Introductie
Je bent nu aan het keuzedeel Cultuurtechniek van je opleiding begonnen.
Misschien heb je op stage al eens met een kraan gewerkt of zand gereden dat door een kraan uitgegraven is. In dit arrangement leer je meer over de opbouw van de kranen, het onderhoud en bereiden we je voor op werken met een HGM, Hydraulische Graaf Machine, in de volksmond ook wel "Kraan" genoemd.
Opdracht 1
Geef antwoord op de volgende vragen:
1. Heb je wel eens met een HGM (kraan) gewerkt?
2. Mag iedereen zomaar met een HGM werken?
3. Omschrijf de regels die horen bij het werken met een HGM
4. Welk merk en type HGM hebben jullie op je stageplaats?
5. Zoek op internet informatie over 5 verschillende HGM’s. Let daarbij op de volgende punten:
- capaciteit
- onderhoud
- geschikt voor welke type werkzaamheden
- type giek
- banden of rupsen
Dragline
Filmpje over Dragline kraan
De eerste kranen waren "Dragline"kranen. Deze werden rond 1884 in gebruik genomen. Deze kranen werkten via lieren die er voor zorgden dat de graafbak in en uit de grond bewoog. Deze kranen zijn er vandaag de dag nog steeds in de mijnbouw waar ze worden ingezet om delfstoffen te winnen. Delfstoffen zijn ruwe materialen, bijvoorbeeld ijzererts dat gebruikt worden in de metaal industrie. Je kunt in onderstaand filmpje zien hoe deze werken.
Een bedreven kraanmachinist kon 100 bakken per uur verzetten. Hieronder de link naar een filmpje waarin je een dragline werkend ziet.
Verschillende type bakken voor een Dragline graafmachine:
HGM
HGM staat voor Hydraulische Graaf Machine. Dit is de officiele benaming voor wat we in de volksmond:"Kraan" noemen.
In je werk als loonwerker/ hovenier kom je regelmatig in aanraking met HGM's. Of je nu in het agrarische loonwerk bezig bent of in de infra, de tuinen of het grootschalig groen. Voorbeelden van werkzaamheden met de HGM zijn, laden van vaste stalmest, gips, uitgraven van mestputten, greppels, uitgraven van een cunet, bijwerken van toegangsdammen e.d.
Voor de afronding van dit keuzedeel moet je een aantal van deze werkzaamheden kunnen uitvoeren. Ook is het belangrijk dat je bekend bent met verschillende soorten HGM's. Hieronder zie je een overzicht.
Opdracht 2
- Hoeveel bakken kan een ervaren machinist met een dragline kraan per uur verzetten?
- Waar vinden we tegenwoordig nog dragline kranen?
- Wat is een delfstof? Geef 3 voorbeelden.
- Wat is een cunet?
- Waar staat de afkorting HGM voor?
- Wat voor soort HGM staat hiernaast afgebeeld?
Opbouw HGM
Opdracht 3
Zet de namen van de onderdelen van de HGM achter de nummers:
1. =
2. =
3. =
4. =
5. =
Uitrusting
Opdracht 4
Casus:
Op je stagebedrijf moet een nieuwe sloot uit gegraven worden. Als je een sloot gaat graven heb je met verschillende dingen rekening te houden. Je moet weten hoeveel grond er bij vrij komt en hoeveel dumpers je dus moet inzetten om alls soepel te laten verlopen. Ook is het belangrijk om te weten hoeveel m3 je per uur kunt weg zetten.
Opdracht:
Uit de nieuwe te graven sloot komt 3840 m3 grond vrij.
Een HGM met een taluutbak graaf 160 m3 grond per uur uit.
a. Reken uit hoeveel uren de HGM moet draaien om de sloot uit te graven.
b. Bij de kraan rijden 3 trekker/dumper combinaties van 16 m3. Reken uit hoeveel dumpers er per uur gevult kunnen worden door onze kraan.
c. Hoeveel minuten duurt het dus voordat een 16 m3 dumper gevult is?
d. Hoeveel minuten mag de dumper maximaal weg zijn zodat de kraan niet stil hoeft te staan?
Beroepen
In de cultuurtechniek zijn heel veel beroepen in verschillende branches en niveaus. Mensen die in de cultuurtechniek werken doen altijd "iets met grond". Het draait altijd om de bodem. Het is een richting waar goed werk in is te vinden!
Cultuurtechniek & Groen
Hoveniers doen aan cultuurtechniek als ze tuinen aanleggen, zwembaden, vijvers maar ook een oprit maken, tuinen ophogen. Je vindt cultuurtechniek ook terug in het Grootschalige Groen van Staatsbosbeheer, het Waterschap e.d. Hier moet je denken aan het uitgraven van waterwegen, drainage aanleggen, bosranden ophogen of natuurgebieden aanleggen.
Cultuurtechniek & Electro
Cultuurtechniek en Electrotechniek gaan hand in hand bij organisaties die kabels trekken voor de aanleg van electriciteit in huizen, lantarenpalen, windmolens e.d. Je herkent het waarschijnlijk wel, in het dorp wordt een deel van de bestrating er uit gehaald, geul gegraven, kabels getrokken en de boel weer dicht gemaakt en bestraat. Dit gebeurt ook bij nieuwbouw van huizen of industrie.
Cultuurtechniek & Loonwerk
Weg & Waterbouw is een onderdeel van de wereld van het loonwerk. Bij de aanleg van wegen, bruggen, woonwijken komen de Grondverzet bedrijven in beeld. Dit noemen ze ookwel de grijze loonbedrijven (groene loonbedrijven doen Agrarisch loonwerk bij boeren). De grondverzet bedrijven transporteren grond van A naar B. Dit doen ze vaak met dumpers of trekkers met een kieper er achter. Deze machines worden geladen door een laadschop of HGM.
Opdracht 5
Maak een korte omschrijving van de volgende beroepen:
- Kraanmachinist
- Grondwerker
- Straatemaker
- Shovelmachinist
- Trekker chauffeur
- Tuinachitect
- Hovenier
Geef aan bij iedere baan of je er zou willen werken en waarom wel/ niet.
Stage
Er zijn vele merken en typen kramen in het werkveld. Van de minikraan die we veel tegen komen bij hoventiers tot de draglines in de mijnen. In de cultuurtechniek op stageplaatsen komen we meestal midi en maxi kranen tegen, zowel mobiele (op wielen) als rupskranen.
Je hebt veel merken veel voorkomende zijn: Volvo, Hyundai, Takaushi, CAT, Doosan, Liebherr, Atlas e.d.
Ieder merk heeft zijn eigen sterke punten en specialiteiten. Welke staan er op jouw bedrijf?
Opdracht 6
Geef antwoord op de volgende vragen:
- Welk type brandstof moet er in de HGM op stage?
- Is dit voor alle merken/ typen gelijk?
- Wat is het verschil tussen:
- gas
- diesel
- benzine
- Wat kost iedere soort brandstof per liter?
- Wat voor banden zitten er onder?
- Hoeveel Bar moet de druk in de banden zijn? En hoe zit dat met de spanning van de rups als het een rupskraan is?
- Wat voor bakken kunnen er aan het draai-kantelstuk gezet worden?
Clickmelding
Voordat je met de kraan een stuk kan gaan afgraven is het belangrijk dat er een zogenaamde Clickmelding is aangevraagd. Een Clickmelding vraag je aan bij het Kadaster, dit is een organisatie die heel Nederland in kaart heeft. Iedere erfgrens, iedere kabel, afvoer, alles ie hier terug te vinden.
Als iemand een stuk wil afgraven wil hij natuurlijk niet dwars door een kabel heen graven. Om dit te voorkomen vraag je de tekeningen op bij het Kadaster en kun je precies uitmeten waar en hoe diep je kunt graven zonder iets te raken.
Omdat we nooit helemaal 100% zeker kunnen zijn dat er niet toch nog iets onder de grond zit wat niet op de kaart staat, denk aan een granaat of bom uit de Tweede Wereld Oorlog, een middeleeuws graf, een Romeinse ruine, of een kabel die vergeten is aan te melden bij het Kadaster is het belangrijk dat je dunne laagjes van de grond afschraapt. Dit helpt je ook vlak te werken.
Opdracht 7
Wat moet je doen:
1. Op een dag heeft je stagebieder niet zoveel werk te doen en heeft met zijn vrouw besloten dat er een vijver in de tuin aangelegd moet worden. Aangezien jij nog moet oefenen met de kraan ben jij de aangewezen persoon om hiervoor het gat te graven.
2. Wat zijn de werkzaamheden die je moet doen alvorens je de grond in gaat met de kraan ?
3. Maak een platte grond van het bedrijf waar je werkt en geef aan waar eventueel de vijver zou kunnen komen te zitten. (indien het stagebedrijf hier niet een juiste locatie voor heeft mag je ook je eigen woonlocatie hiervoor gebruiken of het schoolterrein)
4. Zoek op internet de werkwijze op voor het aanvragen van een clickmelding (Kadaster).
5. Maak een volledige aanvraag voorzien van alle gegevens die je nodig hebt om de clickmelding aan te vragen.
Cunet
Als iemand een stuk aan wil bouwen bij zijn huis, of een heel nieuw huis/ stal/ garage wil bouwen maakt hij een bouwtekening. Die tekening moet in het echt worden uitgezet met paaltjes en meetlinten. De oppervlakte uitzetten van wat moet worden afgegraven noemen ze het uitzetten van een Cunet. Dit doe je met minimaal 2 mensen omdat je anders geen rechte lijnen kunt zetten. Vaak gebruiken ze hier ook een laser voor. Deze kun je gebruiken om te bepalen of de hoekpunten koppen en op de hoogte klopt.
De paaltjes die je gebruikt om het cunet uit te zetten heten Piketpaaltjes. Het eerste paaltje is heel belangrijk, deze gebruik je om de rest van de paaltjes op af te stemmen. Dit paaltje noemen we het Eikpaaltje en heeft vaak een oranje kop zodat hij goed zichtbaar is.
Mocht je ooit op een bouwterrein komen is het belangrijk dat je goed oplet dat je deze piketpaaltjes niet omver rijd!
Opdracht 8
Kijk naar het filmpje over het graven van een cunet.
1. Heb je de klickmelding al aangevraagd in deze fase van het werk of de je dit later?
2. Waarom graaft de machinist maar een dun laagje van de bodem af?
3. De man die er bij rond loopt, wat doet hij daar?
4. Hoe noemen we deze persoon (beroepsmatig)?
5. Omschrijf de samenwerking van deze persoon en de machinist.
Verdieping
Verdiepingsopdrachten Cunet
Voordat je bezig kunt gaan met het uitgraven van een cunet, is het zaak om dit cunet uit te zetten.
Dat wil zeggen dat je de de plaats bepaald en markeerd waar je gaat graven.
In onderstaande link vindt je informatie over het uitzetten van een cunet en het bepalen van hoogte.
Bekijk de filmpjes over:
- Uitzetten haakse hoek m.b.v. pentagonprisma
- Uitzetten hoek met 3,4,5 steek
- Inmeten van hoogte
Deze filmpjes vindt je onder het kopje: Werkwijzer
http://provisioning.ontwikkelcentrum.nl/objects/OC-37061d/2/index.html
Verdiepingsopdracht 1
Opdrachten:
1. Geef antwoord op de volgende vragen:
Tip: In de filmpjes in 1.4 en de onderstaande link vindt je de benodigde informatie
http://provisioning.ontwikkelcentrum.nl/objects/OC-37061d/4/index.html
2. In de afbeelding hiernaast zie je een situatie waar je een cunet moet uitgraven.
Waar zet je de laser neer en waarom?
3. Met hoeveel mensen moet je een rechte lijn uitzetten?
4. Wat is een verklikkerpiket?
5. Waarmee meet je een hoogte in?
6. Als voorbereiding op het egaliseren van een perseel meet je de hoogte in. Een klein perseel is opgedeelt in 4 gelijke stukken. Met de laser en de baak heb je de hoogte van het laservlak tot aan de grond gemeten. De gemeten afstanden zijn:
A: 120 cm
B: 126 cm
C: 112 cm
D: 114 cm
7. Je wilt géén grond aan en afvoeren op het perceel.
Hoeveel cm moet er bij B aangevult worden?
8. Je zet een cunet uit vanuit punt A.
Van punt A naar punt B is het 4 meter.
Van punt A naar punt C is het 3 meter.
9. Hoe lang is de diagonaal van punt B naar punt C?
Wat is de oppervlakte van de driehoek ABC?
10. Met een dubbelpentagonprisma kun je in meerdere richtingen kijken. Welke?
a. 90 graden naar links en rechtdoor
b. 90 graden naar rechts en rechtdoor
c. 90 graden naar links, 90 graden rechts en rechtdoor
Verdiepingsopdracht 2
Zet de Engelse namen van de onderdelen bij de nummers:
1. =
2. =
3. =
4. =
5. =
Bronnen
| Bijdragers: |
- Cindy Postma |
| |
- Tjalling van der Spoel |
| |
- Gerard Fokkema |
| |
|
| Informatie: |
|
| |
|
| |
|
| Filmpjes: |
- (YouTube) |
| |
|
| |
|
| Afbeeldingen: |
- Google |
| |
|
