2. Consumenten- en producentensurplus

2. Consumenten- en producentensurplus

Vraag en aanbod

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze opdracht kan ik:

  • zelf een vraaglijn en aanbodlijn tekenen in een grafiek. 
  • verklaringen geven voor een verschuiving van vraaglijn of aanbodlijn.
  • uitleg wat het consumentensurplus en het producentensurplus zijn. 
  • zelf het consumentensurplus en het producentensurplus tekenen in een grafiek.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag

Stap

Leervragen

Stap 1

Hoe teken ik een vraaglijn en het consumentensurplus?

Stap 2

Hoe teken ik een aanbodlijn en het producentensurplus?

Afronding

Onderdeel

Activiteit

Samenvatting

Samenvattende sleepoefening maken.

 

Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 1,5 uur nodig.

Aan de slag

Stap 1: Vraaglijn en consumentensurplus in een grafiek

UITLEG

In de vraaglijn is het verband tussen:

  • de prijs van een product en
  • de gevraagde hoeveelheid van dat product weergegeven.

Je kunt de wiskundige vergelijking van een vraaglijn gebruiken om deze in een grafiek te tekenen. Een voorbeeld van zo'n vergelijking is: qv = -0,75p + 150

  • qv is de gevraagde hoeveelheid van het product
  • p is de prijs van het product

Door een aantal bedragen (minimaal 2) voor p in de vergelijking in te vullen en de bijbehorende gevraagde hoeveelheid uit te rekenen, heb je twee punten die je in een grafiek kunt zetten en waar je een lijn doorheen kunt tekenen. Dat is de vraaglijn.

Bij de volgende opdracht ga je hiermee aan de slag.

 

UITLEG

Het consumentensurplus gaat over alle mensen die bereid zijn om meer te betalen voor een product dan de gevraagde prijs. In de figuur hiernaast zie je dat Sabine, Youssef, Sander en Irene allemaal een hogere betalingsbereidheid hebben dan de te betalen prijs van 11 euro.

Het consumentensurplus van Sabine is dan bijvoorbeeld: 20 - 11 = 9 euro.

 

 

 

 

 

 

Als je de vraaglijn van een product weet dan kan je ook het totale consumentensurplus berekenen. In de figuur hieronder zie je de vraaglijn van een bepaald product met de vraagfunctie: qv = -25p + 250.

 

 

 

 

 

 

 

 

Bij een prijs van 5 euro is de vraag: qv = -25 x 5 + 250 = 125.

Het consumentensurplus bij een prijs van 5 euro kan je in de grafiek tekenen door een horizontale lijn te tekenen ter hoogte van 5 euro. Vervolgens arceer je het gebied tussen deze horizontale lijn en de vraaglijn zodat er een driehoek ontstaat. Je ziet dit in de figuur hiernaast.

Als je het consumentensurplus wilt berekenen, moet je de oppervlakte van de gearceerde driehoek berekenen.

Hiervoor gebruik je de wiskundige formule: \({1 \over 2}\)x basis x hoogte.

In het voorbeeld: \({1 \over 2}\) x basis x hoogte = \({1 \over 2}\) x 125 x (10 - 5) = 312,5 euro.

                     

 

Stap 2: Aanbodlijn en producentensurplus in een grafiek

UITLEG

In de aanbodlijn is het verband tussen:

  • de prijs van een product en
  • de aangeboden hoeveelheid van dat product weergegeven.

Je kunt de wiskundige vergelijking van een aanbodlijn gebruiken om deze in een grafiek te tekenen. Een voorbeeld van zo'n vergelijking is: qa = 15p - 300

  • qa is de aangeboden hoeveelheid van het product
  • p is de prijs van het product

Door een aantal bedragen (minimaal 2) voor p in de vergelijking in te vullen en de bijbehorende aangeboden hoeveelheid uit te rekenen, heb je twee punten die je in een grafiek kunt zetten en waar je een lijn doorheen kunt tekenen. Dat is de aanbodlijn.

Bij de volgende opdracht ga je hiermee aan de slag.

 

UITLEG

Het producentensurplus gaat over alle mensen die meer verdienen met de verkoop van een product dan zij minimaal zouden willen verdienen. In de figuur hiernaast zie je dat op de oliemarkt Saudi-Arabië, Rusland en de VS allemaal een lagere verkoopbereidheid hebben dan de te ontvangen prijs van 52 dollar.

Het producentensurplus van Saudi-Arabië is dan bijvoorbeeld: 52 - 30 = 22 dollar.

 

 

 

 

 

 

Als je de aanbodlijn van een product weet dan kan je ook het totale producentensurplus berekenen. In de figuur hiernaast zie je de aanbodlijn van een bepaald product met de aanbodfunctie: qa = 5p - 50.

 

 

 

 

 

 

 

 

Bij een prijs van 60 euro is het aanbod: qa = 5 x 60 - 50 = 250.

Het producentensurplus bij een prijs van 60 euro kan je in de grafiek tekenen door een horizontale lijn te tekenen ter hoogte van 60 euro. Vervolgens arceer je het gebied tussen deze horizontale lijn en de aanbodlijn zodat er een driehoek ontstaat. Je ziet dit in de figuur hiernaast.

Als je het producentensurplus wilt berekenen, moet je de oppervlakte van de gearceerde driehoek berekenen.

Hiervoor gebruik je de wiskundige formule: \({1 \over 2}\)x basis x hoogte.

In het voorbeeld: \({1 \over 2}\) x basis x hoogte = \({1 \over 2}\) x 250 x (60 - 10) = 6.250 euro.

                     

 

Afronding

Samenvatting

Wat heb je geleerd?

  • Het arrangement 2. Consumenten- en producentensurplus is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Laatst gewijzigd
    2025-11-13 09:15:59
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze opdracht hoort bij het thema 'Markt', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor economie hv23. De opdracht begint met een intro, hier moet je samen met een klasgenoot nadenken over vraag en aanbod. Daarna komt er een stuk tekst over wat je straks kan na deze opdracht (de leerdoelen) en vervolgens komt er een uitleg wat je gaat doen. De opdracht bestaat uit vier verschillende stappen met bijbehorende opdrachten, een samenvatting, een eindopdracht en een reflectie. Bij stap 1 is er een opdracht over de vraag naar een product. Dit wordt eerst uitgelegd, en vervolgens worden er vragen gesteld over de vraag naar een product. Ook wordt hier een vraaglijn weergegeven en worden daar vragen over gesteld. Bij stap 2 is er een opdracht over het aanbod van een product. Dit wordt eerst uitgelegd, en vervolgens worden er vragen gesteld over het aanbod van producten. Bij stap 3 is een opdracht over vraag en aanbod. Eerst worden hier verschillende begrippen uitgelegd die te maken hebben met een grafiek van een vraag- en aanbodlijn. Vervolgens moet je deze verschillende begrippen slepen naar de juiste zinnen. Bij stap 4 is er een opdracht over concrete/abstracte markt. Hier worden vragen gesteld over de verschillende markten. Na deze vier stappen komt er een opdracht waarbij de stof nog een keer wordt herhaald en de samenvatting volledig moet worden ingevuld. Dan komt de eindopdracht: Marktplaats. Hier ga je een poster of collage maken over de site Marktplaats. Uiteindelijk wordt er nog teruggekeken naar de opdracht, dus hoe ging het? En kan ik wat ik moet kunnen?
    Leerniveau
    VWO 2; HAVO 3; VWO 3; HAVO 2;
    Leerinhoud en doelen
    Markt; Economie; Vraag en aanbod;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    2 uur 30 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, economie, evenwichtshoeveelheid, evenwichtsprijs, homogeen product, hv23, markt, persoonlijke factoren, stercollectie, vraag en aanbod

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    John Dewey College. (2025).

    1. Vraag en aanbod

    https://maken.wikiwijs.nl/220459/1__Vraag_en_aanbod

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.