6.1 AI gebruiken - niveau 1

6.1 AI gebruiken - niveau 1

Voorbereiding

Welkom bij je lessen over artificiële intelligentie (AI)!

Wat is AI? AI is slimme software. Je vindt het overal. In je spelletjes. In apps op je telefoon. En in de filmpjes die je ziet.

In deze lessen leer je over AI. Je leert hoe AI slim wordt. En hoe je AI kunt gebruiken. Je kunt er teksten mee maken. Of tekeningen. Je leert ook hoe je veilig met AI omgaat. En hoe jij de baas blijft over de computer.

 

Digitale geletterdheid

AI snappen is een deel van digitale geletterdheid. Wat is dat? Dat is slim zijn met de computer.

Digitale dingen zijn overal. In je telefoon. In je tablet. In je computer. En in de auto van je ouders. Je moet weten hoe je deze dingen gebruikt. En hoe je ze veilig gebruikt. Zo weet je wie de baas is. Jij bent de baas over de computer. Niet andersom.

Start

Benodigdheden

Zorg dat je alles op orde hebt om de les te kunnen maken.

Heb je je laptop of tablet opgeladen?

Heb je oortjes of een koptelefoon? Dan kun je de video's in stilte bekijken.

Zorg dat je papier en pen of stiften bij de hand hebt. Het is handig om dingen op te schrijven. Of ben je al zo digitaal handig dat je daarvoor een tekstverwerkings-of presentatie-programma gebruikt?

Introductie

Leerdoelen

 

Na de les kan ik:

  • Twee regels noemen voor het veilig gebruiken van AI.

  • Uitleggen waarom het belangrijk is om die regels te volgen.

  • Een voorbeeld geven van hoe ik AI op een veilige manier gebruik.

Opbouw

Deze les is als volgt opgebouwd:

  1. Voorkennis: wat weet je al?
  2. Instructie:
    • Hoe AI onze levens verandert
    • Wat is handig en wat niet?
    • AI je schoolwerk laten maken, is dat slim?
    • Kan jouw docent zien dat je AI gebruikt?
  3. Opdracht / Verdiepende opdracht
  4. Samenvatting en weetjes
  5. Evaluatie
  6. Bronnen

Voorkennis: wat weet je al?

​Wist je dat

Je hebt al best veel over AI geleerd, maar nu gaan we die kennis toepassen. Nog even terug naar het begin.

 

Kijkvraag:

Wat is AI en wat kunnen we ermee?

 

​

Instructie

AI verandert jouw wereld

AI dat zorgt voor veranderingen

 

Jouw wereld vs. hun wereld

 

Hoe ziet jouw dag eruit? Waarschijnlijk speel je games met of tegen AI-tegenstanders, check je YouTube-video’s en vraag je slimme assistenten zoals Alexa of Siri om muziek af te spelen of een mop te vertellen. Als je huiswerk maakt, krijg je hulp van online platforms die precies weten waar jij nog wat extra oefening nodig hebt.

Nu een vraag voor jou: kun jij je voorstellen dat je dit allemaal niet had?

Tegenover die snelle, slimme wereld staat de jeugd van je ouders, toen zij 11 waren. Ze gingen na school naar buiten om te voetballen, zonder telefoon of console. Als ze iets wilden weten, fietsten ze naar de bibliotheek om in een encyclopedie of boek het antwoord op te zoeken. Foto’s maakten ze met een speciale camera en het duurde soms dagen voordat ze konden zien of ze goed op de foto stonden!

Jullie wereld is supersnel, digitaal en altijd verbonden. De wereld van je ouders was rustiger en draaide om zelf uitproberen, praten met mensen en vooral heel veel geduld.

Jullie generatie groeit op met een superkracht: slimme hulpmiddelen en AI die altijd beschikbaar zijn. En juist daarom is het zo belangrijk om te leren hoe je die kracht op de juiste manier gebruikt.

Hoe verandert AI jouw wereld?

Wat is handig en wat niet?

Wat is handig?

Stel je voor dat je een huiswerkopdracht hebt. In plaats van uren te zoeken in boeken, kan een AI jou in een paar seconden de belangrijkste informatie geven. Dat is superhandig, want het maakt leren sneller en makkelijker.

Een AI kan je ook persoonlijke hulp geven. Denk aan een app die precies weet welke rekensom jij lastig vindt en je extra oefeningen geeft. Of aan YouTube, dat precies de filmpjes aanraadt die jij leuk vindt. AI kan zelfs saaie klusjes voor je doen, zoals je kamer stofzuigen. Zo houd je meer tijd over voor leuke dingen.

ree

Gary de robot ruimt het speelgoed op. Foto met dank aan Unlimited Robotics

Wat is niet handig?

AI is handig, maar niet perfect. Soms maakt een AI fouten of rare foutjes. Als je je huiswerk voor een toets maakt, kun je dus beter je leraar vragen of de informatie controleren in een boek.

Een AI weet heel veel over jou, maar daardoor weet je niet altijd waar jouw privégegevens terechtkomen. Dat is niet zo fijn. En als je te vaak AI gebruikt, ga je zelf minder nadenken. Daarom is het belangrijk om AI te gebruiken als hulpmiddel, maar blijf vooral zélf je hersenen gebruiken voor belangrijke keuzes en beslissingen.

 

Jeugdjournaal - leerlingen laten huiswerk maken door AI

Extra: AI je schoolwerk laten doen, is dat slim?

Dat kan slim zijn, maar doe dit dan wel op een manier dat je ervan leert. In overleg met je leraar en niet stiekem. Want soms is het product dat je oplevert niet het meest belangrijke, maar hoe je het geleerd hebt. En als je alles door AI laat doen, wat leer je dan nog?

Ga jij bij het maken van huiswerk ook AI inzetten? Waarom zou je dat wel doen? Waarom niet? Heb je dat nu al eens gedaan? Belangrijk is om ervoor te zorgen dat je wel zelf leert. Controleer altijd datgene wat AI voor je heeft gegenereerd. En beter nog, herschrijf of maak het opnieuw in je eigen taal. Dan is het inzetten van AI niet altijd slecht, maar kun je er zelfs van leren!

 

Kan school zien dat je AI gebruikt?

Opdracht

Opdracht

Je gaat bedenken in welke situaties het handig is om AI te gebruiken en wanneer het beter is om dat niet te doen.

 

1. Bedenk vier situaties uit je eigen leven (op school of thuis). Het mogen ook voorbeelden zijn uit het werk van je ouders of van andere mensen om je heen.

In elke situatie moet je iets doen, maken of bedenken. Dit kunnen klusjes zijn waar je zelf niet zoveel zin in hebt, maar die wel moeten gebeuren.

Schrijf de vier situaties in een lijst. De situaties hoeven nog niets met AI te maken te hebben.

Voorbeelden om je op weg te helpen:

  • Je kamer is een rommel en moet worden opgeruimd.

  • Je moet voor je verjaardag 15 uitnodigingen maken voor al je vrienden.

  • Je moet elke week de hond uitlaten.

  • Je wil een bepaald level van je game halen.

2. Beslis per situatie:

Wel AI gebruiken: zou AI het voor je kunnen doen? Wat kan het wel en wat niet?

Geen AI gebruiken: waarom is het beter om dit zelf te doen of hulp te vragen aan een mens?

3. Maak een tabel of tekeningen met twee kolommen:

Kolom 1: “AI gebruiken – waarom?”

Kolom 2: “Niet AI gebruiken – waarom niet?”

 

4. Beslis per situatie:

Bespreek in tweetallen: Vergelijk jullie antwoorden en kies samen één voorbeeld waar AI echt slim is om te gebruiken en één voorbeeld waar het juist niet slim is.

 

5. Maak een overzicht: geef aan voor wat voor taken je AI heel goed kunt gebruiken en wat het dan oplevert (bijvoorbeeld tijdwinst of nieuwe ideeën) en welke taken je niet aan AI kunt overlaten omdat het niets oplevert of omdat het het gewoon echt niet kan (bijvoorbeeld je kamer opruimen).

 

Verdiepingsopdracht

Opdracht

Je kunt generatieve AI kunnen gebruiken om iets te maken, maar leert ook hoe belangrijk het is om zelf te controleren en aan te passen.

 

Bekijk eerst dit filmpje van SchoolTV:

Wat valt je op over hoe een computer met kunst omgaat?

 

Stap 1:

Toegang tot een AI-tool (generatieve AI): Welke toepassing mag jij gebruiken in school?

Wij geven jou 3 voorbeelden:

- AI-tool 1 - Canva Ga naar de website (https://www.canva.com/nl_nl/onderwijs/studenten/). Of log al in als je een account hebt. Bovenaan de pagina klik je op Canva AI. Nu helpt het systeem je met allerlei voorbeelden.

- AI-tool 2 - Autodraw Ga naar de website (www.autodraw.com). Je kunt nu een simpele schets maken en de tool kan herkennen wat je wil gaan tekenen. Bovenaan de pagina worden er allerlei suggesties gegeven die je aan kunt klikken. Vervolgens kun je zelf verder tekenen en hebt bijvoorbeeld inkleuren.

- AI-tool 3 - Suno (suno.com) is een AI-tool waarmee je razendsnel muziek kunt maken. Je voert tekst in die betrekking heeft op de lesstof, kiest een muziekstijl, en binnen enkele minuten heb je een liedje.

 

  1. Schrijf een goede prompt; jouw creatieve idee

    Bijvoorbeeld:

    • Een gedicht over jouw lievelingsdier

    • Een kort verhaal dat zich afspeelt op school

    • Een uitleg over hoe een regenboog ontstaat

    • Een recept voor een gezonde snack

  2. Bedenk eerst zelf in één zin (prompt) wat je wilt maken.

    Bijvoorbeeld: “Ik wil een grappig gedicht over een kat die denkt dat hij een leeuw is.”

  3. Vraag generatieve AI om jouw idee uit te werken.

    Gebruik een duidelijke instructie: wie, wat, waar, stijl (grappig, serieus, spannend).

  4. Controleer het resultaat:

    • Is het wat je bedoelde?

    • Kloppen de feiten?

    • Past het bij jouw eigen stijl?

  5. Verbeter of herschrijf delen zodat het echt jouw werk wordt.

  6. Reflecteer kort (1–2 zinnen):

    • Waar hielp AI jou goed mee?

    • Wat moest je zelf nog verbeteren of controleren?

 

Samenvatting en weetjes

Samengevat

Je hebt nu alles wat je geleerd hebt toegepast in het zelf gebruiken van AI. En ook dat je nog altijd zelf aan zet bent om de AI heel goed te vertellen wat het moet doen én dit uiterst zorgvuldig te controleren. Alleen dan heb en houd je zelf de controle over AI, en dat is wat je wil.

Weetje

Sommige bedrijven gebruiken AI om te kiezen wie er mag komen praten voor een nieuwe baan, dit kan veel tijd besparen. Als die AI vooral voorbeelden ziet van mannen die de baan kregen, denkt het sneller “dit moet wel weer een man zijn” – ook al kan een vrouw het net zo goed of beter. Dat noemen we een vooroordeel in AI. Daarom laten mensen altijd nog zelf kijken of de AI eerlijk is en geen verkeerde beslissingen maakt. Want als we AI beoordelingen laten maken, dan kan het bijvoorbeeld ook jouw toets nakijken. Wat als er bij deze beoordelingen ook vooroordelen in de AI zitten? Dan krijgen we dus geen eerlijke beoordeling!

 

Evaluatie

Evaluatie

In deze les heb je geleerd dat AI veel invloed heeft op ons dagelijks leven, zowel thuis als op school. AI kan taken sneller en makkelijker maken, zoals het geven van oefensommen op maat, het bewerken van foto’s of het zoeken van informatie. Maar AI is niet altijd handig of betrouwbaar: het kan fouten maken, vooroordelen hebben en privacy in gevaar brengen. Daarom is het belangrijk dat je zelf kritisch blijft nadenken, controleert wat AI maakt en het vooral inzet op momenten dat het jou echt helpt om te leren. Jij blijft altijd zelf de baas over wat je maakt en hoe je leert, ook als je AI gebruikt.

 

Evaluatievragen

  • Wanneer vind jij AI handig om te gebruiken, en waarom?

  • Kun je een voorbeeld noemen waarbij je beter géén AI zou gebruiken?

  • Hoe zorg je ervoor dat je zelf blijft leren, ook als AI jou helpt?

Bronnen

Deze lessen zijn gebruikt om dit leermateriaal te maken:

 

Bronnen en licenties:

  • Van FutureNL, Digidoeners, open leermateriaal CC-BY-NC-ND:
    • Basis AI: https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/yGdyfTK28XcsDSY2d/yNtkgR68Q3FJTzXWG
    • Kunstmatige intelligentie:
      https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/7CxrRs29t5viMKeuy
    • Hoe slim zijn machines nou echt? https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/yN6CBaL6DBrbgWxD4
    • Generatieve AI:
      https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/HCoQQDA55GunKhxQZ
    • Machine learning en neurale netwerken:
      https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/oxCEAw97yHztoBxFu
    • Machine en deep learning:
      https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/BFHNainj2jAsGzTBv
    • Wij zijn data:
      https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/FhG2xqtwkvcNC8tmD/ygeDm6xiuJWDvwHb6
    • Later als ik groot ben:
      https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/sh5JZrr5zuDRtEcDB
    • Risico's en kansen van AI:
      https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/e7o5DDzqAGvbTD6rD
    • De AI-inspecteur:
      https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/uvhrACSsevrxdDeBQ
    • Prompts:
      https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/n4WRGaSSkeaBZain2

 

  • Van Klokhuis, Klokhuis over AI, gesloten leermateriaal, open beschikbaar
    • Het Klokhuis over AI: https://hetklokhuis.nl/dossier/168/het-klokhuis-over-ai/824/het-klokhuis-over-ai
    • AI studio van Klokhuis: https://aistudio.hetklokhuis.nl/nl

  • Het arrangement 6.1 AI gebruiken - niveau 1 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Inspiratielessen
    Laatst gewijzigd
    2025-09-19 08:49:18
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    edi model bekijken
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

    Bronnen

    Bron Type
    Hoe verandert AI jouw wereld?
    https://www.youtube.com/watch?v=iFUuABDZg1M     		Video

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    Inspiratielessen. (z.d.).

    6.2 AI gebruiken - niveau 2

    https://maken.wikiwijs.nl/218951/6_2_AI_gebruiken___niveau_2

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van