In deze opdracht staan verschillende vormen van poëzie en rijm centraal. Na het behandelen van de theorie kan er worden geoefend met het herkennen van rijmschema's en dichtvormen, het herkennen van gevoelens in een gedicht en het schrijven van een gedicht.
Om de opdracht af te sluiten ga je in tweetallen een gedicht vol gevoel schrijven. Veel succes!
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Rijmschema en dichtvorm
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
In deze opdracht leer je een aantal vormen van poëzie en rijm.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
Bestudeer uit de Kennisbank Nederlands de volgende twee items over gedichten:
Gedichten zijn er niet om iets uit te leggen.
Lees hier het bekende kindergedicht 'Het fluitketeltje' van Annie M.G. Schmidt:
De blikken fluit
