Practicum stofeigenschappen

Practicum stofeigenschappen

Practicum stofeigenschappen

Onderwerp: stoffen & materialen

Omschrijving

In dit practicum krijgt ieder groepje leerlingen een set van blokjes van allerlei verschillende stoffen (een houtblokje, een suikerklontje, een schroef, etc.). Ze maken een eigen manier van indelen en denken na over wat stofeigenschappen zijn en wat niet. Ze presenteren de manieren van indelen aan elkaar.

Leerdoelen

  • Leerlingen kunnen onderscheid maken tussen eigenschappen waaraan je de stof kan herkennen (stofeigenschappen) en andere eigenschappen.
  • Leerlingen kunnen onderscheid maken tussen mengsels en zuivere stoffen.
  • Leerlingen weten wat er bedoelt wordt met het begrip fase. Ze weten dat de fase een stof geen stofeigenschap is.

Voorkennis

  • Geen

Benodigdheden

  • Per groepje een set van verschillende stoffen. Hier kan je van alles voor gebruiken, maar zorg in ieder geval voor meerdere vaste stoffen, vloeistoffen en gassen. Zorg ook dat je er een paar hebt waarbij het niet zo duidelijk is in welke fase ze zitten. Je kan denken aan:
    • Schroeven
    • Stenen
    • Suiker
    • Klei
    • Meel
    • Elastiekjes
    • Shampoo
    • Lijm
    • Schoonmaak azijn
    • Scheerschuim
    • Water
    • Lucht (in een zakje)
    • Helium (in een ballon)

Klassikale introductie van het practicum

  • Laat de bakken met verschillende stoffen zien.
  • Maak groepjes van leerlingen en geef de opdracht om zelf een indeling te maken van de stoffen in de bak. Moedig ze aan om een indeling te bedenken die de andere groepen niet hebben bedacht, zodat je echt verschillen krijgt.
  • Op het whiteboard moet staan:
    • Titel
    • Namen
    • Kolommen met de verschillende categorieën die ze bedacht hebben.

Uitvoering

  • Let er tijdens het werken op dat er niet te veel groepjes komen met dezelfde indeling.
  • Er zijn allerlei indelingen mogelijk. Denk aan kleur, vorm, hard of zacht, etc.
  • Als er al groepjes zijn die een indeling maken op grond van fase, dan kan je hier bij de bespreking gebruik van maken. Zo niet, dan kun je, na de bespreking, de groepjes vragen om een nieuwe indeling te maken op basis van fase.
  • Hetzelfde geldt voor mengsels vs zuivere stoffen: maak er gebruik van als het vanzelf gebeurt. Zo niet, dan stuur je de groepjes nog eens terug.

Organisatie (optioneel)

Tijdsplanning:

  • Totaal: 25 – 50 minuten (afhankelijk van of leerlingen zelf al met indeling op basis van fase en indeling op basis van mengsel vs zuivere stof komen)

  • Klassikale introductie: 5 min.
  • Eerste indeling maken: 10 min.
  • Bespreken: 10 min.
  • (optioneel) Indeling op basis van fase: 5 min.
  • Bespreken: 10 min
  • (optioneel) Indeling op basis van mengsel vs. zuivere stof (5 min)
  • Bespreken: 5 min

Inhoud kringgesprek

Na de eerste opdracht:

  • Vergelijk de verschillende manieren van indelen. Vraag de leerlingen welke indeling je kan gebruiken om de stof te herkennen (bijvoorbeeld kleur, hardheid, etc.) en bij welke niet kan (vorm, massa). Definieer het begrip stofeigenschap als een eigenschap waaraan je kan herkennen om wat voor stof het gaat.
  • Als er al een indeling is op basis van fase, dan kan de eerste vervolgopdracht worden overgeslagen. Zo niet, breng dit idee dan zelf in en geef de opdracht om een indeling op basis van fase te maken.
  • Als er al een indeling is op basis van zuivere stof vs mengsel, dan kan de tweede vervolgopdracht worden overgeslagen. Zo niet, breng dit idee dan zelf in en geef de opdracht om een indeling op basis van mengsel vs. zuivere stof te maken.

 

Na de eerste vervolgopdracht:

  • Bespreek de verschillen tussen de borden.
  • Bespreek waar bijvoorbeeld shampoo of scheerschuim moet staan. Doel is niet om een correct antwoord te geven, maar om duidelijk te maken dat bij iedere indeling die je maakt er twijfelgevallen zijn.
  • Vraag de leerlingen of fase een stofeigenschap is. Stuur de discussie zo dat ze zien dat iedere stof in deze drie fases kan voorkomen, dus dat het niet kenmerkend is voor een bepaalde stof.

Na de tweede vervolgopdracht:

  • Bespreek de verschillen tussen de borden.
  • Vraag de leerlingen hoe ze weten dat bepaalde stoffen mengsels zijn. Voorbeeld: in water zit kalk opgelost. Dit kan je zien als witte aanslag op de kraan.

Inhoud logboek (optioneel)

  • Laat leerlingen in hun eigen woorden noteren wat stofeigenschappen zijn, wat fases zijn en wat zuivere stoffen zijn. Laat ze voorbeelden geven van hoe je die kan herkennen.

  • Het arrangement Practicum stofeigenschappen is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Modeldidactiek
    Laatst gewijzigd
    2025-09-09 10:31:35
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    In dit practicum krijgt ieder groepje leerlingen een set van blokjes van allerlei verschillende stoffen (een houtblokje, een suikerklontje, een schroef, etc.). Ze maken een eigen manier van indelen en denken na over wat stofeigenschappen zijn en wat niet. Ze presenteren de manieren van indelen aan elkaar.
    Leerniveau
    VWO 2; VMBO theoretische leerweg, 2; HAVO 3; VWO 3; VMBO theoretische leerweg, 3; HAVO 2;
    Leerinhoud en doelen
    Materie; NaSk; Stoffen en eigenschappen van stoffen; Natuurkunde;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    0 uur 50 minuten

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van