Hout werkt, een leraar niet. Onder invloed van de temperatuur kan hout uitzetten en krimpen. Het is een natuurproduct.
Sommige soorten kunnen snel splinteren. Het werken met handschoenen wordt aangeraden.
Houtsoorten kunnen buigzaam zijn, andere niet. Essenhout kan iets meeveren. Het wordt daarom veel gebruikt als steel van een schop.
In de werkhal gaan jullie een damwand plaatsen.
Let op kieren en slingering…
Slingering ontstaat omdat het hout naar 1 kant krom trekt. Als je naar de kopse kant van het hout kijkt, zie je jaarringen. Deze geven aan naar welke kant het hout krom trekt. Als je steeds de damwandprofielen met de kromming naar dezelfde kant plaatst, krijg je slingering. Je voorkomt dit door een profiel om te draaien.
Kieren ontstaan als je de damwandprofielen met kracht in de grond slaat. Een damwandprofiel heeft een sleuf en een groef. De groef, het uitstekende deel, past in de sleuf.
Door hard te slaan heeft de groef de neiging omuit de sleuf weg te lopen. De damwand komt hierdoor iets scheef te staan. Controleer dus regelmatig of de zijkant nog zuiver vertikaal staat.
GOOR, juli 2016 - Een laag schimmels ter bescherming van zachthout als alternatief voor verf. Een wereldprimeur van Regge Hout uit Goor.
Onder de merknaam Xyhlo biofinish introduceert de houthandel een biologische coating met schimmels als basis. De gevel van een nieuw gezondheidscentrum in de Gelderse gemeente Putten is het eerste gebouw waar de revolutionaire coating is toegepast.
Coating
De schimmelcoating voor buitentoepassingen hoeft maar een keer te worden aangebracht. Als de kleur na een aantal jaren vervlakt, is nastrijken met lijnolie voldoende. Het hout moet ook worden voorbewerkt met lijnolie, waarna de coating met schimmels moet worden aangebracht. Er is door de ontwikkelaar dr. Michael Sailer twaalf jaar gewerkt aan de ontwikkeling van het nieuwe product. Sailer werkt nu parttime voor Regge Hout, maar was destijds in dienst bij TNO, dat ook eigenaar is van het patent.
Consument
Het bedrijf uit Goor heeft echter het alleenrecht voor de wereldwijde verkoop. Het nieuwe product wordt eerst nog alleen toegepast op hout, dat Regge Hout verkoopt aan zijn klanten, voornamelijk aannemers, timmerbedrijven en woningbouwcorporaties. Maar directeur Frans van Rooijen van Regge Hout verwacht, dat Xyhlo biofinish op termijn ook beschikbaar zal komen voor de consument. "Het zal beginnen als niche product voor milieubewuste klanten, maar ik verwacht dat het zich op termijn zal ontwikkelen tot een serieus alternatief voor verf."
Muteren
De volgende uitdaging is volgens Van Rooijen om Xyhlo biofinish in verschillende kleuren te kunnen leveren. Het nieuwe product is nu alleen nog leverbaar in zwart. "Maar we moeten zien dat we de schimmel zodanig laten muteren dat we de coating ook bijvoorbeeld in grijs, donkergroen en donkerblauw kunnen leveren", zegt Van Rooijen. "Wit zal, zoals het er nu voor staat, moeilijk worden."
het juiste hout op de juiste plek!
foreco paal
Het juiste hout op de juiste plaats! Foreco in Dalfsen maakt damwandprofielen van 2 houtsoorten. Door middel van een lasverbinding wordt zachthout (de onderkant van de paal op de foto) en hardhout (de bovenkant van de paal op de foto) op elkaar gezet. Het zachthout staat onder water en rot niet. Het hardhout is duurzaam en gaat lang mee. Door deze methode is veel minder hardhout nodig. Duurzaam en kostenbesparend!
vaktermen en vakjargon
Spinthout: Het buitenste hout van boom
Kernhout: Het binnenste hout van boom
Hart: Opslag en transport van voedingsstoffen
Straal: Opslag en transport van voedingsstoffen
Cambium: Weefsellaag: aanmaak nieuwe cellen
Bast: Aangroeilaag: vormen jaarringen
Schors: Bescherming. Dood hout
voorbeelden houtsoorten
In ons vak worden verschillende houtsoorten toegepast. Te veel om op te noemen. In het arrangement zijn 5 houtsoorten nader beschreven. De informatie is een samenvatting van www.houtinfo.nl. In de link hieronder vind je heel veel informatie over hout en houtsoorten op.
houtinfo
achtergrond info over hout en eigenschappen.
Bij de aanleg van hout zul je merken dat je de eigenschappen moet kennen. Bepaalde soorten zijn zo hard, dat je moet voorboren omdat je anders geen schroeven in het hout kunt krijgen. Andere soorten zijn moeilijk te bewerken. Denk aan afzagen/afkorten of schaven. Je zult lezen dat bepaalde houtsoorten minder goed te beitsen zijn.
Ook kromtrekken, barsten en buigbaarheid verschilt per houtsoort en zelfs binnen de houtsoorten heb je verschillen. Het maakt dus uit of een boom in Frankrijk of Nederland groeit welke kwaliteit hout je krijgt.
bangkirai
bangkirai
Bangkirai houtinfo.nl
Houtbeschrijving:
Vers is het kernhout van balau geel tot grijsbruin gekleurd, soms met een roodachtige tint. In het daglicht verkleurt het in het begin snel tot bruin en daarna nog slechts langzaam tot donkerbruin. Afgezien van soms voorkomende pin holes (kleine wormgaatjes), kleine harszakken en enkele oppervlaktescheurtjes is het hout nagenoeg foutvrij.
Houtsoort:
loofhout
Werken:
Middelmatig tot groot, afhankelijk van de soort.
Bewerkbaarheid:
Ondanks de grote hardheid is balau vrij goed af te korten, te zagen en te schaven. Door de kruisdraad kunnen bij het schaven van kwartiers gezaagde vlakken veel inspringsels voorkomen. Een goed gekozen spaanhoek kan hierin verbetering brengen.
Spijkeren en schroeven:
Voorboren noodzakelijk. Onder vochtige omstandigheden altijd roestvaste verbindingsmiddelen gebruiken.
Lijmen:
Slecht.
Buigen:
Vermoedelijk matig.
Oppervlakafwerking:
Slecht. Afwerking met blanke lak, beitsverf of alkydharsverf kan problemen geven. Bij een blanke afwerking moet rekening worden gehouden met de snelle verkleuring. Daarnaast kunnen zeer fijne scheurtjes in het houtoppervlak de afwerklaag boven het scheurtje bij blootstellen aan weer en wind vrij snel doen barsten, waarna al spoedig bladderen zal volgen. Overigens is de hechting van genoemde producten goed. In het algemeen wordt deze houtsoort echter toegepast voor toepassingen waarbij geen afwerking plaatsvindt.
Duurzaamheid:
Zeer duurzaam
Impregneerbaarheid:
Kernhout 4. Spint 1-2.
Bijzonderheden:
Een aantal soorten uit deze groep bevat in water oplosbare gom. De in water opgeloste gom kan bruine vlekken (bloeden) veroorzaken op onderliggend werk. Deze vlekken zijn echter meestal na enkele maanden weer verdwenen.
Toepassingen:
Balau met zijn goede mechanische eigenschappen en duurzaamheid is een uitgesproken houtsoort voor toepassingen buiten, in zware constructies, bruggen, brugdekken en brugleuningen, geluidswallen, sluizen en andere waterwerken in zoet water zoals damwanden, steigers enz. Verder geschikt voor industrie- en wagonvloeren, palen, dwarsliggers, vaten, hekken, poorten, pergola\'s en parkbanken.
eik
eik Frans
Eik (Frans) houtinfo.nl
Houtbeschrijving:
Eiken kernhout heeft een geelbruine tot donkerbruine kleur en steekt duidelijk af tegen het 25-50 mm brede bleekbruine spint.. Eiken uit Polen is taaier en harder. Inlands eiken is meestal harder, zwaarder en vaster, sterker maar ook grover dan geïmporteerd eiken. Eiken heeft een hoog looistofgehalte, waardoor metalen in contact met eiken snel corroderen.
Houtsoort:
loofhout
Werken:
Middelmatig (VM ± 640 kg/m3. Groot (VM ± 725 kg/m3.
Bewerkbaarheid:
Eiken laat zich in het algemeen gemakkelijk, zowel met machines als met de hand, bewerken, draaien en frezen. Bij het schaven van eiken wordt een gereduceerde spaanhoek aanbevolen om een glad oppervlak te verkrijgen. Inlands eiken is over het algemeen harder, zwaarder en vaster, sterker maar ook grover van structuur dan de geïmporteerde eikesoorten.
Spijkeren en schroeven:
Matig. Voorboren wordt aanbevolen. Roestvast bevestigingsmateriaal wordt aanbevolen, anders ontstaat blauwzwarte verkleuring in contact met ijzer en in contact met koper of messing lichtbruine verkleuring.
Lijmen:
Goed.
Buigen:
Zeer goed.
Oppervlakafwerking:
Goed. Eiken leent zich uitstekend voor beitsbehandeling, roken, logen e.d. Bij het gebruik van (blanke) watergedragen afwerkmiddelen dient rekening te worden gehouden met het hoge looizuurgehalte.
Duurzaamheid:
Duurzaam
Impregneerbaarheid:
Kernhout 4. Spint 1.
Bijzonderheden:
Nat hout is corrosief in contact met ijzer. Blauwzwarte verkleuringen zijn het gevolg van de reactie tussen ijzer en het looizuur (tannine) in het hout. Eiken in contact met cement of beton zal het uitharden hiervan vertragen.
Toepassingen:
Het is niet mogelijk al de toepassingsmogelijkheden van eiken weer te geven. In vrijwel iedere industrie en vrijwel overal is het hout toe te passen, zowel voor constructiehout, op scheepswerven, bij bruggenbouw en waterwerken, als in de chemische industrie, de meubel-, speelgoed-, sportartikelen-, carrosserie- en landbouwmachine-industrie.
lariks
lariks
Lariks (bron houtinfo.nl)
Houtbeschrijving:
Lariks is een harshoudende houtsoort waarvan het kernhout kleurvariaties vertoont van licht geelbruin (Siberisch larix), geelbruin, rozeachtig tot roodachtig bruin. Doordat de kwaliteit afhankelijk is van de herkomst, dient bij gebruik van lariks hierop te worden gelet. Bij onderzoek is gebleken dat gewaterd lariks iets makkelijker water opneemt dan vers lariks.
Houtsoort:
naaldhout
Werken:
Middelmatig tot groot. Afhankelijk van de herkomst.
Bewerkbaarheid:
Lariks laat zich redelijk goed zagen en schaven. Om het zachte voorjaarshout glad af te werken, is scherp gereedschap noodzakelijk. Doordat het zeer harsrijk kan zijn, kan bij het bewerken van nat hout hars aan zagen of beitels blijven kleven, waardoor moeilijkheden kunnen ontstaan.
Spijkeren en schroeven:
Matig, voorzichtig spijkeren om splijten te voorkomen.
Lijmen:
Goed. Ontvetten met thinner voor het lijmen van hout met veel hars, wordt aanbevolen.
Buigen:
Zeer slecht.
Oppervlakafwerking:
Goed, zowel met oplosmiddelhoudende als met watergedragen verfsystemen. Bij hout met veel hars en bij sterk verkernde kwasten kan droogvertraging van oppervlakafwerking optreden. Ontvetten met thinner voor het afwerken wordt aanbevolen. Gewaterd lariks is moeilijk af te werken met een acrylaatsysteem.
Duurzaamheid:
Matig duurzaam
Sterkteklasse:
Europees lariks is volgens NEN 5498 ingedeeld in sterkteklasse: - K17 (kwaliteitsklasse C, KVH 2000). - K24 (kwaliteitsklasse A/B, KVH 2000).
Impregneerbaarheid:
Kernhout 4. Spint 2v.
Toepassingen:
Gezaagd lariks kan voor bouwhout worden toegepast: dragende en niet-dragende constructies kozijnen, ramen, deuren, gevelbetimmeringen, binnenbetimmeringen, trappen, vrachtwagenvloeren enz. Rondhout wordt toegepast voor heipalen, afrasterpalen, steigerpalen, boompalen, masten, stutten, daksporen en boerengeriefhout. Andere toepassingen zijn waterwerken, damwand, steigers, vloeren, geluidschermen, roeiboten, spanten voor boten en molenbouw en fineer.
kastanje
kastanje
Kastanje houtinfo.nl
Houtbeschrijving:
Het lichtbruin tot donkerbruin gekleurde hout lijkt veel op eiken, maar is lichter in gewicht en laat zich wat makkelijker bewerkenTamme kastanje heeft een hoog looizuurgehalte dat corrosie van metalen versnelt. Vooral bij ijzer en staal is voorzichtigheid geboden bij contact met vochtig hout. In het verse hout van Europees kastanje komen door oxydatie van inhoudsstoffen gele verkleuringen voor. Door lakken worden deze vlekken geaccentueerd die, aan licht blootgesteld, afhankelijk van de lichtintensiteit, na enige weken tot maanden zijn verdwenen.
Houtsoort:
loofhout
Werken:
Middelmatig.
Bewerkbaarheid:
Tamme kastanje laat zich zonder problemen zagen en schaven. Bij daarvoor zeer gevoelige personen kan bij blootstelling aan kastanjehoutstof dermatitis (huidonstekingen) ontstaan.
Spijkeren en schroeven:
Matig. Geen ijzeren verbindingsmiddelen gebruiken vanwege het hoge looizuurgehalte.
Lijmen:
Goed.
Buigen:
Goed, bij foutvrij materiaal.
Oppervlakafwerking:
Matig. Bij watergedragen lakken een voorbehandeling toepassen vanwege het hoge looizuurgehalte.
Duurzaamheid:
Matig duurzaam
Impregneerbaarheid:
Kernhout 4. Spint 2.
Bijzonderheden:
In Verenigde Staten zijn veel bomen het slachtoffer geworden van een ziekte. Daardoor wordt Amerikaans kastanje nog maar weinig aangeboden. In het hout dat op de Amerikaanse markt met de notitie WHND (WormHoles No Defect) wordt aangeboden, zitten vrijwel altijd boordergaten met een diameter groter dan 4 mm.
Toepassingen:
Geschikt voor buiten- en binnentimmerwerk, gelamineerde houtconstructies, meubelindustrie, uitvaartkisten, binnen en buitenbetimmeringen, beeldhouw-, draai- en snijwerk, keukengerei, wandelstokken, lijsten, buitendeuren, tuinmeubilair, parketvloeren (massief en tapis), scheeps- en carrosseriebetimmeringen, kisten en vaten voor voedingsmiddelen enz. De minder hoge kwaliteiten worden, in verband met de hoge duurzaamheid, gebruikt voor (gekloofde) afrasteringspalen, fruitpalen, staken en boerengeriefhout. Dun hout en houtafval worden voor de spaanplaatfabricage gebruikt.
spar (vuren)
vuren (fijnspar)
Spar, vuren houtinfo.nl
Houtbeschrijving:
Er is geen kleurverschil tussen kernhout en spint. Bij pas geschaafd hout is de kleur bijna wit tot bleek geelbruin, na langdurige blootstelling aan licht en lucht wordt het geelbruin. Evenals de andere naaldhoutsoorten uit de gematigde luchtstreken vertoont vuren een duidelijk kleurverschil tussen het lichte vroeghout en het donkerdere laathout.
Houtsoort:
naaldhout
Werken:
Middelmatig.
Bewerkbaarheid:
Vuren laat zich zowel met de hand als machinaal vrij gemakkelijk bewerken. Vooral de groeiringbreedte en de grootte en het aantal kwasten hebben een grote invloed op de bewerkbaarheid. Vooral vuren met smalle groeiringen laat zich goed bewerken.
Spijkeren en schroeven:
Goed.
Lijmen:
Goed.
Buigen:
Niet bekend.
Oppervlakafwerking:
Goed. Met uitzondering van afwerkmiddelen op polyesterbasis waarbij de filmvorming en droging kunnen worden gehinderd bij de aanwezige harszakken.
Duurzaamheid:
Weinig duurzaam. Wordt daarom geïmpregneerd.
Impregneerbaarheid:
Kernhout 3-4. Spint 3v. Er zijn echter technieken ontwikkeld die, voor bepaalde toepassingen, toch een goed resultaat geven.
Toepassingen:
Vuren kan voor heel veel doeleinden worden toegepast. De variatie in kwaliteit is bij deze houtsoort groot en daarom zal de kwaliteit in de regel het gebruiksdoel bepalen. Gezien de natuurlijke duurzaamheid van vuren zal voor bepaalde toepassingen een behandeling met een verduurzamingsmiddel de gebruiksduur aanzienlijk kunnen verlengen. Gebruik in de bouw voor dragende constructies (al of niet gelamineerd) kozijnen, puien, ramen, deuren, trappen, vloeren, binnen- en buitenbetimmeringen, balkhout, kasten, kastplanken, lijstwerk, bekistingen, schuren, heipalen enz. Voor emballagedoeleinden worden grote hoeveelheden vuren (mede omdat het geen geur verspreidt) voor pallet-, kisten- en krattenfabricage, vaten en houtwol gebruikt. Andere toepassingen zijn goedkope meubelen, boompalen, hekpalen, spaanplaat, triplex enz. Vurenhout is de belangrijkste grondstof voor de bereiding van krantenpapier en cellulose.
grenen (grove den)
europees grenen
Houtbeschrijving:
Europees grenen wordt gemaakt van de grove den. De grove den heeft een zeer groot groeigebied met zeer verschillende klimatologische omstandigheden. Als gevolg hiervan treedt er een grote variatie op in groeiringbreedte, volumieke massa, grootte van de cellen, celwanddikte en aantal en grootte van de kwasten en dus kwaliteitsverschil!.
Houtsoort:
naaldhout
Werken:
Middelmatig.
Drogen:
Snel, maar heeft de neiging bij de kwasten te splijten. Dik hout uit hart gekloofde delen moet voorzichtig worden gedroogd om te voorkomen dat het hout gaat trekken en scheuren. Het spint is gevoelig voor blauwschimmel en aanbevolen wordt Europees grenen zo spoedig mogelijk na het zagen te drogen.
Bewerkbaarheid:
Europees grenen laat zich, zowel met de hand als machinaal, vrij gemakkelijk bewerken. Vooral de groeiringbreedte, de grootte en het aantal kwasten heeft een grote invloed op de bewerkbaarheid. Vooral fijnjarig hout laat zich goed bewerken. Bij bewerking van grof snelgegroeid grenen zal bij gebruik van minder scherp gereedschap een enigszins vezelig oppervlak worden verkregen. Bij bewerking van harsrijk hout kan de hars aan de gereedschappen blijven kleven.
Spijkeren en schroeven:
Goed.
Duurzaamheid:
Voor grenen geldt dat het niet duurzaam is (duurzaamheidsklasse 5).
Toepassingen:
Europees grenen kan voor veel doeleinden worden toegepast. Voor welk gebruik het geschikt is, hangt, vooral bij grenen, voor een groot deel van de kwaliteit af. Indien grenen buiten wordt gebruikt, verdient het aanbeveling, in verband met het vrijwel altijd aanwezige niet-duurzame spint, het hout te verduurzamen. In de waterbouw als steigerdekken, paalhout, damwand en gordingen. Grenen met smalle groeiringen wordt gebruikt voor meubelen. Andere toepassingen zijn, boompalen, hekpalen, speeltoestellen enzovoort.
verduurzamen grenen en vuren
vergelijking grenen en vuren
Op de foto (bron Collstrop) zie je dat vuren hout, door de gesloten celstructuur, alleen aan de oppervakte impregneerd. Grenenhout laat zich door de open celstructuur tot op het spinthout impregneren. Collstrop haalt het hout uit het hoge Noorden (scandinavie) Door het klimaat groeit het hout langzaam. Het hout is hierdoor van betere kwaliteit.
palen
Om goed stevig in de grond te staan moet een paal minimaal 1/3e deel in de grond staan. Als je een verhoging in de tuin maakt van houten palen, dan moeten de palen minimaal de helft in de grond staan.
Palen hebben een punt aan de zijde die in de grond gaat. Door de punt kun je de paal iets dieper in de grond vastslaan. De andere kant van de paal is gekruind. De scherp gezaagde kant van de kop is iets afgevlakt.
palen in schuim verankeren
paalhouder
In Nederland gebruiken we paalankers of snelbeton om palen te verankeren.
Deze methode wordt onder andere in Amerika gebruikt. Zie video.
Amerikaanse methode
schroeven
probeg schroef
Net als bij hout heb je met schroeven ook heel veel keuzemogelijkheden. Je hebt keuze uit verschillende materialen en vormen. Omdat de schroeven in weer en wind komen te staan, zal gewoon staal roesten. RVS (Roest Vrij Staal) schroeven zullen dit minder snel doen. Om het materiaal sterker te maken wordt vaak een legering gebruikt. Een laagje Zink, Nikkel of Chroom zorgt er voor dat een schroef minder snel roest. Bij messingschroeven wordt Koper en Zink aangebracht. Hierdoor wordt de schroef ook sterker. Hierboven zie je een schroef die versterkt is en daarnaast in een vorm is gemaakt. Daardoor kan de schroef gemakkelijk door hardhout worden geboord, zonder af te breken. De schroeven zijn duurder, maar ze besparen veel ergernis op de werkvloer.
damwanden plaatsen
Damwandplanken hebben een profiel. Aan de ene kant een uitsparing (groef) en aan de andere kant een uitstulping (messing).
Bij de theorie over hout heb je gelezen dat hout krom trekt. Als je kijkt naar de jaarringen, kun je zien naar welke kant het hout krom trekt of gaat trekken. Door de damwandprofielen om en om te plaatsen, voorkom je slingering. Vaak wordt de fout gemaakt om de profielen de grond in te slaan. Door te tikken loopt de messing uit de groef en gaat de damwand iets scheef weglopen. Op grotere afstanden zie je dat de planken onderling gaan kieren.
schutting plaatsen
L beslag
De werkvolgorde bij het plaatsen van een schutting met schuttingelementen is:
1. inmeten.
2. palen plaatsen
3. L beslag plaatsen
4. Schuttingdelen bevestigen.
Zie de link en de instructievideo hieronder.
Je kunt ook een schutting maken van planken. Vaak worden de planken afwisselend voor en achter de paal bevestigd. Door de planken dichter naast elkaar te zetten dan de plankdikte, krijg je een overlap. Hierdoor heb je geen doorkijk als je recht voor de schutting staat.
Een pergola is een houten constructie, die meestal gezet wordt om klimplanten in te leiden.
Je plaatst palen in de grond. Op de palen bevestig je horizontale balken. Dit noemt men rijbalken. Deze kun je met schuine hulpbalken (schoren) verstevigen. Op de balk plaats je dwars op de rijbalk kleine balkjes. Dit noemt men ruiters.
Op de foto zie je een pergola met een enkele rij.
Je kunt ook een dubbele rij plaatsen. In dat geval gebruik je langere ruiters, die aan beide kanten evenveel uitsteken.
verlengen van een pergola
In de onderstaande link kun je verschillende houtverbindingen bekijken. Je kunt de methoden gebruiken om balken te verlengen waarbij de draagkracht behouden blijft.
Hier een 2 tal korte filmpjes van een vlonder die hoveniersbedrijf Spijker heeft aangelegd.
Steunbalken werden geplaatst. Hierop werden strips bevestigd waarop de vloerplanken worden vastgeklikt.
Gaat om bamboe planken.
zij-aanzicht vlonder
bevestiging klem
vastklikken vloerdelen
blokhutten plaatsen
Op een vlakke ondergrond met fundering plaats je een blokhut. Bij elke blokhut zit een bouwtekening met instructies. In de link hieronder zie je de basisprincipes beschreven.
Aandachtspunten bij de aanleg van een speeltoestel zijn;
Valdemping: Als een kind van het toestel valt, mag deze niet op hard materiaal terecht komen. Vaak zie je rubber tegels rondom een speeltoestel, of is het toestel is in een grasveld geplaatst. Op de foto zie je dat zand is gebruikt.
Fundering. Een goede fundering is belangrijk, zodat speeltoestellen niet omvallen. Materiaal is ondergronds verankerd en/of verzwaard met betonvoeten.
Geen uitstekende delen. Schroeven, spijkers en andere uitstekende delen zijn taboe. Moeren worden vaak ingefreesd in het materiaal, zodat je niet blijft haken.
Geen splinters. Hout moet extra worden bewerkt, zodat je geen splinters kunt krijgen.
natuurlijk spelen
klimboom, natuurlijk spelen
Een nadeel van speeltoestellen is dat kinderen snel zijn uitgespeeld. De toestellen laten weinig aan de fantasie over. Bij natuurlijk spelen zie je dat speelgelegenheden beter gebruikt worden. Op de link naar de website zie je een heleboel tips voor natuurlijk spelen. (ideeënkoffer)
Regels met betrekking tot veiligheid zijn heel goed vastgelegd bij speeltoestellen. Bij speelgelegenheden is dit erg onduidelijk. Dat is de reden dat veel gemeenten huiverig zijn voor aanleg van speelgelegenheden.
Voornaamste reden om afrasteringen te plaatsen is om vee binnen te houden. Maar door afrasteringen kun je ook wild of ongewenst bezoek tegenhouden. Met het juiste raster krijg je geen konijnen in je tuin. Rondom voetbalvelden en trapveldjes wordt rasterwerk ook ingezet om ballen tegen te houden.
Palen.
De meeste palen zijn van hout. Maar de volgende materialen worden ook gebruikt.
•Beton.
•Staal.
•Aluminium.
•kunststof.
Voor eigenschappen wordt verwezen naar het arrangement onderhoud tuinen. Bij het plaatsen van gaas worden de palen op maximaal 3 meter afstand van elkaar geplaatst. Bij afrasteringen met alleen draad kun je de palen iets verder uit elkaar plaatsen.
Gaas
Het gebruikte gaas is afhankelijk van
•Hoogte. (Een ree springt met gemak 1,5 meter hoog, Dassengaas is een meter hoog)
•Maasgrootte (voor vogels kleine openingen, schapengaas heeft grotere mazen)
Dassen zullen als ze gaas tegen komen, geen lange afstand afleggen om te kijken of ze elders wel een vrije doorgang hebben. In het landschap zie je dit gaas daarom soms onderbroken. Een ree kan echter wel een kilometer lopen om te kijken of het elders een vrije doorgang heeft. Langs het dassengaas zit onder een plastic zeil. Er zullen in dit gebied ook amfibien leven, zoals kikkers, padden, salamanders, slangen enzovoort. Deze dieren kunnen zich bezeren aan het gaas. Vandaar het plastic aan de zijde waar de amfibien leven.
Wildraster.
Ook bij het wildraster rechts is dit raster neergezet om meerdere dieren tegen te houden. Het grootmazige en hoge gaas is neergezet om reeen en ander grootwild tegen te houden. Onder zie je gaas met kleinere mazen zitten. Dit is konijnengaas. Konijnen graven ondergronds gangen. Het konijnrengaas zit daarom ook 30 centimeter in de grond en het gaas loopt onder de grond ook nog een stukje ondergronds door richting het bos. Op die manier voorkom je dat deze beesten toch in de tuin komen.
wildraster
paardenomheining
Paardenomheining
Paarden hebben een dun vel. Als je puntdraad gebruikt, zal een paard zich verwonden. Vandaar dat paardenomheiningen van hout zijn gemaakt of zelfs kunststof. Ook zie je soms dat het hekwerk iets naar buiten is gezet. Ook hierdoor voorkom je dat het paard langs de omheining schuurt en zich verwondt.
Onder nog afbeeldingen van metalen hekken. Veel geplaatst langs spoorwegen en als ballenvanger. Ook een afbeelding van Pantanet gaas. Het is geplastificeerd draad, zodat het gaas niet gaat roesten. Daarnaast zit er een knikje in de horizontale draden, zodat regenwater niet op de draad blijft staan. Ook dit verlengd de levensduur van dit gaas.
pantanet
metaal
gereedschappen en materialen
hekwerktang
Materialen en gereedschappen zijn.
•Spandraad. Dit is glad draad. Het draad is in verschillende diktes verkrijgbaar. Geplastificeerd draad gaat langer mee.
•puntdraad. Ook wel bekend als prikkeldraad. Veel gebruikt in weilanden bij koeien en schapen.
•Draadspanner. Om de draden strak te krijgen en te houden, gebruik je deze draadspanners. Met een tang kun je de draden aanspannen. In de draadspanner zit een mechaniek waardoor je de draden wel kunt spannen, maar niet kunt ontspannen.
•Krammen Een soort u vormige spijker met 2 scherpe einden. Met krammen kun je draad op een paal vastslaan. De meeste houtsoorten kun je met gewone krammen het draad bevestigen. Voor hardhout zoals acacia hout, heb je speciale krammen nodig.
•Hekwerktang en binddraad. Met binddraad kun je het gaas tussen de palen aan de spandraden bevestigen, zodat het gaas er nog strakker uitziet. Met een hekwerktang druk je een nietje rond het gaas en de draad.
Spanijzer. Zie foto onder. Dit is een metalen staaf met inkepingen op de plek waar de mazen van het gaas zich bevinden. Je trekt met dit ijzer het gaas over de gehele lengte strak. Op de foto een klein spanijzer. Beter is een metalen staaf met dezelfde lengte als het gaas. Aan dit ijzer zit een oog. Hieraan kun je een lier bevestigen om het gaas op spanning te zetten.
schoren
Afbeelding7.jpg
Een schoor is een paal die wordt ondersteund door een andere paal. Bij het spannen van de draden komt er veel spanning op de palen te staan. Door de spanning kan een paal omgetrokken worden. Dit betekent een scheve paal en een slappe constructie. Om dit te voorkomen wordt er een schoor geplaatst. Met een kleine inkeping (plaatje links) kun je de schoorpaal stevig vastzetten aan de paal. Vooral hoekpalen hebben veel te lijden. Bij langere lengtes hebben ook de palen bij de draadspanners veel te lijden. Deze palen worden dubbel geschoord. Zie afbeeldingen onder.
tussenschoor
hoekpaal
plaatsen
Afbeelding8.jpg
met motorboor
De werkvolgorde.
1. palen plaatsen. Tip: hoekpalen scheef naar buiten zetten! Bij het spannen zal de paal recht komen te staan. Palen via inzichten op 1 hoogte plaatsen. De afstand tussen de palen is afhankelijk van de gaassoort en hoogte. Bij het plaatsen van een raster met gaas is de afstand tussen 2 palen ongeveer 3 meter.
2. schoorpalen plaatsen. Tip: plaats een steen of stuk hout onder de grond tegen de schoor. Bij het aanspannen zal de schoor minder snel weglopen. Zie afbeelding.
3. spandraden + draadspanners plaatsen.
4. Gaas aan 1 zijde vastzetten. Met een spanijzer en lier het gaas strak trekken en bevestigen aan de palen. Een klein spanijzer voor kleine stukken zie je hieronder op de afbeelding. Je kunt ook een ijzeren balk op de plekken waar het gaas zit (schuin) inzagen. Het gaas komt klem in de balk te zitten. Aan de balk zit een oog gelast. Met een lier kun je nu het gaas aanspannen
5. Met de draadtang zet je om de 30 centimeter het gaas vast aan de spandraden.
spanijzer.png
video's plaatsen met spanijzer en hekwerktang
plaatsen raster met spanijzer
werking hekwerktang
hekken en poorten
Hieronder wat hekken en poorten. Het schapenhek is scheef geplaatst. Door de zwaartekracht klapt het hek automatisch dicht!
De dassenpoort zorgt er voor dat de dassen op bepaalde plekken via speciaal aangelegde gangen onder de weg, van het ene natuurterrein naar het andere kunnen komen, zonder dood gereden te worden!
Het wildraster zorgt er voor dat mensen en auto's wel over dit terrein kunnen. Koeien, reen en andere hoefdieren kunnen hier niet op lopen en blijven binnen het terrein.
schapenhek
wildraster
Afbeelding19.jpg
Houtbewerking en houtverbindingen
Algemeen
Algemene tips:
Kops hout is moeilijker te bewerken. Des te meer je het hout bewerkt in de groeirichting, des te makkelijker het gaat.
Bij spijkeren en schroeven kan hout barsten of splijten. Door eerst de kop van de spijker in het hout te tikken, voorkom je dit probleem.
zagen en afkorten
Recht afzagen kan met een handzaag, decoupeerzaag of circelzaag. Handzaag: Zie instructievideo.
Wil je iets onder een hoek afzagen, dan is de verstekbak een mooi hulpmiddel.
Hout recht afzagen instructie
verstekbak
beitelen
Om een stuk hout te verwijderen kun je met een houtbeitel overtollig hout verwijderen.
beitel
schaven, schuren, raspen
Als je planken zaagt, is het hout nog wat ruw. Wil je een gladde plank, dan zul je het hout moeten schuren of schaven. Plekken waar je moeilijk bij kunt komen met een schaaf, kun je met een houtrasp wel bereiken.
schaven
houtrasp
houtverbindingen
De volgende verbindingen worden toegepast bij het maken van bouwkundige voorzieningen zoals pergola's, carports en overkappingen.
portugees graniet kun je op verschillende manieren leggen.
Hier wat voorbeelden van verbanden...
schubbenverband
schelpenverband portugees graniet
waaierverband
cement
Metselspecie is een mengsel van zand, (port land) cement en water. De verhoudingen bepalen de hardheid en kwaliteit van het metselspecie. De standaard verhouding voor metselspecie is 1 deel cement, 4 delen metselzand.
Als je grind door dit metselspecie mengt, krijg je beton. In de links krijg je veel achtergrondinformatie.Demengverhouding voor standaardbeton is 1 deel cement, 2 delen (metsel)zand, 3 delen grind. Voor de verschillende toepassingen zijn er weer andere verhoudingen/toevoegingen.
Metselspecie kun je extra verstevigen door het te bewapenen. Als je in het natte cement een betonmat/vlechtmat legt en het cement laat uitharden, dan spreek je van gewapend beton. In kleinere stukken beton, bijvoorbeeld poeren rondom een paal of een wasdroger, kun je ook ijzeren pinnen in het natte cement stoppen voor extra bewapening.
Kijk naar de onderstaande video over het maken van metselspecie.
Als je cement kunt maken, dan kun je dit gebruiken om te metselen. Bij het metselen van maatvaste stenen, dan wil je graag een rechte en strakke muur.
Hier de werkvolgorde.
1. Maak een vlakke fundering.
2.Plaats 2 houten palen loodrecht.
2. bepaal de voegdikte.
3. Zet maatstrepen op de palen. Stel je wilt tussen de stenen een voeg hebben van 2 centimeter en je steen is 6 centimeter hoog. zet dan om de 8 centimeter een streep. Op de maatstrepen kun je een spijker slaan. Met een dun metselkoord heb je nu de lijn waarlangs de bovenkant van de steen hoort te zitten. Nu kun je laag voor laag de muur metselen.
In de video zie je hoe je dit klusje uitvoert.
metselen
lijmen
215709.jpg
Als je een muur wilt maken van straatstenen of tegels, kun je de stenen op elkaar stapelen. Een laag muurtje zal niet snel omvallen. Bij hogere muren en/of als je een stevige constructie wilt maken, kun je er voor kiezen om de stenen te lijmen. Voordeel van lijm is dat je geen voeg hebt. De stenen kunnen direct op elkaar. Metselen is wel sterker dan lijm.
lijm.jpg
glas
glas
schutting van aluminium met (melk)glas
Glas werd in het verleden vaak in tuinen geplaatst als windscherm. Het is in onbruik geraakt vanwege een aantal zaken. Vogels zien het doorzichtige glas niet en vliegen tegen het glas aan. Glas kan breken. Ook zal het glas na verloop van tijd vuil worden. Glas heeft in der loop der jaren een ontwikkeling doorgemaakt. Er zijn sterkere materialen, die minder snel breken. Glas kun je nu in vele kleuren en dessins kopen. Het afgebeelde melkglas laat wel licht door, maar je kunt er niet door heen kijken. Ook vogels zien dit glas. Een trend is om glas als erfscheiding te gebruiken. Moderne glazen schuttingen worden, vooral in moderne tuinen, gebruikt.
glas op maat snijden
In de video zie je hoe je glas kunt snijden.
Met een speciaal glasmes maak je een kerf in het glas.
Door de plaat om te draaien en op het breukvlak te tikken, zal het glas op de juiste plek afbreken.
In de video zie je dat de plaat in 1 klap afbreekt. Je kunt ook met een metalen pin met ronde kop op het breukvlak tikken.
Het arrangement Aanleg bouwkundige elementen is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Johan Schuppert
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2023-07-28 12:16:02
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
