Les over vitamines

Les over vitamines

Inleiding

Welkom bij ons digitaal leerarrangement over vitamines! 

We gaan het hebben over de volgende onderwerpen:

  • Wat voor soorten vitamines zijn er (in grote lijnen)?
  • Wat zijn de functies van vitamines?
  • De aanbevolen hoeveelheden van vitamines
  • Vitamines en medicijnen 
  • Vitaminepreparaten & voedingsmiddelen verrijkt met vitamines 

Wij hebben voor dit onderwerp gekozen om dat wij in het dagelijks leven veel bezig zijn met vitamines en er tijdens ons eten ook veel op letten. Zelf gebruiken we ook wel vitaminepreparaten, maar zijn deze pillen wel goed voor je? Is de hoeveelheid vitamine die in deze pillen zit geschikt voor jou als gebruiker? Dit gaan we allemaal behandelen in dit digitaal leerarrangement. 

Welke leerdoelen hebben we voor dit leerarrangement?

Als algemeen leerdoel hebben wij: de leerling kan na dit leerarrangement uitleggen wat de belangrijkste vitamines zijn, inclusief de functies hiervan

 

Laura, Liset & Hanneke

Soorten vitamines

In vet oplosbare vitamines

  • Vitamine A: een andere naam is retinol. Vitamine A is nodig voor de werking van de zintuigcellen in het netvlies van het oog. Komt vooral voor in bepaalde dierlijke voedingsmiddelen, zoals in melkproducten, kaas, roomboter, bak- en braadproducten, in lever en nieren en in vette vis. Ook in kant-en-klare babyvoeding wordt vitamine A toegevoegd. 
  • Provitamine A carotenoiden: komen onder andere voor in felgekleurde vruchten en groenten (mango's, wortelen, tomaten, paprika's,

Vitamine A en provitamine A zijn goed bestand tegen temperaturen van 100 graden. Bij bakken en braden gaan ze voor een deel verloren. Ze zijn niet bestand tegen licht. Vooral onder koele en donkere omstandigheden blijven de gehalten aan vitamine A en provitamine A jarenlang constant. 

  • Vitamine D: een andere naam is calciferol. Dit is een verzamelnaam voor de groep vitamine D. Als je een tekort aan vitamine D hebt, kun je rachitis krijgen. Er kunnen dan vervormingen optreden zoals O- en X-benen. Vitamine D komt voor in vette vissoorten en vislevers, haring, makreel, pelsers, schelvis, kabeljauw en tonijn. Ook komt het wel voor in koemelk, room, roomboter en kaas. De meeste vitamine D3 krijgen mensen door de ZON!
  • Vitamine E: een andere naam is tocoferol. Deze naam duidt op vruchtbaarheid. Tocos = vrucht en pherein = dragen. Vitamine E wordt in de industrie gebruikt als antioxidant. Ook komt het in plantaardige olieën, zoals tarwekiemolie, zonnebloemolie, palm- en raapolie en in margarines die ervan gemaakt worden. Ook tarwekiemen zelf zijn een bron voor deze vitamines. Daarnaast ook nog in eeidooier, melk, volkorenproducten en bruinbrood. In vlees, groenten en vruchten komt het in mindere mate voor. 

Toceferolen zijn goed bestand tegen verhitting: bij de voedselbereiding gaan ze niet verloren. 

  • Vitamine K: komt in de natuur veel voor in groene delen van planten. Andere namen zijn fylochinon en menadion. Het wordt ook in de darmflora in het menselijk lichaam gemaakt en kan daarna door de mens benut worden. Vitamine K is aanwezig in groene groenten, koolsoorten, aardappelen en plantaardige oliën, lever (vooral varkenslever).

Bij verhitting van de voedingsmiddelen blijft de vitamine niet behouden. 

In water oplosbare vitamines

  • Vitamine B12: zelfs als er voldoende van dit vitamine in de voeding aanwezig is, kan er toch een tekort in het lichaam voorkomen. De benutting van het vitamine is namelijk afhankelijk van de toestand van het maagslijmvlies. In de maagwand wordt een eiwitstof gemaakt (mucoproteïne) die absorptie van vitamine B12 mogelijk maakt. Die stof wordt de intrinsic factor genoemd. Vitamine B12 is hierin de extrinsic factor. Vitamine B12 komt alleen voor in dierlijke voedingsmiddelen. Lever bevat zeer veel vitamine B12. Melk, kaas, vis, vlees en eieren leveren de Nederlanders voldoende vitamine B12. 
  • Vitamine C: ook bekend onder de naam ascorbinezuur. Vitamine C komt voor in verse groente en in de meeste verse vruchten. Bladgroente, bloemkool, nieuwe aardappelen, aardbeien, zwarte bessen en citrusvruchten bevatten zeer veel vitamine C. In de schijf van vijf van het Voedingscentrum wordt de betekenis van groente en vruchten duidelijk benadrukt door er 1 van de grote vakken mee te vullen. 

Het gehalte aan vitamine C gaat snel achteruit door schoonmaken, snijden en koken van groenten en fruit. Dit wordt verorzaakt doordat het vitamine gemakkelijk geoxideerd wordt en goed oplost in water. 

Functies van vitamines

Functies van vitamines

Vitamine A:

  • Opbouw en werking van belangrijke oppervlakteweefsels (epitheelweefsel), namelijk: oogepitheel (hoornvlies), longepitheel (longblaasjes), slijmvliesepitheel
  • Een belangrijke bijdrage aan de weerstand tegen infecties, het in stand houden van het immuunsysteem
  • De vorming van sommige hormonen, onder andere progesteron
  • De vorming van rodopsine (staafjesrood) in het netvlies van het oog

Vitamine D:

  • Bevordert de absorptie van calcium uit het voedsel in de darm, zodat meer calcium met het bloed naar de weefsels wordt vervoerd
  • In het beenderengestel worden o.i.v. vitamine D3 calcium en fosfaat vastgelegd, in een goede verhouding. Dit gebeurt echter alleen wanneer er voldoende calcium in het bloed zit. De botten worden stevig. Dit is van belang voor het gebit. 
  • Activeert de nieren, om calcium en aminozuren terug te resorberen, zodat ze niet met de urine verloren gaan. 
  • Vitamine D3 houdt het serumcalciumniveau constant.
  • Vitamine D3 is nodig voor de vorming van macrofagen; dat zijn cellen die binnengedrongen infectiekiemen opruimen. Om deze reden is vitamine D3 belangrijk voor het immuunsysteem.

Vitamine E

  • Vitamine E bevordert de absorbtie van vitamine A en B-caroteen in de dunne darm.
  • In de weefsels heeft vitamine E een functie bij de opbouw van celmembranen, die een stevige structuur krijgen omdat d-tocoferol een complex vormt met het meervoudig onverzadigde vetzuur arachidonzuur. Bij mensen die en slechte vetabsorptie hebben bevindt zich minder vitamine E in de weefsel en is de levensduur van rode bloedlichaampjes korter. 

 

https://www.youtube.com/watch?v=KHVYdn2HuWk

  • Het arrangement Les over vitamines is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Hanneke van Tuinen
    Laatst gewijzigd
    2015-03-19 14:10:06
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Mens en voeding
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

    Bronnen

    Bron Type
    https://www.youtube.com/watch?v=KHVYdn2HuWk
    https://www.youtube.com/watch?v=KHVYdn2HuWk     		Link

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van