Auteur: Karen Jong
Titel: ‘Privacy, wat is dat?’
Beschrijving:
Leerlingen denken na en discussiëren over wat privacy voor hen persoonlijk betekent. Ze schrijven een toekomstscenario over hoe internetprivacy er in 2025 uit zal zien.
Doelgroep:
Onderbouw HAVO/VWO
Thema:
Privacy
Vak/kerndoelen Onderbouw:
Nederlands (kerndoel 1, 4, 5, 6 & 7), Maatschappijleer (kerndoel 36 & 42), Burgerschapsvorming.
Competenties Mediawijsheid*:
Begrip (B1: bewust zijn van medialisering van de samenleving & B3: zien hoe media de werkelijkheid kleuren), Communicatie (C1: informatie vinden en verwerken), Strategie (S1: reflecteren op het eigen mediagebruik).
Werkvorm: Klassikale instructie, individuele brainstorm/informatieverwerking, individuele en klassikale reflectie.
Lesduur:
2 x 50 minuten + huiswerkopdracht 50 minuten.
Leerdoel(en):
Door het kijken en luisteren naar film(fragmenten) leren leerlingen visuele bronnen te gebruiken voor analyse, observatie en interpretatie. Leerlingen worden zich bewust van wat privacy voor hen persoonlijk inhoudt.
Vereiste voorkennis leerlingen:
Basiskennis van het internet (gebruiken van een internetbrowser en een zoekmachine). Als je een mindmap met de leerlingen maakt moeten zij weten hoe dat werkt.
Benodigdheden:
Digiboard, internet, Teleblikaccount om filmpjes te laten zien. Printer om werkbladen uit te printen. Voor de huiswerkopdracht een computer met internet per leerling.
Bijzonderheden/tips:
Indien wenselijk kun je de huiswerkopdracht (het werkblad ‘Privacy, wat is dat?’), ook in één les van 50 minuten laten maken. Zorg dan wel dat leerlingen van te voren goed na hebben kunnen denken over de laatste opdracht (internetprivacy in 2025), anders is 50 minuten erg krap.
Deze les is goed te combineren met de Teleblikles ‘Privacy commercial?’ voor onderbouw HAVO/VWO. De Inleiding en de discussie in de Kern van deze lessen zijn identiek aan elkaar waardoor je die slechts eenmalig hoeft te geven. De verwerkingsopdracht van ‘Privacy commercial’ is een samenwerkingsopdracht die goed aansluit bij deze individuele verdiepingsopdracht over privacy.
NB: check of de links werken en/of nog actueel zijn.
Inleiding (15 minuten):
Bekijk de Teleblikaflevering van Focus op de Maatschappij: Internet en Privacy (29 november 2011): http://teleblik.nl/media/5443698
Kern (35 minuten + huiswerkopdracht ca. 50 minuten): Discussieer met de leerlingen over ‘privacy’:
- Wat is privacy? (Je kunt een mindmap met hen maken om het te visualiseren en te concretiseren)
- Waarom schenden organisaties als Facebook en Google eigenlijk onze privacy?
- Veel apps en socialmedia-accounts zijn gratis. In ruil daarvoor verkopen ze je gegevens aan commerciële partijen. Wat vind je daarvan? (En eventueel: Zou je er voor willen betalen om dat te stoppen?)
- Wie denkt er altijd goed na voordat hij/zij iets online zet?
- Wie heeft er aangepaste privacy-instellingen van bijvoorbeeld Facebook en waarom heb je dat?
- Wie praat er wel eens met zijn/haar ouders of vrienden over privacy op internet?
- Mogen je ouders zonder jouw toestemming iets van of over jou op bijvoorbeeld Facebook zetten?
- Wat vinden jullie van de expositie ‘Showroom Girls’ van Willem Popelier?
- Stel dat jouw telefoon gehackt wordt, en al je foto’s, filmpjes, gesprekken en berichten worden online gezet of gebruikt voor een tentoonstelling zoals die van Willem Popelier. Zou je dat dan erg vinden, of heb je ‘toch niets te verbergen’?
Bekijk het filmfragment van SchoolTV-weekjournaal (14 juni 2013) http://teleblik.nl/media/5447354/fragment?start=0&end=351
Wat vinden de leerlingen ervan dat Edward Snowden de staatsgeheimen van de NSA lekte?
Laat de leerlingen individueel het bijbehorend werkblad ‘Privacy, wat is dat?’ als huiswerkopdracht maken. Neem met hen vooraf de vragen door. Leg bij opdracht 3 & 4 uit dat als je op je eigen naam zoekt in een zoekmachine, je deze tussen dubbele aanhalingstekens moet zetten in het zoekvenster. Hiermee vergroot je de kans op relevante informatie en je verkleint het aantal zoekresultaten.
(NB: bij zoekopdrachten naar mensen van wie je de exacte naam niet weet, gebruik je géén dubbele aanhalingstekens. De zoekmachine filtert dan namelijk de mogelijk juiste naam eruit).
Leg uit dat er meer zoekmachines zijn dan Google die ook andere resultaten kunnen geven, zoals ixquick (die Bart de Koning in het SchoolTV-weekjournaal noemt). Leerlingen die extra uitgedaagd willen/kunnen worden, kunnen ook in Yahoo of Bing zoeken.
Kijk voor een uitgebreide les hierover bij de Teleblikles ‘Privacy’ onderbouw VMBO.
Bij de laatste opdracht moeten leerlingen een toekomstscenario bedenken en schrijven over hoe we in 2025 om zullen gaan met internet en privacy. Wat doen we dan wel en wat niet? Help hen zo nodig een stukje op weg bij het op gang brengen van hun denkproces (eventueel met de mindmap die jullie bij de inleiding hebben gemaakt). Gebruiken we bijvoorbeeld internet op onze kleding en kun je zelf kiezen welke informatie door wie wordt gezien en bewaard? Dragen we supersonische contactlenzen of brillen, of hebben we een persoonlijke chip in onze oorlel waarvan alleen wij de toegangscode hebben? Gebruiken we robots waar we zelf informatie in kunnen zetten die we bijvoorbeeld alleen met vrienden delen? Of gebruiken we internet alleen nog zakelijk en over alles wat we privé willen houden praten we alleen nog offline?
Afsluiting (50 minuten):
Bespreek klassikaal met de leerlingen hun antwoorden bij het werkblad. Wat is privacy volgens hen? Vinden zij privacy wel of niet belangrijk en waarom wel/niet? Wat waren hun uitkomsten bij het zoeken op hun eigen naam in Google? Waren ze daar trots op of waren er ook dingen die ze niet zo leuk vonden. En bij ixquick? Was de informatie heel anders? Is er ook iemand die heeft gezocht in de zoekmachines Yahoo of Bing? Kwam daar weer wat anders uit?
Het is ook leuk de positieve kanten van het delen van (online) informatie te belichten, mits je goed nadenkt over wat en met wie je wilt delen. Voordat je opdracht 5 behandelt kun je het volgende fragment uit het Jeugdjournaal (14 oktober 2012) laten zien:
http://teleblik.nl/media/5439820/fragment?start=358&end=544
Laat een aantal leerlingen vertellen waar zij een filmpje over zouden maken en wat ze bijvoorbeeld wel en niet zouden laten zien.
Laat tenslotte een aantal (4/5) leerlingen hun verhaal bij opdracht 6 voorlezen aan de klas. Iedereen heeft zijn/haar best gedaan, niets is goed of fout. Je zou wel bijvoorbeeld gezamenlijk het meest waarschijnlijke toekomstscenario kunnen bepalen.
* Zoals opgesteld door Mediawijzer.net
Werkblad Teleblikles 'Privacy, wat is dat?'
