In het nieuws
In 2011 is een nieuwe dierziekte geconstateerd bij schapen, geiten en zeer waarschijnlijk ook koeien in Nederland, België en Duitsland: het Schmallenbergvirus. Door de ziekte worden lammeren en kalveren met ernstige afwijkingen geboren. Deze dieren zijn meestal niet-levensvatbaar.
In de afgelopen tijd is het virus veelvuldig in het nieuws geweest. Om een beeld van dit virus te vormen, kun je onderstaande video’s bekijken en de artikelen lezen.
Krantenkoppen
CVI: voor zomer test op Schmallenberg
Schmallenbergvirus...1 op de 6 lammeren misvormd geboren
nu waarschijnlijk ook bij kalveren !
Laboratorium strijdt tegen Schmallenbergvirus
Stiekem toch Schmallenberg
Later dekken helpt tegen Schmallenberg
Opdrachten
Opdracht Manager 1
Manager biologisch-dyanamisch bedrijf/ Opdracht Manager Melkveehouder
Situatie: geen besmetting op het bedrijf
Je bent manager op een bedrijf waar men zowel een grote stal met schapen als een flink aantal koeien heeft. Je volgt het nieuws over de verspreiding en de gevolgen van het Schmallenbergvirus op de voet. De oorzaak lijkt te liggen bij een virus waarvan soms pas maanden later (bij de geboorte) blijkt dat het aanwezig is.
Tot nu toe zijn bij jou geen misvormde lammeren of kalveren geboren.
In de buurt is bij een melkveehouderij wel het virus geconstateerd.
Jij zit in een ondernemersnetwerk waarbij jullie actief informatie uitwisselen over actuele zaken via een forum. Jullie hebben afgesproken elkaar geïnformeerd te houden en te voeden met nieuwe inzichten.
Vragen die bij iedereen leven zijn: “Hoe verspreidt dit virus zich, loopt mijn vee gevaar en wat zijn de mogelijke risico’s voor mijn bedrijf? Moet ik actie ondernemen en zo ja, welke? Of is dat niet nodig?”
Opdracht
Analyseer de situatie en de mogelijke gevolgen voor jouw bedrijf. Bepaal vervolgens of je actie moet ondernemen. Wat wordt jouw actieplan, welk standpunt neem je in?
Let op: Denk aan alle belanghebbenden en deelnemers zoals media, consument, overheid, sectorspelers als concurrenten, leveranciers, afnemers etc. Kijk ook eens of je houvast hebt aan de hulpmiddelen.
Resultaat
Formuleer je antwoord als een forumbericht waarin je collega’s informeert en uitlegt welk standpunt je inneemt en waarom.
Reflectie
Informeer bij anderen wat hun standpunt is . Zijn jullie het eens of zit er veel verschil in? Waar wordt dit door veroorzaakt? Begrijp je het standpunt van anderen?
Vind je dat je zelf de juiste afwegingen en keuzes hebt gemaakt of kom je hierop terug?
Opdracht Manager 2
Manager biologisch-dyanamisch bedrijf
Manager Melkveehouder
Situatie:
Jij bent manager van een bedrijf met koeien en je bedrijf is onderdeel in de voedselketen. Je houdt koeien voor de melkproductie en de nieuwgeboren stiertjes zullen uiteindelijk geslacht worden.
Je volgt het nieuws over de verspreiding en de gevolgen van het Schmallenbergvirus op de voet. De oorzaak lijkt te liggen bij een virus waarvan soms pas maanden later (bij de geboorte) blijkt dat het aanwezig is.
Binnen jouw bedrijf is vanochtend een ernstig misvormd kalf geboren.
Jij zit in een ondernemersnetwerk waarbij jullie actief informatie uitwisselen over actuele zaken via een forum. Jullie hebben afgesproken elkaar geïnformeerd te houden en te voeden met nieuwe inzichten.
Vragen die bij iedereen leven zijn: “Hoe verspreidt dit virus zich, loopt mijn vee gevaar en wat zijn de mogelijke risico’s voor mijn bedrijf? Moet ik actie ondernemen en zo ja, welke? Of is dat niet nodig?”
Opdracht
Analyseer de situatie en de mogelijke gevolgen voor jouw bedrijf. Bepaal vervolgens of je actie moet ondernemen. Wat wordt jouw actieplan, welk standpunt neem je in?
Let op: Denk aan alle belanghebbenden en deelnemers zoals media, consument, overheid, sectorspelers als concurrenten, leveranciers, afnemers etc. Kijk ook eens of je houvast hebt aan de hulpmiddelen.
Resultaat
Formuleer je antwoord als een forumbericht waarin je collega’s informeert en uitlegt welk standpunt je inneemt en waarom.
Reflectie
Informeer bij anderen wat hun standpunt is . Zijn jullie het eens of zit er veel verschil in? Waar wordt dit door veroorzaakt? Begrijp je het standpunt van anderen?
Vind je dat je zelf de juiste afwegingen en keuzes hebt gemaakt of kom je hierop terug?
Opdracht Ondernemer
Ondernemer zorgbedrijf dier
Situatie
Je bent manager op een zorgboerderij waar verstandelijk gehandicapte kinderen hun dagbesteding hebben. Jij bent verantwoordelijk voor de inrichting van de zorg voor mens en dier op het bedrijf.
Je volgt het nieuws over de verspreiding en de gevolgen van het Schmallenbergvirus op de voet. De oorzaak lijkt te liggen bij een virus waarvan soms pas maanden later (bij de geboorte) blijkt dat het aanwezig is.
In de buurt is bij een geitenhouderij het virus geconstateerd.
Vragen die in je opkomen zijn: “Hoe verspreidt dit virus zich, lopen mijn dieren gevaar? Is er besmettingsgevaar voor mijn klanten op het bedrijf? Wat zijn de mogelijke risico’s voor mijn bedrijf? Moet ik actie ondernemen en zo ja, welke? Of is dat niet nodig?”
Opdracht
Analyseer de situatie en de mogelijke gevolgen voor jouw bedrijf. Bepaal vervolgens of je actie moet ondernemen. Wat wordt jouw actieplan, welk standpunt neem je in?
Let op: Denk aan alle belanghebbenden en deelnemers zoals media, consument, overheid, sectorspelers als concurrenten, leveranciers, afnemers etc. Kijk ook eens of je houvast hebt aan de hulpmiddelen.
Resultaat
Formuleer je antwoord als een interne mailing aan de medewerkers van je bedrijf waarin je uitlegt hoe het bedrijf op de situatie gaat reageren en waarom deze keuzes gemaakt worden.
Reflectie
Informeer bij anderen wat hun standpunt is . Zijn jullie het eens of zit er veel verschil in? Waar wordt dit door veroorzaakt? Begrijp je het standpunt van anderen?
Vind je dat je zelf de juiste afwegingen en keuzes hebt gemaakt of kom je hierop terug?
Opdracht Q-coördinator
Kwaliteitscoördinator
Situatie
Jij bent manager bij een vleesverwerkend bedrijf en je bedrijf verwerkt onder andere schapen- en kalfsvlees tot consumptieproducten voor de babyvoedingsmarkt.
Je volgt het nieuws over de verspreiding en de gevolgen van het Schmallenbergvirus op de voet.
De oorzaak lijkt te liggen bij een virus waarvan soms pas maanden later (bij de geboorte) blijkt dat het aanwezig is. Bij enkele van je leveranciers is het virus geconstateerd.
Vragen die in je opkomen zijn: “Hoe verspreidt dit virus zich, is de kwaliteit van mijn producten in gevaar en wat zijn de mogelijke risico’s voor mijn bedrijf? Moet ik actie ondernemen en welke? Of is dat niet nodig?”
Opdracht
Analyseer de situatie en de mogelijke gevolgen voor jouw bedrijf. Bepaal vervolgens of je actie moet ondernemen. Wat wordt jouw actieplan, welk standpunt neem je in?
Let op: Denk aan alle belanghebbenden en deelnemers zoals media, consument, overheid, sectorspelers als concurrenten, leveranciers, afnemers etc. Kijk ook eens of je houvast hebt aan de hulpmiddelen.
Resultaat
Formuleer je antwoord als een interne mailing aan de medewerkers van je bedrijf waarin je uitlegt hoe het bedrijf op de situatie gaat reageren en waarom het management die keuzes maakt.
Reflectie
Informeer bij anderen wat hun standpunt is. Zijn jullie het eens of zit er veel verschil in? Waar wordt dit door veroorzaakt? Begrijp je het standpunt van anderen?
Vind je dat je zelf de juiste afwegingen en keuzes hebt gemaakt of kom je hierop terug?
Opdracht Dierenartsassistent
Situatie
Jij bent dierenartsassistent bij een dierenarts die ook een aantal veebedrijven en kinderboerderijen als klant heeft.
Wanneer een veehouder twijfels heeft over het verloop van een geboorte of er zijn afwijkingen geconstateerd bij de lammeren zullen deze veehouders naar de praktijk bellen. Aangezien er een nieuw virus geconstateerd is en schapen bijna allemaal rond dezelfde tijd gaan aflammeren, verwacht je in deze normaal al drukke tijd een nog grotere toename van telefoontjes.
Je volgt het nieuws over de verspreiding en de gevolgen van het Schmallenbergvirus op de voet. De oorzaak lijkt te liggen bij een virus waarvan soms pas maanden later (bij de geboorte) blijkt dat het aanwezig is.
Vragen die in je opkomen zijn; wat is er precies aan de hand en welke gevolgen kan dit voor onze praktijk hebben? Moet ik actie ondernemen en zo ja, welke? Of is dat niet nodig?
Opdracht
Analyseer de situatie en de mogelijke gevolgen voor jouw praktijk. Bepaal vervolgens of je actie moet ondernemen. Wat wordt jou actieplan, welk standpunt neem jij (namens de dierenarts) in?
Let op: Denk aan alle belanghebbenden en deelnemers zoals media en overheid. Kijk ook eens of je houvast hebt aan de hulpmiddelen.
Resultaat
Formuleer je antwoord als een interne mailing aan de collega’s van de dierenartspraktijk waarin je uitlegt hoe de praktijk op de situatie gaat reageren.
Reflectie
Informeer bij anderen wat hun standpunt is . Zijn jullie het eens of zit er veel verschil in? Waar wordt dit door veroorzaakt? Begrijp je het standpunt van anderen?
Vind je dat je zelf de juiste afwegingen en keuzes hebt gemaakt of kom je hierop terug?
Achtergrondinformatie
Op de website van Groen Kennisnet vind je een dossier over het Schmallenbergvirus met een groot aantal artikelen. Tevens vind je hier leermiddelen van het Ontwikkelcentrum (ECC) die gebruikt kunnen worden om de benodigde onderliggende kennis te vergroten.
Voorbeelden uit de ECC:
- Dierenwelzijn en gezondheid OC-33086d
- Met name ziekteverwekkers (welke soorten zijn er en wat is een virus)
- Afweer tegen ziektes
- Nemen hygiënische maatregelen OC-33013d
- Hele leereenheid over hoe je hygiënische maatregelen neemt die besmetting moeten voorkomen en verdere besmetting moet voorkomen.
- Reinigen en ontsmetten OC-33012d
- Hele leereenheid over hoe je hygiënische maatregelen uitvoert/toepast die besmetting moeten voorkomen en verdere besmetting moet voorkomen.
Op de website van de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) vind je meer vragen en
antwoorden over het Schmallenbergvirus en over de symptomen.
Op de website van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) vind je
antwoorden op veelgestelde vragen over het Schmallenbergvirus en de volksgezondheid.
Op de website van het Central Veterinary Institute (CVI) van WUR Wageningen vind je onderzoeken en onderzoeksuitkomsten op het gebied van het Schmallenbergvirus.
Het CVI draagt bij aan de bescherming van de dier- en volksgezondheid door onderzoek aan en advisering over dierziekten.
RTV-Oost bracht een bezoek aan de sectiezaal van de Gezondheidsdienst voor Dieren in Deventer, waar misvormde lammeren en kalveren worden onderzocht op de aanwezigheid van het Schmallenbergvirus. Veterinair patholoog Klaas Peperkamp laat zien wat de gevolgen zijn van een besmetting met het virus voor deze dieren. Zie ;
http://www.rtvoost.nl/nieuws/default.aspx?nid=137218
Er geldt een meldplicht voor houders van dieren die misvormde schapen- of geitenlammeren of kalveren baren. Deze meldplicht is ingesteld om een goed beeld te krijgen van de ernst, aard en geografische verspreiding van het
Schmallenbergvirus. Dierhouders kunnen hun melding doen bij de NVWA via
telefoonnummer (045) 546 62 30of via de website van de NVWA. De meldplicht geldt ook voor dierenartsen en voor personen die werkzaam zijn in onderzoeksinstellingen
Op de website boerderij.nl vind je antwoorden op veelgestelde vragen over het Schmallenbergvirus en de volksgezondheid en tevens rss-feeds en blogs van boeren en deskundigen.
Dossier Schmallenbergvirus - Groenkennisnet
Dossier Schmallenbergvirus - agriholland.nl
Hulpmiddelen
Beslissing nemen na analyse van de situatie
- Beschrijving en analyse situatie
- Welke morele vraag willen we beantwoorden?
- Wie zijn er bij betrokken?
- Wat is het belang van betrokkenen in dit dilemma?
- Welke standpunten nemen de betrokkenen in en met welke argumenten?
- Relationeel, professioneel en maatschappelijk niveau van argumentatie
- Beoordeling en beslissing
- Wat zijn mogelijke oplossingen/alternatieven?
- Weging van de argumenten
- Wat ga je doen? / Welk standpunt neem je in?
- Morele fundering
- Op welke visie op de mens/ maatschappij is/zijn jouw beslissing(en) gebaseerd?
- Welke waarden zijn voor jou doorslaggevend?
- Welke houding hanteer jijzelf?
Docent
Deze opdrachten zijn gemaakt om de relevante en actuele situatie rondom het Schmallenbergvirus een plek te geven in het onderwijs. Door de opdracht te verwoorden als een interne mailing of forumbericht kun je een discussie aanwakkeren tussen verschillende leerlingen.
Leerdoel
Leerdoel van de opdrachten is het creëren van bewustzijn van de gevolgen die kunnen optreden wanneer een onbekend virus in de voedingsketen optreedt.
Verder gaan de opdrachten in op:
Kennis
Het toepassen van kennis. De opdracht biedt bronnen en hulpmiddelen zoals achtergrondinformatie over virussen in het algemeen maar is hier niet uitputtend in. De leerling moet een standpunt innemen op basis van kennis die steeds verandert. Deze actuele informatie is te vinden in bronnen zoals CVI, RIVM en GD.
Vaardigheden
Methodiek om dilemma’s te doorlopen (hulpmiddel).
Het helder formuleren van gedachten en communiceren naar anderen.
Houding
Ketenbewustzijn en inzicht in oorzaak en gevolg van alle verbanden en afhankelijkheden in de beroepsuitoefening.
Doelgroep
De opdrachten zijn gemaakt en bedoeld voor leerlingen in de groene mbo-opleidingen op niveau 4.
Opleidingen:
Manager biologisch-dynamisch bedrijf (KD Biologisch-dynamisch bedrijf)
3.2 Verzorgt dieren
6.9 Voert kwaliteitscontroles uit (kwaliteit arbo, milieu en veiligheid, wet- en regelgeving)
Ondernemer zorgbedrijf dier (KD Zorg, natuur en gezondheid)
2.2 Organiseert dagelijkse verzorging dieren
4.9 Bepaalt en bewaakt beleid met betrekking tot kwaliteit, arbo, milieu en veiligheid
Kwaliteitscoördinator (KD Kwaliteitsmanagement voeding)
Kerntaak 1: Controleert kwaliteit van product en proces
Kerntaak 2: Beheert kwaliteitszorgsystemen
Kerntaak 3: Voert onderzoeksprojecten uit
Dierenarts assistent paraveterinair (KD Paraveterinaire ondersteuning)
1.2 Ontvangt cliënten en beantwoorde de telefoon
1.4 Geeft informatie over de behandeling en nazorg van de patiënt (iets minder geschikt misschien)
4.6 Rapporteert aan dierenarts en cliënt
Dierenhouder hokdieren, Dierenhouder graasdieren, Melkveehouder (KD Productiedieren)
Kerntaak 1: Verzorgt dieren en de leef- en werkomgeving
2.2 Draagt zorg voor dierlijke productie
Gebruik van het arrangement
Belangrijk voor de volledigheid van het leerproces is de reflectie. Het leereffect zit voor een groot deel hierin. Let op dat dit vooraf georganiseerd wordt zodat dit niet vergeten wordt of niet de aandacht krijgt die het nodig heeft.
Tip: als inleiding op de opdracht is het ter activering van het leerproces zinvol om gezamenlijk of individueel (opdracht?) de keten in beeld te brengen.
