De Nederlandse Opstand

De Nederlandse Opstand

Inleiding

Welkom!!

Vandaag gaan we het hebben over hoe Nederland is geworden zoals het is geworden. Een belangrijke man hiervoor is Willem van Oranje. Hij was namelijk leider van de Nederlandse Opstand en strijdden tegen de Spanjaarden.

 

Tijdens de les van vandaag gaan we drie lesdoelen behandelen, namelijk:

- Je kunt uitleggen waarom Willem van Oranje belangrijk was voor het begin van de Opstand.

- Je kunt vier redenen noemen waarom de opstandelingen de Opstand konden volhouden.

- Je kunt uitleggen dat het ontstaan van de Republiek een gevolg was van de Opstand.

 

Via deze online omgeving ga ik jullie meenemen zodat jullie uiteindelijk alles weten over Willem van Oranje, de Opstand en de Republiek.

 

Voordat we dat gaan doen, gaan we beginnen met een video. De video die jullie mogen bekijken staat hieronder. Bekijk de video en beantwoord de vraag onder de video.

 

Quiz de Nederlanders vs Spanjaarden

Begin van de Opstand

Om goed te kunnen begrijpen hoe de Opstand was ontstaan en welke rol Willem van Oranje in de opstand had, gaan jullie de onderstaande video bekijken. Dit is een kennisclip met informatie hierover.

Pak je oortjes/koptelefoon en luister de video hieronder.

Hoe konden de opstandelingen de Opstand volhouden?

De Opstand wordt ook wel de Tachtigjarige oorlog genoemd. Dit komt doordat de oorlog, met pauzes, achtig jaar duurde. Pas in 1648 kwam er vrede tussen Spanje en de Nederlanden.

Maar hoe konden de opstandelingen de oorlog zo lang volhouden?

  • Ten eerste moest Spanje best vaak stoppen met de oorlog. Dit kwam doordat zij geen geld meer hadden voor de oorlog. Spanje voerde namelijk oorlog met meerdere landen en de huursoldaten van Spanje wilden geen oorlog voeren als zij geen geld ervoor kregen. Hierdoor hadden de opstandelingen vaak een pauze in de oorlog.
  • Ten tweede kregen de opstandelingen hulp van landen, zoals Engeland en Frankrijk. Deze landen waren vijanden van Spanje en wilden daardoor graag de opstandelingen helpen.
  • Ten derde werden de handelssteden in de gewesten Holland en Zeeland steeds rijker. Hierdoor hadden de opstandelingen genoeg geld om de oorlog te voeren.
  • Tot slot kreeg de leger van de opstandelingen in 1588 een leider die veel wist van het voeren van oorlog en oorlogsplannen, namelijk: Maurits. Hij was de zoon van Willem van Oranje.

 

File:Michiel Jansz van Mierevelt - Maurits prins van Oranje.jpg

Maurits van Oranje

Michiel Jansz. van Mierevelt via wikipedia. Publiek domein.

Ontstaan van de Republiek

Na de Nederlandse Opstand kwam er iets nieuws. Er ontstond een nieuwe zelfstandige staat. Dit gebeurde door twee veranderingen.

 

Eerste verandering

De eerste verandering is dat er een scheiding kwam tussen het noordelijke en zuidelijke gewesten. Het was namelijk zo dat aan het begin van de Opstand zowel in het noorden als in het zuiden van de Nederlanden de gewesten en steden in opstand kwamen. 

Rond het jaar 1588 werd dit anders. Spanje veroverde namelijke alle opstandige gewesten in het zuiden van de Nederlanden. 

Hierdoor waren alleen de noordelijke gewesten nog in de opstand. 

 

Bestand:Nederlanden 1588-89.png

Kaart Nederlanden 1588

Stuntelaar via wikipedia (CC-BY-SA 3.0)

Tweede verandering

De tweede verandering is dat de gewesten steeds meer gingen samenwerken. Een van de besluiten dat ze samen sloten was dat ze samen één leger wilden hebben. Daarnaast besloten ze samen, na 10 jaar oorlog, dat Filips II niet meer hun koning was. Tot slot besloten ze in 1588 voor de oprichting van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. De zeven noordelijke gewesten werden toen een republiek.

 

In de Republiek werden de steden en gewesten bestuurd door rijke burgers. Elke gewest had zijn eigen wetten en rechtspraak, maar gingen wel samen besluiten over oorlog en vrede. De gewesten hadden met elkaar afgesproken dat niemand vervolgd mocht worden vanwege zijn geloof, maar alleen protestanten mochten in het bestuur. De Republiek had dus geen centraal bestuur. 

image of artwork listed in title parameter on this page

Op 26 juli 1581 werd het Plakkaat van Verlatinghe getekend

Johannes Hinderikus Egenberger via wikipedia. Publiek domein. 

Het plakkaat van Verlatinghe

Begrippen

Nederlandse Opstand = het verzet van de Nederlandse gewesten tegen de Spaanse koning, van 1568 tot 1648. 

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden = de naam van de zeven noordelijke Nederlandse gewesten vanaf 1588. Deze gewesten hadden zich losgemaakt van Spanje en hadden geen koning meer. 

Republiek = een land zonder koning of keizer aan het hoofd. 

Check

Als je informatie/video's van de vorige pagina's hebt bekeken en denk de stof te begrijpen kan je de volgende opdracht maken. Dit is een Welk Woord Weg opdracht.

 

Als je klaar bent met de Welk Woord Weg opdracht maak je het volgende:

  • Heb je 3 of minder goed -> 'Ik moet nog even oefenen' opdracht
  • Heb je 3-4 goed -> 'Ik snap het een beetje' opdracht
  • Heb je 5 of meer goed -> 'Ik begrijp het helemaal' opdracht

 

 

Aan de slag!

Ik wil nog even oefenen

Uitkomst? Je kent belangrijke begrippen/personen/gebeurtenissen die horen bij de Nederlandse Opstand

Hoe? Alleen

Tijd? 10 minuten

Hulp? Kijk/lees de uitleg terug

Klaar? Maak alvast een begin aan de volgende opdracht.

Wat? Speel het memory spel hieronder.

Ik snap het een beetje

Uitkomst? Je kunt een mindmap maken over de Nederlandse Opstand.

Hoe? Alleen.

Tijd? 10 minuten.

Hulp? Gebruiken de uitleg. Je kunt dit format invullen. Er zijn 18 pagina's in canvas. Kies allemaal een andere pagina om in te werken.

Klaar? Maak alvast een begin aan de volgende opdracht.

Wat? Maak een mindmap waar tenminste de volgende onderwerpen in terugkomen:

  • Wie Willem van Oranje is.
  • Hoe de Opstand is begonnen.
  • Vier redenen waarom de opstandelingen de Opstand konden volhouden.
  • Wat de Plakkaat van Verlatinghe is.
  • Twee redenen waarom de Republiek is ontstaan.

Ik begrijp het helemaal

Uitkomst? Je kunt een brief schrijven als opstandeling naar Willem van Oranje.

Hoe? Alleen

Tijd? 10 minuten

Hulp? Bron 1 & 2 en de uitleg.

Klaar? Maak alvast een begin aan de volgende opdracht.

Wat?

  1. Maak word open en kies 'leeg document'.
  2. Je brief moet minimaal 100 woorden hebben.
  3. In je brief met de volgende punten in voorkomen: wie ben jij, wat is een opstandeling, wie is Alva, wat heeft Alva tegen de opstandelingen gedaan, wat vind jij van Willem van Oranje, wat moet Willem van Oranje doen volgens jou.
  4. Verstuur je brief naar de volgende e-mail: cist@vmbo-demeerpaal.nl

 

Bron 1

"Op 22 augustus 1567 arriveert de hertog van Alva in de Nederlanden om er namens koning Filips II orde op zaken stelllen. Alva stelt in 1567 de Raad van Beroerten in die tot doel heeft iedereen te straffen die op één of andere manier heeft deelgenomen aan de Beeldenstorm. Willem van Oranje vlucht naar Duitsland. Twee andere belangrijke Nederlandse edelen, graaf van Egmont en graaf Van Horne, besluiten niet te vluchten. Alva laat ze vrijwel direct na zijn aankomst arresteren. Ze worden beschuldigd van verraad en ter dood veroordeeld, net als vele anderen."

Historisch Museum Den Briel. (z.d.). De Tachtigjarige Oorlog in 3000 woorden. Geraadpleegd op 24 maart 2025, van https://historischmuseumdenbriel.nl/collectie/achtergronden/de-tachtigjarige-oorlog-in-3000-woorden

 

Bron 2

"Willem van Oranje is stadhouder en militair opperbevelhebber van Holland, Zeeland en Utrecht. Hij is een van de meest invloedrijke edellieden in de Nederlanden. Zijn verhouding met Filips II verslechtert snel wanneer hij zich verzet tegen diens strenge bewind. In 1567 vlucht Willem naar slot Dillenburg in Duitsland. Van daaruit geeft hij leiding aan verschillende militaire invallen om de hertog van Alva te verdrijven. Willem van Oranje wordt gezien als de leider van de standelingen en vereerd als de ‘vader des vaderlands’."

Historisch Museum Den Briel. (z.d.). De Tachtigjarige Oorlog in 3000 woorden. Geraadpleegd op 24 maart 2025, van https://historischmuseumdenbriel.nl/collectie/achtergronden/de-tachtigjarige-oorlog-in-3000-woorden

 

Voorbeeld

(Het is natuurlijk niet de bedoeling dat je dit overneemt ).

 

Gouda, 26 maart 1568

 

Beste Willem van Oranje,

 

Mijn naam is Arjan Bakker. Ik ben een opstandeling die vecht tegen het harde bestuur van Alva. Een opstandeling is iemand die zich verzet tegen de regering van Filips II en zijn soldaten, zoals de hertog van Alva. Alva is een gevaarlijke man. Hij is gekomen om de opstandelingen te straffen, en hij heeft veel mensen gevangen genomen en veroordeeld tot de dood. Alva heeft ons huis en land verwoest, en veel mensen zijn bang voor hem.

 

Ik denk dat jij, Willem van Oranje, de juiste leider bent om ons te helpen. Je hebt je verzet tegen Alva en het is duidelijk dat jij de steun van veel mensen hebt. Wij geloven dat jij de leider kunt zijn die ons naar vrijheid leidt.

 

Volgens mij moet jij alles doen wat je kunt om Alva te verslaan. Je moet blijven strijden voor onze vrijheid en ervoor zorgen dat Alva en zijn soldaten vertrekken.

 

Met vriendelijke groet,
Arjan Bakker

Test jezelf

Feedback

Ik zou graag feedback willen krijgen over wat jullie van deze les vonden. Hieronder klik je op het plusje (+) en schrijf je minimaal 1 top en 1 tip. 

Made with Padlet

  • Het arrangement De Nederlandse Opstand is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Mevrouw Chouni
    Laatst gewijzigd
    2025-04-04 09:12:22
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    lesdoelen: - Je kunt uitleggen waarom Willem van Oranje belangrijk was voor het begin van de Opstand. - Je kunt vier redenen noemen waarom de opstandelingen de Opstand konden volhouden. - Je kunt uitleggen dat het ontstaan van de Republiek een gevolg was van de Opstand. Paragraaf 4.5 - kader 1
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

    Bronnen

    Bron Type
    Quiz de Nederlanders vs Spanjaarden
    https://youtu.be/oeBarrDBXeI?si=FgLcsdqx0sw9BnFS     		Video
    Het plakkaat van Verlatinghe
    https://youtu.be/hb2JbzdEeKk?si=9kU2-qO532mFGbfj     		Video

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van