Bij bouwkundige voorzieningen moet je denken aan tuinhuisjes, muren, schuttingen en dergelijke. Bij technische voorzieningen aan verlichting, prullebakken, fietsenstallingen, zitbanken, vlaggenmasten en dergelijke. Soms is het niet duidelijk of het een bouwkundige voorziening is of een technische voorziening. Denk bijvoorbeeld aan beeldende kunst. Voor beide voorzieningen geldt dat dezelfde materialen worden gebruikt. Daarom komen er in dit hoofdstuk alle onderwerpen aan bod. Veel gebruikte materialen zijn;
Metaal, hout, steen, beton en plastic. In de volgende hoofdstukken krijg je informatie over deze materialen. Vaak worden de materialen geschilderd. Soms voor een langere levensduur, (een geschilderde schutting gaat langer mee dan onbehandeld hout) soms voor decoratie. (een wit geschilderde schutting geeft een ander effect dan een houtkleur)
Informatie over schilderen krijg je via onderstaande link.
Een andere klus is het reinigen of schonmaken van de voorzieningen. Vaak wordt hiervoor een hogedrukreiniger gebruikt. Kleine voorwerpen kunnen ook handmatig worden gereinigd. Met een emmer, borstel en een doek kun je dit klusje uitvoeren
Metaal
betonmat
betonmat gegalvaniseerd.jpg
Metaal
Ijzer wordt in tuinen en parken veel gebruikt. Denk aan betonmatten en schanskorven. Meestal wordt niet de gewone betonmat gebruikt, want deze ijzeren matten zullen gaan roesten. Om roesten te voorkomen, worden de matten gegalvaniseerd.
Galvaniseren is een methode die gebruikmaakt van electriciteit om een voorwerp te bedekken met een laagje metaal
Door middel van galvaniseren kan bijvoorbeeld een ijzeren plaat worden voorzien van een laagje zink, nikkel of chroom om het meer roestbestendig (corrosiebestendig) te maken of mooier te laten glanzen.
In strakke tuinen wordt RoestVrijStaal gebruikt of afgekort RVS. Dit materiaal zal niet roesten. Cortenstaal roest daarintegen heel erg. Het staal zal echter niet snel doorroesten. Cortenstaal geeft na roesten een heel apart effect in een tuin. Alle bovengenoemde materialen vragen geen onderhoud. Meer info over de genoemde materialen vind je in onderstaande links.
IJzer wordt gebruikt bij bijvoorbeeld tuinhekken. Om het ijzer niet te laten roesten, wordt het hek geverft. Verf kan na verloop van tijd afbladderen. Op die plek zal het ijzer gaan roesten. De werkwijze is dan: met een staalborstel verwijder je de roestplek. Daarna opschuren met schuurpapier. Ijzer kun je in grondverf zetten. Er is ook menieverf. Deze rode verf is extra sterk. Daarna schilder je over met de kleur die je wilt hebben.
Over hout en houtsoorten is veel te vertellen. In de links hier onder vind je veel informatie. Hout is een levend product. Elke houtsoort heeft specifieke kenmerken. Als je een schutting plaatst van grenen (hout van de grove den), dan kun je de schroeven met een schroevendraaier in het hout draaien. Bij een schutting van tropisch hardhout, zoals Bangkirai, lukt dat niet. Het hout is zo hard, dat je de gaten eerst moet voorboren.Onbehandeld berkenhout verrot binnen een paar jaar, onbehandeld Bangkirai gaat met gemak 20 jaar mee. Kennis van houtsoorten en kennis van eigenschappen van hout is dus belangrijk.
Loofhout en naaldhout
Loofhout komt van loofbomen. Bomen met bladeren. Voorbeelden: essen, kersen, esdoorn. Naaldhout komt van naaldbomen. Voorbeelden: grove den (grenen), vuren (fijnspar) en Larix.
Spinthout, kernhout, kops hout.
Bomen groeien bij de stam ook in de breedte. Het buitenste hout is levend hout. Dit is sterker dan het hout in het midden. Denk maar aan een knotwilg, waarbij je soms ziet dat de boom binnen hol is. De boom blijft gewoon in leven. Voor de opbouw zie de afbeelding.
Bedenk dat als je een plank uit een boomstam zaagt, dan haal je de planken uit de lengte. Bij het zagen van een plak, heb je zogeheten kops hout. De zijkant van een plank is dus kops hout. Dit heeft andere eigenschappen. Een schroef draai je gemakkelijker in kops hout, maar geeft een zwakkere verbinding. Ook bij het verven zul je merken dat er meer verf in kops hout wordt opgenomen dan aan de zijkanten.
Hardhout gaat onbehandeld lang mee, zachthout niet. Er zijn 5 duurzaamheidsklassen.
Klasse 1 (zeer duurzaam) gaat onbehandeld meer dan 25 jaar mee.
Klasse 2 (duurzaam) gaat onbehandeld tussen 15 en 25 jaar mee.
Klasse 3 (matig duurzaam) gaat onbehandeld tussen 10 en 15 jaar mee.
Klasse 4 (weinig duurzaam) gaat onbehandeld tussen 5 en 10 jaar mee.
Klasse 5 (zeer weinig duurzaam) gaat onbehandeld minder dan 5 jaar mee.
In de tabel rechts zie je enkele houtsoorten en de duurzaamheidsklasse van het hout.
Hout kun je door verduurzamen langer mee laten gaan.
verduurzamen
Verduurzamen
Om hout te verduurzamen kun je:
olien: je brengt een vetlaag aan op het hout, waardoor er geen verrotting kan plaats vinden. Voordeel van olien is dat je de houtnerfstructuur blijft zien.
beitsen: dit middel trekt in het hout en beschermt tegen verrotting. Ook hier blijf je de structuur van het hout zien.
Wolmaniseren. Wolmanzouten worden met druk of vacuummethode in het hout gebracht. De zouten maken het hout onaantrekkelijk voor schimmels en insecten. Het hout slaat door de methode iets groen uit. Ook hier blijft de houtstructuur zichtbaar.
Creosoteren. Heeft het zelfde effect als Wolmaniseren. De ouderwetse biels werd met de creosootolie behandeld. Palen van afrasteringen werden ook met dit middel behandeld. In deze regio spreekt men van teerpalen. De palen gaan lang mee, maar het middel is slecht voor het milieu.
Schilderen: Verf heb je in alle kleuren. Door het verven zie je niet meer de houtstructuur. Verf is er ook in verschillende kwaliteitsklassen. Gebruik in ieder geval buitenverf. Goede kwaliteit verf is duur. Door het hout eerst met grondverf in te smeren en dan pas kleur te geven, heb je wel een goede bescherming en bespaar je kosten. Verf kan worden gemaakt op waterbasis en op oliebasis. Op waterbasis is minder milieubelastend. Verf op waterbasis kun je met water verdunnen. Verf op oliebasis is sterker, maar ook schadelijker voor het milieu. De verfdamp is schadelijk bij inademing.Zorg bij het verfen voor een goed geventileerde ruimte. De verf kun je eventueel verdunnen met terpentine. Meer tips bij het schilderen zie je in onderstaande link.
Houtrot
Hout zal op den duur gaan rotten. Met name schimmels zullen het hout gaan aantasten. De schimmel zal het hout aantasten bij voldoende vocht, zuurstof en bij hogere temperaturen.
Beginnende houtrot kun je bestrijden. Hieronder staat beschreven hoe je deze klus aanpakt.
Bij onderhoud van hout is gekozen voor onderhoud van een houten speeltoestel. Speeltoestellen moeten periodiek worden gecontroleerd.
Kijk als eerste naar de verbindingen. Controleer of schroeven en spijkers nog goed vast zitten. Bij speeltoestellen zie je ook vaak slotbouten in het toestel. Controleer of de bouten goed vast zitten.
Het schilderwerk moet ook worden gecontroleerd. Wsaar de verf afbladdert, kan houtrot ontstaan. Hierdoor wordt de constructie zwak en onveilig. Rotte plekken moeten behandeld worden. Bij grotere plekken moet het toestel worden afgekeurd of deels worden vervangen.
Hout kan ook splinteren. Als er splinters zichtbaar zijn, kun je het hout schuren.
Daarnaast kan er mos of alg op het hout komen. Zeker bij schaduw en of vochtige plekken.
De kans op houtrot wordt hierdoor groter. Door het hout te reinigen kun je dit probleem oplossen.
speeltoestellen
houten speeltoestel op plein met rubber tegels
Voor speeltoestellen zijn er extra regels met betrekking tot het onderhoud. Dit omdat bij slecht onderhoud er een grote kans op ongelukken is. Eigenaren van speeltoestellen moeten een logboek bijhouden. Hiermee bewijzen ze dat ze regelmatig hun toestellen controleren.
Links een kunststof paal van gerecycled materiaal. Rechts een afbeelding van kunststofpalen van hoogwaardig materiaal, gebruikt voor een afrastering van een paardenweide. Kunststof is licht van gewicht, rot niet. Heeft dus voordelen. Wel is het lastiger om op plastic ander materiaal te bevestigen. Kunststof is onderhoudsarm. Hooguit het schoonmaken kan een onderhoudsklus zijn.
Beton wordt gebruikt bij het plaatsen van schuttingen. Een nadeel van beton is dat het zwaar materiaal is. Beton heeft daarentegen een langere levensduur dan hout. Om het L beslag te plaatsen kun je met een steenboor een gat in de betonnen paal boren. Veel betonnen palen hebben al voorgeboorde gaten en dan kan dit klusje achterwege blijven. In de grond liggen ook betonnen platen. Hierdoor komt het hout niet in aanraking met grond en blijft langer goed. In de palen zitten uitsparingen, waar de platen in rusten.
Beton wordt gemaakt van zand, grind, cement en water. Om beton nog sterker te maken kun je het beton wapenen. Dit doet men door draadmatten in het beton te leggen of ijzeren pinnen in het materiaal te leggen. Het ijzer ligt in het beton en zal niet roesten. Als een stukje beton afbreekt en ijzer aan de oppervlakte komt, zal het ijzer gaan roesten. Dit noemen we betonrot. Betonrot vraagt onderhoud. Verder heeft beton geen onderhoud nodig.
Omdat het gaat om kunstgras is het onder dit hoofdstuk geplaatst.
Schoonhouden van het kunstgras
Het belangrijkste onderhoud is eigenlijk het regelmatig schoonhouden van het gazon. Blaadjes, zaden en takken van omringende bomen en planten die op het kunstgazon terecht komen, moeten worden verwijderd om kieming van onkruid te vermijden. Hiervoor kan het beste een harde bezem worden gebruikt. Het borstelen zorgt er tevens voor dat het gras mooi rechtop blijft staan. Mocht er onverhoopt toch onkruid ontstaan, dan kunt u dit eenvoudig verwijderen met een hark, de hand of met een onkruidverdelgingsmiddel Als uw kunstgrasmat is voorzien van een worteldoek, dan kunnen eventuele wortels van onkruid nooit door de kunstgrasmat heen groeien. Het verwijderen van afval op uw gazon voorkomt tevens verstopping van de zandlaag met betrekking tot de waterafvoer. Regelmatig schoonhouden van het kunstgras draagt ertoe bij dat het gras langdurig een representatieve uitstraling behoudt.
Periodiek onderhoud
Veel fabrikanten raden aan om uw gazon periodiek, dit kan variëren van eens per jaar tot eens in de vijf jaar, een grote onderhoudsbeurt te laten uitvoeren door specialisten van de fabrikant zelf. Tijdens deze onderhoudsbeurt wordt uw gazon opgeborsteld en waar nodig bijgewerkt. De kosten van deze onderhoudsbeurt vallen erg mee.
Onderhoudsmaterialen en instrooimaterialen
Als instrooimateriaal wordt bij de aanleg vaak instrooizand gebruikt. Dit fijne kwartszand zal na verloop van tijd wat inklinken, zeker bij intensief gebruik. Het is daarom aan te raden een per jaar een beetje zand bij te strooien.
achtergrondinfo. reiniging kunstgras
Ook in kunstgras kan mos groeien. Met de bosmaaier en het opzetstuk van prontec kun je deze plekken behandelen. Zie de video.
Het arrangement Onderhoud bouwkundige voorzieningen is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Johan Schuppert
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2021-03-14 19:04:48
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
logboek speeltoestel
