Burgers en Stoommachines (HGL)

Burgers en Stoommachines (HGL)

Burgers en Stoommachines

Week 1: Oorzaken Industriële Revolutie

Oorzaken

Bekijk de video en lees de tekst, benoem de 5 oorzaken van de Industriële Revolutie

Industriële Revolutie

Oorzaken van de Industriële Revulutie

Oorzaken voor de opkomst van de industrie
Oorzaken voor de opkomst van de industrie

Week 2: Gevolgen Industriële Revolutie

Gevolgen

Gevolgen van de Industriële Revolutie (Filmpje)
Op de bank ontvangt Dorine drie arme piepjonge fabrieksarbeidertjes. Ze vertellen alles over de kinderarbeid en de armoede in hun eeuw. Ze smeken om ijs en snoep en ze willen nooit meer weg bij Dorine. Met o.a. De eerste voetbalwedstrijd, De poepwagen en Man bijt hond.

Bekijk de video en lees de tekst. Benoem 6 gevolgen van de Industriële Revolutie.

Week 3: Industriële Revolutie in Twente

Industrialisatie in Twente

Bekijk de video en lees de tektst. Benoem 5 redenen waarom juist in Twente de Industrie opkomt.

Week 4 en 5: Burger aan de macht

De Franse Revolutie

De drie standen
De drie standen

Waarom waren de mensen in Frankrijk boos?

  • Brood kostte heel veel geld. Mensen waren op het slechtste moment 80% van hun dagloon kwijt aan brood. Veel moesten dan hun laatste bezittingen verkopen om brood en belasting te betalen.
  • Terwijl de koning van Frankrijk een luxe leven had en dure oorlogen in het buitenland betaalden, kwam de bodem van de staatskas steeds verder in beeld. Om dit allemaal te kunnen betalen werden dure leningen afgesloten en de belastingen verder verhoogd.
  • De vrouw van de koning, Marie Antoinette, kwam uit Oostenrijk. De mensen in Frankrijk vertrouwden deze koningin niet. Was ze echt loyaal aan Frankrijk? Daarnaast hielp haar dure levensstijl niet. Ze kreeg als bijnaam 'mevrouw Staatsschuld'.
  • De standensamenleving. De eerste twee standen waren de geestelijkheid en de adel. De Geestelijkheid waren de mensen die bij de Katholieke Kerk hoorden. Daarnaast had je de adel. Dit waren mensen die in de middeleeuwen grondbezit hadden en daardoor een titel kregen, zoals graaf, baron of hertog. Hun kinderen kregen deze titel ook en hadden daardoor in die tijd allemaal voorrechten. Deze twee standen hoefden geen belasting te betalen en maakten alle wetten. De Derde Stand, de rest van de bevolking, hadden geen macht maar wel alle lasten.

14 juli 1789

14 juli barstte de bom. Doordat protesten tegen de koning werden neergeslagen, waren de mensen in Parijs woedend. Dit was een begin van de Revolutie. De mensen bestormden de Bastille, een gevangenis in Parijs. De bevolking trok de wapens. Een aantal maanden later trokken de vrouwen van Parijs richting Versailles, het paleis van de koning en koningin, om brood te eisen en ze onder 'huisarrest' te zetten in Parijs. Twee jaar later probeerden ze beiden te vluchtten, maar dit mislukte.

Vier jaar later werd koning Lodewijk XVI en zijn vrouw onthoofd. Er ontstonden jaren van chaos, die ook wel De Terreur, wordt genoemd. De ene naar de andere machthebber werd onthoofd door de guillotine. 

Napoleon gebruikte deze onrust om de macht te grijpen. Hij kroonde zichzelf tot keizer en alle tegenstanders werden onthoofd. Hij veroverde daarna grote delen van Europa, waaronder Nederland. Daardoor werd het idee van Vrijheid, gelijkheid en broederschap! over Europa verspreid. De burger had voor het eerst de macht gegrepen.

Grondwet in Nederland

Vanaf het vertrek van de Fransen in Nederland komt de familie Van Oranje weer terug in Nederland. Er komt een sterk land aan de noordkant van Frankrijk dat Nederland en België samenvoegt tot één rijk. Er komt een nieuwe koning, koning Willem I. Er lijkt niks veranderd...

1814

Er komt toch een Grondwet, de basis van de grondwet zoals we dat vandaag kennen. De koning heeft nog alle macht, maar hierin staat onder andere de oprichting van onze Staten-Generaal, wat wij kennen als het parlement of de Eerste en Tweede Kamer. Ook komen de eerste vrijheden, zoals de vrijheid van pers geregeld.

1830

België wordt onafhankelijk. Nederland en België gaan door als zelfstandige landen. Nederland krijgt de vorm die we vandaag de dag nog kennen als Nederland.

1848

Overal is Europa is het onrustig. Zo ook in Nederland. Koning Willem II vraagt zijn minister-president een nieuwe grondwet te schrijven. Thorbecke gaat hiermee aan de slag. Er komen grote veranderingen. De koning verliest zijn macht en dit gaat over naar de ministers en het parlement. Zij maken en controleren nu de wetten. De Tweede Kamer gaat verkozen worden, al mag een heel klein deel van Nederland stemmen. Mensen krijgen meer vrijheden, zoals de vrijheid van meningsuiting en vrijheid van vereniging en vergadering.

1919

Steeds meer mensen mogen vanaf 1848 stemmen. In 1917 komt er een algemeen mannenkiesrecht. Vrouwen mogen nog niet gekozen worden. Dat komt pas twee jaar later. Vanaf 1919 is er dus een algemeen kiesrecht en mag elke Nederlander van boven de 18 stemmen.

 

Vakbonden

Ook via andere manieren probeert de mens steeds meer macht te krijgen. Arbeiders verzamelen zich in de 19de eeuw en komen steeds vaker in opstand tegen de fabriekseigenaren. Er ontstaat een nieuwe stroming, namelijk het communisme. Deze streven naar een opstand vanuit de arbeiders. Ze zouden met geweld de fabrieken in handen nemen en daarna zou er extreme gelijkheid ontstaan. Dit alles was het idee van Karl Marx, die dit opschreef in zijn boek Das Kapital.

De Opstand in Nederland kwam er nooit, maar na de Tweede Wereldoorlog kwamen er ook meer rechten voor werknemers. Er kwam een 8-urige werkdag, mensen kregen recht op pensioen en als ze ziek zijn dan kregen ze doorbetaald. Dit kwam door de invloeden van vakbonden (een vereniging van werknemers met hetzelfde beroep). Vandaag de dag worden er nog wel eens stakingen vanuit vakbonden georganiseerd. Dan hopen ze betere werkomstandigheden te krijgen.

Week 6: Kolonialisme

In de 19de eeuw zijn er twee verschillende bewegingen gaande. Aan de ene kant komt er een einde aan de slavenhandel. In Nederland is dat op 1 juli 1863. Aan de andere kant vindt er een grote kolonisatie en heel de wereld plaats.

Scramble for Africa

Eind 19de eeuw vindt er een grote kolonisatie in Afrika plaats. Binnen 20 jaar weten de landen Groot-Brittannië en Frankrijk grote stukken te veroveren. Ook andere landen, zoals België, Italië en Duitsland probeerde een land in handen te krijgen. 

Cultuurstelsel

In Nederlands-Indië, nu Indonesië, werd door Nederland het cultuurstelsel ingevoerd. Hierbij moesten de inwoners van Indonesië 1/5 deel van hun landbouwgrond afstaan. Nederland bepaalde wat er op deze landbouwgronden werd verbouwd. Dit waren vaak handelsgoederen. Door het verlies van al het landbouwgrond nam de voedselproductie af. Er ontstonden grote hongersnoden. 

Hier kwam veel kritiek op. Onder andere van de schrijver Multatuli. In zijn boek Max Havelaar uitte hij aan de hand van een koffiehandelaar in Indonesië kritiek op het cultuurstelsel en het Nederlands handelen in Indonesië. Het boek werd een bestseller. Max Havelaar, wat wij nu kennen als Fairtrade, werd later een merk dat ging strijden voor een eerlijke prijs voor de producerende boeren.

Week 7: Politieke stromingen

  • Het arrangement Burgers en Stoommachines (HGL) is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Mens en Maatschappij
    Laatst gewijzigd
    2024-12-18 14:02:40
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    - Oorzaken, gevolgen van de industrialisatie. - Industrialisatie in Twente
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    4 uur 0 minuten

    Bronnen

    Bron Type
    Industriële Revolutie
    https://www.youtube.com/watch?v=YrD7pv912Ck     		Video
    Gevolgen van de Industriële Revolutie (Filmpje)
    https://schooltv.nl/item/welkom-in-de-ijzeren-eeuw-arm-en-rijk/     		Link
    Twente op stoom
    https://schooltv.nl/item/de-ijzeren-eeuw-in-de-klas-twente-op-stoom/     		Video

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    Mens en Maatschappij. (2019).

    Burgers en Stoommachines

    https://maken.wikiwijs.nl/152718/Burgers_en_Stoommachines

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van