In een natuurlijke omgeving past een vijver met natuurlijke vormen. In een tuin met allerlei ronde vormen, zal een strakke, rechthoekige vijver heel onnatuurlijk ogen.
In een tuin met rechte vormen wil je graag ook een vijver die strak is. Er zijn genoeg mogelijkheden om een vijver aan te leggen, die past in een dergelijke tuin.
Beide vijvers zijn aan te leggen.
spiegel
In een strakke tuin zie je vaak dat de vijver op een bepaalde plek wordt geplaatst, waarbij het water dient als een spiegel. Op de foto een mooi voorbeeld. Bij het ontwerp moet je er wel voor zorgen dat de vijver vol in de zon staat.
spiegel.png
zwemvijver
Als de vijver groot en diep genoeg is, kun je ook zwemmen in de vijver.
Op een zwembad worden vaak stoffen toegevoegd om het water schoon te houden. Als je de vijver alleen wilt gebruiken voor zwemmen en gebruik je dit soort middelen, dan kun je in een dergelijke vijver geen vissen en planten gebruiken. Met een zuiveringspomp is het mogelijk om een zwemvijver aan te leggen met vissen en planten.
Let op!: Volgense de Nederlandse wet moet er bij zwemwater van 1,5M of dieper altijd een wacht aanwezig zijn. Diegene die de vijver heeft aangelegd is verantwoordelijk! Dringend advies om de zwemvijver niet te diep te maken!
zwem 1.png
zwem2.png
aanleg zwemvijver
Hieronder een film van Vossebeld in Hoogeveen over de aanleg van een zwemvijver. Ook een video van hoveniersbedrijf Anno 2000 over de aanleg van een zwemvijver.
aanleg zwemvijver Vossebeld
aanleg zwemvijver Anno 2000 tuinen
vissen
koi.png
Als je vissen in een vijver wilt, moet je met een aantal zaken rekening houden. Er zijn vissoorten die planten eten. Karpers bijvoorbeeld en dus ook Koikarpers. Als je vissen en vijverplanten wilt, dan moet je de planten en de vis gescheiden houden. Koi karpers houden van schoon water. Vaak hebben koivijvers geen beplanting en een groot filter om het water te zuiveren.
Ten tweede moet je niet te veel vissen in het water hebben. Vissen poepen en verstoren het biologische evenwicht.
Ten derde; Bij reigers staat vis op het menu. De kans is dus aanwezig dat je je vissen kwijt raakt aan deze beesten. Er is heel veel informatie over vissen en koi op internet. In de links 2 artikelen met veel info.
Ten slotte: Koi houden van diepe vijvers. Des te dieper de vijver, des te groter de druk op de vis. Meer druk geeft een stevigere vis. Een koi vijver mag best 2 meter diep zijn!
Er zijn planten die langs de slootkant groeien, planten die op de grens van water en droog en er zijn planten die diep in het water groeien. De plantdiepte is daarom erg belangrijk. Bij de aanschaf staat op het kaartje vermeld in welke zone de plant thuishoort. Door bij de aanleg deze diepteniveau's aan te brengen, kun je de planten op de juiste zone laten groeien. Veel planten worden in een plastic mandje geplant. In dit mandje kun je de plant in speciale vijvergrond planten. Gewone potgrond is te licht en gaat drijven! Deze grond bevat klei en blijft op de juiste plek. Eventueel kun je de mand met grind of stenen verzwaren.
Voor het biologisch evenwicht is het belangrijk dat er ook genoeg zuurstof in het water komt. Er zijn speciale zuurstofplanten, die hier voor zorgen. Meer info op onderstaande links. Sommige zuurstofplanten zweven in het water. Met een stukje lood kun je deze planten in het water leggen. De planten groeien vanzelf verder.
Beton kun je gebruiken om de vijver waterdicht te maken. Voordelen zijn dat het een stevige constructie is en dat je met beton ook goed een formele vijver kunt aanleggen.
Als je na jaren de vijver verwijderd, is het wel een grote klus. Ook kunnen bij vorst scheuren ontstaan en kan de vijver lek raken. Vandaar dat uit veiligheidsoverwegingen een dikke wand wordt aangelegd.
beton.jpg
beton1.png
beton2.png
klei of leem
klei.jpg
Met klei en leem kun je een ondoordringbare laag maken. De klei wordt in een dikke laag op de bodem aangebracht. Na uitharding blijft water staan en zakt niet naar de bodem. Klei wordt veel aangelegd in natuurlijke vijvers. Je hebt met dit systeem een heel natuurlijke overgang tussen water en waterkant.
folie
PVC folie is er in verschillende diktes en kwaliteiten. Toch blijkt dat ook een dunne laag voldoende is. Het materiaal is een plastic. Door zonlicht zal het plastic uitharden en wordt stug. Dit harde materiaal gaat eerder stuk. Het gevolg is een lekke vijver. Door het waterpeil goed op peil te houden en met de juiste randafwerking kun je dit voorkomen.
Net als een fietsband is een lekke vijver te plakken. Er zijn speciale reparatiesetjes in de handel.
Gebruik voor uw plantenvijver een pvc folie in plaats van een epdm (rubber) folie.
In de loop van de jaren hebben wij ervaringen opgedaan met diverse soorten en typen folie.
Ook horen wij vaak de voor en nadelen van diverse typen folie.
Hierbij even de voor of nadelen van pvc en epdm tegen elkaar uitgelicht waarbij u voor de aanleg al onnodige kosten en problemen tegen kunt gaan.
Epdm(rubber) folie:
Volgens leveranciers van epdm zou dit de perfecte folie voor uw vijver moeten zijn omdat zoals u verteld wordt er rek in zit en bij eventueel lek prikken het gat gewoon dicht blijft. Daarnaast zou het duurzamer zijn dan pvc en plooivrij te leggen zijn omdat het op maat gesealed wordt desgewenst bij u aan huis en het is zonlicht(uv) bestendig.
Onze ervaringen opgedaan en getest: meer dan 80% van de epdm soorten wordt gemaakt in en voor de dakindustrie. Dit houdt in dat er volgens de richtlijnen brandvertragers in verwerkt moeten zijn, dit gebeurd meestal in de vorm van zwavel en zink, bij contact met water komt dit vrij en bent u bij gebruik in een plantenvijver uw vijver aan het vergiftigen.
Vaak is dit het tweede of derde seizoen te zien aan de koek die over uw folie en op uw planten ligt en de planten die niet of in dwergvorm weerkomen.
Daarnaast zou het rekbaar zijn en dus niet lek kunnen gaan, dit gaat op bij gebruik op een dak van een woning. Bij vijvers krijg je druk op het materiaal. Wel is rubber uv bestendig en kunt het gewoon open en bloot laten liggen anders dan pvc folie.
Conclusie Ada Hofman:
epdm folie is alleen geschikt is voor het type karpervijver omdat door mechanise zuivering en toevoeging van producten op den duur de schadelijke stoffen verdwijnen in het systeem, voor monteren van afzuigsystemen op de bodems en wanden is dit een geschikter product dan de pvc folie. Bij andere vijvers wordt pvc folie geadviseerd.
Pvc folie:
Bij gebruik van pvc folie in uw vijver moet u rekening houden met de invloed van het zon(uv) licht, onder water heeft dit geen invloed op de folie maar op de bovenranden wel.
Dit kun je oplossen door de overgebleven flappen langs de randen in stroken over de bovenrand te leggen waardoor de basislaag beschermd blijft.
giftige stoffen
Hir een opsomming van materialen die door Ada Hofman worden afgeraden:
Turf: verzuurt het water.
hout: Meranti en merbau bloeden. Gewolmaniseert hout bevat giftige stoffen
metalen: lood, zink, aluminium en koper zijn slcht voor de waterkwaliteit. Gebruik het liefst rvs.
planten: geen giftige planten in de buurt van de vijver planten. Denk aan gouden regen, blauwe regen, notenbomen, kastanjebomen, taxus, wilg, eiken en brem.
voorgevormd of prefab
In plaats van folie kun je ook voorgevormde bakken kopen. In de handel zijn verschillende maten te koop. van heel klein tot supergroot. Daarnaast in ronde vorm en in strakke vormen. Deze bakken zijn duurder in aanschaf dan folie. Groot voordeel is dat deze bakken stevig zijn. Ook zijn er verschillende diepteniveau's aangebracht in deze vijvers. Zorg bij de aanleg van deze vijvers dat de bodem goed stabiel en vlak staat en zorg er voor dat de schuine randen goed met grond wordt aangevuld. Op school zul je een dergelijke bak gaan aanleggen.
prefab bak1.png
prefab2.png
randafwerkingsmaterialen
hout.png
Een houten afwerking zie je vaak bij tuinen waarbij een vlonder langs de vijver is aangelegd. Je krijgt een hele natuurlijke overgang van terras/vlonder naar het water. Het hout komt in contact met het water. Bij regen bijvoorbeeld zal het water in de vijver terecht komen. Het hout kan stoffen afgeven aan het water wat schadelijk is voor beplanting en vissen.
turf.png
Turfbroodjes geven een natuurlijke uitstraling. Tussen deze broodjes kunnen ook planten groeien. Turf is heel zuur. (zuur betekent een lage zuurgraad) Bij een hoge waterstand of regen zullen de zuren in het water komen. Een vijver met planten en vissen hebben juist een hele hoge zuurgraad nodig. Calcium zorgt voor een hoge zuurgraad van het water.
kei.png
natuursteen.png
Met keien kun je de bodem van de vijver bedekken en krijg je een natuurlijke overgang. Natuurstenen geven weer een ander effect. Bij regenval zal natuursteen glad worden. Oppassen dus dat je niet in het water valt!
randafwerking
rand.png
Afeelding 6: Hier een afwerking met een rolllaag van stenen of turfbroden. Door de folie te plaatsen met een opstaande rand kan het waterpeil in de vijver hoger komen. De stenen of broden komen in het watrer te liggen zonder dat ze wegspoelen.
Afbeelding 7: Met een begroeiingsmat kun je beplanting in de vijver laten groeien. Ook kun je de mat gebruiken om grind als overgang van water naar vaste land te gebruiken. Op het gladde grind zal grind eerder naar beneden spoelen. Op de matten blijft het materiaal beter liggen.
Afbeelding 8: Hier een vijver met een moeraszone. Het folie zorgt dat de planten voldoende vochtig blijven. Bij de aanleg werkvolgorde staat beschreven hoe je een dergelijke vijver aanlegt.
rand3.png
rand 2.png
aanleg
Ligging
De meningen zijn hierover verdeeld. Sommige bronnen melden dat de vijver in de zon moet liggen. Dit omdat het licht voorkomt dat er algen groeien. Anderen melden dat de vijver half in de zon en half in de schaduw moet liggen. Dit omdat de watertemperatuur dan niet extreem hoog wordt.
werkvolgorde folievijver
We gaan uit van een vijver met folie met een afwerking van bangkirai.
1. Zet met piketpalen de hoogte van de vijver langs de rand uit. Dit is zeer nauwkeurig werk. Het water in de vijver zal altijd vlak/waterpas zijn. Als je 2 centimeter afwijking hebt in je uitzetwerk, dan zal de vijver aan de ene kant tot de rand gevuld zijn, terwijl je aan de andere kant nog 2 centimeter folie ziet!
2. schroef de dunne bangkirai planken aan de bovenkant van de piketpalen uit.
3. graaf de vijver 10 centimeter dieper uit dan nodig. Controleer de bodem op stenen, wortels en andere scherpe delen en verwijder deze indien nodig. Vul de vijver aan met 10 centimeter scherp zand of schoon vulzand. Eventueel op de bodem een extra beschermlaag aanbrengen. Nu het folie aanbrengen. Zorg voor voldoende overlap.
4.De vijver vullen.
Bij het vullen zal het folie zich vanzelf gaan zetten. vouwen en naden kun je nu wegwerken. Vijvers worden veelal gevuld met leidingwater. Dat kan met grondwater, mits het grondwater geen ijzer bevat. (roest)
5. Enten.
Doe een emmer water uit een sloot of betaande vijver in de vijver. In het water zitten bacterien die nodig zijn om biologisch evenwicht te verkrijgen.
6. Wachten!
De vijver moet zich herstellen. De bacterien moeten zich vermenigvuldigen. Na 2 weken kun je de vijver aanplanten en kun je vissen in de vijver plaatsen.
Soms willen mensen wel water in de tuin, maar geen vijver. Denk aan een borrelsteen.
De aanleg kan op verschillende manieren. In de volgende instructiefilm zie je hoe je een waterornament kunt plaatsen.
plaatsen waterornament
vijverpompen
Bij een koivijver is de stelregel dat al het water binnen 2 uur wordt ververst.
Een rekenvoorbeeld: Heb je een vijver van 4x4x2 meter, dan heb je 32 M3 (= 32 kuub) water. Je hebt dan een pomp nodig met een capaciteit van 16M3 per uur....
Bij een zwemvijver is de stelregel dat al het water binnen acht uur wordt ververst.
Bij een siervijver zijn de meningen verdeeld. Sommigen gaan uit van 4 uur, anderen beweren dat er geen pomp nodig is als er sprake is van een goed biologisch evenwicht. Een pomp zou het evenwicht alleen kunnen verstoren...
Hieronder een stappenplan bij het aanleggen van een folievijver. Bron T en L juli 2015.
1. Onder de folie wordt een beschermvlies gelegd. Dit voorrkomt dat steentjes of glas in de ondergrond het folie beschadigen.
2. Op maat snijden. Zorg dat je zo weinig mogelijk vouwen krijgt.
1. beschermdoek
2. snijden
lassen
Op plaatje 3 en 4 zie je hoe een ronde versteviging wordt aangebracht door middel van lassen.
3. lassen
4. ronde versteviging
vloeibare folie
De vloeibare folie (plaatje 5) zorgt voor extra versteviging.
5. vloeibare folie
kantafwerking
Op de afbeelding 6 wordt gebruik gemaakt van hardhout van massaranduba of azobe. Het hout heeft een lange nerf en is goed buigzaam. De afwerkingsplank op 7 is van massaranduba of bankirai. Andere houtsoorten bloeden en dit is slecht voor de waterkwaliteit. Schroef de afwerkplank zo hoog mogelijk vast, want dan kan het waterpeil zo hoog mogelijk gekregen worden.
6. beschoeiing
7. afwerklijst
eindresultaat
Nu kunnen de zuurstofplanten in de vijver worden gezet. Doe dit zo snel mogelijk om algvorming in de vijver te vootrkomen.
8. eindresultaat
damwand beschoeiing
Een beschoeiing wordt in het water geplaatst om de oever te beschermen. Damwandprofiel wordt vaak gebruikt, maar ook houten palen, houtpanelen, kunststofpanelen en metalen panelen zijn te gebruiken. In de video hieronder zie je dat de palen in de grond worden gedrukt.
Soms wordt ook een spuitlans gebruikt. De spuitlans mag je vergelijken met een hogedruk spuit. Een krachtige waterstraal spuit zand weg waardoor je gemakkelijker de damwandprofielen in de bodem kunt drukken.
beschoeiing houten palen plaatsen
afwerking
In de video hieronder zie je hoe een en ander in zijn werk gaat. De dubbele rij damwandprofielen wordt met een buigzame lat verbonden. Met bouten en moeren wordt een stevige contructie gemaakt. Hiervoor worden gaten geboord met de boormachine.
Ter overdenking: veel boormachines werken op stroom. De machine bevindt zich in de buurt van water......
Het arrangement Aanleg waterpartijen is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Johan Schuppert
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2020-07-14 16:55:15
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
EPDM of PVC vijverfolie. inkoopgilde.docx
