Overzicht
Leidinggeven in het beroep is een bijna mystiek onderwerp. Als je charisma hebt, luistert iedereen vanzelf naar je. En als je dat niet hebt, heb je pech, zo lijkt het. Toch valt leidinggeven te leren. In dit arrangement zijn de bestanden verzameld die in de les zijn gebruikt, plus nog een paar meer.
Hieronder staan de bestanden die als handout bij de lessen dienen. Onder de andere tabs staat extra uitleg over behandelde onderwerpen.
Reader met alle theorie
Leidinggeven voor middenkader les 1.pptx
Presentatie leidinggeven les 2.pptx
Presentatie leidinggeven les 3.pptx
Presentatie leidinggeven les 4.pptx
Lesstof Paard 2019
Lesboek leidinggeven
Webwinkel waar je het lesboek kunt aanschaffen.
Samenvatting Hoofdstuk 11
Samenvatting Hoofdstuk 12
Samenvatting Hoofdstuk 13
Samenvatting Hoofdstuk 14
Aspecten van leidinggeven
Leidinggeven kun je doen op 4 verschillende niveaus:
- Leiding geven aan jezelf
- Leiding geven aan medewerkers / ondergeschikten
- Leiding geven aan een bedrijf
- Leiding geven aan leidinggevenden
Wanneer je leiding wilt geven, gebeurt dat in principe in een vaste volgorde:
- Voorbereiding
- Communicatie
- Uitvoering
- Controle
In de praktijk zul je vaak heen en weer schakelen tussen deze fasen. Afhankelijk van de taakvolwassenheid van de uitvoerend medewerker zul je vaker of minder vaak de cyclus doorlopen.
- Iemand die de taak nog niet goed beheerst, zul je duidelijk moeten uitleggen wat je van hem verwacht (communicatie), zul je daarna intensief moeten begeleiden bij de uitvoering, met regelmatige controle en feedback (communicatie), waarna de uitvoering wordt bijgestuurd, etc.
- Als iemand veel ervaring heeft, zal een enkele instructie (communicatie) volstaan om de uitvoering min of meer zelfstandig te kunnen uitvoeren, waarna een controle meestal zal uitwijzen dat de taak goed is uitgevoerd.
In de les worden de 3 van de 4 niveaus en de 4 fasen in een schema bij elkaar gebracht. Hieronder staat een invulformulier.
Schema fasen en niveaus in leidinggeven.docx
Over leiding geven aan jezelf staat hieronder een bestand met tips om je persoonlijke effectiviteit te verbeteren:
Gewoontes van super georganiseerde mensen.doc
Organisatie
Iedere organisatie heeft z'n eigen cultuur. Dit zijn de ongeschreven wetten die mensen volgen om met elkaar om te gaan. Er zijn vier soorten organisatieculturen te onderscheiden:
- Machtscultuur
- Persoonscultuur
- Rolcultuur
- Taakcultuur
Daarnaast heeft een organisatie ook een formele organisatiestructuur. In de les zijn de volgende structuren besproken:
- Lijnorganisatie
- Lijnstaforganisatie
Daarnaast kennen we nog de matrixorganisatie, de divisiestructuur, de businessunit-structuur en de projectorganisatie. Deze komen vooral bij grotere bedrijven voor en behoren niet tot de lesstof.
Belangrijk onderdeel van de organisatiestructuur is het organogram en het formeel communiceren 'via de lijn'. Als manager moet je hier terdege rekening mee houden.
Teamrollen van Belbin
Als je leiding geeft aan een groepje mensen, dan kan het zijn dat dit groepje maar niet productief kan worden. Hoe je ook je best doet om ze te motiveren. Dat zou kunnen komen omdat er te weinig diversiteit in je team zit. Met het model van Belbin kun je onderzoeken of je team wel divers genoeg is. Dit model kun je ook gebruiken om een team samen te stellen.
Informatie over Belbin kun je vinden in de reader onder de tab "Overzicht" en overal op het internet. Laat je medewerkers de test doen en zet hun teamrollen naast elkaar. Dit kan verrassende inzichten opleveren. Moet je je team nog samenstellen? Laat dan alle kandidaten zichzelf testen zodat je de juiste mensen kunt selecteren.
Leiderschapsspel
Leiderschapsspel formulier.docx
Medewerkers
Leiding geven is mensenwerk en daarom moet je je mensen goed kennen. Dat begint met het kennen van hun taakvolwassenheid. Het model van Hersey en Blanchard maakt onderscheid in 4 niveaus:
- S1: Angsthazen
- S2: Klagers
- S3: Tobbers
- S4: Kanjers
Meer informatie vind je in de reader (tab "Overzicht") en op
Carrieretijger / situationeel leiding geven
Beïnvloeden
Of je invloed hebt op anderen, hangt onder meer af van de volgende competenties:
- Ervaring
- Praktische vaardigheden
- Communicatieve vaardigheden
- Kennis
- Voorbereiding
- Positie in de organisatie (formele macht)
- Relevante contacten (netwerk)
- Zelfvertrouwen / houding
De competenties zijn in beperkte mate uitwisselbaar. Dus als je weinig ervaring hebt, kun je met een goede voorbereiding nog een heel eind komen. Hoe moeilijker de klus waar je voor staat, hoe meer van deze competenties je nodig hebt. Als je (bijna) alle competenties goed ontwikkeld hebt, dan heb je charisma.
Gedurende je leven zul je je competenties ontwikkelen. Pas wanneer je een voorsprong hebt op je medewerkers, zullen ze je accepteren als leidinggevende.
Carrieretijger.nl over macht
Wat zijn conflictstijlen.docx
Roos van Leary
Als leidinggevende heb je als taak om medewerkers aan te sturen. Vaak zul je te maken krijgen met weerstand. Je vraagt een medewerker om iets te doen, maar hij gaat in protest. De roos van Leary is een populaire manier om interacties tussen mensen te leren begrijpen en te leren sturen.
Hieronder staan een paar bestanden die je kunnen helpen om te begrijpen hoe deze interacties werken. Vervolgens zul je in het echte leven moeten gaan observeren. Kijk goed of je de reacties van mensen kunt plaatsen in de roos. Naarmate je hier meer handigheid mee krijgt, zul je vanzelf merken dat je mensen beter gaat begrijpen en dus ook beter kunt motiveren.
Uitleg roos van Leary
Kies je rol in de roos van Leary - PPT
Uitleg over de roos van Leary - PPT
Roos van Leary - invuloefening (Publisher bestand)
Roos van Leary - invuloefening (PDF bestand)
Covey
Een van de best verkochte managementboeken aller tijden is "De zeven eigenschappen van effectief leiderschap" van Stephen Covey. In de powerpoint van les 4 staan 3 van zijn schema's. Zijn beroemde lijstje met 7+1 eigenschappen wordt samengevat op:
Samenvatting Covey
Beoordeling
Dit vak wordt beoordeeld aan de hand van een kennistoets over de behandelde stof. Omdat we niet voldoende tijd hadden voor alle stof die in dit leerarrangement staat, vallen er een paar onderdelen af:
- Belbin
- Verandermanagement (Transformationeel leiderschap en transtheoretisch model)
- Kayzen adept
- Powerpoint presentatie les 3
- Situationeel leidinggeven (Hersey en Blanchard)
- Coaching
- ABCD denkersanalyse
De toets gaat dus over alles uit dit leerarrangement, behalve bovenstaande zaken
