Klik op hier om erachter te komen wat er hier van je wordt verwacht.
Benodigde Voorkennis en Leerdoelen
Voor je aan deze ruimte begint...
weet je:
wat een additiereactie is
wat een chemisch evenwicht is en welke factoren een chemisch evenwicht beïnvloeden
wat een evenwichtsvoorwaarde is
de principes achter scheidingsmethoden (filtreren, extraheren, destilleren, bezinken) en analysetechnieken (GC, MS)
kun je:
reactievergelijkingen opstellen en kloppend maken
aan de hand van reactieomstandigheden beredeneren hoe een chemisch evenwicht verschuift
chemisch rekenen
analysespectra van gaschromatografie (GC), massaspectometrie (MS) interpreteren
is het handig om te weten:
wat fermentatie is
Wat ga je in deze ruimte leren?
je bent in staat om te beargumenteren welke productie-omstandigheden leiden tot een goede opbrengst van het eindproduct
je bent in staat om de juiste (combinatie van) scheidingsmethodes te kiezen die nodig zijn in een bepaald productieproces
je bent in staat om te beslissen welke zuiverheidsanalyses (GC en/of MS) kunnen worden ingezet om de zuiverheid van het eindproduct te kunnen bepalen en bent je bewust van de beperkingen van deze methoden
je kunt een productieproces op een juiste manier weergeven in een blokschema
je kunt twee verschillende productiemethoden tegen elkaar afwegen op basis van duurzaamheid
Ga bij jezelf na of je de voorkennis beheerst. Schrijf eventuele onzekerheden/onduidelijkheden op in je labjournaal in de vorm van vragen.
Oefening: Prof. Vitriool en Ir. Houtgeest testen je voorkennis
Halber Fritz vertelt je over de verschillende productiemanieren van ethanol.
Ethanol wordt op twee manieren gefabriceerd.
De ene manier is door additie van water aan etheen, een raffinageproduct uit aardolie.
De andere is door fermentatie (vergisting) van geschikte plantendelen.
Het bedrijf Shell heeft de additie-methode ontwikkeld in 1947.
Dit proces wordt nu nog steeds toegepast in Saoudi-Arabië.
De fermentatie-methode wordt tegenwoordig steeds meer gebruikt en is volop in ontwikkeling.
Neem onderstaande uitgebreidere informatie over de fabricage-manieren goed in je op. Schrijf een samenvatting in je labjournaal aan de hand van de 5 punten hieronder.
Met de achtergrondinformatie zul je helpen een productielijn voor ethanol te optimaliseren in de Virtuele Fabriek.
We moeten hiervoor:
de beste reactiecondities gaan bepalen
het product zo goed mogelijk zuiveren.
nauwkeurig bepalen hoe zuiver het product is geworden.
voor beide productiemethoden een werkbaar blokschema ontwerpen.
beide productiemethoden tegen elkaar afwegen.
Ethanolproductie: de additie-methode
Etheengas wordt samengevoegd met waterdamp. De optredende reactie is een evenwichtsreactie:
CH2=CH2(g) + H2O(g) ↔ CH3-CH2-OH, ΔE=-45 kJ mol-1
Etheen en stoom worden door een reactor geleid waarin de katalysator fosforzuur aanwezig is.
Dit fosforzuur zit als coating vastgehecht aan dragermateriaal gemaakt van siliciumoxide.
De gasstroom wordt na verblijf in de reactor naar een scheidingsruimte geleid. De ethanol wordt afgevoerd en
de overgebleven gassen worden teruggevoerd naar de instroom voor de reactor.
Door de juiste procesomstandigheden te kiezen is een rendement van 95% te halen.
Bekijk de eerste 2 minuten en 2 seconden van het volgende filmpje(tot en met "potent, but not potable"). Het is een Engelstalig filmpje. Als je woorden niet kent, zoek je ze op!
Heb je tijdens het kijken en lezen nagedacht over de ideale mix van procesomstandigheden (mengverhouding beginstoffen, druk, temperatuur, invloed katalysator? Zo niet, kijk en lees dan opnieuw, want prof. Vitriool en ir. Houtgeest willen winst maken en verwachten van jou dat je daarbij helpt!
2.2 Aanbeveling reactiecondities
In de Virtuele Fabriek wordt, zoals Halber Fritz je heeft verteld, een nieuwe ethanol-productielijn opgezet.
Prof. Vitriool en Ir. Houtgeest willen dat je advies geeft over de productie van ethanol door additie van water aan etheen.
Je advies wordt gevraagd over de volgende drie reactiecondities:
mengverhouding van de twee gassen etheen en waterdamp
de temperatuur
de druk
Houd daarbij de volgende kostenplaatjes in gedachten:
etheen is duurder dan stoom
productietijd gaat omhoog bij lagere temperatuur en tijd is geld
voor gebruik hoge druk zijn sterkere en dus duurdere pijpen en vaten nodig
bij hoge druk ontstaat een nevenreactie: de polymerisatie van etheen tot polyetheen
de katalysator fosforzuur is duur maar noodzakelijk (houd rekening met de oplosbaarheidseigenschappen van fosforzuur)
Schrijf een zorgvuldig geformuleerde aanbeveling (180-250 woorden), waarin je komt tot een beargumenteerd advies over elk van de drie genoemde reactiecondities. Je doet dit samen met een klasgenoot, die ook stage loopt in de Virtuele Fabriek. Uiteraard mis je de ervaring om tot een precieze waarde voor temperatuur en druk te komen, maar je kunt wel adviseren in termen van "hoog", "laag", "hoger dan", "lager dan", en/of "minimaal" of "maximaal" etcetera.
Gebruik voor het schrijven van je advies GoogleDocs of ga hiervoor naar deze website, waar een van jullie een nieuw document aanmaakt door een naam te kiezen voor jullie document en OK te klikken. Er wordt nu een nieuwe webpagina aangemaakt. Wanneer jij of je klasgenoot op zijn/haar computer ook naar deze site gaat, kunnen jullie samen tegelijkertijd schrijven aan de aanbeveling. Zodra jullie beiden tevreden zijn over de aanbeveling, kopieer je de tekst ieder in je eigen labjournaal met allebei jullie naam eronder.
Nagedacht en antwoord opgeschreven?
Heb je je aanbeveling netjes geformuleerd? Het zijn wel de bazen van de fabriek waar je het voor schrijft, dus pas je taalgebruik daaraan aan.
Heb je in je aanbeveling alle drie reactiecondities besproken? En daarbij rekening gehouden met de kostenplaatjes?
In de praktijk wordt een temperatuur van 300°C gebruikt, een druk van 60-70 bar en een overmaat etheen.
Had jij dit ook? Zo niet, bedenk dan met welke argumenten men tot deze omstandigheden komt. Schrijf een tweede versie van je aanbeveling onder je eerste versie in je labjournaal, waarin je met geldige argumenten uit komt op de genoemde condities en waar nodig je taalgebruik corrigeert.
2.3 Zuivering
Hoe zuiveren we de ethanol? Eerst oefenen met blokschema's
Nu de optimale reactiecondities zijn ingesteld, biedt dit de beste voorwaarden voor een goede opbrengst.
Maar hoe scheiden we ethanol van alle andere stoffen zodat we een zo zuiver mogelijke opbrengst krijgen?
Hiervoor is het belangrijk dat het ontwerp van de ethanol productielijn goed in elkaar zit.
Het proces-ontwerp geven we weer in een blokschema. Weet je hoe dat werkt.
Als je al in de Bleekmiddel-ruimte hebt gewerkt, weet je al veel van blokschema's en is onderstaande een extra training in blokschema's.
Samengevat bestaat een blokschema grofweg uit twee elementen: blokken die een bewerkingsproces of reactie voorstellen en verbindingspijlen die de stofstromen aangeven en de richting van de stofstromen.
Bij de verbindingspijlen worden de namen of de formules genoemd van de stoffen/deeltjes die van het ene naar het andere blok gaan.
Laten we je inzicht in het interpreteren van blokschema's oefenen aan de hand van de productie van 1,2-epoxypropaan, een goedje dat ze in een naburige fabriek produceren.
1,2-Epoxypropaan is interessant spul. Het wordt gebruikt als raceauto-brandstof, brandstof voor modelvliegtuigjes, maar ook om rauwe amandelen of pistachenoten te ontdoen van eventuele infecties met Salmonella.
Houd jij van noten?
Goed, sinds kort gebruikt de fabriek een nieuw ontwikkelde methode: propeen laten reageren met waterstofperoxide. Die waterstofperoxide kopen ze van ons.
Dit is de reactievergelijking: CH3CH=CH2 + H2O2 → CH3CHCH2O + H2O
En dit is de opzet van het blokschema, één reactieruimte en één scheidingsruimte:
2.4 Vervolg zuivering
Hoe zuiveren we de ethanol?
Ir. Houtgeest verwacht van je dat je nu bekwaam bent in het interpreteren van blokschema's.Jij en Halber Fritz hebben optimale reactiecondities ingesteld bij de ethanol-productielijn, da's mooi. Dit biedt de beste voorwaarden voor een goede opbrengst! Maar hoe krijgen we nu een zuivere opbrengst? Hoe zuiverder, hoe hoger de prijs die we er voor kunnen vragen!
Hiervoor is het belangrijk dat het hele ontwerp, ofwel het blokschema van de ethanol productielijn goed in elkaar zit.
Hieronder zie je het blokschema van de ethanol productielijn. Bestudeer het maar eens goed.
Er zijn overigens gasten uit een naburige Fabriek aanwezig vandaag in de Virtuele Fabriek.
ik heb geen tijd om ze rond te leiden en vraag jou om de gasten de ethanol productielijn te laten zien en ze uit te leggen wat er op de verschillende punten gebeurt en hoe de ethanol gezuiverd wordt.
Vul voor een juiste uitleg de onderstaande lege vakken in. Kies hiervoor uit de volgende begrippen.
Na je rondleiding hebben de gasten nog twee vragen voor je.
1. Waarom kun je meestal de terugvoer van stoffen niet rechtstreeks aangekoppeld tekenen op de ingang van de invoerstromen, zoals bij stofstromen A en B in de afbeelding hiernaast?
2. Welke temperatuur is eigenlijk het meest geschikt om te gebruiken bij ruimte H?
Noteer de antwoorden die je gegeven hebt aan de gasten in je labjournaal, dan kun je ze op een later moment nog bespreken met Ir. Houtgeest of Halber Fritz. (Schrijf er dan ook de vragen zelf bij, anders weet niemand straks waar het over gaat in je labjournaal.)
2.5 Zuiverheidsanalyse met MS
Het analyseren van de zuiverheid van de geproduceerde ethanol
Nu het ontwerp van de ethanolproductielijn zo is opgezet, dat het eindproduct zo zuiver mogelijk kan worden opgeleverd, moeten er natuurlijk ook controles worden opgezet om de zuiverheidsgraad van het eindproduct te controleren. Je krijgt de opdracht om je hier eens goed in te verdiepen.
Professor Vitriool wil dat je eerst naar de techniek massaspectrometrie (MS) gaat kijken, omdat dit zo'n mooie techniek is en daar is hij uiteraard zeer gevoelig voor.
Om je kennis over MS op te frissen dan wel aan te maken, wil ik dat je deze animatie over de MS-techniek gaat bekijken. Tip:lees eerst onderstaande opdrachten door, zodat je de bovengenoemde animatie gericht kunt bekijken en weet waar je specifiek op moet letten bij het oefenen met interpreteren van MS-spectra.
Na het bekijken van de animatie ga je hier naar toe om te oefenen met interpreteren van MS-spectra. Maak de oefening van Broom, Water, Methaan, Ethaan en Stof X. Noteer een samenvatting van je antwoorden in je labjournaal als volgt: kopieer de spectra in je labjournaal en zet eronder welk molecuulfragment voor welke piek verantwoordelijk is. Benoem alle pieken.
OK, klaar met oefenen? Dan nu het echte werk.
Ik heb de massaspectra van etheen, water en ethanol in je labjournaal gedaan. Verklaar door welke molecuulfragmenten de pieken op de verschillende massaspectra worden veroorzaakt.
Doe dit alleen voor pieken die een relatieve intensiteit hebben van minimaal 20%.
Vul hiervoor in je labjournaal een tabel met de volgende kolommen in:
Vul de kolom m/z-waarde van hoog naar laag in.
Werk samen met een medestagiair aan de tabel.
Tip: ga bij het bepalen van de fragmenten uit van de moederpiek, de piek veroorzaakt door M+, het molecuulion, waar geen atomen vanaf zijn gebombardeerd, maar slechts 1 elektron. Vanuit dit molecuulion kun je de piek met de eerstvolgende lagere m/z-waarde verklaren, door te bedenken welk stuk van het molecuul overeenkomt met het verschil in m/z-waarde en welke atoombinding dan verbroken moet zijn. Het is handig om de structuurformules van de stoffen voor je te zien.
2.6 Zuiverheidsanalyse met GC
Ir. Houtgeest komt erbij staan wanneer je met prof. Vitriool over de massaspectra aan het overleggen bent en wijst prof. Vitriool er fijntjes op dat kwalitatieve analysetechnieken misschien wel "grote schoonheid" bezitten, maar dat dat geen winst zal opleveren.
Ik ben geinteresseerd in de kwantiteit!
Bovendien, als de verontreiniging slechts een paar % beslaat, vallen die mooie selectieve pieken helemaal weg in de achtergrond of ruis.
Denk daar maar eens over na en noteer in je labjournaal waarom je welke analysetechniek wel of niet kunt gebruiken.
Gaschromatografie is de techniek die gebruikt moet gaan worden!
De concentratie water in ethanol kan met behulp van gaschromatografie worden bepaald. Daarvoor moet twee keer een chromatogram worden opgenomen.
Ir. Houtgeest vraagt je aan te geven wat je bij het opnemen van elk van beide chromatogrammen moet injecteren en ook aan te geven hoe je uit de verkregen chromatogrammen de concentratie water kunt bepalen.
Feedback
• denk na over waarom er twee chromatogrammen nodig zijn
• denk na of het uitmaakt hoeveel je injecteert
• denk na hoe de pieken op het spectogram een maat kunnen zijn voor de concentratie
Jouw antwoord aan Ir. Houtgeest
Geef je antwoord door in onderstaande vier zinnen op elke open plek een van de volgende fragmenten te kiezen.
01 water
02 geproduceerde ethanol
03 plaats van de piek van
04 de piekoppervlaktes van
05 een chromatogram opnemen (chromatogram 1) van
06 in chromatogram 1
07 een chromatogram opnemen (chromatogram 2) van
08 in chromatogram 2 komt te liggen
09 een bekende hoeveelheid
10 waar de piek van
11 de verhouding van
Feedback
Om GC als kwantitatieve methode te gebruiken moet altijd twee keer een chromatogram worden opgenomen. Handig als je de algemene manier noteert in je labjournaal!
Gebruik het juiste antwoord hierboven om daarmee in je labjournaal een algemeen geldende methode te noteren. Gebruik in plaats van de specifieke stofnamen "de stof waarin je geinteresseerd bent" en "het te onderzoeken mengsel".
2.7 Vervolg zuicerheidsanalyse met GC
De Gaschromatograaf
Nu je begrijpt hoe je de gaschromatogrammen moet gebruiken voor berekeningen, laat Halber Fritz je de gaschromatograaf zien. Bestudeer 'm goed!
Hij vertelt je dat de kolom bestaat uit een 30 meter lange capillaire buis met een polaire stationaire fase. Als dragergas wordt Helium gebruikt.
En nu: GC-en maar!
Halber Fritz vertelt je dat ze in dit GC-apparaat altijd nog een extra referentiestof gebruiken,
om nauwkeuriger concentraties te kunnen bepalen.
De bepaling doen jullie als volgt:
Jullie maken een standaardoplossing van water en de referentiestof in ethanol. De concentraties van deze stoffen zijn bekend.
Dit mengsel analyseren jullie in de gaschromatograaf. Hierbij worden de oppervlaktes van de pieken in het chromatogram gemeten (bepaling 1).
Vervolgens maken jullie een mengsel van de geproduceerde ethanol en de referentiestof.
De concentratie van de referentiestof hierin is even groot als in de standaardoplossing.
Dit mengsel van de geproduceerde ethanol en de referentiestof analyseren jullie ook in de gaschromatograaf, en de oppervlaktes van de pieken in het chromatogram worden gemeten (bepaling 2).
Uit de gemeten piekoppervlaktes kan het gehalte water in de geproduceerde ethanol worden berekend.
Dit zijn de chromatogrammen die jullie hebben gekregen:
In onderstaande tabel zijn de piekoppervlaktes (zonder eenheid) van water en de referentiestof vermeld, die bij jullie bepaling zijn gemeten.
Wat is nu de concentratie, in mol L-1, van water in het geproduceerde ethanol?
Ga er bij je berekening van uit dat door het toevoegen van de referentiestof aan de geproduceerde ethanol het volume niet toenam en dat tijdens de bepaling de referentiestof niet met andere stoffen heeft gereageerd.
Gebruik bovenstaande gegevens en het gegeven dat in jullie standaardmengsel de concentratie van water gelijk was aan 1,54 mol L-1.
Voldoet de geproduceerde ethanol aan de kwaliteitsnorm die het bedrijf Shell hanteert voor het via de additie-methode geproduceerde Crude Industrial Ethanol?
2.8 Aan het werk met het fermentatie-proces
Een andere productie-methode voor ethanol
Ir. Houtgeest loopt al een tijd met de gedachte rond dat het verstandig zou zijn om vanwege kosten en winstverwachtingen over te stappen op een andere productiemethode voor ethanol: via fermentatie. Zij weet dat ze in de VS daar al ver mee zijn.
Ze vraagt je nog eens goed te bestuderen hoe ze dit precies daar doen en daarvoor nogmaals onderstaand filmpje te bekijken (de eerste 2 minuten en 2 seconden; tot en met "potent, but not potable").
Hoe zou de productielijn in de Virtuele Fabriek uitgewerkt kunnen worden?
Ir. Houtgeest wil dat je nu aan de hand van het animatie-filmpje het blokschema voor dit proces gaat ontwerpen.
Zij geeft je daarvoor nog de volgende aanwijzingen:
We hebben maar ruimte voor maximaal 5 tanks (reactoren of scheidingsruimten), dus als verschillende stappen in dezelfde reactor kunnen worden gedaan, dan heeft dat de voorkeur.
Volgens mij houden ze in het filmpje informatie achter. Op de manier die ze daar laten zien kan het niet anders of de leidingen raken verstopt door alle pulp. Bedenk waar de verstoppingen met pulp kunnen ontstaan en verzin hiervoor een oplossing.
Ik heb contacten met een fabriek in de buurt. Ze kunnen ons verpulverd cellulose-materiaal leveren voor een zacht prijsje, dus in onze fabriek moet het proces vanaf daar ontwikkeld worden.
Als je je uitgewerkte blokschema straks aan me presenteert, wil ik in één oogopslag kunnen zien wat je bedoelt. Dus geef in het blokschema duidelijk aan welke scheidingsmethoden we moeten gaan gebruiken.
En zet bij alle stofstromen een of meer van de volgende bijschriften: cellulose-houdend materiaal, enzymen, ethanol, gist, koolstofdioxide, suikers, water.
Het is best een klus dus vraag een mede-stagiair om er samen met je aan te werken. Doe dit hier of in GoogleDocs. Als jullie klaar zijn, kopieer het blokschema dan naar jullie labjournaal. Dan kunnen we het bekijken.
- heb je bij alle stofstromen bijschriften staan?
- heb je waar mogelijk stofstromen terug geleid naar een eerdere ruimte?
- zijn alle leidingen goed aangesloten op de reactoren en scheidingsruimten? Een blokschema is namelijk een bouwtekening; leidingen die eindigen voordat ze bij een reactorvat of scheidingsruimte zijn aangekomen leveren geen product op maar een hoop rotzooi, en dat kunnen wij weer opruimen.
Welke productiemethode kiezen?
Weet jij al welke van de twee methoden nu het beste is voor de Virtuele Fabriek? Ik vind het een lastige keuze.
Ir. Houtgeest bekijkt alles vanuit geld en tijd.
Prof. Vitriool ziet alleen maar de "schoonheid" achter elke chemische reactie.
Ik vind dat duurzaamheid ook in de beslissing moet worden meegenomen.Daarom heb ik zelf al wat zitten uitzoeken over recente ontwikkelingen in de wereldproductie van ethanol en heb een paar dingen op een rijtje gezet.
Ik vond gisteren nog een bericht van TNO over een nieuw proces.
Lees het hier.
In de tabel hieronder ben ik begonnen een overzichtje te maken.
Ik wil graag dat je hier je licht over laat schijnen en in je labjournaal voor elke tabelcel
1] uitlegt of je het hier mee eens bent of niet
2] waar nog niets staat ingevuld, beargumenteerde aanvullingen geeft,
om uiteindelijk de hoofdvraag te beantwoorden: in welk van de genoemde productiemethoden zou de Virtuele Fabriek moeten investeren volgens jou?
Feedback
Ik lees je aangepaste tabel graag terug in je labjournaal. Ben benieuwd naar jouw visie op waarin de Virtele Fabriek zou moeten investeren!
2.9 Reflectie
Kijk in je labjournaal naar de leerdoelen die bij het onderdeel Reflectie nog eens voorgedrukt staan en doe het volgende:
→ Zet onder elk leerdoel een cijfer van 1 t/m 5 om aan te geven hoe goed je dat leerdoel denkt te beheersen:
1 helemaal niet,
2 een beetje maar veel te weinig
3 wel aardig maar niet gegarandeerd
4 ruim voldoende
5 goed, kom maar op met die toetsvragen
→ Bespreek de leerdoelen waar je jezelf minder dan een 4 voor hebt gegeven en doe dit als volgt:
Geef bij elk van die leerdoelen aan, in hoeverre het komt doordat je:
a. er onvoldoende je best voor hebt gedaan
b. er onvoldoende tijd aan hebt besteed
c. het onderwerp te moeilijk vond
d. iets anders, namelijk...
Bedenk bij elk van die leerdoelen concrete vragen voor je docent:
a. wat heb je gemist aan uitleg/informatie om dit leerdoel te kunnen bereiken?
b. wat snap je precies niet?
Wat ga je concreet doen om dit leerdoel/deze leerdoelen alsnog te gaan beheersen
Laat het je docent weten wanneer je je reflectie-opdracht hebt gedaan. Afhankelijk hiervan wordt het vervolg van je stage bepaald.
Als je je reflectie-opdracht hebt afgerond, klik dan op de afbeelding om terug te blikken op je werkzaamheden in de Ethanol Productieruimte en te horen wat er nu van je verwacht wordt.
Het arrangement 2 H2 Ethanol productieruimte is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Bètapartners
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2015-05-08 10:05:02
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Dit materiaal is achtereenvolgens ontwikkeld en getest in een SURF-project (2008-2011: e-klassen als voertuig voor aansluiting VO-HO) en een IIO-project (2011-2015: e-klassen&PAL-student). In het SURF project zijn in samenwerking met vakdocenten van VO-scholen, universiteiten en hogescholen e-modules ontwikkeld voor Informatica, Wiskunde D en NLT. In het IIO-project (Innovatie Impuls Onderwijs) zijn in zo’n samenwerking modules ontwikkeld voor de vakken Biologie, Natuurkunde en Scheikunde (bovenbouw havo/vwo). Meer dan 40 scholen waren bij deze ontwikkeling betrokken.
Organisatie en begeleiding van uitvoering en ontwikkeling is gecoördineerd vanuit Bètapartners/Its Academy, een samenwerkingsverband tussen scholen en vervolgopleidingen. Zie ook www.itsacademy.nl
De auteurs hebben bij de ontwikkeling van de module gebruik gemaakt van materiaal van derden en daarvoor toestemming verkregen. Bij het achterhalen en voldoen van de rechten op teksten, illustraties, en andere gegevens is de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht. Mochten er desondanks personen of instanties zijn die rechten menen te kunnen doen gelden op tekstgedeeltes, illustraties, enz. van een module, dan worden zij verzocht zich in verbinding te stellen met de programmamanager van de Its Academy (zie website).
Gebruiksvoorwaarden: creative commons cc-by sa 3.0
Handleidingen, toetsen en achtergrondmateriaal zijn voor docenten verkrijgbaar via de bètasteunpunten.
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les maakt onderdeel uit van de e-klas 'De virtuele fabriek' voor VWO 6 voor het vak scheikunde.
Leerniveau
VWO 6;
Leerinhoud en doelen
Scheikunde;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Trefwoorden
e-klassen rearrangeerbaar
2 H2 Ethanol productieruimte
nl
Bètapartners
2015-05-08 10:05:02
Deze les maakt onderdeel uit van de e-klas 'De virtuele fabriek' voor VWO 6 voor het vak scheikunde.
Je bent aangekomen in de Ethanol Productieruimte.
Klik op hier om erachter te komen wat er hier van je wordt verwacht.
Benodigde Voorkennis en Leerdoelen
Voor je aan deze ruimte begint...
Schrijf eventuele onzekerheden/onduidelijkheden op in je labjournaal in de vorm van vragen.
How Ethanol Is Made Animated Feature - YouTube.flv
Bekijk de eerste 2 minuten en 2 seconden van het volgende filmpje(tot en met "potent, but not potable"). Het is een Engelstalig filmpje. Als je woorden niet kent, zoek je ze op!
Houd daarbij de volgende kostenplaatjes in gedachten:
Heb je je aanbeveling netjes geformuleerd? Het zijn wel de bazen van de fabriek waar je het voor schrijft, dus pas je taalgebruik daaraan aan.
1,2-Epoxypropaan is interessant spul. Het wordt gebruikt als raceauto-brandstof, brandstof voor modelvliegtuigjes, maar ook om rauwe amandelen of pistachenoten te ontdoen van eventuele infecties met Salmonella.
additie (101),
OK, klaar met oefenen? Dan nu het echte werk.
1 helemaal niet,
