Ouderen. Les 1: Lichamelijke veranderingen.

Ouderen. Les 1: Lichamelijke veranderingen.

Ouder worden

Klik steeds op een titel in de menulijst links.

Inleiding

De groep ouderen wordt steeds groter en wordt ouder dan vroeger.

Als mensen ouder worden kunnen er ook meer problemen ontstaan.

Die problemen kunnen zeer verschillend zijn.

In deze les leer je iets over de begrippen "Vergrijzing en dubbele vergrijzing " en de lichamelijke veranderingen die voorkomen bij het ouder worden.

Ook leer je iets over enkele ouderdomsziektes.l

Aan het einde van deze les is er een "test jezelf" beschikbaar.

Uiteraard gaat deze alleen over de lesstof die in deze les is behandeld.

 

Begrippen "Vergrijzing, dubbele vergrijzing "

 

Vergrijzing:

Bereik je de leeftijd boven de 65 jaar - dan behoor je tot de groep ouderen. Hoe meer ouderen - hoe meer vergrijzing (1 van de lichamelijke kenmerken is dat je haar grijs wordt).

 

Dubbele vergrijzing:

De groep ouderen is omdat ze steeds ouder worden ook te verdelen in leeftijdsfasen.

Immers - er is een groot verschil tussen een oudere van 65 jaar en een oudere van 85 of 95 jaar.

De groep oudste ouderen (bovende 80 jaar) wordt steeds groter.

Dus niet alleen vergrijzing door meer ouderen boven de 65 jaar maar dubbele vergrijzing door meer ouderen boven de 80 jaar.

 

Oorzaken van vergrijzing en dubbele vergrijzing:

  • er worden minder kinderen geboren
  • er sterven minder kinderen
  • betere medische voorzieningen waardoor minder mensen sterven
  • we wonen beter - huizen zijn warmer, minder vochtig, comfortabeler, hygienischer
  • het drinkwater wat we uit de kraan krijgen is schoon
  • mensen weten meer over een gezonde voeding en levensstijl
  • artsen, verpleegkundigen, verzorgenden zijn beter opgeleid

Kortom - er sterven minder mensen - daardoor worden mensen ouder - daardoor meer vergrijzing en uiteindelijk dubbele vergrijzing.

Ouder worden: lichamelijke veranderingen

Van baby naar dreumes, van peuter naar kleuter, van schoolkind naar puber, van jongvolwassene naar volwassene.

Je lichaam groeit. Je lichaam ontwikkelt zich. Cellen groeien - vermeerderen.

Bij het ouder worden is er meer celafbraak dan celgroei.

De een is sneller ouder dan de ander.

 

Dit heeft te maken met:

- het klimaat: veel zon en extreme koude op je huid veroorzaakt een snellere afbraak van de huid zichtbaar in rimpels.

- je leefstijl: roken, drinken, weinig slaap, ongezonde voeding, drugs hebben invloed op je gehele lichaam en niet alleen op de huid.

- erfelijkheid: bepaalde ziekte in je familie kunnen doorgegeven worden via de genen. Maar ook andere dingen in je genen zoals voortijdig kaal worden, vroeg grijs enz. spelen mee.

 

Niet alleen je huid verandert (rimpels) maar ook gaan allerlei lichamelijke zaken slechter worden. Denk hierbij aan je zintuigen (horen, zien, ruiken, proeven, voelen), je motoriek (bewegen), je spieren (minder sterk), je hart (slijtage), je haren (grijs) en je spijsverteringsstelsel (minder goed kunnen verteren, problemen met ontlasting), je gewrichten (minder soepel).

Ouderdomskwaaltjes

Bij het ouder worden verslijt je lichaam.

Dat veroorzaakt een aantal lichamelijke kwaaltjes.

Kwaaltjes die het leven moeilijker maken maar waar je nog geen ziekte door hebt.

Een aantal voorbeelden van ouderdomskwaaltjes - ander woord kan zijn ouderdomsaandoeningen:

  • osteoporose (botontkalking)
  • gebitsproblemen
  • problemen met de spijsvertering - maagklachten, obstipatie
  • slechter zien of horen
  • enzovoort

 

 

 

 

Ouderdomsziekten

Er zijn verschillende ziektes die vaak optreden bij het ouder worden. Dat betekent niet dat iedere oudere die krijgt.

Veel voorkomende ouderdomsziektes zijn:

  • Diabetes
  • gewrichtsaandoeningen zoals artrose en reumatoide artritis bekend als reuma
  • De ziekte van Parkinson
  • Dementie - bijvoorbeeld de ziekte van Alzheimer

 

Diabetes

Diabetes
Diabetes

 

 

Diabetes - ander woord is suikerziekte.

Via de voeding krijg je suiker binnen. De suiker (glucose) moet verdeeld worden in je bloeld.

Dit wordt geregeld door een hormoon.

Dit hormoon heet insuline.

Je lichaam maakt dit hormoon zelf in de alvleesklier.

 

Kijk naar het volgende filmpje !

diabetes - uitleg, verschillende types diabetes, hyper en hypo enz.

 

 

Verschillende types diabetes !

Diabetes type 1

  • Het lichaam maakt zelf helemaal geen insuline meer aan.
  • Het afweersysteem heeft per ongeluk de cellen die insuline aanmaken vernietigd.
  • Mensen met diabetes type 1 moeten een paar keer per dag zichzelf insuline inspuiten, of een insulinepomp dragen.
  • Heette vroeger ook wel 'jeugddiabetes'.
  • 1 op de 10 mensen met diabetes heeft diabetes type 1.

 Diabetes type 2

  • Het lichaam heeft te weinig insuline.
  • Bovendien reageert het lichaam niet meer goed op insuline (ongevoeligheid voor insuline).
  • Overgewicht en weinig beweging, maar ook erfelijke aanleg vergroot de kans.
  • Mensen met diabetes type 2 krijgen meestal medicijnen, voedings- en bewegingsadviezen. Soms moet iemand ook insuline spuiten.
  • Vroeger ook wel 'ouderdomsdiabetes' genoemd. Maar het komt nu ook vaak bij jongere mensen voor.
  • 9 van de 10 mensen met diabetes hebben diabetes type 2. 

Zwangerschapsdiabetes 

Eén op de twintig zwangere vrouwen krijgt te maken met zwangerschapsdiabetes. Dat is een meestal tijdelijke vorm van diabetes die kan ontstaan na de 24e week van de zwangerschap.

Zwangerschapsdiabetes ontstaat onder invloed van de hormonen die worden aangemaakt tijdens de zwangerschap. Die hormonen zorgen ervoor dat het lichaam tijdelijk minder goed reageert op insuline.

Met insuline houdt het lichaam de bloedsuiker in balans. Tijdens een normale zwangerschap maakt het lichaam extra insuline aan. Dat vangt de tijdelijke verminderde gevoeligheid voor insuline op. Bij zwangerschapsdiabetes gebeurt dat niet, of niet voldoende, waardoor de bloedsuikerspiegel te hoog wordt.

Er zijn zelfs nog andere vormen van diabetes, deze komen minder vaak voor.

Gewrichtsaandoeningen

Een apparaat wat vaak gebruikt is en al wat ouder is doet het soms minder goed. Het verslijt.

Dat is ook zo bij het ouder worden. Je lichaam verslijt.
Vooral bij de gewrichten - die vaak bewegen - kan slijtage optreden. Niet iedereen merkt daar iets van.
Maar veel ouderen merken dat hun gewrichten stijf en pijnlijk zijn.

Als iets stijf of pijnlijk is wil je dat minder gebruiken - dus minder bewegen.

Artrose

Artrose
Artrose

Slijtage van de gewrichten, overbelasting (intensief sporten, zware beroepen), ongeluk waarbij gewrichten beschadigd zijn kunnen artrose veroorzaken.

Tussen de gewrichten zit kraakbeen. Dat kraakbeen gaat achteruit en veroorzaakt verschillende problemen.

De symptomen van artrose zijn:

  • pijn bij het bewegen
  • stijfheid van de gewrichten
  • zwellingen bij de gewrichten
  • knobbels bij de gewrichten


De behandeling kan zijn: 

  • pijnbestrijding
  • fysiotherapie
  • vermageren (bij overgewicht worden gewrichten zwaarder belast)
  • gewricht vervangen door een kunstgewricht

 

Bekijk de film. 

Artrose - Wat is het ?

Reuma

vervormde handen door reuma
vervormde handen door reuma

Reuma of reumatoide artritis is ook een gewrichtsaandoening.

Reuma is een chronische gewrichtsontsteking.

Chronisch - het gaat nooit meer over.

Als de gewrichten aangetast zijn heeft dit ook invloed op spieren en pezen.

De gewrichten kunnen door de reuma sterk vervormen.

Kortom - de gewrichten werken niet meer zoals het hoort.

Dit kan pijnlijk zijn maar ook zijn sommige bewegingen niet meer mogelijk.

Reuma kan ook ontstaan op jonge leeftijd.

De behandeling kan bestaan uit:

- fysiotherapie
- warmtebehandelingen
- pijnbestrijding

De ontsteking kan ook bestreden worden met ontstekingsremmers.

Sommige gewrichten zoals heup- en kniegewrichten zijn te vervangen door een kunstgewricht.

Dit kan nog niet bij de kleinere gewrichten uitgevoerd worden.

 

Hart- en vaatziekten

Bij het lezen van informatie over hart- en vaatziekten is het soms moeilijk voor te stellen wat er werkelijk allemaal gebeurt.

De Hartstichting heeft diverse filmpjes ontwikkeld. Animatiefilmpjes en live beelden helpen:

  • om ingewikkelde onderwerpen beter te begrijpen
  • beter voorbereid te zijn op een onderzoek of een behandeling


Bekijk de filmpjes over: (klik op de filmpjes die je wil bekijken)

 

 http://www.hartstichting.nl

 

 

 

Wat is een hartinfarct?

De kransslagaders van het hart vernauwen door bloedstolseltjes, cholesterol en kalk (slagaderverkalking). Er ontstaat een plaque.

 

Hartinfarct Hartinfarct

Een hartinfarct treedt op wanneer een bloedstolseltje een bloedvat helemaal afsluit. Zo'n stolseltje ontstaat door een scheurtje in de plaque .

 

Door de afsluiting krijgt een deel van de hartspier geen zuurstof meer en kan niet goed meer samentrekken. Dat gedeelte sterft geleidelijk af. Op deze plaats ontstaat een litteken.

Hoe ernstig is het?

Ieder hartinfarct is anders. De ernst van het hartinfarct is afhankelijk van de grootte en de plek van het infarct.

 

Wat zijn de risico's?
Direct na een hartinfarct bestaat het risico op een gevaarlijke hartritmestoornis. Daarom wordt uw hartritme bewaakt. Bij een niet al te groot hartinfarct heeft het hart genoeg reserve De pompkracht gaat nauwelijks achteruit. Uw pompkracht kan wel verminderen na:

  • een groot infarct
  • meerdere kleinere hartinfarcten achter elkaar

Waarom overkomt mij dit?

Een aantal factoren verhoogt de kans op vernauwingen van de kransslagaders. De belangrijkste  risicofactoren zijn:

Niet iedereen die een hartinfarct krijgt, heeft een van deze risicofactoren. Wat speelt nog meer mee?

  • leeftijd: hoe jonger u bent, hoe minder risico u loopt op hart- of vaatziekten
  • geslacht: voor (niet-rokende) vrouwen is de kans op een hartinfarct of beroerte voor de overgang klein, na de overgang neemt het risico duidelijk toe
  • erfelijke aanleg: Heeft uw vader, moeder, broer of zus voor het 60e levensjaar een hart- of vaataandoening, dan loopt u ook een hoger risico.

animatie hartinfarct

De meest voorkomende klachten bij een hartinfarct zijn:

  • Pijn op borst met uitstralingbeklemmende, drukkende of benauwende pijn midden in de borst of iets naar links
  • uitstralende pijn naar onderkaak, hals, armen, rug of maagstreek
  • de pijn duurt ook in rust langer dan 5 minuten
  • medicijnen (nitraten) helpen onvoldoende
  • zweten, misselijkheid, onrustig gevoel of angst

Hartritme en hartritmestoornissen

Hartritme

Het hart trekt samen door een elektrische prikkel. Dat gebeurt  bij een volwassene in rust 60 tot 70 keer per minuut. Tijdens inspanning loopt dat op tot 150 tot 180 keer per minuut. 

Wanneer een ritmestoornis?
Aan de pols kunt u het hartritme goed voelen. Bij een normaal hartritme volgen de hartslagen elkaar in een regelmatig tempo op.

Een hartritmestoornis is een steeds terugkerende verstoring van het hartritme.

Er zijn verschillende afwijkingen: 

  • het hart klopt te snel
  • het hart klopt te langzaam
  • het hart klopt onregelmatig
  • de boezems en kamers werken niet goed samen

 De belangrijkste oorzaken voor het ontstaan van een ritmestoornis zijn: 

  • ouderdom
  • een te snel werkende schildklier
  • een doorgemaakt hartinfarct
  • hartspierziekte (cardiomyopathie)
  • hartfalen
  • een operatie aan het hart
  • gebruik van bepaalde stoffen zoals tabak, alcohol en drugs
  • aangeboren hartafwijking

 

?

 

 

Hartritmestoornissen

 

Meer weten over vaatziekten?

Ga naar de volgende website.

De informatie is goed geordend en goed te lezen. Weinig moelijke woorden en als die er zijn dan worden ze verduidelijkt.

Bekijk de filmpjes !

http://www.hartstichting.nl/hart_en_vaten/vaatziekten/slagaderverkalking/

 

 

De ziekte van Parkinson

Twee bekende mensen met Parkinson - ze verstoppen zich niet.

 

De ziekte van Parkinson, genoemd naar de Engelse arts James Parkinson is een hersenziekte waarbij zennuwcellen langzaam afsterven. 

Een ander woord voor zenuwcellen in de hersenen zijn neurotransmitters.

Neurotransmitters zijn een soort van boodschappers. Zij zorgen dat prikkels van hersenen naar cellen en andersom worden doorgegeven.

Een belangrijke stof die de prikkels naar de spieren regelt is de stof dopamine.

Door de ziekte van Parkinson ontstaat een dopamine tekort. Door een tekort aan dopamine worden de prikkels van de hersenen naar de spieren niet goed doorgegeven. De spieren verstijven langzamerhand en reageren langzaam op de bevelen van de hersenen.

De ziekte is niet te genezen maar wel te behandelen.

De symptomen zijn meestal:

  • beven, trillen (tremoren)
  • stijve spieren en gewrichten
  • trage bewegingen
  • snel moe
  • vallen gemakkelijk
  • somber
  • maskergelaat - het gezicht heeft dezelfde uitdrukking en lijkt op staren.

De behandeling:

  • klachtenvermindering door medicijnen
  • fysiotherapie 

 

Dementie

Dementie is een ziekte in de hersenen. De hersencellen sterven af, verschrompelen.

Dementie kan verschillende oorzaken hebben.

De meest bekende oorzaken zijn:

  • ziekte van Alzheimer
  • vasculaire dementie - vaatdementie - dus dementie waarbij aders verstopt raken waardoor bloed niet bij de hersenen kan komen waardoor afsterving van hersencellen kan optreden.
  • ziekte van Parkinson
  • Chorea van Huntington - een erfelijke ziekte waarbij dementie al op vroege leeftijd voorkomt.

De minder bekende oorzaken zijn bijvoorbeeld dementie tengevolge van overmatig gebruik van alcohol.
Comazuipen kan hersenbeschadiging veroorzaken en hersenbeschadiging kan dementie veroorzaken.  
Chronisch gebruik van alcohol - vaak bij alcoholverslaving - kan het syndroom van Korsakow veroorzaken. Ook dit is een vorm van dementie die steeds vaker voorkomt op jonge leeftijd.

Maar ook een geslachtsziekte zoals syfilis kan - als het  niet tijdig behandeld wordt - dementie veroorzaken.

Andere oorzaken kunnen ook zijn: tumor, hersenvliesontsteking, ziekte van Creutzfeldt-Jakob (in het nieuws geweest - veroorzaakt door vlees van koeien die leden aan de gekke koeienziekte), aids, een trauma door een ongeval aan het hoofd (schedelbreuk, hersenbeschadiging).

 

Het volgende filmpje geeft je een idee wat er nu precies gebeurt in de hersenen.

 

 

 

Ziekte van Alzheimer - proces in de hersenen !

 

 

Hoe herken je dementie?

Bekijk het volgende filmpje !

 

 

Dementie - herkennen

 

 

Hoe verloopt dementie ? De verschillende fases !

 

 

drie stadia in de ziekte van Alzheimer

 

Wat zie je bij dementie ?

Dementie loopt in verschillende fasen.

Fase 1 - lichte vorm van dementie - vaak kan iemand in zijn eigen omgeving verblijven met hulp. Er zijn nog goede momenten waarin iemand ook beseft wat er aan de hand is.

Fase 2 - middenvorm - mensen hebben meer hulp nodig, worden een gevaar voor zichzelf of omgeving, opname is vaak noodzakelijk. Het besef bij diegene dat hij of zij lijdt aan dementie is afwezig of minder aanwezig.

Fase 3 - laatste fase - iemand is volledig verzorgingsbehoeftig. Er is geen contact meer mogelijk behalve via aanraking.

 

Bezoek de volgende website en lees de informatie over het verloop van de ziekte goed.

http://www.alzheimer-nederland.nl/

 

 

Hoe is het voor familie en vrienden om een partner of ouder of vriend te hebben die lijdt aan dementie ?

Bekijk het volgende filmpje !

 

 

 

Dementie - reportage omroep Max

Alcohol en de risico's ? Op jonge leeftijd dementie krijgen !

 

Wat kan overmatig  gebruik van alcohol veroorzaken ?

overmatig gebruik is bijvoorbeeld:

  • elke dag alcohol - alcoholverslaving
  • extreem gebruik - comazuipen?

Syndroom van Korsakow

Proefwerk werkveld ouderen

Proefwerk Werkveld Ouderen !

Wat moet je leren ?

  • Theorievragen die je hebt gemaakt als huiswerk bij het werkveld Ouderen.
  • Opdrachten in het projectboek lezen
  • De theorie uit deze les leren (vergrijzing, dubbele vergrijzing, lichamelijke veranderingen ouder worden, ouderdomsziektes enz.)
  • De theorievragen die onderaan deze les staan. (gedeelte uit verschillende werkvelden die over ouderdomsziektes gaan)

Hoe moet je leren ?

  • Maak een overzicht van wat je moet leren.
  • Maak een planning wanneer je welk onderdeel leert. Begin tijdig met leren.
  • Plan het leren van elk onderdeel 3 x in. Het is bekend dat 3x leren helpt in het goed opslaan van de lesstof.
  • Schrijf tussendoor moeilijke woorden op een kladblaadje. Het schrijven helpt om iets te onthouden.
  • Bekijk de filmpjes bij deze les. Zien en horen helpt in het opslaan van informatie.

Hoe weet je of je de lesstof beheerst ?

  • Doe de test jezelf opdracht in deze les (vooral over ouderdomsziektes)
  • Vraag een oefentoets aan bij Mw. Goyvaerts (oefentoets ouderen in wintoets). Je mag altijd in een vrij uur of na schooltijd oefenen. Vraag dan hoe je bij de oefentoets komt.

 

 

Theorievragen

Test je zelf !

Gebruikte bronnen

De bronnen voor deze les komen overal vandaan.

Deels eigen materiaal wat in de loop der jaren is opgebouwd uit verschillende methodes, websites enz.

Auteur van dit arrangement: R.Goyvaerts  docent zorg en welzijn Fioretticollege te Lisse. 

  • Het arrangement Ouderen. Les 1: Lichamelijke veranderingen. is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    onbekend Bruggen
    Laatst gewijzigd
    2012-02-08 13:09:00
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Lessenserie - thema "Ouderen" Projectboeken "Werken met ouderen" en "Werken in een verpleeghuis" Pit edu-actief. Les 1- Vergrijzing, lichamelijke veranderingen ouder worden.
    Leerniveau
    VMBO gemengde leerweg, 2; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1; VWO 2; VO; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 2; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO gemengde leerweg, 3; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 1; HAVO 4; HAVO 1; VMBO theoretische leerweg, 4; VWO 6; VMBO gemengde leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 2; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 2; VWO 1; HAVO 3; VWO 3; HAVO 5; Praktijkonderwijs; VWO 4; VMBO theoretische leerweg, 3; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 3; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 4; HAVO 2; VMBO gemengde leerweg, 4; VWO 5; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    0 uur 50 minuten
    Trefwoorden
    ouderdomsziektes, ouderen, vergrijzing

    Bronnen

    Bron Type
    diabetes - uitleg, verschillende types diabetes, hyper en hypo enz.
    http://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=RUMuhvZqKCo
    Link
    Artrose - Wat is het ?
    http://youtu.be/hzjje-m0s-o
    Link
    animatie hartinfarct
    https://youtu.be/Uwf1ROxoB6g
    Video
    Hartritmestoornissen
    https://youtu.be/nSGGMMKHu4s?feature=player_embedded
    Video
    Twee bekende mensen met Parkinson - ze verstoppen zich niet.
    https://youtu.be/wKKlJgM1zJA
    Video
    Ziekte van Alzheimer - proces in de hersenen !
    https://youtu.be/MV7mvHx2l1E
    Video
    Dementie - herkennen
    https://www.youtube.com/v/--lmZ78k3Ys?version=3&feature=player_detailpage
    Video
    drie stadia in de ziekte van Alzheimer
    https://youtu.be/md5ad2aTAnc
    Video
    Dementie - reportage omroep Max
    https://www.youtube.com/v/OvlBd0yAQc8?version=3&feature=player_detailpage
    Video
    Syndroom van Korsakow
    https://www.youtube.com/v/Rp_4aNxZWGI?version=3&feature=player_detailpage
    Video
  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.