8 H7 Elektrolyse

7 Elektrolyse

Leerdoelen en voorkennis bij hoofdstuk 7

Voordat je aan hoofdstuk 7 begint kun je:

  • uitleggen wat een elektrode is,
  • uitleggen dat een stroombron gezien kan worden als een elektronenpomp.

Na hoofdstuk 7 kun je:

  • een schematische tekening maken van een elektrolyseopstelling,
  • bij een elektrolyseopstelling aangeven wat de oxidator is en wat de reductor,
  • bij een elektrolyseopstelling aangeven welke de positieve elektrode is en welke de negatieve,
  • aangeven hoe metalen elektrolytisch uit een oplossing gewonnen kunnen worden,
  • aangeven hoe onedele metalen door middel van elektrolyse gewonnen kunnen worden,
  • berekeningen uitvoeren aan elektrolyseopstellingen aan de hand van de wet van Faraday.
  • aangeven dat bij elektrolyse chloride-ionen eerder dan watermoleculen reageren aan de positieve elektrode.

7.1 Survival Challenge Intro

Ontsmetting gezocht

Je hebt uiteindelijk een noodsignaal uitgezonden! Maar de tijd begint te dringen. Je hand is flink verwond tijdens de crash en begint te ontsteken. Je weet dat in de tropen ontstekingen erg snel kunnen verslechteren. Bloedvergiftiging en koudvuur liggen op de loer. Een ontstoken vinger kan al binnen twee dagen dodelijk worden. Je moet de hand blijven ontsmetten, maar je ontsmettingsmiddelen uit de EHBO doos zijn inmiddels op. Als je niet snel je hand kunt ontsmetten  ben je misschien wel dood vlak voordat je gered wordt!

Je weet dat chloorwater ontsmet als geen ander. Chloor is een vluchtige stof die helaas niet in het wrak aanwezig is. Je beseft dat als je redoxreacties ook zou kunnen laten verlopen tegen de potentiaal in, je van chloride-ionen (uit de zoutzakjes) chloor kunt maken. Terwijl je hierover hardop aan het denken bent, mompelt de piloot iets over elektrolyse...en zakt weer buiten bewustzijn.

7.2 Theorie

 

Rekenen aan elektrolysereacties

Een coulomb is gedefinieerd als 1 As (ampère-seconde) oftewel:

1 C = 1 ampère x 1 seconde

De constante van Faraday wordt in deze context ook vaak gebruikt. De constante van Faraday is de totale lading (in coulomb) van 1 mol elekronen, namelijk 9,64853 * 104 C/mol.

Met bovenstaande gevegevens kun je ampère omrekenen naar het aantal mol elektronen. Wanneer je het totale aantal (mol) elektronen weet, kun je vaak ook de hoeveelheid ionen, moleculen of atomen uitrekenen. Dit ga je oefenen in de volgende opdracht. 

 

Natrium maken

 

 

7.3 Oefenen

 

Kathodische bescherming

Bekijk onderstaand filmpje.   

 

Amerikaanse defensie zet pijpleiding onder stroom

7.4 Experimenteel

Bereiding van metalen uit zoutoplossingen

Bekijk via de website van SchoolTV de video over aluminium.

Je hebt gezien dat de bereiding van aluminium uit bauxiet veel energie kost. Dit komt onder meer doordat het aluminiumoxide eerst in vloeibare toestand moet worden gebracht. Het blijkt ook mogelijk om aluminium door middel van elektrolyse te winnen. Aangezien dit proces bij kamertemperatuur mogelijk is, zou dit een grote kostenbesparing zijn. Maar dan moet het aluminiumoxide wel eerst opgelost worden in water.

Aluminiumoxide is echter slecht oplosbaar in water (zie tabel 45A van Binas). Met een zuurbase reactie is aluminiumoxide vrij gemakkelijk om te zetten in een oplosbaar aluminiumzout. Je zou bijvoorbeeld zwavelzuur kunnen gebruiken om aluminiumoxide om te zetten in het oplosbare zout aluminiumsulfaat. Zou het mogelijk zijn om aluminium te winnen uit een oplossing van aluminiumsulfaat? En hoe zit dat met andere zoutoplossingen?

Je gaat nu weer zelf aan de slag. De onderzoeksvraag van het practicum dat je gaat doen is: is het mogelijk om metalen te winnen uit zoutoplossingen? Een werkdocument voor het practicum is hier te vinden.

1. Voorspel met behulp van tabel 48 (Binas) welke processen kunnen verlopen wanneer je aluminiumoxide oplost in een zuur en elektrolyse toepast. Stel de halfreacties op per elektrode en geef de totaalreacties, ook wanneer je denkt dat je het metaal niet kan winnen op deze manier.

2. Voorspel bij elk van de volgende vijf experimenten tenslotte wat je verwacht waar te nemen.

  • Kun je aluminium winnen uit een oplossing van aluminiumsulfaat?
  • Kun je koper winnen uit een oplossing van kopersulfaat?
  • Kun je zink winnen uit een oplossing van zinksulfaat?
  • Kun je natrium winnen uit een oplossing van natriumchloride?
  • Kun je zilver winnen uit een oplossing van zilvernitraat?

3. Je krijgt de beschikking over oplossingen van aluminiumsulfaat, kopersulfaat, zinksulfaat, natriumchloride en zilvernitraat. Bouw een elektrolyse opstelling en voer je onderzoek uit. Noteer nauwkeurig welke waarnemingen te zien zijn aan beide elektroden.

4. Kloppen je waarnemingen met je hypothese? Zo nee, waarom niet? Bespreek je resultaten met andere leerlingen. Geef vervolgens antwoord op de deelvragen en daarna antwoord op de onderzoeksvraag.

7.5 Verwerking

7.6 Diagnostische toets

Diagnostische toets

Maak de diagnostische toets van dit hoofdstuk en bespreek je resultaat met de PAL.

7.7 Survival Challenge

7.8 Slot

  • Het arrangement 8 H7 Elektrolyse is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Bètapartners Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
    Laatst gewijzigd
    2015-05-08 14:53:45
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

    Dit materiaal is achtereenvolgens ontwikkeld  en getest in een SURF-project  (2008-2011: e-klassen als voertuig voor aansluiting VO-HO) en een IIO-project (2011-2015: e-klassen&PAL-student).  In het SURF project zijn in samenwerking met vakdocenten van VO-scholen, universiteiten en hogescholen e-modules ontwikkeld voor Informatica, Wiskunde D en NLT.  In het IIO-project (Innovatie Impuls Onderwijs) zijn in zo’n samenwerking modules ontwikkeld voor de vakken Biologie, Natuurkunde en Scheikunde (bovenbouw havo/vwo).  Meer dan 40 scholen waren bij deze ontwikkeling betrokken.

    Organisatie en begeleiding van uitvoering en ontwikkeling is gecoördineerd vanuit Bètapartners/Its Academy, een samenwerkingsverband tussen scholen en vervolgopleidingen. Zie ook www.itsacademy.nl

    De auteurs hebben bij de ontwikkeling van de module gebruik gemaakt van materiaal van derden en daarvoor toestemming verkregen. Bij het achterhalen en voldoen van de rechten op teksten, illustraties, en andere gegevens is de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht. Mochten er desondanks personen of instanties zijn die rechten menen te kunnen doen gelden op tekstgedeeltes, illustraties, enz. van een module, dan worden zij verzocht zich in verbinding te stellen met de programmamanager van de Its Academy (zie website). 

    Gebruiksvoorwaarden:  creative commons cc-by sa 3.0

    Handleidingen, toetsen en achtergrondmateriaal zijn voor docenten verkrijgbaar via de bètasteunpunten.

     

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze les maakt onderdeel uit van de e-klas 'Survival in de Afrikaanse Bush' voor VWO 5 voor het vak scheikunde.
    Leerniveau
    VWO 5;
    Leerinhoud en doelen
    Scheikunde; Reactiviteit;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Trefwoorden
    e-klassen rearrangeerbaar

    Bronnen

    Bron Type
    https://dl.dropboxusercontent.com/u/17856457/Redox%20eklassen/H7_controller.swf
    https://dl.dropboxusercontent.com/u/17856457/Redox%20eklassen/H7_controller.swf
    Video
    https://dl.dropboxusercontent.com/u/17856457/Redox%20eklassen/Slot_controller.swf
    https://dl.dropboxusercontent.com/u/17856457/Redox%20eklassen/Slot_controller.swf
    Video

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    , Bètapartners. (z.d.).

    test

    https://maken.wikiwijs.nl/45635/test

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Meer informatie voor ontwikkelaars

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.