Hoe wordt roomboter gemaakt?

Experiment: Hoe wordt roomboter gemaakt?

Leskenmerken
Activiteiten	Experiment
Werkvorm	Klassikaal
Doel	De kinderen leren hoe boter gemaakt wordt.
Duur	20 minuten

Benodigdheden

vier soorten roomboter: gezouten, ongezouten, gras en halfvol (of plaatjes hiervan, zoals in dit PDF-bestand)
een beker (ongeklopte) slagroom
kleine potjes met deksel (bijvoorbeeld mini weckpotjes met beugelsluiting)
mini crackers

Uitvoering

Laat de kinderen de verschillende soorten boter zien: gezouten, ongezouten, gras en halfvol. Weten hoe ze heten? Hebben ze deze wel eens gezien? Welke eten ze thuis (wel eens)?

Loop de vier soorten langs en noem bijzonderheden van iedere soort:
Ongezouten boter: De meeste nederlandse boter is ongezouten. Het bevat 82 % (verzadigd) vet.
Gezouten boter: Bevat maximaal 2 procent zout. Het bevat 82 % (verzadigd) vet.
Grasboter: Wordt gemaakt in de periode dat koeien in de wei lopen. Dankzij het verse gras is het melkvet anders van samenstelling, waardoor deze boter beter smeerbaar is. Hij bevat 82% (verzadigd) vet.
Halfboter (of ‘halfvolle boter’): Boter met 40 % (verzadigd) vet.

Boter is lekker, maar niet zo gezond. Er zit veel hard, verzadigd vet in. Dat is niet zo goed voor je bloedvaten. Maar af en toe kan geen kwaad. Welke boter zou je dan het beste kunnen kiezen? (Ongezouten halfboter want daar zit geen toegevoegde zout in en is maar half zo vet.)

Vraag de kinderen waar boter van wordt gemaakt. De meeste kinderen weten vast wel dat het van melk van de koe komt. Om preciezer te zijn: boter bestaat voor ruim 80 procent uit het vet van de melk. Maar hoe wordt boter gemaakt? Dit kunt u vrij eenvoudig laten zien!

Giet een beker (ongeklopte) slagroom in kleine potjes. Seal ze eventueel met plakband zodat ze niet lekken. Laat de kinderen om beurten de potjes flink schudden. Na ongeveer tien minuten zal de room veranderen in boter. Toch zal er ook nog een hoeveelheid vloeistof in de pot te zien zijn. Dat is water. Dat komt omdat slagroom een combinatie is van botervet en water. Door het schudden botsen de moleculen van het botervet tegen elkaar en blijven ze aan elkaar plakken. De klompjes boter worden groter en groter. Het water in de slagroom blijft achter als vloeistof.
De kinderen kunnen de gemaakte ‘boter’ gewoon smeren op brood of een cracker!

Colofon

Het arrangement Hoe wordt roomboter gemaakt? is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur: Steunpunt Smaaklessen
Laatst gewijzigd: 2013-11-25 09:40:50
Licentie: Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat

het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken

voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Toelichting: Hier vindt u alle Smaaklessen voor groep 1-8. Smaaklessen is hét lespakket over eten voor de basisschool. Door te proeven, ruiken, voelen, horen en zien verkennen kinderen hun eten. Zo leren kinderen op jonge leeftijd gezonde en duurzame voedingskeuzes te maken. Zie ook www.smaaklessen.nl.
Leerniveau: PO groep 3; Primair onderwijs; PO groep 4; PO groep 1; PO groep 8; PO groep 7; PO groep 6; PO groep 5; PO groep 2; Speciaal basisonderwijs; SO;
Leerinhoud en doelen: Wereldoriëntatie;
Eindgebruiker: leraar
Moeilijkheidsgraad: gemiddeld
Trefwoorden: boter, eieren, melkproducten, olie, roomboter, smaaklessen, vis, vlees