Inleiding
Het bekende lied over de Zilvervloot is een lied over de overwinning van Piet Hein. Piet Hein is van groot belang geweest voor Nederland. In zijn tijd is Nederland gegroeid van Spaans wingewest tot het machtigste land van de wereld.
Welke leeractiviteit gaat vooraf?
Deze leeractiviteit sluit aan op de leeractiviteit "Ken jij de daden van Piet Hein?".
Wat ga je doen?
Je onderzoekt welke versies van het lied over de Zilvervloot er nu nog te vinden zijn. Werk je met de hele klas? Dan kun je een Zilvervloot songfestival organiseren. Hou je meer van het metaal zilver, dan kun je je uitleven op een opdracht over de zilverprijs door de jaren heen.
Met hoeveel personen?
Deze opdracht doe je alleen, met een groepje of met de hele klas.
Wat ga je leren?
Na het maken van deze leeractiviteit heb je het volgende geleerd:
Je weet ...
- over de belangrijke rol van Piet Hein voor Nederland
- waar de tekst van het lied over de Zilvervloot over gaat
Je kunt ...
- verschillende versies van een lied opzoeken
- het lied over de Zilvervloot zingen
- een songfestival organiseren
- onderzoek doen naar de zilverprijs
Wat heb je nodig?
Benodigdheden
Bij de opdrachten gebruik je de volgende materialen:
Opdracht A:
- Internetverbinding met toegang tot YouTube
- Evt. camera
- Smartboard
Opdracht B:
- Internetverbinding met YouTube
Opdracht C:
Benodigde tijd
Ongeveer 2 uur.
Let op: Opdracht B neemt meer tijd in beslag.
Aanpak
Bij deze leeractiviteit ga je als volgt te werk:
(Bij kleinere leeractiviteiten komen niet alle stappen voor!)
1. Oriënteer, kies en plan
Lees de opdrachten bij deze leeractiviteit goed. Kies één van de opdrachten uit. Doorloop per opdracht alle stappen. Bedenk welke informatie je nodig hebt om de gekozen opdracht goed uit te kunnen voeren. Leg vast hoeveel tijd je wilt besteden aan de opdracht en plan wanneer je de opdracht gaat uitvoeren. Voor sommige opdrachten zul je eerst materiaal moeten verzamelen.
Tip: Wil je meer opdrachten maken? Laat deze leeractiviteit dan nogmaals toekennen in Acadin door je begeleider.
2. Zoek informatie en bestudeer
Lees en bekijk de informatie bij de opdrachten in het onderdeel 'Theorie'. Zoek recente informatie over het onderwerp op internet. Kijk bijvoorbeeld op de websites die staan bij 'Meer informatie'. Maak aantekeningen, bijvoorbeeld in een mindmap, van de informatie die je wilt gebruiken. Hou ook een lijst bij van de door jou gevonden informatiebronnen.
3. Bedenk en maak
Ga nu creatief aan de slag met de opdracht. Heb je houvast nodig? Bedenk dan aan welke criteria jouw eindproduct moet voldoen. Kijk hiervoor bijvoorbeeld naar de uitleg in de beschikbare wijzers. Let in deze fase goed op je planning. Het is makkelijk om hieraan veel tijd te besteden.
4. Test en verbeter
Probeer je ontwerp uit: laat het zien aan anderen. Gebruik de tips en opmerkingen om je ontwerp te verbeteren.
5. Presenteer
Bedenk nu hoe jij je resultaat wilt laten zien aan de leerkracht, de leerlingen of een andere groep. Sommige eindproducten kun je gewoon laten zien. Maar je kunt ook het hele werkproces vastleggen in een digitaal werkdocument met foto's of scans. Ook kun je kiezen om een les te geven waarin je aan anderen leert wat jij zojuist zelf hebt geleerd in de opdracht. Wil je ideeën hoe je een eindproduct kunt presenteren? Kijk dan ook bij de beschikbare wijzers, in de categorie presenteren.
6. Evalueer: kijk terug én vooruit
Kijk als je klaar bent nog even terug hoe alles is gegaan. Wat heb je zelf geleerd? Wat kun je aan anderen leren? Wat wil je nog meer leren? Deze stap helpt je om volgende opdrachten beter uit te voeren.
Tip: Bij het kopje "Evaluatie" vind je hulpvragen. Deze vragen kun je gebruiken om deze leeractiviteit voor jezelf te evalueren.
Veel leerplezier!
Opdrachten
Werkdocument Heb jij wel gehoord van de zilveren vloot?
Hieronder vind je drie creatieve opdrachten over de Zilvervloot.
Kies de opdracht ie je het meest aanspreekt of waar je het meest van denkt te leren. Of durf jij te kiezen voor een opdracht waarbij je iets moet doen of maken wat je nog nooit hebt gedaan?
Beantwoord eerst de vragen bij "Wat weet jij al?"
Opdracht A: De Zilvervloot op YouTube
Eindproduct: Powerpoint presentatie
Opdracht B: Songfestival Zilvervloot
Eindproduct: Evenement
Opdracht C: De koers van zilver
Eindproduct: Grafiek
Tip: Wil je meer opdrachten maken? Laat deze leeractiviteit dan nogmaals toekennen in Acadin door je begeleider.
Wat weet je al?
Wat weet jij al over de Zilvervloot?
Na het beantwoorden van de vragen heb je voldoende basiskennis om aan de door jou gekozen opdracht te kunnen beginnen.
Opdracht 1:
Zoek het volgende op:
- Wat zijn Spaanse matten?
- Waar staan de appeltjes van oranje voor?
- Waarom wordt de vloot Spaanse schepen de Zilvervloot genoemd?
Opdracht 2:
Maak een 'vertaling' van het lied met woorden die nú in Nederland gebruikt worden.
Opdracht 3:
Zoek op wat er allemaal vernoemd is naar de Zilvervloot. Begrijp jij waarom deze dingen vernoemd zijn? Leg dit kort uit.
Opdracht 4:
Noem zoveel mogelijk metalen op. Hoeveel ken jij er?
A: De Zilvervloot op YouTube
Opdracht: De Zilvervloot op YouTube
Eindproduct: Powerpoint presentatie
Bij deze opdracht maak je een overzicht van verschillende versies van het lied 'De zilvervloot'. Je kondigt zelf alle filmpjes aan.
MI: Muzikaal-ritmisch
Benodigdheden:
- Internetverbinding met toegang tot YouTube
- Evt. camera
- Smartboard
Stap 2: Zoek informatie en bestudeer
Zoek de melodie van het lied op. Probeer meerdere versies te vinden. Zoek bijvoorbeeld op Youtube met de zoekwoorden Zilvervloot of Piet Hein.
Stap 3: Bedenk en maak
Maak nu een presentatie op de computer waarin je deze filmpjes verwerkt. Schrijf bij elk filmpje een pakkende aankondiging. Je kunt deze aankondiging natuurlijk ook inspreken of jezelf (laten) filmen.
Stap 5: Presenteer
Presenteer deze presentatie op het smartboard in de klas.
B: Songfestival Zilvervloot
Opdracht: Songfestival Zilvervloot
Eindproduct: Evenement
Bij deze opdracht organiseer je een Zilvervloot songfestival.
MI: Muzikaal-ritmisch
Benodigdheden:
- Internetverbinding met YouTube
Stap 3: Bedenk en maak
Organiseer een Zilvervloot songfestival in de klas. Playback of zing het lied in kleine groepjes of alleen. Laat je inspireren door de verschillende versies van het lied. Zoek bijvoorbeeld op Youtube met de zoekwoorden Zilvervloot of Piet Hein. Veel zangplezier!
Stap 5: Presenteer
Zorg ook voor stembriefjes waarop alle leerlingen (of ouders) punten kunnen geven aan de liedjes. Wie wint het songfestival?
C: De koers van zilver
Opdracht: De koers van zilver
Eindproduct: Grafiek
Bij deze opdracht maak je een grafiek van de koers van zilver van de afgelopen jaren.
MI: Logisch-mathematisch
Benodigdheden:
Stap 2: Zoek informatie en bestudeer
Zoek op wat de zilverprijs van dit moment is.
Kijk voor informatie bijvoorbeeld op deze site: http://www.goudmarkt.nl/Zilverprijs.aspx
Stap 3: Bedenk en maak
Maak een grafiek van de zilverprijs door de jaren heen. Zet op de x-as (horizontale as) het jaartal, op de y-as (verticale as) de prijs.
Stap 5: Presenteer
Bedenk zelf een manier om je grafiek te presenteren in de klas.
Evaluatie
Klaar met de door jou gekozen opdracht? Sta dan eens stil bij het onderwerp en bij wat je geleerd hebt. Bedenk wat je anderen kunt leren en kijk vooruit naar wat je nog meer wilt leren.
Wat vind je van het onderwerp?
- Het onderwerp van deze leeractiviteit vind ik …
omdat …
- Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ...
- Ik wil nog wel andere leeractiviteiten doen over dit onderwerp JA/NEE
Wat heb je van deze opdracht geleerd?
- Het belangrijkste wat ik nieuw geleerd heb in deze leeractiviteit is …
- Het leukste onderdeel van deze opdracht vind ik ...
- De belangrijkste vaardigheid die ik voor mijzelf verbeterd heb met deze leeractiviteit is …
Wat kun je anderen leren?
- Wat andere leerlingen zouden moeten weten over dit onderwerp is …
- Wat ik in deze leeractiviteit zelf geleerd heb kan ik overdragen aan de klas door ...
- Mijn onderwerp is geschikt voor een presentatie aan jongere leerlingen JA/NEE
Wat wil je nog meer leren?
- Wat ik nog wil weten over dit onderwerp is …
omdat …
- Een vaardigheid die ik nog verder wil verbeteren is …
- Ik wil deze vaardigheid verbeteren door ...
Theorie
In dit deel vind je informatie over het onderwerp van deze leeractiviteit.
Bekijk en lees de informatie goed. Het helpt je bij de uitvoering van de opdrachten.
Het lied
Eén van de liedjes die iedereen kent is het lied van Piet Hein en de Zilvervloot.
Heb je wel gehoord van de zilveren vloot,
De zilveren vloot van Spanje?
Die had er veel Spaanse matten aan boord
En appeltjes van oranje.
Piet Hein, Piet Hein
Piet Hein zijn naam is klein,
Zijn daden bennen groot, (2X)
Hij heeft gewonnen de zilveren vloot! (2x)
Dit lied gaat over het buitmaken van een vloot van Spaanse schepen door Piet Hein. Het leven van deze Piet Hein (1577-1629) speelt zich volledig af ten tijde van de onafhankelijkheidsstrijd van de Nederlanden tegen Spanje tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648).
Piet Hein heeft niet meegemaakt dat Nederland echt onafhankelijk werd, maar hij droeg wel bij aan de totstandkoming van die onafhankelijkheid.
De overwinning
Het liefst wil de WIC de Spanjaarden een zo groot mogelijke slag toebrengen. De beste manier daarvoor is de verovering van een zilvervloot. Deze vloot vertrekt jaarlijks vanuit Havanna op Cuba naar Spanje. Zwaarbewapende galjoenen bewaken de vloot. Spaanse verspieders onderzoeken of de route veilig is. In 1628 nemen deze verspieders een WIC-vloot onder leiding van Piet Hein waar. Een deel van de Spaanse vloot blijft daarom in de haven. Maar de berichten van vijandelijke schepen bereiken Honduras en Nieuw Spanje (het huidige Mexico), van waaruit schepen naar Havanna varen om zich bij de zilvervloot aan te sluiten, niet.
De schepen uit Nieuw Spanje worden uiteengejaagd door een storm. Als gevolg hiervan mist het grootste deel van de vloot de haven van Havanna. Vlakbij zijn de schepen van Piet Hein. Acht september neemt Piet Hein in de ochtend de vloot waar. Meteen laat hij de achtervolging inzetten. De Spanjaarden zoeken hun heil in de baai van Matanzas, maar lopen vast op een zandbank. Ook veel Nederlandse schepen lopen vast. Maar de Spaanse schepen zijn dan al binnen hun bereik. De paniek onder de Spanjaarden is zo groot dat zij niet in staat zijn zich te verdedigen. Vrijwel zonder een schot te lossen geven de Spanjaarden zich over.
De terugtocht van de WIC-vloot met zijn grote buit is niet zonder hindernissen. Stormen, het verlies van schepen, Duinkerker kapers en ziekten maken de terugreis tot een moeizame gebeurtenis.
De buit
Tussen november 1628 en januari 1629 lopen tweeëntwintig schepen Nederlandse havens binnen. Piet Hein zelf komt pas tien januari met vijf schepen in de haven van Hellevoetsluis aan. De Engelsen hadden hem vastgehouden. De schepen bevatten huiden, zilver, suiker, zijde, verfstoffen en geld. Piet Hein trekt in een zegetocht langs verschillende steden. Hij krijgt een grootse ontvangst van de Staten Generaal en stadhouder Frederik Hendrik. In Delfshaven luiden de klokken en branden pektonnen ter verhoging van de feestvreugde. De opbrengst van de buit is bijna twaalf miljoen gulden, de grootste buit die ooit op zee veroverd was.
Een groot deel van de winst gaat naar de bemanning van de schepen en naar de aandeelhouders van de WIC. Het overgebleven geld gaat vooral in de bestrijding van de Spanjaarden zitten. De Nederlanders kunnen dankzij de opbrengsten van de zilvervloot de als onneembaar geldende vesting Den Bosch innemen.
Ook kan dankzij de zilvervloot een volgende onderneming van de WIC worden gefinancierd: in 1630 verovert de WIC Olinda (een door de Portugezen gestichte stad aan de oostkust van Brazilië). Deze overwinning van Nederland zou Piet Hein echter niet meer meemaken.
Meer informatie
Meer informatie vind je op de volgende websites:
Tekst lied Zilvervloot
YouTube
Goudmarkt
Actuele prijzen van goud en zilver.
Afsluiting
Wil je meer weten over het verhaal achter de Zilvervloot? Zoek binnen Acadin dan in deze reeks ook eens de leeractiviteiten over:
- Piet Hein
- Kruiden en specerijen
- VOC
Voor de leerkracht
Handleiding Heb jij wel gehoord van de zilveren vloot?
Criteria bij de beoordeling:
Opdracht A:
- Is er een variatie aan uitvoeringen van de Zilvervloot gevonden?
- Loopt de presentatie goed? (overgangen tussen liedjes, geluid)
- Heeft de leerling de liedjes zelf aangekondigd?
- Heeft de leerling extra's toegevoegd aan de presentatie (teksten, speciale effecten)?
Opdracht B:
- Zijn er voldoende deelnemers gevonden voor het songfestival?
- Is het evenement goed georganiseerd (draaiboek, planning)?
- Is het evenement goed verlopen?
- Is de stemming goed verlopen?
Opdracht C:
- Is de informatie in de grafiek goed leesbaar?
- Is de grafiek netjes uitgewerkt?
- Is de grafiek op een bijzondere wijze gepresenteerd aan de klas?
Bronvermelding
Deze leeractiviteit is speciaal ontwikkeld voor gebruik binnen Acadin, dé digitale leeromgeving voor talentvolle leerlingen in het basisonderwijs.
Deze leeractiviteit is gebaseerd op de lesbrief 'Piet Hein' uit de serie Per Dag Wijzer, uitgegeven door het Centrum voor Mondiaal Onderwijs (CMO) in samenwerking met Kennisnet.
