Inleiding
Alle mensen troetelen wat af met hun honden, katten, cavia’s, parkieten, papagaaien en lievelingspaarden. Honderden euro’s worden uitgeven aan kattengourmets en superhondenbrokken. Er wordt gul aan dierenhulporganisaties gegeven en we dragen de natuur allemaal een warm hart toe.
Maar evenzogoed belanden er elke zomer duizenden dieren afgedankt in het asiel, kopen we souvenirs van koraal en krokodillenleer en floreert de illegale handel in bedreigde dier- en plantensoorten. Om hierover meer na te denken ga je je verdiepen in de olifant omdat dit dier bij iedereen tot de verbeelding spreekt.
Wat ga je doen?
Je gaat meer leren over de olifant en alles wat hij kan en is.
Met hoeveel personen?
Je doet deze opdracht alleen.
Wat ga je leren?
Na het maken van deze leeractiviteit heb je het volgende geleerd:
Je weet ...
- de problemen van het behoud van diersoorten in een steeds voller wordende mensenwereld.
- waarom er dierenhulporganisaties zijn en wat ze doen.
- Welke invloed wij als mensen op dieren hebben.
Je kunt ...
- Beschrijven hoe en wanneer dierendag ontstaan is.
- Kenmerken van de olifant benoemen.
- De olifant in de belangstelling zetten.
Wat heb je nodig?
Benodigdheden
Bij de opdrachten heb je naast de computer de volgende algemene materialen nodig:
- pen
- schrijfpapier
- tekenpapier
- (kleur) potloden
- internetverbinding
Keuze opdrachten:
- verf
- schilderdoek/papier
- kwasten
- A4/A5 tekenpapier
- stiften
- zelf gekozen materiaal voor opdracht 6.2
Handige Hulpen
Benodigde tijd
Ongeveer 6 uur (excl. keuze-opdrachten).
Aanpak
Bij deze leeractiviteit ga je als volgt te werk:
1. Download het werkdocument bij de opdrachten, sla het op en open het in Word.
2. Lees de opdrachten bij deze leeractiviteit goed.
3. Bekijk de informatie bij de opdrachten in het onderdeel 'Theorie' of zoek verder op internet in de websites bij 'Informatiebronnen'.
4. Verwerk je antwoorden op de opdrachten zoveel mogelijk in het werkdocument. Dit kan in tekst en door het invoegen van afbeeldingen, tabellen en grafieken. Maak ook gebruik van foto's en scans om alles wat je doet digitaal in het werkdocument te kunnen opslaan.
5. Kijk als je klaar bent nog even terug hoe alles is gegaan. Beantwoord de vragen bij EVALUATIE.
6. Upload jouw werkdocument in Acadin of lever dit in bij je leerkracht.
Veel leerplezier!
Opdrachten
In dit deel staan de opdrachten bij deze leeractiviteit.
- Lees de opdrachten zorgvuldig.
- Maak bij het uitvoeren van de opdracht gebruik van de informatie bij het onderdeel 'Theorie'.
- Download het werkdocument om de antwoorden van de opdrachten in te verwerken.
Wil jij een olifant als huisdier? - werkdocument
1. Dier en Dag
1.1
Wat betekent "als een olifant in een porseleinkast"?
1.2
Op de afbeelding hieronder zie je Franciscus van Assisi. Zoek uit wie hij was, wanneer hij leefde en wat hij met dierendag te maken heeft. Verwerk al deze gegevens in een verhaal over hem. Dit verhaal moet minimaal een A4tje vol zijn.
1.3
Wanneer werd de allereerste dierendag in Nederland gevierd?
KEUZE OPDRACHT
1.4
Bedenk een slogan om dierendag onder de aandacht van de mensen te krijgen.
Een slogan is een korte, kernachtige zin die wordt gebruikt om een product/bedrijf aan te prijzen. Je kunt dan onder andere denken aan de volgende voorbeelden. Weet jij nog van wie die zijn?
Dat zég ik ...
Sterk spul hè...
Even Apeldoorn bellen...
Ze zei meneer tegen me...
Gezocht: Levend, niet dood!...
Smelt in je mond, niet in je hand...
2. Met huid en slurf
2.1
Bedenk zelf een mop over een olifant en een ander dier.
2.2
Wat betekent "hij heeft een olifantenhuid".
2.3
Dikhuid is een bijnaam voor een olifant. Waarom? Schrijf zo veel mogelijk eigenschappen op over de huid van een olifant en combineer de eigenschappen met de uitdrukking dikhuid.
2.4
Je hebt de Afrikaanse olifant en de Aziatische olifant. Zoek van beide minimaal 6 overeenkomsten en 6 verschillen op.
2.5
Probeer te bedenken waarom deze olifanten zo van elkaar verschillen. Wat heeft er voor gezorgd dat ze zo geworden zijn terwijl het wel allemaal olifanten zijn?
2.6
Als de Afrikaanse en de Aziatische olifant zo verschillen van elkaar vanwege de reden(en) die je bedacht hebt bij 2.5, hoe zou dan een Nederlandse olifant eruit zien door de reden(en) die je bedacht hebt bij 2.5? Schrijf minimaal 6 eigenschappen op van de door jouw bedachte Nederlandse olifant.
KEUZE OPDRACHTEN
2.7
Maak 3 schilderijen waarin je de 3 verschillende soorten olifanten uit opdracht 2.4 en 2.6 laat zien. Schilder ze in een situatie waarin je laat zien waarvoor ze hun slurf gebruiken én in de omgeving waar ze vandaan komen.
2.8
Maak een muurkrant waarin je alle opdrachten, dus 2.1 tot en met 2.7, verwerkt. Gebruik hiervoor eventueel de Handige Hulp: Een muurkrant maken.
3. Olifantenbaan
3.1
Wat heeft een "Mahout" te maken met een olifant?
3.2
Leg uit wat de volgende woorden betekenen en geef bij elk woord een voorbeeld als dier.
- trekdier
- lastdier
- proefdier
- vechtdier
- rijdier
- amusementsdier
- knuffeldier
- wedstrijddier
- werkdier
- waakdier
3.3
Welk gebruik van een dier uit opdracht 3.2 keur je goed? Welk gebruik keur je af? Leg uit waarom en verzin zelf nog 2 soorten dieren die niet genoemd zijn.
KEUZE OPDRACHT
3.4
Kies 1 diersoort die je bij opdracht 3.3 hebt afgekeurd. Maak tegen het gebruik van dat dier een poster om mensen op te roepen om het ook af te keuren en niet te gaan doen! Een voorbeeld hiervan zie je hieronder staan.
Misschien kun je nog gebruiken de Handige Hulp: Een poster maken.
4: Stroopjacht
4.1
Leg in je eigen woorden uit wat stropen betekent.
4.2
Wat denk je, worden er in Nederland ook dieren gestroopt? Zo ja welke en hoe?
4.3
Olifanten worden gestroopt voor hun slagtanden. Maar wat is het gevolg voor een olifant zonder slagtand? Wat kan hij dan niet meer doen waarvoor hij zijn slagtanden eigenlijk nodig heeft?
4.4
In dierentuinen worden soms ook de slagtanden bij de olifanten weggehaald. Waarom zouden ze dat doen? Wat vind jij hiervan? Leg ook uit waarom je dat vindt.
5: Recht in de aandacht
Je weet dat mensen rechten hebben. Kinderen hebben bijvoorbeeld recht op een veilig onderdak, respect en voldoende eten. Je hebt ook recht op onderwijs. Maar dieren hebben ook rechten. HIER kun je deze rechten lezen.
5.1
Stel 5 nieuwe dierenrechten op, die dus nog niet bestaan, voor alle dieren op de wereld.
5.2
Nu je deze dierenrechten hebt opgesteld, moet je ook héél goed gaan formuleren waaróm je die nieuwe rechten bedacht hebt. Probeer in je uitleg anderen zo goed mogelijk te overtuigen van jouw nieuwe dierenrechten.
KEUZE OPDRACHT
5.3
Verzin én organiseer, voor in ieder geval je hele school, een "flashmob" met als onderwerp de olifant. Wat een flashmob is? Zoekt en gij zult vinden....
Deze opdracht mag je eventueel met meer personen bedenken, organiseren en uitvoeren.
Vergeet niet tegen je juf of meester te zeggen waar en wanneer de flashmob plaatsvindt, zodat zij of hij kan komen kijken! Misschien is het zelfs wel leuk om een verhaaltje, filmpje of foto's te maken van de flashmob (kun je zelf doen of aan iemand anders vragen).
6: Help zelf mee
6.1
A) Zoek 5 dierenhulporganisaties binnen Nederland die jou het meeste aanspreken.
B) Schrijf op voor welk(e) dier(en) ze zich inzetten.
C) Formuleer in 2 regels, met je eigen woorden, wat hun doel is.
6.2
Stel: je wint € 500,- Euro. Dit bedrag mag je niet zelf uitgeven. Je moet dit bedrag schenken aan 1 óf meer óf aan alle 5 dierenhulporganisaties uit opdracht 6.1.
Maak van jouw verdeling van het geld een cirkeldiagram. Laat zien welke verdeling je gemaakt hebt en zet er ook bij waarom je het geld zo verdeeld hebt onder de dierenhulporganisaties.
Mocht je al weten hoe je een cirkeldiagram moet maken, ga dan aan de slag. Kun je wel wat hulp gebruiken? Kijk bij de Handige Hulp: Een cirkeldiagram maken.
KEUZE OPDRACHTEN
6.3
Bedenk wat jouw lievelingsdier is en ga onderzoeken wat die het liefste eet. Maak nu dat lievelingseten zo na zodat mensen het kunnen opeten. Dus kauwt jouw hond het liefst op een bot, hoe maak je iets om te eten voor mensen dat eruit ziet als een bot. Eet jouw kat het liefst kattensnoepjes, ga die dan namaken met ingrediënten die je als mens kunt eten.
6.4
Laat je gerecht proeven door je klasgenoten. Zeg er niet bij dat het geen echte botten of kattensnoepjes zijn! Durven je klasgenoten het op te eten? Zo nee, dan heb je het gerecht héél goed nagemaakt.
EVALUATIE
Klaar met alle opdrachten? Beantwoord dan kort de evaluatievragen in je werkdocument!
Wat vind je van het onderwerp?
- Het onderwerp van deze leeractiviteit vind ik …
omdat …
- Ik wil nog wel andere leeractiviteiten doen over dit onderwerp JA/NEE
Wat vind je van de opdrachten?
- De opdrachten bij deze les zijn HEEL LEUK/LEUK/MINDER LEUK om te doen,
omdat …
- De leukste opdracht vind ik …
omdat …
- Een minder leuke opdracht vind ik …
omdat …
- Mijn favoriete opdracht is …
omdat …
- De moeilijkste opdracht is …
omdat …
- De makkelijkste opdracht is …
omdat …
Wat heb je van deze opdrachten geleerd?
- Het belangrijkste wat ik nieuw geleerd heb in deze leeractiviteit vind ik …
- Wat ik nog wil weten over dit onderwerp is …
- De belangrijkste vaardigheid die ik voor mijzelf verbeterd heb met deze leeractiviteit is …
- Een vaardigheid die ik nog verder wil verbeteren is …
en dat wil ik doen door …
Theorie
In dit deel vind je informatie over het onderwerp van deze leeractiviteit.
Bekijk en lees de informatie goed. Het helpt je bij de uitvoering van de opdrachten.
In de porseleinkast
Olifanten hebben veel levensruimte nodig. Ze eten wel 100 tot 200 kilo plantenvoer per dag. Omdat de mensen steeds meer ruimte op de aarde innemen (bijvoorbeeld voor de landbouw en de bouw van wegen en steden) blijft er voor de olifanten te weinig ruimte over. Soms breken ze uit en denderen ze als een ‘olifant in de porseleinkast’ door dorpen in de buurt van de wildparken.
Of de mensen nog ruimte laten voor vrije dieren, en hoe dat dan moet, is misschien een goede dierendagvraag. Of vind je dat dierendag alleen voor huisdieren geldt? Soms lijkt het daar wel op. Kijk maar eens naar de afbeeldingen van ‘dierentransport’. Op de ene zie je twee blije honden die met eigen vervoer met hun baasje op stap gaan. Op de andere foto zie je hoe slachtvee van Engeland naar Griekenland wordt vervoerd. Lange tochten, vaak zonder water en voldoende zuurstof.
In het middelpunt
Olifanten hebben bij veel mensen een speciaal plekje in hun hart. In Aziatische landen wordt de olifant vereerd en in de Hindoeïstische godsdienst wordt een olifantgod, Ganesh, vereerd Hij heeft vier armen en een olifantenhoofd en brengt wijsheid en geluk. Als je bijvoorbeeld de Citotoets moet doen, kun je Ganesh om een goede afloop vragen.
In Afrika denken de Pygmeeën (kleine mensen) dat de olifanten de ziel van de voorouders met zich meedragen. Niet zo gek, want net als mensen lijken olifanten te treuren om hun doden. En er zijn meer overeenkomsten. Net als mensenkinderen kennen de olifanten een lange jeugd en moeten ze veel leren (bijvoorbeeld ook hoe ze hun slurf moeten gebruiken). Een olifantje moet opgevoed worden om echt olifant te worden: hoe je je moet gedragen, wat mag en niet mag en waar je het beste eten en drinken kan vinden.
Olifanten lenen zich ook goed voor moppen. Hier is er eentje:
De mop van de muis in de woestijn:
Een muis en een olifant lopen door de woestijn. De muis loopt in de schaduw van de olifant. Hij ziet de olifant zweten en zegt: "Als je het te warm krijgt, kunnen we wel even van plaats ruilen." (Bron: Kids for Animals)
Olifanten hebben een heel goed geheugen. Misschien herinner je je de reclame nog met de olifant die zich nog jaren later de pesterijen van een jongetje herinnert?
Aan het werk
De mensen hebben altijd geprobeerd dieren aan zich te onderwerpen. Als huisdier, trekdier, lastdier en waakdier. Dieren worden gebruikt in dierproeven, bijvoorbeeld om medicijnen en make-up te testen. In hanengevechten laten we dieren tegen elkaar vechten voor ons eigen amusement. De dieren vragen niet om die ‘samenwerking’. We doen het gewoon.
Vroeger werden olifanten veel gebruikt in de bosbouw en transport. Ze sleepten de boomstammen van de plek waar ze gekapt waren naar de houtopslag. Maar veel van het werk is overgenomen door tractoren. Best jammer, want de olifanten brengen minder schade toe aan de omringende bomen en planten. En wat moet er met de olifanten gebeuren? Ze worden wel 60 jaar en je brengt ze niet even naar het ‘olifantenasiel’. Daarom worden ze tegenwoordig ingezet als toeristenvoertuig of kunstenaars.
-
Wist je dat olifanten ook werden ingezet bij het leger? Hannibal, een leger-generaal uit Carthago, vocht tegen de Romeinen, zo’n 2200 jaar geleden. Hij gebruikte olifanten als tanks en ging de geschiedenis in als ‘Hannibal die met olifanten de Alpen overtrok’. De vijand was eerst totaal overdonderd, maar ontdekte al gauw hoe ze de olifantentanks konden uitschakelen. Ze joegen ze met schreeuwen en getrompetter op hol. Wel gevaarlijk, want in hun paniek renden de olifanten vriend en vijand omver.
Problemen
Mensen houden van olifanten, maar niet altijd! Je bent vast wel eens in een dierentuin geweest en –wie weet- vond je de olifant het meest spannende dier? Maar de boer in Afrika denkt daar heel anders over. Die vindt de olifanten maar een plaag. Voor de olifanten zijn de gewassen een lekker hapje. En wie vertelt de olifant waar het wildpark ophoudt en de landbouwgrond begint? De boeren in Afrika houden ‘s nachts de wacht, maken ze een groot kampvuur, schieten in de lucht en maken zoveel mogelijk lawaai.
Soms leren de olifanten dat de landbouwgebieden verboden terrein zijn. Maar als ze niet genoeg eten kunnen vinden omdat het park te klein is, moeten ze wel iets anders te eten zoeken. In hun wanhoop laten de olifanten zich niet zo makkelijk wegjagen. Er blijft de boeren soms niets anders over om de olifanten dood te laten schieten. Omdat het leefgebied van de olifanten – en ook van de andere wilde = vrije dieren- steeds kleiner wordt, gebeurd dit steeds vaker. Op de afbeelding hiernaast zie je een maïsveld nadat de olifanten langs zijn geweest. Wat je zegt: ‘als een olifant in de porseleinkast’.
Veel vrije dieren worden beschermd. Dat betekent dat we ze niet mogen doden. Maar toch gebeurt het. Vrije dieren worden gedood voor hun vlees (zoals wij in Nederland dieren doden in een slachthuis) of voor hun haar (zoals wij dieren doden voor hun bont) en voor hun slagtanden. Er zijn in Afrika zoveel olifanten gedood dat er van de ruim 13 miljoen er nog maar zo’n half miljoen over zijn. De olifant is dan ook een bedreigde diersoort.
De toekomst
Vind je ook dat de toekomst van veel dieren afhangt van ons als mensen? Bijvoorbeeld: de toekomst van je huisdier ziet er fleurig uit wanneer je begrijpt wat hij wil en wat hij nodig heeft. Kortom, als je een goede baas voor je huisdier bent. Zoals de hond op de afbeelding hiernaast: Ga je alsjeblieft met me uit, baasje! En dan een hele lange wandeling maken. Fijn baasje!
Maar denk eens aan een papagaai in een kooi, of een vis in een kleine kom. Ze krijgen hun eten op tijd. Maar hoe voelen zij zich, zo opgesloten? Ook ‘fijn baasje, dank u baasje?’ Of zouden ze veel liever bij soortgenoten zijn en meer ruimte willen hebben? Wij vinden hun gezelschap wel het wel leuk, maar zij ons gezelschap?
Wat kunnen de mensen doen om de toekomst van de olifanten veilig te stellen? Op de afbeelding links zie een stenen hek dat tussen het boerenland en het wildpark staat. Er worden ook wel elektrische hekken om het park gezet. Denk maar eens aan hoe in Jurassic Park, de film van Steven Spielberg, de dinosaurussen binnen de afscheiding worden gehouden. Maar daar ging het mis… Bij de olifanten soms ook. Er moet in de parken voldoende te eten zijn om de kudde olifanten in leven te houden. Zo niet, slopen ze al de bomen en planten en is er ook voor de andere dieren niets meer te eten.
Als het park te klein wordt, moeten de olifanten soms verhuizen. Maar niet alle mensen vinden verhuizen een goede oplossing. Het is heel duur en je kunt niet de hele familie Olifant meenemen. Olifanten vormen een hechte familie, met een ervaren vrouwtjesolifant als leidster (de Matriach), moeders met jongen en jonge vrouwtjes zonder kalf (de tantes). De mannetjes verlaten de kudde als ze ouder worden. Verhuizen is een nare ervaring voor de dieren.
Dierenhulporganisaties
Hieronder vind je een overzicht van organisaties die allemaal op de bres springen voor de bescherming van dieren. De lijst is lang niet compleet. Zwerfhonden, afgedankte renpaarden en hazewindhonden, dieren in oorlogsgebieden, verwaarloosde circusdieren, er wordt wat mishandeld.
Stichting AAP, opvang voor uitheemse dieren
Uitheemse dieren zijn dieren die oorspronkelijk niet uit Nederland komen, apen bijvoorbeeld. Vaak gebeurd het dat de mensen dieren in huis nemen, die eigenlijk helemaal niet geschikt zijn als huisdier. De aap is daarvan een goed voorbeeld. Jong zijn ze nog heel schattig, maar o wee als ze ouder worden. Stichting Aap vangt dieren op waar de mensen geen raad meer mee weten of dieren die lang in kooien hebben gezeten.
Brooke Hospitaal voor Dieren
In veel landen, waar grote armoede heerst, werken miljoenen paarden en ezels dag in dag uit. De dieren krijgen geen goede voeding en ook niet genoeg te drinken. Ze moeten hun werk doen in de brandende zon, op drukke en stoffige wegen, zonder één moment rust. De eigenaren van de dieren zijn vaak te arm om naar een dierenarts te gaan met hun zieke of gewonde dier.
Het Comité Anti Stierenvechten
In Spanje en Portugal worden er stierengevechten gehouden. Toeristen gaan er soms ook naar toe, uit nieuwsgierigheid of omdat ze het spannend vinden. Zijn stierengevechten een stukje cultuur of is het dierenmishandeling? Het Comité voert campagne tegen stierenvechten en verteld aan de toeristen hoe de dieren worden gedood. Ze doen een beroep op de toeristen om niet naar stierengevechten te gaan.
De Dierenbescherming
Dit is de grootste organisatie in Nederland die opkomt voor de belangen van alle dieren: gezelschapsdieren, landbouwdieren, dieren in het wild en proefdieren. In ruim 100 dierenasielen worden duizenden ‘dakloze’ dieren opgevangen, waar ze op een nieuw baasje wachten. De dierenbescherming wil goede wetten voor dieren en dat de mensen goed nadenken voordat ze dieren nemen. De dierenbescherming heeft een jeugdafdeling met ruim 35.000 leden.
De dierenbescherming in actie
Meer informatie
Nog meer informatie vind je op de volgende websites:
Wikipedia – zoekprogramma (1)
Google – zoekprogramma (2)
Encyclo – online encyclopedie
Vrienden van de olifant – veel informatie
Elephantart – kunst gemaakt door olifanten
Spreekwoorden – zoek en vind spreekwoorden
Bij de opdrachten:
Reclamenet - overzicht van slogans
Flashmob – informatie over wat en hoe
Animal freedom – o.a. overzicht van rechten van het dier
WNF – wereld natuurfonds met 3 kinderafdelingen
Dierenbescherming – alle informatie over deze organisatie
Kids for animals – kinderafdeling van de dierenbescherming
CAS international – dé organisatie tegen stierenvechten
Brooke hospital – junior afdeling
Stichting AAP – opvang voor uitheemse dieren
Voor de leerkracht
Handleiding bij deze leeractiviteit:
Wil jij een olifant als huisdier? - handleiding
Bronvermelding
Deze leeractiviteit is speciaal ontwikkeld voor gebruik binnen Acadin, dé digitale leeromgeving voor talentvolle leerlingen in het basisonderwijs.
Deze leeractiviteit is gebaseerd op de lesbrief 'Olifant in de porseleinkast' uit de serie Per Dag Wijzer, uitgegeven door het Centrum voor Mondiaal Onderwijs (CMO) in samenwerking met Kennisnet.
We bedanken de volgende mensen en organisaties voor hun toestemming voor het gebruik van
illustraties: CMO en zijn licentiegevers, Gerrie Bel-de Boer voor het gebruik van de foto ‘Honden
met eigen vervoer’.
Gebruikte afbeelding:
• 'Evaluatie': digitalart / FreeDigitalPhotos.net
