Tweede Wereldoorlog - 3h

Tweede Wereldoorlog - 3h

Nationaalsocialisme en Tweede Wereldoorlog

H6 Nationaalsocialisme en Tweede Wereldoorlog

 

Inleiding: De Tweede Wereldoorlog – Een Wereld in Vlammen

Stel je voor: je wordt wakker in een wereld waar angst en onzekerheid de boventoon voeren. Steden liggen in puin, mensen leven in schuilkelders en overal zijn soldaten. Dit was de realiteit tijdens de Tweede Wereldoorlog, een conflict dat tussen 1939 en 1945 de wereld op zijn kop zette.

In deze periode vochten landen tegen elkaar op een schaal die de mensheid nooit eerder had gezien. Het was een oorlog vol dramatische gebeurtenissen: de Blitzkrieg, de Holocaust, de strijd om vrijheid en de uiteindelijke bevrijding. Maar hoe kon het zo ver komen? Welke gevolgen had deze oorlog voor Nederland en de rest van de wereld? En welke lessen kunnen we hieruit trekken?

In dit leerarrangement ga je zelfstandig aan de slag om antwoorden op deze vragen te vinden. Met behulp van overzichtelijke PowerPoints en afwisselende opdrachten werk je stap voor stap door de belangrijkste gebeurtenissen en thema’s van de oorlog. We behandelen vier belangrijke onderwerpen:

  • Het begin van de oorlog: Hoe begon de oorlog en welke landen raakten erbij betrokken?
  • De bezetting in Nederland: Wat veranderde er in het dagelijks leven van de Nederlanders onder Duitse overheersing?
  • De Holocaust: Hoe kon de genocide op miljoenen Joden en andere bevolkingsgroepen plaatsvinden?
  • Het einde van de oorlog: Hoe kwam er een einde aan de oorlog, en welke gevolgen had dat voor de wereld?

Door deze thema’s te bestuderen, krijg je niet alleen inzicht in deze ingrijpende periode, maar leer je ook kritisch nadenken over de impact ervan op onze wereld vandaag.

Nederland in oorlog - Tweedewereldoorlog.nl

 

 

 

Voorkennis

Jullie hebben samen met meneer Moerman al een aantal onderwerpen besproken, die erg belangrijk zijn geweest voor het ontstaan van de Tweede Wereldoorlog.

Om de nieuwe stof goed te kunnen begrijpen, is deze voorkennis van erg groot belang. Vandaar dat ik jullie een aantal opdrachten geef, die deze voorkennis activeren.

Bekijk deze opdrachten goed en maak ze individueel.

 

Mocht je nog wat extra hulp nodig hebben, dan zijn er korte video's die je kan bekijken om je kennis weer wat op te frissen.

 

Succes!

 

Video 1 - opkomst van Hitler

Video 2 - Beurskrach

Oefening:Voorkennis - Tweede Wereldoorlog

de Tweede Wereldoorlog

Speldenprikjes van Hitler

Vooraf aan de oorlog was Hitler al druk bezig om zijn Duitse rijk uit te breiden, volgens het idee van zijn lebensraum. Hij negeerde het Verdrag van Versailles, en begon aan het bewapenen van de marine en bouwde hij een volledige nieuwe luchtmacht. Dit was direct tegen de regels, die Duitsland opgelegd had gekregen vanuit het Verdrag van Versailles. Maar geen reactie kwam van de andere landen. Ze stonden het toe. De gedurfdheid van Hitler breidde zich alleen maar verder uit. Dienstplicht werd in 1935 ingevoerd, en een leger bezette het Rijnland, een stuk grond dicht bij de grens van Frankrijk.

 

Engeland en Frankrijk grijpen niet in

De appeasementpolitiek was de manier waarop de Britse premier Neville Chamberlain in de jaren 30 probeerde oorlog met Duitsland te voorkomen. Het woord appeasement betekent letterlijk 'verzoening' of 'toegeven'. Chamberlain geloofde dat als Groot-Brittannië en andere landen Duitsland tegemoetkwamen, Hitler tevreden zou zijn en geen oorlog zou beginnen. Dit betekende dat ze Hitler zijn gang lieten gaan, zelfs als hij regels overtrad.

In 1938 wilde Hitler Sudetenland (een deel van Tsjecho-Slowakije) innemen. In plaats van in te grijpen, stemden Groot-Brittannië en Frankrijk ermee in tijdens de Conferentie van München. Chamberlain dacht dat dit vrede zou bewaren en zei zelfs: "Peace for our time" (Vrede voor onze tijd).

Tim Bouverie - Appeasement

Afbeelding 1. Britse premier Chamberlain, op het vliegveld bij terugkeer van zijn bezoek aan München. Trots steekt hij het blaadje in de lucht, waarin Engeland en Frankrijk akkoord geven dat Sudetenland ingelijfd mocht worden. Chamberlain wordt als held onthaald.

 

Anschluss en de annexatie van Sudetenland

In 1938 voegde Hitler Oostenrijk toe aan Duitsland, wat bekend staat als de Anschluss. Hij vond dat Oostenrijk en Duitsland één land moesten zijn, omdat ze dezelfde taal en cultuur hadden. Veel Oostenrijkers steunden dit en verwelkomden de Duitse troepen. De Oostenrijkse regering had geen keuze en gaf zich over zonder verzet. Groot-Brittannië en Frankrijk grepen niet in, omdat ze oorlog wilden voorkomen. Dit gaf Hitler meer zelfvertrouwen om zijn uitbreidingsplannen voort te zetten.

Later dat jaar eiste Hitler het Sudetenland, een gebied in Tsjechoslowakije waar veel Duitstaligen woonden. Hij beweerde dat de Duitstalige inwoners er slecht werden behandeld en gebruikte dit als excuus om het gebied op te eisen.  Maar Hitler hield zich niet aan de afspraken die besproken zijn tijdens de Conferentie van München en veroverde in maart 1939 heel Tsjechoslowakije. Dit maakte duidelijk dat appeasement niet werkte. Toen Hitler in september 1939 Polen binnenviel, grepen Groot-Brittannië en Frankrijk eindelijk in, en begon de Tweede Wereldoorlog.

Expansie van Duitsland in kaarten | Anne Frank Stichting

Het startschot - de inval van Polen

Op 1 september 1939 viel Duitsland Polen binnen. Hitler wilde Polen veroveren, maar ook een tweefrontenoorlog voorkomen, en had daarvoor een geheime deal gesloten met de Sovjet-Unie: het Molotov-Ribbentroppact. Hierin spraken Duitsland en de Sovjet-Unie af om Polen onderling te verdelen. Toen Duitsland Polen aanviel, verklaarden Groot-Brittannië en Frankrijk twee dagen later de oorlog aan Duitsland. De emmer was dan eindelijk eens vol. Dit betekende het begin van de Tweede Wereldoorlog. Binnen enkele weken was Polen verslagen, mede door een nieuwe Duitse aanvalstechniek: de blitzkrieg.

De blitzkrieg, wat 'bliksemoorlog' betekent, was een snelle en agressieve aanvalsmethode. Hierbij werkten tanks, vliegtuigen en soldaten nauw samen om de vijand te verrassen en snel door hun verdediging heen te breken. Eerst bombardeerden vliegtuigen strategische plekken zoals bruggen en communicatielijnen, daarna vielen tanks en soldaten direct aan om de vijand te omsingelen. Hierdoor kon Duitsland in 1940 in korte tijd grote delen van West-Europa te veroveren, zoals Nederland, België en Frankrijk. Vooral Frankrijk, dat dacht goed verdedigd te zijn met de Maginotlinie, werd compleet verrast en binnen zes weken verslagen. Dankzij de blitzkrieg leek Duitsland in het begin van de oorlog onverslaanbaar.

Hitler poogde ook middels de blitzkrieg Engeland te veroveren, maar in the Battle of Britain verloor de Duitste luchtmacht (Luftwaffe) van de Engelse luchtmacht (Royal Airforce).

Afbeelding 2: Een kaart ten tijde van de inval van Polen.

Operatie Barbarossa - Duitsland valt Rusland binnen

Operatie Barbarossa begon op 22 juni 1941 en was de grootste militaire aanval in de geschiedenis. Nazi-Duitsland viel de Sovjet-Unie binnen met miljoenen soldaten, tanks en vliegtuigen, ondanks dat Duitsland en de Sovjet-Unie eerder een niet-aanvalsverdrag hadden gesloten (het Molotov-Ribbentrop-pact). Hitler dacht dat hij de Sovjet-Unie snel kon veroveren, omdat het Rode Leger niet goed voorbereid leek en Duitsland in het begin grote successen boekte.

De Duitsers vielen tijdens Operatie Barbarossa de steden Leningrad (nu Sint-Petersburg), Moskou en Kiev aan, samen met vele andere strategische locaties in de Sovjet-Unie.

Het Duitse plan voor Operatie Barbarossa

Maar de Sovjets hadden een slimme strategie: de verschroeide aarde-tactiek. Dit betekende dat ze zich steeds verder terugtrokken en alles achter zich vernietigden. Boeren staken hun oogsten en dorpen in brand, fabrieken werden afgebroken en zelfs spoorwegen werden onbruikbaar gemaakt. Dit zorgde ervoor dat de Duitsers geen voedsel, brandstof of onderdak konden vinden in de veroverde gebieden. Hierdoor kregen ze steeds meer problemen, vooral toen de winter begon.

Operatie Barbarossa: strijd zonder genade - KIJK Magazine

De kou speelde een grote rol. De Duitse soldaten hadden geen winterkleding en hun tanks en wapens werkten minder goed door de extreme temperaturen. Ondertussen kon het Rode Leger zich hergroeperen en in december 1941 begonnen ze een tegenaanval bij Moskou. Dit was het begin van de terugdringing van de Duitsers.

Hitler liep hiermee in dezelfde val als Napoleon, meer dan honderd jaar eerder. In 1812 viel Napoleon met zijn Franse leger Rusland binnen, maar ook hij had niet gerekend op de enorme afstanden, de verschroeide aarde-tactiek van de Russen en de strenge winter. 

Operatie Barbarossa mislukte en betekende een keerpunt in de oorlog. Duitsland verloor veel soldaten en materieel en moest vechten op twee fronten, iets wat ze in de Eerste Wereldoorlog ook wilden voorkomen: tegen de Sovjet-Unie in het oosten en tegen de geallieerden in het westen. Vanaf dat moment werd het steeds moeilijker voor Hitler om de oorlog te winnen.

Geschiedenis (achtergrond) - Rusland - Backpack reizen voor budget reizigers

 

Google Forms - vragen over de eerste 2 paragrafen
Hierbij de vragen over de les van vandaag. Neem alle tijd hiervoor. Bekijk ook goed je puntenscore aan het einde van de vragen.

Tussentijdse opdracht

Tussentijdse opdracht.

 

Maak van de vorige paragrafen, een mindmap. Om de mindmap zo goed mogelijk te maken, dien je ook een begrippenlijst te maken. Gebruik hiervoor het aangewezen bestand vanuit de wikiwijs.  

We gaan op 3 verschillende manieren aan de slag:

1: Heb je het gevoel dat je de leerstof nog niet goed kent? Pak dan je schoolboek erbij en neem de stukken door die wij in de klas besproken hebben. Bekijk daarbij ook de begrippen aan het eind van het hoofdstuk goed door. Ga daarna beginnen aan de mindmap en begrippenlijst. Zoek daarna nog naar wat extra informatie online, of kijk of je een kennisclip kan vinden. 

 

2: Heb je het gevoel dat het wel goed gaat, maar dat je liever werkt met wat ondersteuning? Neem dan kort de paragraven op de wikiwijs nog goed door, en kijk of je meer informatie kan vinden online of een kennisclip. Begin daarna met de mindmap en begrippenlijst.

 

3: Heb je alles onder controle? Ga dan direct aan de slag met de mindmap en begrippenlijst.

 

Wees zo creatief mogelijk. Gebruik websites zoals Canva, e.d.

 

Het eindresultaat, mindmap en begrippenlijst, lever je in via de volgende mail: hast@cvo-portus.nl

Aanval van Oost op West - Pearl Harbor

  • Het arrangement Tweede Wereldoorlog - 3h is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Marciano Hagen
    Laatst gewijzigd
    2025-04-15 22:30:47
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Beste leerlingen, In dit leerarrangement kunnen jullie snel en overzichtelijk aan de slag met de stof omtrent de Tweede Wereldoorlog. Alle stof komt hier terecht, dus bewaar de link goed. Er zal dan altijd ruimte zijn voor zelfstandig werken, maar af en toe zal er nog wat leerstof klassikaal besproken worden.
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

    Bronnen

    Bron Type
    Video 1 - opkomst van Hitler
    https://www.youtube.com/watch?v=xpDnwdIt6qw     		Video
    Video 2 - Beurskrach
    https://www.youtube.com/watch?v=Q9oMTGrTcAI     		Video
    Google Forms - vragen over de eerste 2 paragrafen
    https://forms.gle/RRk5xRHgGUm9moj97     		Link

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Voorkennis - Tweede Wereldoorlog

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van