Nudging en onderzoek naar vleesconsumptie

Welkom!

Nudging en onderzoek naar vleesconsumptie

 

Wat leuk dat je een kijkje neemt in onze lesbrief over nudging en onderzoek naar vleesconsumptie. Sinds begin 2024 zijn we bij de Universiteit Utrecht hard bezig met het ontwikkelen van Klimaatwijzer. Klimaatwijzer is een platform waar je als docent kant-en-klaar lesmateriaal en achtergrondinformatie kunt vinden over de vraagstukken die in de maatschappij spelen omtrent klimaatverandering. Het lesmateriaal dat we maken sluit aan op de examenprogramma’s van de vakken maatschappijleer en maatschappijwetenschappen. Zo maken we het voor jou als docent mogelijk om klimaatverandering als maatschappelijk vraagstuk én tegelijkertijd de verplichte lesstof van het vak te behandelen.

Bezoek onze website en download lessen via https://klimaatwijzer.nl.

Over deze lesbrief

In 2023 deed socioloog Hans Dagevos een nudging-experiment in een eetcafé in Wageningen. Wat bleek: met een kleine wijziging op de menukaart kiezen mensen vaker een vegetarisch gerecht. Nudging zou wel eens een belangrijke rol kunnen gaan spelen bij het maken van duurzamere keuzes. Maar, hoe wenselijk is gedragsbeïnvloeding door de overheid? We maakten er een lessenserie over. 


Deze lesbrief sluit aan bij domein A: onderzoeksvaardigheden van het examenprogramma maatschappijwetenschappen voor havo en vwo. De lessenserie bestaat uit de volgende lessen: 
1. Nudging, wat is dat eigenlijk? 
2. Pitch jouw eigen nudge 
3. Onderzoek doen naar nudging


Goed om te weten: de opdrachten uit deze lessenserie zijn ook in te zetten als PO of als losse lessen. We maakten ook een variant op deze lessenserie voor bij het vak maatschappijleer: https://klimaatwijzer.nl/lesmateriaal/nudging-en-de-rol-van-de-overheid/ 

Heb je feedback of lijkt het je leuk om mee te denken over het ontwikkelen van klimaatonderwijs binnen de maatschappijvakken? We horen heel graag van je. 

Veel plezier met lesgeven! 

Team Klimaatwijzer

 

Les 1: Nudging, wat is dat eigenlijk?

Instructieblad voor de docent

Introductie

In 2023 deed socioloog Hans Dagevos een nudgingexperiment in een eetcafé in Wageningen. Wat bleek: met een kleine wijziging op de menukaart kiezen vaker een vegetarisch gerecht. In deze les voeren we het experiment opnieuw uit in de klas, zodat leerlingen zelf kunnen ervaren wat nudging is. Vervolgens gaan we in op nudging, de milieu-impact van vlees én gaan de leerlingen aan de slag met het ontwerpen van een eigen nudge.

 

Over het experiment van Hans Dagevos: 

In meer restaurants kun je een vegetarisch gerecht bestellen, maar onlangs was een Wagenings eetcafé het toneel van een experiment naar gedragsbeïnvloeding, ‘nudging’ in vakjargon. Een maand lang werd gevarieerd met het driegangenmenu dat gasten kregen aangeboden.

Twee weken lang werd het hoofdgerecht van dat menu standaard gemaakt met vlees, maar stond er in kleine letters onder dat een vegetarische optie ook mogelijk was. De andere twee weken was juist het vegetarische gerecht de standaard en was een optie met vlees ook mogelijk, volgens diezelfde kleine letters.

Toen de vegetarische optie als standaard werd gepresenteerd, koos meer dan tweederde van de klanten daarvoor. Bij een menu waar vlees het standaardhoofdgerecht was, koos slechts 12 procent de vegetarische optie.

De uitkomst van het experiment is in lijn met een reeks succesvolle ‘nudges’ in eerdere onderzoeken. Zo lieten onderzoekers zien dat restaurantbezoekers vaker een vegetarisch gerecht kiezen als dat gepresenteerd wordt als de chef’s special. Een ander onderzoek liet zien dat, toen een vegetarische lunch als standaard werd gepresenteerd op een congres, die vaker werd gekozen dan een lunch met vlees.

Bron: De Volkskrant, 20 oktober 2023 (ingekort)

Vooraf

Leerdoelen

  1. Leerlingen kunnen uitleggen wat ‘nudging’ betekent en hoe dit keuzes van mensen kan beïnvloeden.
  2. Leerlingen ontwerpen een nudge om duurzaam gedrag te stimuleren.
  3. Leerlingen stellen een hypothese en een conceptueel model op.

 

Eindtermen

Deze les sluit aan bij domein A: Onderzoekvaardigheden van het examenprogramma maatschappijwetenschappen voor havo en vwo.

Duur

50 minuten

Benodigdheden

Extra informatie

Wil je meer weten over nudging op het gebied van vleesconsumptie? Bekijk dan: 

Opzet van de les

Experiment: nudging in de klas (5 minuten)

  • Deel als docent de 2 verschillende kantinemenu’s uit, zie de bijlage:
    • Geef de helft van de klas een standaard-menu met vlees en vis en ‘vegetarisch en veganistisch’ als optie onderaan. Dit is de controlegroep.
    • Geef de andere helft van de klas een vegetarisch menu met, vlees en vis als kleine optie onderaan. Dit is de experimentele groep.
  • Zorg ervoor dat de leerlingen niet door hebben dat ze verschillende menukaarten krijgen.
  • Vraag de leerlingen om een keuze maken voor één van de gerechten. Zorg als docent dat tijdens deze keuze leerlingen niet met elkaar praten, maar laat ze echt zelf kiezen voor een gerecht.
  • Neem als docent de rol van ‘ober’ in en loop door de klas om de bestellingen op te nemen.

Bespreking experiment (5 minuten)

  • Laat als docent zien waar de leerlingen voor gekozen hebben.
  • Bereken met de groep het percentage van de leerlingen dat voor een vleesgerecht en het percentage dat voor een vegetarisch gerecht gekozen heeft, per menu. Wat concluderen jullie?
  • Maak gebruik van het artikel uit de Volkskrant om de resultaten te bespreken en te vergelijken:
    Uit het onderzoek van Dagevos blijkt dat onder de vega-als-staandaard optie meer dan 66% van de klanten kiest voor de vega-optie, terwijl in de vlees-als-standaard optie maar 12% koos voor de vegetarische optie.
    Antwoord:
    • Hypothese: Als vegetarische maaltijden als de standaard menu-optie worden weergegeven, zullen meer mensen kiezen voor vegetarische maaltijden dan als vlees-maaltijden als de standaard menu-optie worden weergegeven.
    • Conceptueel model:

       

De impact van vlees op het milieu (10 minuten)

  • Leg uit wat de gevolgen van vlees eten zijn voor het klimaat.
  • Dit kan aan de hand van een de video ‘Hoe slecht is vlees eten voor het milieu?’ van NOS en het onderstaande tekstkader:


  • Bekijk samen met de leerlingen de Food Foot Print, waarbij de impact van vlees op het milieu ten opzichte van andere etenswaren duidelijk wordt.

  • Deze site vergelijkt vleesproducten ook weer met vergelijkbare vegetarische producten, waarmee je als docent de terugkoppeling kan maken naar het begin van de les en de menukaarten.

    Tip! Zorg als docent dat de connectie tussen deze uitleg en de voorafgaand uitgedeelde menukaarten duidelijk is. Zo is bijvoorbeeld zowel rundergehakt als vegetarisch gehakt terug te vinden op deze kaarten. Het doel hiervan is om leerlingen bewust te maken van het feit dat hun keuzes, bijvoorbeeld tijdens het kiezen van een gerecht, een invloed kunnen hebben op het milieu, ook als dit niet meteen merkbaar is.

  • Leg aan de hand van onderstaand tekstkader uit wat nudging en sociale beϊnvloeding is:

Opdracht: ontwerp je eigen nudge (20 minuten)

  • Verdeel de klas in groepjes van 4 en deel het opdrachtenblad uit.
  • Geef leerlingen de opdracht om zelf een ‘nudge’ te gaan ontwerpen in de school waarbij duurzaam gedrag gestimuleerd wordt.

    Tip! Om dit niet ‘zomaar’ een opdracht te laten zijn, kan het een idee zijn om het schoolbestuur hierin te betrekken. Hierbij kunnen de leerlingen naast dat ze de docent moeten overtuigen van de functie van hun zelfgemaakt nudge, ook het bestuur van de school overtuigen van dat ze de beste nudge hebben bedacht. Het bestuur is dan de opdrachtgever die op basis van presentaties van leerlingen toestemming geeft om bepaalde nudges daadwerkelijk op school in te voeren.
     
  • De leerlingen krijgen nu de tijd hun eigen nudge te ontwerpen.
  • Laat de leerlingen een conceptueel model opstellen bij hun nudge. Wat is hun onafhankelijke en wat is hun afhankelijke variabele?
  • Laat de leerlingen daarnaast een hypothese opstellen naar de werking van hun nudge.
  • De nudge kunnen ze in de volgende les verder ontwerpen en presenteren aan de klas. Afhankelijk van de lengte van de lessen en hoe ver leerlingen zijn met het ontwerpen van hun eigen nudge, kan het noodzakelijk zijn om leerlingen het verder werken aan de nudge als huiswerk mee te geven.

 

Afsluiting (5 minuten)

  • Inventariseer als docent de eerste ideeën van de leerlingen en vraag naar hoe het ontwerpen van de nudge tot nu toe ging.
  • Blik terug op het conceptuele model en de hypothese.
  • Leg uit dat de volgende les in het teken staat van het pitchen van de nudges.

Bijlage - Menu's

 

 

 

 

Opdrachtenblad voor de leerling

Introductie

Voetstappen op de trap bij het station, Holle Bolle Gijs in de Efteling en gratis fruit op kantoor. Het zijn allemaal voorbeelden van nudging. Nudging is het veranderen van de omgeving om op onbewust niveau de keuzes van mensen te beïnvloeden. Kunnen we nudging inzetten voor het maken van duurzame keuzes? In deze opdracht ontwerp jij jouw eigen nudge.

Opdracht

Ontwerp een nudge voor het stimuleren van duurzaam gedrag op jouw school. Doe dit aan de hand van de volgende stappen:

1. Bepalen van het probleem

  • Tijdens deze stap bespreek je gezamenlijk welke problemen jullie in de school signaleren op het gebied van duurzaamheid. Hiervan kies je één probleem dat jullie willen oplossen. Bijvoorbeeld: Hoe zorgen we ervoor dat docenten vaker de trap in plaats van de lift nemen?
  • Bij deze stap wordt onderscheid gemaakt tussen het probleemgedrag (het gedrag wat door jullie als ongewenst wordt ervaren; bijvoorbeeld het gebruiken van de lift) en het doelgedrag (het gedrag wat jullie willen stimuleren met de nudge; bijvoorbeeld het vaker gebruiken van de trap). Let hierbij dus op dat het probleemgedrag een negatieve invloed moet hebben op het klimaat.

2. Wat zijn de psychologische processen en de omgeving van de situatie?

  • Tijdens deze stap gaan jullie kijken naar waarom mensen bepaald gedrag wel of niet vertonen. Vragen hierbij kunnen zijn:
    • Wat motiveert mensen in deze situatie om het probleemgedrag te vertonen?
    • Welke belemmeringen hinderen mensen om het doelgedrag te vertonen?
    • Beslissen mensen op de automatische piloot of denken ze juist heel goed na voor ze handelen?
    • Welke invloed heeft het gedrag wat andere mensen in deze situatie vertonen?
  • Door deze vragen te stellen probeer je te voorkomen dat de nudge die jullie ontwerpen uiteindelijk niet werkt.
  • De meest geschikte situatie om een nudge voor te maken is als er sprake is van een intent-behaviour gap. Daarbij hebben mensen wél het doel om het goede te doen, maar zorgt iets ervoor dat ze het uiteindelijk toch niet doen. Bijvoorbeeld: Wel met de fiets naar school willen, maar toch de auto nemen.
  • Door de psychologische processen en omgevingssituatie te schetsen kunnen jullie erachter komen waarom mensen deze keuzes maken. Bijvoorbeeld: de auto staat voor de deur en voor de fiets moet ik helemaal naar de schuur, dus dan pak ik toch maar de auto.  

3. Hypothese en conceptueel model

  • Stel een conceptueel model en een bijbehorende hypothese op over de werking van de nudge:
    • Wat zijn de onafhankelijke en afhankelijke variabelen?
    • Welke hypothese stel je op over de werking van de nudge?

4. Ontwerp de nudge

  • Bij het ontwerp richten jullie je erop welke factoren nu mensen in de weg staan om de duurzame keuze te maken. Hierbij kun je de duurzame keuze aantrekkelijker maken of de minder duurzame keuze minder aantrekkelijk. Bijvoorbeeld: de auto kan niet meer voor de deur geparkeerd worden maar minstens 500 meter verder weg, of je zorgt ervoor dat de fiets voor de deur geparkeerd kan worden.
  • Een ander voorbeeld is: voetstappen op de stoep zetten op de route naar de afvalbak, waardoor meer mensen hun afval in de daarvoor bedoelde afvalbakken weggooien.
  • Bij het ontwerp houd je je ook bezig met: de vorm, kleur, grootte, plaatsing, richting, hoeveelheid, doelgroep, en locatie van de nudge. Elke detail kan effect hebben op hoe mensen zich gedragen.

Les 2: Pitch jouw eigen nudge!

Instructieblad voor de docent

Introductie

Van minder energieverbruik in de klas tot een groter vegetarisch aanbod in de schoolkantine: ook op school zijn er duurzame keuzes te maken. In deze les pitchen de leerlingen hun zelfbedachte nugde om de school klimaatvriendelijker te maken en duurzaam gedrag te stimuleren. Leerlingen verdedigen hun nudge en denken samen na over het verwachte effect op duurzaamheid.

Vooraf

Leerdoelen

  1. Leerlingen kunnen een nudge ontwerpen om duurzaam gedrag te stimuleren.
  2. Leerlingen begrijpen hoe nudging invloed kan hebben op duurzaam gedrag.
  3. Leerlingen zijn in staat kritisch na te denken over hun eigen ontwerp en het verwachte effect van de nudge.
  4. Leerlingen kunnen hun nudge verdedigen tegenover een (fictief) schoolbestuur.
  5. Leerlingen leren om opbouwende feedback te geven aan klasgenoten.

 

Eindtermen

Deze les sluit aan op domein A: Vaardigheden van het examenprogramma maatschappijwetenschappen voor havo en vwo.

 

Duur

50 minuten

 

Benodigdheden 

  • Peerfeedbackformulieren voor alle leerlingen
  • Eventueel een digibord voor PowerPoint presentaties

 

Extra informatie Wil je meer weten over nudging op het gebied van vleesconsumptie? Bekijk dan: 

Opzet van de les

Introductie (5 minuten)

  • Kom terug op het experiment en de opdracht uit de vorige les.
  • Leg uit dat de leerlingen deze les nog 15 minuten krijgen om hun nudge af te ronden en hun pitch voor te bereiden.
  • Leg de opdracht van de pitch uit: leerlingen houden een pitch van 2 minuten, waarbij ze hun nudge pitchen en het bestuur proberen te overtuigen van de noodzakelijkheid van het doorvoeren van deze nudge op school.
  • Laat als docent duidelijk de eisen van de pitch weten, bijvoorbeeld door deze op een digibord te presenteren of op een whiteboard te schrijven.

Aan het werk (15 minuten)

  • Geef de leerlingen de tijd om aan hun nudge en pitch te werken.
  • Loop als docent rond om te polsen hoe ver iedereen is en zorg ervoor dat iedereen op tijd klaar de pitch klaar heeft.
  • Zorg ervoor dat het bestuur van de school na 20 minuten van de les beschikbaar is.

    Tip! Als het bestuur van de school niet beschikbaar is, kan een docent ook zelf de jury spelen en de rol innemen van schoolhoofd. Hierbij wordt het wat meer een rollenspel, waarbij behouden wordt dat het belangrijk is voor de leerlingen om iemand van hogerop te overtuigen die andere belangen kan kennen dan de docent.

Introductie schoolbestuur en pitches (5 minuten)

  • Verwelkom als docent het bestuur van de school en zorg dat de leerlingen van de eerste pitch naar voren komen en zich klaarmaken.
  • Benoem als docent nog een keer aan de hele groep wat de bedoeling is van de pitches en dat deze 2 minuten elk duren, waarbij het schoolbestuur uiteindelijk moet beslissen welke nudge ze willen toepassen in de school.
  • Deel de feedbackformulieren uit aan de verschillende groepjes en maak duidelijk welk groepje feedback geeft op welk groepje.

Pitchen (20 minuten)

  • Geef alle groepjes 2 minuten de tijd om hun nudge te pitchen.
  • Na elke pitch geeft een ander groepje feedback.
  • Het schoolbestuur kan na elke pitch één vraag stellen. Daarna is er een minuut ruimte voor een korte reactie van het schoolbestuur en eventueel de groep die peerfeedback gegeven heeft.

Eindoordeel en afronding (5 minuten)

  • Het bestuur krijgt nu 2 minuten de tijd om te overleggen welke nudge volgens hen de winnaar is en op school geimplementeerd gaat worden.
  • Verzamel ondertussen de peerfeedback formulieren.
  • Het schoolbestuur vertelt welk groepje de winnaar is.
  • Rond als docent de les af

Opdrachtenblad voor de leerling

Introductie

Van minder energieverbruik in de klas tot een groter vegetarisch aanbod in de schoolkantine: ook op school zijn er duurzame keuzes te maken. In deze les pitchen jullie je zelfbedachte nudge om de school klimaatvriendelijker te maken en duurzaam gedrag te stimuleren. Jullie verdedigen je nudge en denkt samen na over het verwachte effect op duurzaamheid.

Opdracht

Bereid een pitch van 2 minuten voor, waarmee je het schoolbestuur van jouw school probeert te overtuigen om de door jullie bedachte nudge te implementeren. Daarbij wordt je beoordeeld op de volgende onderdelen:

1. Wat?

  • De werking van de ‘nudge’ - Leg uit wat de nudge doet en hoe dit bereikt wordt. Hierbij worden de locatie, materialen, doelgroep en plaatsing kort benoemd. Ook ga je in op de verwachte gedragsverandering.
  • Toepasbaarheid - Hoe kan het schoolbestuur deze nudge kan toepassen op school? Denk daarbij na over de beschikbaarheid van materialen, de toegankelijkheid van het idee en de termijn waarop het idee kan worden uitgevoerd.
  • Functie – Uit de pitch blijkt duidelijk welke functie de nudge kent en welke invloed deze heeft op het verbeteren van het klimaat.

2. Hoe?

  • Overtuiging – De pitch is overtuigend en aangepast op de doelgroep.
  • Kritisch denkvermogen - In de pitch is terug te zien dat je hebt nagedacht over de werking van de nudge en het verwachte effect binnen de school. En, wat de eventuele valkuilen zijn waar een schoolbestuur op moet letten als ze deze nudge willen toepassen.
  • Kernboodschap – Tijdens de pitch worden alleen de belangrijkste punten kort verteld. Het is dan ook terug te zien in de pitch dat je hebt nagedacht over welke informatie je wel en niet vertelt.

Bijlage - Peerfeedback formulier

Les 3: Onderzoek doen naar nudging

Instructieblad voor de docent

Introductie

Leerlingen hebben op praktisch, theoretisch én creatief niveau kennis kunnen maken met het concept nudging. In deze les zetten leerlingen een sociaalwetenschappelijke bril op en doen ze zelf onderzoek naar nudging van duurzaam gedrag aan de hand van een enquête, literatuurstudie, meta-analyse, observatie of experiment.

Vooraf

Leerdoelen

  1. Leerlingen maken kennis met verschillende soorten sociaalwetenschappelijke onderzoeksmethoden en meetinstrumenten.
  2. Leerlingen kunnen zelfstandig een enquête, literatuurstudie, meta-analyse, observatie of experiment uitvoeren.
  3. Leerlingen krijgen inzicht in de effectiviteit van nudging als methode voor sociale beïnvloeding.

 

Eindtermen

Deze les sluit aan op domein A: (Onderzoeks)vaardigheden van het examenprogramma maatschappijwetenschappen voor havo en vwo.

 

Duur

50 minuten

 

Benodigdheden

  • Toegang tot internet voor de leerlingen
  • Een opdrachtenblad voor ieder groepje

 

Extra informatie

Wil je meer weten over onderzoek naar nudging? Bekijk dan:

Opzet van de les

Start van de les (5 minuten)

  • Start de les met een terugblik op de zelfontworpen nudges door de leerlingen.
  • Leg uit dat deze les in het teken staat van meetinstrumenten en onderzoek doen naar nudging.
  • Deel het opdrachtenblad uit.
  • Vertel dat de leerlingen In deze les onderzoek gaan doen naar de effectiviteit van nudging als sociale beïnvloedingstechniek voor duurzaam gedrag.

Introductie meetinstrumenten (5 minuten)

  • Geef met behulp van onderstaand tekstkader een korte introductie over verschillende sociaalwetenschappelijke meetinstrumenten:

 

Aan het werk (35 minuten)

  • Vraag de leerlingen om in hetzelfde groepje als de vorige lessen te gaan zitten.
  • Het groepje dat vorige les gewonnen heeft, krijgt nu de mogelijkheid om hun experiment uit te voeren.
  • Verdeel de andere meetinstrumenten onder de overige groepjes (of laat ze deze zelf kiezen) en laat ze hun onderzoek rondom nudging van duurzaam gedrag opstellen en uitvoeren.
  • Loop als docent rond en spring bij waar nodig. Het kan voor leerlingen helpen om hun onderzoeksonderwerp af te bakenen. Denk bijvoorbeeld aan nudging van duurzaam gedrag rondom voeding, energie of vervoer. Ook is het mogelijk om te kijken welke nudges effectiever zijn dan andere, om te kijken of bepaalde groepen mensen meer beïnvloed worden door een nudge dan anderen of om te kijken of de plek van de nudge invloed heeft op de mate van gedrags- verandering.
  • Het groepje dat de literatuurstudie uitvoert, kan op weg geholpen worden met deze meta-analyse over nudging rond groente en fruit consumptie.

Afsluiting (5 minuten)

  • Sluit de les af en leg uit dat de leerlingen hun onderzoek eventueel als huiswerk kunnen uitvoeren.
  • In de volgende les kunnen de onderzoeksresultaten dan kort besproken worden.

 

Opdrachtenblad voor de leerling

Introductie

In de afgelopen lessen heb je kennis gemaakt met het concept nudging en heb je een eigen nudge ontworpen. In deze les zet je een sociaalwetenschappelijke bril op en doe je onderzoek naar nudging van duurzaam gedrag aan de hand van een enquête, literatuurstudie, meta-analyse, observatie of experiment. 

Opdracht

In deze les doe je samen met je groepje onderzoek naar nudging van duurzaam gedrag. Dat doe je aan de hand van een specifiek meetinstrument. 

  1. Stel een onderzoeksvraag op rondom nudging van duurzaam gedrag.
  2. Ontwerp je onderzoek: maak een enquête, benader respondenten voor een diepte-interview, bedenk hoe jullie het experiment of de observatie gaan uitvoeren of ga op zoek naar literatuur over het onderwerp dat je gekozen hebt. 
  3. Voer je onderzoek uit.
  4. Analyseer de verzamelde data.
  5. Verzamel de onderzoeksresultaten.

 

Tip! Wil je meer weten over meetinstrumenten en onderzoek doen? Op de website van de Rijksuniversiteit Groningen vind je meer informatie over het opstellen van een onderzoeksvraag, het ontwerpen van een onderzoek en verschillende meetinstrumenten zoals interviews en enquêtes, een experiment, observeren en literatuuronderzoek.

  • Het arrangement Nudging en onderzoek naar vleesconsumptie is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Klimaatwijzer UU
    Laatst gewijzigd
    2025-06-20 16:23:26
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Nudging zou wel eens een belangrijke rol kunnen gaanspelen bij het maken van duurzamere keuzes. Maar, hoe wenselijk is gedragsbeïnvloeding door de overheid? Daar gaat deze lessenserie over, bestaande uit drie lessen: 1. Nudging, wat is dat eigenlijk? 2. Pitch jouw eigen nudge 3. Onderzoek doen naar nudging
    Leerniveau
    HAVO 4; VWO 6; HAVO 5; VWO 4; VWO 5;
    Leerinhoud en doelen
    Maatschappijwetenschappen; De mens en zijn fysieke- en ruimtelijke leefomgeving (duurzaamheid, ruimtelijke inrichting en milieu); Communicatie en samenleving; Cultuur, levensbeschouwing en identiteit;
    Eindgebruiker
    leraar
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    50 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    experiment, keuzes, klimaat, maatschappijwetenschappen, nudging, onderzoek, ontwerpen, pitchen, vegetarisch, vlees

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    UU, Klimaatwijzer. (2025).

    Hoe eerlijk is klimaatverandering - De factcheckfabriek

    https://maken.wikiwijs.nl/217608/Hoe_eerlijk_is_klimaatverandering___De_factcheckfabriek

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van