Klimaat Rapport

Klimaat Rapport

Introductie

Welkom bij het Klimaat Rollenspel!

Tijdens de komende twee lessen gaan we kijken naar de verschillende perspectieven op de klimaatcrisis en alle belangengroepen die hierbij betrokken zijn. Je maakt deel uit van een van de XXX groepen, die elk een andere groep mensen binnen het klimaatdebat vertegenwoordigen.

Je verzamelt je bevindingen binnen deze WikiWijs en schrijft een samenvatting op je werkblad. In de volgende les zul je jouw belangrijkste Stelling presenteren tegen de andere belangengroepen en hún standpunten. Aan het einde van de les stemmen jullie allemaal over de punten van belang. We sluiten dit debat af met een feitelijk rapport van de door ons gezamenlijk gekozen belangrijkste Stellingen.

 

Shell

Stellingen

Kies een van de volgende Stellingen om te vertegenwoordigen in het debat. Schrijf dit op je werkblad onder "Gekozen stelling". Zorg ervoor dat het gekozen punt in overeenstemming is met iedereen in je groep en dat er voldoende bronnen zijn die het met je punt van belang eens zijn.

Belangrijke Punten - Shell

  1. Shell moet niet verantwoordelijk worden gehouden voor alle uitstoot, de klanten spelen een nog grotere rol.
  2. Als gevolg van beleidswijzigingen kan de omzet van Shell niet worden gekort.
  3. De tijdlijn om de uitstoot te verminderen is te kort voor Shell om te realiseren en moet worden uitgesteld.

Bronnen

Hieronder staan een aantal bronnen waar iedereen toegang to heeft. Sommigen zullen je gekozen Stelling bevestigen, terwijl andere hier juist tegen in zullen gaan. Vat je best passende argumenten samen op je werkblad. Tijdens het debat mag je alleen dit blad gebruiken.

_______

DE GESCHIEDENIS VAN SHELL IN 12 SCHANDALEN

1. Shell weet al 30 jaar dat hun activiteiten bijdragen aan klimaatverandering.

Dat ontdekte Correspondent journalist Jelmer Mommers. Hij publiceerde interne documenten van Shell waaruit blijkt dat de oliegigant kennis over klimaatverandering decennia lang onder het tapijt veegde. Tegelijkertijd betaalde Shell miljoenen aan de lobby tegen de wetenschappelijke onderbouwing van klimaatverandering. De Nederlandse klimaatscepticus Frits Böttcher heeft tussen 1989 en 1998 grote sommen geld ontvangen van Shell en andere multinationals. Het doel was: twijfel zaaien over klimaatverandering en de rol van de mens daarin.

2. Shell reclame is misleidend.

Shell maakt reclames met de claim ‘CO2-neutraal’ te zijn. Dat is misleidend, zo oordeelt de Reclame Code Commissie in twee zaken tegen de oliegigant. Niet voor niets is Shell een van de genomineerden voor de Vieze Verkiezing. De oliegigant verloor een rechtzaak tegen negen studenten van de VU Climate and Sustainability Law Clinic, gesteund door Reclame Fossielvrij en Greenpeace. Zij maakten bezwaar tegen reclames waarin Shell z’n klanten belooft om voor 1 cent extra per liter de CO2-uitstoot van hun tankbeurt volledig te compenseren met bosbehoud en boomaanplant. De Reclame Code Commissie oordeelde dat de compensatiemaatregelen van Shell de milieuschade van CO2 nooit teniet kunnen doen.

3. Aardbevingen in Groningen

Shell mag dan van oorsprong Nederlands zijn, ook de belangen van Nederlandse burgers staan bepaald niet centraal in diens bedrijfsvoering. Samen met ExxonMobil is Shell eigenaar van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) die gas wint in Groningen. Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw heeft de gaswinning van de NAM voor zo’n 1.000 aardbevingen gezorgd. Zowel Shell als de overheid negeerde jarenlang de risico’s. Eind januari 2018 werd bekend dat Shell zich probeert te distantieren van de NAM, schijnbaar met als doel niet aansprakelijk te kunnen worden gehouden voor de geleden schade van Groningers.

4. Vervuiling in Nigeria

In de Nigerdelta voltrekt zich een van de grootste olierampen ooit. Rondom de rivier de Niger boort Shell naar olie. Al ruim 50 jaar lekken daar tientallen miljoenen vaten olie weg. De grond en het water zijn vervuild geraakt, landbouw en visserij zijn niet meer mogelijk en inwoners kampen met gezondheidsproblemen. Dieren die in het gebied voorkomen, zoals chimpansees, luipaarden en olifanten, worden bedreigd.

Volgens Amnesty International is Shell ook nog eens betrokken bij de meest afschuwelijke mensenrechtenschendingen.

5. Klimaatverandering wereldwijd

Van alle broeikasgassen die mensen hebben veroorzaakt sinds het begin van de industriële revolutie, heeft Shell 2,12 procent op zijn conto. Daarmee is het bedrijf dus medeverantwoordelijk voor de ernstige gevolgen van klimaatverandering die nu al wereldwijd worden gevoeld. Wetenschappers zijn het er over eens dat de temperatuur deze eeuw met niet meer dan 1,5 graad mag stijgen, willen we catastrofale klimaatrampen voorkomen. Shell haalt er zijn schouders over op. Door te blijven zoeken naar nieuwe olievoorraden, negeert de oliegigant wetenschappers die stellen dat we die olie vooral in de grond moeten laten zitten. Als Shell en consorten ongestoord hun gang gaan, is een scenario van 3 tot 4 graden opwarming niet ondenkbaar.

Van de Inuit in het verre Noorden tot eilandbewoners in de buurt van de evenaar – wereldwijd worstelen mensen nu al met de gevolgen van klimaatverandering. Klimaatverandering is een kwestie van overleven geworden. Shell moet onder ogen zien hoeveel indirecte slachtoffers zijn bedrijfsvoering maakt.

6. Boren op de Noordpool

Geen gebied op aarde is voor Shell off limits; dat bleek toen het oliebedrijf aankondigde naar te willen boren in het Noordpoolgebied. En dat terwijl bekend was dat boren in dit prachtige, maar onherbegzame gebied een risico op een serieuze olieramp met zich meebrengt van maar liefst 75 procent, zo rekende een Amerikaans overheidsinstituut voor. Het ijzige klimaat en de afgelegen locatie maken schoonmaakacties in het Noordpoolgebied vrijwel onmogelijk. Wereldwijde protesten van miljoenen mensen hebben Shell zover gekregen zich terug te trekken.

7. Het asfaltmeer in Curaçao

Al in 1916 bouwde Shell een olieraffinaderij midden op Curaçao. Decennialang dumpte het de afvalproducten in een nabijgelegen baai. Tegenwoordig heet de plek ‘het asfaltmeer’. Het water is bedekt met een laag asfalt van negentig centimeter dik. Giftige stoffen vloeien het grondwater in.

Begin jaren tachtig stelde de regering van Curaçao voor het eerst milieueisen aan Shell. Kort hierna besloot het bedrijf te vertrekken. Voor het symbolische bedrag van een paar Antilliaanse guldens verkocht het de raffinaderij aan Curaçao, inclusief de gigantische vervuiling. Het bedrijf ontkent iedere verantwoordelijkheid.

8. Gezondheidsschade in Brazilië

Shells pesticidenfabriek in Paulinia, Brazilië, veroorzaakte onder andere impotentie en kanker bij werknemers en omwonenden. Shell bouwde de fabriek in de vroege jaren zeventig en verkocht deze in 1995. In de tussentijd lekte afvalwater de grond in. Shell dumpte vaten met giftig afval in het gebied en stopte illegale stortplaatsen vol met as uit de verbrandingsoven.

Bij onderzoek onder ex-werknemers, bleken er meerderen kanker te hebben. De helft kampte met hartziektes. Maar liefst 56 mannen hadden problemen met hun prostaat of kampten met impotentie. De rechter dwong Shell en de latere fabriekseigenaar BASF om schadevergoeding te betalen aan oud-werknemers. Uiteindelijk schikten Shell en BASF door €144 miljoen te betalen aan voormalige werknemers.

9. Oliedepot in een Filipijnse woonwijk

Midden in een drukke woonwijk in Manilla staat een gigantisch oliedepot, beheerd door Shell en twee andere oliemaatschappijen. De omwonenden en lokale politici claimen dat de olieopslag vervuilend en gevaarlijk is; bij een brand zou de schade niet te overzien zijn. Al jaren proberen omwonenden met rechtszaken een verhuizing af te dwingen. Shell vertraagt het proces door informatie achter te houden. Met een agressieve lobby probeert het bedrijf de lokale politici te overtuigen dat het depot moet blijven.

In 2014 oordeelde het Filipijnse Hooggerechtshof dat het oliedepot definitief moet vetrekken. Mede-eigenaars Petron en Chevron maken aanstalten om inderdaad te verhuizen. Shell trekt echter alle juridische middelen uit de kast om de verplaatsing te laten heroverwegen.

10. Olieramp in Argentinië

Bij de kust van de Argentijnse stad Magdalena botste in 1999 een olietanker van Shell met een Duits schip. 5.400 m3 ruwe olie lekte de zee in. Minder dan een derde van de olie werd door Shell opgeruimd. Na dertig dagen blies het bedrijf de schoonmaakactie af. Het viel wel mee met de schade, vond Shell. Drie beschermde natuurgebieden werden echter zwaar vervuild. De ramp gaf de lokale visserij en toerisme een flinke klap. In 2002, drie jaar na de botsing, dwong de rechter Shell alsnog te betalen voor het opruimen.

11. Greenwashing

Zoals blijkt uit de bovenstaande schandalen, is de geschiedenis van Shell pikzwart. Zelf schildert Shell zijn activiteiten graag af als groener dan groen. Van de Shell Eco-marathon, een ontwerpwedstrijd voor energiezuinige voertuigen, tot Generation Discover, een initiatief om kinderen wijs te maken dat Shell het beste voor heeft met de wereld. Dat Shell heel ver gaat in het ‘groen wassen’ van zijn fossiele activiteiten, bleek toen het in een Canadese advertentie teerzandolie probeerde neer te zetten als ‘duurzame energiebron’. De Canadese Reclame Code Commissie tikte het bedrijf hiervoor op de vingers. Wereldwijd lopen er verschillende rechtszaken tegen Shell omwille van hun misleidende propaganda.

12. Mensenrechtencommissie frustreren

Doorgaan met vervuilen, terwijl je weet dat het levens in gevaar brengt, is dat niet in strijd met de mensenrechten? De mensenrechtencommissie van de Filipijnen onderzoekt de verantwoordelijkheid van 47 van de grootste vervuilers van de wereld. Shell is een van deze vervuilers. Maar ‘Koninklijk’ als Shell is, probeert het bedrijf dit onderzoek tegen te houden en heeft de commissie gevraagd het onderzoek te staken. In de Filipijnen kwam Greenpeace daarom in actie. We roepen Shell op om dit verzet te staken en actief mee te doen aan de aankomende hoorzittingen.

 

Bron: GreenPeace.nl

_______

Shell trotseert kritiek van klimaatcritici en blijft investeren in olie en gas

 

Automobilisten die hun tank vullen bij Shell moeten 15 tot 20 procent minder CO2 uitstoten in 2030. Dat is althans de CO2-reductiedoelstelling die Shell voor het eerst ook voor zijn klanten heeft geformuleerd. Het bedrijf verwacht de komende jaren een lager gebruik van benzine en diesel en meer gebruik van biobrandstoffen en elektriciteit.

Om die reden wordt het aantal elektrische laadpalen van Shell wereldwijd uitgebreid van 54.000 nu naar zo'n 200.000 in 2030. Het bedrijf bouwt ook een grote nieuwe raffinaderij in Pernis voor de productie van biodiesel en biokerosine. Afgelopen jaar nam Shell een grote Deense biogas-fabrikant over.

Andere wind

Shell moet van de rechter niet alleen zelf minder CO2 uitstoten, maar ook de uitstoot van zijn klanten terugbrengen. Dat is onderdeel van het vonnis dat is uitgesproken in de klimaatzaak van Milieudefensie tegen Shell. Het bedrijf gaat weliswaar in hoger beroep, maar acht zich wel gebonden aan de uitspraak.

Tegelijkertijd zwakt Shell de algemene reductiedoelstelling voor 2030 af van 20 procent naar '15 tot 20 procent'. Shell houdt wel vast aan nul procent CO2-uitstoot in 2050 maar schrapt het tussentijdse doel van 45 procent reductie in 2035.

Wij geloven dat de wereld nog vele jaren olie en gas nodig heeft.

Wael Sawan, bestuursvoorzitter Shell

Sinds Shell geleid wordt door de Libanees-Canadese Wael Sawan en het hoofdkantoor is verplaatst van Den Haag naar Londen waait er een andere wind bij het bedrijf. De opvolger van de Nederlandse topman Ben van Beurden lijkt minder onder de indruk van de kritiek op het bedrijf door pensioenfondsen en milieuactivisten.

"Wij geloven dat de wereld nog voor vele jaren olie en gas nodig heeft, geproduceerd met minder uitstoot, naast schone energie zoals biobrandstoffen, duurzame elektriciteit en waterstof," aldus Sawan in de vandaag gepubliceerde Energietransitie Strategie 2024.

Shell trapt, aan de vooravond van het hoger beroep, letterlijk op het gaspedaal.

Nine de Pater, campagneleider Milieudefensie

Milieudefensie treft Shell volgende maand opnieuw tijdens het hoger beroep in de klimaatrechtszaak en is vernietigend over de verduurzamingsplannen: "Shell trapt, aan de vooravond van het hoger beroep, letterlijk op het gaspedaal. De nieuwe klimaatambitie laat zien dat Shell door blijft gaan met het in gevaar brengen van mensenlevens en verergeren van de klimaatcrisis én zet zelfs meer in op gas", aldus campagneleider Nine de Pater.

Olie op peil en gasproductie omhoog

De energiegigant houdt de olieproductie voorlopig op peil en vergroot de productie van gas. Vanwege de verminderde aanvoer van Russisch gas via pijpleidingen, is de aanvoer van vloeibaar gas (lng) enorm toegenomen.

Het verminderen van de aanvoer van olie en gas is volgens het bedrijf onverantwoord zolang de vraag niet daalt. De enorme prijsstijgingen in Europa tijdens de energiecrisis als gevolg van de Russische aanval in Oekraïne hebben dat volgens Sawan aangetoond.

Bovendien is het bedrijf ervan overtuigd dat als Shell zich terugtrekt uit olie en gas, andere oliebedrijven deze rol overnemen. Bijvoorbeeld bedrijven uit de VS en het Midden-Oosten, die minder reductiemaatregelen nemen dan Shell.

Sawan liet vorig jaar tijdens een evenement in New York al weten dat duurzame energie ruimte krijgt bij Shell, maar alleen als dit geld oplevert. Veel duurzame energieprojecten zijn minder winstgevend dan de productie van olie en gas. De winsten die met olie en gas gemaakt worden zijn volgens het bedrijf noodzakelijk voor investeringen in risicovolle projecten met waterstof en het afvangen en opslaan van CO2.

De nieuwe bestuursvoorzitter van Shell wil echt niet verduurzamen en brengt daarmee het bedrijf in gevaar.

Mark van Baal, activistische aandeelhoudersvereniging Follow This

Shell is in Nederland de grootste investeerder in duurzame energie. Het legt onder meer windmolenparken op zee aan en bouwt de eerste grote waterstoffabriek op de Tweede Maasvlakte in Rotterdam. Maar wereldwijd gaat het overgrote deel van de investeringen nog altijd naar olie- en gaswinning.

Tot ergernis van de activistische aandeelhouders van Follow This, die proberen Shell op andere gedachten te brengen met behulp van kritische pensioenfondsen en andere grote beleggers. Oprichter Mark van Baal van Follow This is niet blij met de nieuwe topman. "Ben van Beurden hield de schijn nog een beetje op maar Sawan is bang dat dit de aandeelhouders afschrikt. De nieuwe bestuursvoorzitter van Shell wil echt niet verduurzamen en brengt daarmee het bedrijf in gevaar", aldus Van Baal.

Follow This zal tijdens de aandeelhoudersvergadering in mei opnieuw een resolutie indienen om het roer van de oliereus om te gooien. De kans dat dat lukt is klein. Veel kritische pensioenfondsen trekken zich helemaal terug uit fossiele brandstoffen en verkopen hun aandelen Shell. Daardoor hebben ze echter ook geen invloed meer op de koers van het bedrijf.

Bron: NOS.nl

_______

‘Shell is als de VOC, mét alle negatieve en positieve connotaties’

In Ahoy Rotterdam zal vandaag geschiedenis worden geschreven. Naar ieders verwachting geeft de aandeelhoudersvergadering van Shell groen licht aan het plan om het bedrijf om zich volledig in het Verenigd Koninkrijk te vestigen.

Het hoofdkantoor verhuist daarmee van Den Haag naar Londen. Ook het predicaat 'Royal Dutch' verdwijnt uit de bedrijfsnaam, 130 jaar na het passeren van de oprichtingsakte van 'De Koninklijke' aan het Spui in Amsterdam.

Vooralsnog verdwijnt alleen een handjevol banen. Maar het sentiment dat met de verhuizing gepaard gaat is groot en dat is begrijpelijk, zegt onderzoeksjournalist en historicus Marcel Metze. Volgend jaar verschijnt zijn boek over Shell, of nauwkeuriger: zijn 'politieke biografie' van het bedrijf. "Shell heeft zich in de afgelopen 130 jaar ontwikkeld tot een enorme politieke speler. Olie is politiek, en dat fascineert me mateloos."

Banden met dubieuze regimes

Nieuwsuur heeft met Metze afgesproken in een Amsterdamse bioscoop. Op het doek komen historische fragmenten voorbij: de eerste olieboring op Sumatra, omstreden olieprojecten in Nigeria, de oliecrisis van 1973. De vroege jaren 70 waren cruciaal, zegt Metze. "Na de oliecrisis hebben dictatoriale regimes in het Midden-Oosten de olieproductie meer naar zich toe getrokken, waardoor de rol van oliemaatschappijen veranderde. Ze waren eigenaar van de olie, maar werden operator en moesten joint ventures met allerlei regimes gaan sluiten. De banden tussen de oliemaatschappijen en deze dubieuze regimes werden nauwer en dus werd olie politieker."

Olie werd politieker en Shell viste in troebel water. Dat was vanaf het begin zo, zegt Metze. "In veel landen kon Shell niet fatsoenlijk naar olie boren zonder hulp van het leger. In de beginjaren opereerden ze in politiek onrustig gebied niet ver van Atjeh, en daar is meteen militair geweld ingezet om de zogenaamde rebellen te bestrijden. Dat gebeurde ook omdat Shell daarom vroeg."

Shell zocht de grenzen op en maakte daarbij veel vuile handen. Ik denk dat dat nog steeds geldt.

Marcel Metze, onderzoeksjournalist en historicus

In het televisieprogramma Markant in 1979 krijgt voormalig Shell-topman Gerrit Wagner (1971-1977) de vraag: wanneer besluit je om niet langer zaken te doen met een regime dat bijvoorbeeld mensenrechten schendt? "Er kunnen situaties zijn waarbij je moet zeggen: op deze plek kan ik niet meer werken, dit gaat te ver. Maar een multinational is niet één meneer. Ik ben nooit meer geweest dan een exponent, een vertegenwoordiger van vele belangen."

Metze sprak Wagner ook, jaren later. De oud-topman legde de journalist eerlijk uit wat zijn vuistregel was. "Hij zei: voordat je iets doet dat verkeerd zou kunnen vallen, moet je je afvragen: als dit uitkomt, kan ik er dan mee wegkomen? En zo opereerde Shell inderdaad. Ze zochten de grenzen op en maakten daarbij veel vuile handen. Elke keer als er een ethische afweging moest worden gemaakt maar er ook zakelijke belangen speelden, gaf Shell die laatste voorrang. Ik denk dat dat nog steeds geldt."

'Shell kent de sluiproutes'

Vrijdag moet de aandeelhoudersvergadering dus groen licht geven voor de verhuizing. Een historisch moment, en Metze zal erbij zijn. Hij benadrukt dat zijn boek geen opsomming wordt van misstanden waarbij Shell direct of indirect betrokken was.

Shell verdient ook bewondering, zegt Metze, al was het maar vanwege de ongekende politieke behendigheid die het bedrijf al sinds de oprichting etaleerde. "Ze kennen de sluiproutes door het moeras, in exotische oorden maar ook in Nederland. Niet alleen de diplomatieke vaardigheden, maar ook de lobbyvaardigheden van Shell zijn groot. Ze weten altijd precies welke brief ze op welk moment naar wie moeten schrijven, en wie ze met welk doel naar voren moeten schuiven. Door de jaren heen zijn ze stukken slimmer, behendiger gebleken dan de Nederlandse regering, die speelden ze vaak volledig weg."

Hoe zal er later op 130 jaar Royal Dutch Shell worden teruggekeken? Metze: "Je kunt Shell vergelijken met de VOC, en ik denk dat historici dat later ook zo zullen opschrijven. Met alle negatieve connotaties die daarbij horen, maar ook met de positieve: het immense belang voor Nederland. Shell wist deuren te openen die straks gesloten zullen blijven."

Bron: AD.nl

_______

Inspanningen voor Duurzaamheid bij Shell

De toewijding van Shell aan duurzaamheid blijkt uit haar Energie Transitie Strategie 2024, een allesomvattend plan dat de inspanningen van het bedrijf om naar een netto-nul emissies toekomst te navigeren, beschrijft. Als eerste energiebedrijf dat zo'n strategie aan aandeelhouders voorlegt voor adviserende stemming, toont Shell transparantie en verantwoordelijkheid in haar duurzaamheidsinitiatieven.

Ondanks de overgang naar hernieuwbare energiebronnen erkent Shell het voortdurende belang van olie en gas bij het voldoen aan de mondiale energiebehoeften. Met meer dan tweederde van haar kapitaaluitgaven in 2023 toegewezen aan het handhaven van deze vitale voorraden, zorgt Shell voor stabiliteit in de energievoorziening terwijl het tegelijkertijd investeert in koolstofarme oplossingen. Deze investeringen, die tussen 2023 en 2025 in totaal $10-15 miljard bedragen, omvatten diverse gebieden zoals elektrisch voertuig opladen, biobrandstoffen, hernieuwbare energie, waterstof en koolstofopvang en -opslag.

Om zorgen over greenwashing aan te pakken, voldoet de rapportage van Shell aan wettelijke vereisten en benadrukt het transparantie. De Energie Transitie Strategie 2024 biedt gedetailleerde inzichten in kapitaaluitgaven en het percentage dat wordt toegewezen aan koolstofarme oplossingen, waarbij de voortgang van Shell naar klimaatdoelstellingen wordt getoond.

Shell blijft standvastig in haar toewijding om tegen 2050 een energiebedrijf te worden met netto-nul emissies. Met als doel om absolute emissies tegen 2030 met 50% te verminderen ten opzichte van de niveaus van 2016, streeft Shell ernaar haar milieueffect te beperken. Daarnaast streeft het bedrijf ernaar de netto koolstofintensiteit van haar energieproducten te verminderen en stelt het ambitieuze doelen voor 2024, 2025 en daarna.

Omdat het zich bewust is van het veranderende landschap van de energietransitie, past Shell haar strategieën dienovereenkomstig aan. Dit omvat strategische verschuivingen in haar energiebedrijf naar geselecteerde markten en segmenten, wat een focus op waarde en duurzaamheid weerspiegelt. Opmerkelijk is dat Shell een nieuwe ambitie stelt om de klantemissies van het gebruik van haar olieproducten tegen 2030 met 15-20% te verminderen ten opzichte van de niveaus van 2021, wat een proactieve aanpak toont om Scope 3 emissies aan te pakken.

De voortgang:

  • Tegen het einde van 2023 hadden we meer dan 60% van ons doel bereikt om de emissies van onze operaties (Scope 1 en 2) tegen 2030 te halveren, in vergelijking met 2016.
  • Onze totale methaanemissie-intensiteit in 2023 was 0.05% voor faciliteiten met verhandeld gas en 0.001% voor faciliteiten zonder verhandeld gas.
  • Als een andere manier om onze voortgang te meten, hebben we korte-, middellange- en langetermijndoelen gesteld om de netto koolstofintensiteit van de energieproducten die we verkopen te verminderen.
  • Netto koolstofintensiteit meet de emissies die zijn geassocieerd met elke eenheid energie die we verkopen. Het weerspiegelt veranderingen in de verkoop van olie- en gasproducten, en veranderingen in de verkoop van koolstofarme en koolstofvrije producten en diensten, zoals biobrandstoffen, waterstof en hernieuwbare elektriciteit.

De Energie Transitie Strategie 2024 van Shell toont haar toewijding aan duurzaamheid, transparantie en verantwoorde energievoorziening, waardoor een groenere toekomst wordt gegarandeerd voor komende generaties.

Bron: shell.com

_______

Bewoners

Stellingen

Kies een van de volgende Stellingen om te vertegenwoordigen in het debat. Schrijf dit op je werkblad onder "Gekozen stelling". Zorg ervoor dat het gekozen punt in overeenstemming is met iedereen in je groep en dat er voldoende bronnen zijn die het met je punt van belang eens zijn.

Punten van Belang - Bewoners

  1. Het comfort van leven mag niet worden verminderd om de klimaatdoelen te bereiken.
  2. Het oplossen van de klimaatcrisis is een taak voor bedrijven zoals Shell en de overheid, niet voor gewone burgers.
  3. We willen bedrijven zoals Shell hier houden vanwege de banen; we kunnen ze niet missen.

Bronnen

Hieronder staan een aantal bronnen waar iedereen toegang to heeft. Sommigen zullen je gekozen Stelling bevestigen, terwijl andere hier juist tegen in zullen gaan. Vat je best passende argumenten samen op je werkblad. Tijdens het debat mag je alleen dit blad gebruiken.

_______

DE GESCHIEDENIS VAN SHELL IN 12 SCHANDALEN

1. Shell weet al 30 jaar dat hun activiteiten bijdragen aan klimaatverandering.

Dat ontdekte Correspondent journalist Jelmer Mommers. Hij publiceerde interne documenten van Shell waaruit blijkt dat de oliegigant kennis over klimaatverandering decennia lang onder het tapijt veegde. Tegelijkertijd betaalde Shell miljoenen aan de lobby tegen de wetenschappelijke onderbouwing van klimaatverandering. De Nederlandse klimaatscepticus Frits Böttcher heeft tussen 1989 en 1998 grote sommen geld ontvangen van Shell en andere multinationals. Het doel was: twijfel zaaien over klimaatverandering en de rol van de mens daarin.

2. Shell reclame is misleidend.

Shell maakt reclames met de claim ‘CO2-neutraal’ te zijn. Dat is misleidend, zo oordeelt de Reclame Code Commissie in twee zaken tegen de oliegigant. Niet voor niets is Shell een van de genomineerden voor de Vieze Verkiezing. De oliegigant verloor een rechtzaak tegen negen studenten van de VU Climate and Sustainability Law Clinic, gesteund door Reclame Fossielvrij en Greenpeace. Zij maakten bezwaar tegen reclames waarin Shell z’n klanten belooft om voor 1 cent extra per liter de CO2-uitstoot van hun tankbeurt volledig te compenseren met bosbehoud en boomaanplant. De Reclame Code Commissie oordeelde dat de compensatiemaatregelen van Shell de milieuschade van CO2 nooit teniet kunnen doen.

3. Aardbevingen in Groningen

Shell mag dan van oorsprong Nederlands zijn, ook de belangen van Nederlandse burgers staan bepaald niet centraal in diens bedrijfsvoering. Samen met ExxonMobil is Shell eigenaar van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) die gas wint in Groningen. Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw heeft de gaswinning van de NAM voor zo’n 1.000 aardbevingen gezorgd. Zowel Shell als de overheid negeerde jarenlang de risico’s. Eind januari 2018 werd bekend dat Shell zich probeert te distantieren van de NAM, schijnbaar met als doel niet aansprakelijk te kunnen worden gehouden voor de geleden schade van Groningers.

4. Vervuiling in Nigeria

In de Nigerdelta voltrekt zich een van de grootste olierampen ooit. Rondom de rivier de Niger boort Shell naar olie. Al ruim 50 jaar lekken daar tientallen miljoenen vaten olie weg. De grond en het water zijn vervuild geraakt, landbouw en visserij zijn niet meer mogelijk en inwoners kampen met gezondheidsproblemen. Dieren die in het gebied voorkomen, zoals chimpansees, luipaarden en olifanten, worden bedreigd.

Volgens Amnesty International is Shell ook nog eens betrokken bij de meest afschuwelijke mensenrechtenschendingen.

5. Klimaatverandering wereldwijd

Van alle broeikasgassen die mensen hebben veroorzaakt sinds het begin van de industriële revolutie, heeft Shell 2,12 procent op zijn conto. Daarmee is het bedrijf dus medeverantwoordelijk voor de ernstige gevolgen van klimaatverandering die nu al wereldwijd worden gevoeld. Wetenschappers zijn het er over eens dat de temperatuur deze eeuw met niet meer dan 1,5 graad mag stijgen, willen we catastrofale klimaatrampen voorkomen. Shell haalt er zijn schouders over op. Door te blijven zoeken naar nieuwe olievoorraden, negeert de oliegigant wetenschappers die stellen dat we die olie vooral in de grond moeten laten zitten. Als Shell en consorten ongestoord hun gang gaan, is een scenario van 3 tot 4 graden opwarming niet ondenkbaar.

Van de Inuit in het verre Noorden tot eilandbewoners in de buurt van de evenaar – wereldwijd worstelen mensen nu al met de gevolgen van klimaatverandering. Klimaatverandering is een kwestie van overleven geworden. Shell moet onder ogen zien hoeveel indirecte slachtoffers zijn bedrijfsvoering maakt.

6. Boren op de Noordpool

Geen gebied op aarde is voor Shell off limits; dat bleek toen het oliebedrijf aankondigde naar te willen boren in het Noordpoolgebied. En dat terwijl bekend was dat boren in dit prachtige, maar onherbegzame gebied een risico op een serieuze olieramp met zich meebrengt van maar liefst 75 procent, zo rekende een Amerikaans overheidsinstituut voor. Het ijzige klimaat en de afgelegen locatie maken schoonmaakacties in het Noordpoolgebied vrijwel onmogelijk. Wereldwijde protesten van miljoenen mensen hebben Shell zover gekregen zich terug te trekken.

7. Het asfaltmeer in Curaçao

Al in 1916 bouwde Shell een olieraffinaderij midden op Curaçao. Decennialang dumpte het de afvalproducten in een nabijgelegen baai. Tegenwoordig heet de plek ‘het asfaltmeer’. Het water is bedekt met een laag asfalt van negentig centimeter dik. Giftige stoffen vloeien het grondwater in.

Begin jaren tachtig stelde de regering van Curaçao voor het eerst milieueisen aan Shell. Kort hierna besloot het bedrijf te vertrekken. Voor het symbolische bedrag van een paar Antilliaanse guldens verkocht het de raffinaderij aan Curaçao, inclusief de gigantische vervuiling. Het bedrijf ontkent iedere verantwoordelijkheid.

8. Gezondheidsschade in Brazilië

Shells pesticidenfabriek in Paulinia, Brazilië, veroorzaakte onder andere impotentie en kanker bij werknemers en omwonenden. Shell bouwde de fabriek in de vroege jaren zeventig en verkocht deze in 1995. In de tussentijd lekte afvalwater de grond in. Shell dumpte vaten met giftig afval in het gebied en stopte illegale stortplaatsen vol met as uit de verbrandingsoven.

Bij onderzoek onder ex-werknemers, bleken er meerderen kanker te hebben. De helft kampte met hartziektes. Maar liefst 56 mannen hadden problemen met hun prostaat of kampten met impotentie. De rechter dwong Shell en de latere fabriekseigenaar BASF om schadevergoeding te betalen aan oud-werknemers. Uiteindelijk schikten Shell en BASF door €144 miljoen te betalen aan voormalige werknemers.

9. Oliedepot in een Filipijnse woonwijk

Midden in een drukke woonwijk in Manilla staat een gigantisch oliedepot, beheerd door Shell en twee andere oliemaatschappijen. De omwonenden en lokale politici claimen dat de olieopslag vervuilend en gevaarlijk is; bij een brand zou de schade niet te overzien zijn. Al jaren proberen omwonenden met rechtszaken een verhuizing af te dwingen. Shell vertraagt het proces door informatie achter te houden. Met een agressieve lobby probeert het bedrijf de lokale politici te overtuigen dat het depot moet blijven.

In 2014 oordeelde het Filipijnse Hooggerechtshof dat het oliedepot definitief moet vetrekken. Mede-eigenaars Petron en Chevron maken aanstalten om inderdaad te verhuizen. Shell trekt echter alle juridische middelen uit de kast om de verplaatsing te laten heroverwegen.

10. Olieramp in Argentinië

Bij de kust van de Argentijnse stad Magdalena botste in 1999 een olietanker van Shell met een Duits schip. 5.400 m3 ruwe olie lekte de zee in. Minder dan een derde van de olie werd door Shell opgeruimd. Na dertig dagen blies het bedrijf de schoonmaakactie af. Het viel wel mee met de schade, vond Shell. Drie beschermde natuurgebieden werden echter zwaar vervuild. De ramp gaf de lokale visserij en toerisme een flinke klap. In 2002, drie jaar na de botsing, dwong de rechter Shell alsnog te betalen voor het opruimen.

11. Greenwashing

Zoals blijkt uit de bovenstaande schandalen, is de geschiedenis van Shell pikzwart. Zelf schildert Shell zijn activiteiten graag af als groener dan groen. Van de Shell Eco-marathon, een ontwerpwedstrijd voor energiezuinige voertuigen, tot Generation Discover, een initiatief om kinderen wijs te maken dat Shell het beste voor heeft met de wereld. Dat Shell heel ver gaat in het ‘groen wassen’ van zijn fossiele activiteiten, bleek toen het in een Canadese advertentie teerzandolie probeerde neer te zetten als ‘duurzame energiebron’. De Canadese Reclame Code Commissie tikte het bedrijf hiervoor op de vingers. Wereldwijd lopen er verschillende rechtszaken tegen Shell omwille van hun misleidende propaganda.

12. Mensenrechtencommissie frustreren

Doorgaan met vervuilen, terwijl je weet dat het levens in gevaar brengt, is dat niet in strijd met de mensenrechten? De mensenrechtencommissie van de Filipijnen onderzoekt de verantwoordelijkheid van 47 van de grootste vervuilers van de wereld. Shell is een van deze vervuilers. Maar ‘Koninklijk’ als Shell is, probeert het bedrijf dit onderzoek tegen te houden en heeft de commissie gevraagd het onderzoek te staken. In de Filipijnen kwam Greenpeace daarom in actie. We roepen Shell op om dit verzet te staken en actief mee te doen aan de aankomende hoorzittingen.

 

Bron: GreenPeace.nl

_______

Shell trotseert kritiek van klimaatcritici en blijft investeren in olie en gas

 

Automobilisten die hun tank vullen bij Shell moeten 15 tot 20 procent minder CO2 uitstoten in 2030. Dat is althans de CO2-reductiedoelstelling die Shell voor het eerst ook voor zijn klanten heeft geformuleerd. Het bedrijf verwacht de komende jaren een lager gebruik van benzine en diesel en meer gebruik van biobrandstoffen en elektriciteit.

Om die reden wordt het aantal elektrische laadpalen van Shell wereldwijd uitgebreid van 54.000 nu naar zo'n 200.000 in 2030. Het bedrijf bouwt ook een grote nieuwe raffinaderij in Pernis voor de productie van biodiesel en biokerosine. Afgelopen jaar nam Shell een grote Deense biogas-fabrikant over.

Andere wind

Shell moet van de rechter niet alleen zelf minder CO2 uitstoten, maar ook de uitstoot van zijn klanten terugbrengen. Dat is onderdeel van het vonnis dat is uitgesproken in de klimaatzaak van Milieudefensie tegen Shell. Het bedrijf gaat weliswaar in hoger beroep, maar acht zich wel gebonden aan de uitspraak.

Tegelijkertijd zwakt Shell de algemene reductiedoelstelling voor 2030 af van 20 procent naar '15 tot 20 procent'. Shell houdt wel vast aan nul procent CO2-uitstoot in 2050 maar schrapt het tussentijdse doel van 45 procent reductie in 2035.

Wij geloven dat de wereld nog vele jaren olie en gas nodig heeft.

Wael Sawan, bestuursvoorzitter Shell

Sinds Shell geleid wordt door de Libanees-Canadese Wael Sawan en het hoofdkantoor is verplaatst van Den Haag naar Londen waait er een andere wind bij het bedrijf. De opvolger van de Nederlandse topman Ben van Beurden lijkt minder onder de indruk van de kritiek op het bedrijf door pensioenfondsen en milieuactivisten.

"Wij geloven dat de wereld nog voor vele jaren olie en gas nodig heeft, geproduceerd met minder uitstoot, naast schone energie zoals biobrandstoffen, duurzame elektriciteit en waterstof," aldus Sawan in de vandaag gepubliceerde Energietransitie Strategie 2024.

Shell trapt, aan de vooravond van het hoger beroep, letterlijk op het gaspedaal.

Nine de Pater, campagneleider Milieudefensie

Milieudefensie treft Shell volgende maand opnieuw tijdens het hoger beroep in de klimaatrechtszaak en is vernietigend over de verduurzamingsplannen: "Shell trapt, aan de vooravond van het hoger beroep, letterlijk op het gaspedaal. De nieuwe klimaatambitie laat zien dat Shell door blijft gaan met het in gevaar brengen van mensenlevens en verergeren van de klimaatcrisis én zet zelfs meer in op gas", aldus campagneleider Nine de Pater.

Olie op peil en gasproductie omhoog

De energiegigant houdt de olieproductie voorlopig op peil en vergroot de productie van gas. Vanwege de verminderde aanvoer van Russisch gas via pijpleidingen, is de aanvoer van vloeibaar gas (lng) enorm toegenomen.

Het verminderen van de aanvoer van olie en gas is volgens het bedrijf onverantwoord zolang de vraag niet daalt. De enorme prijsstijgingen in Europa tijdens de energiecrisis als gevolg van de Russische aanval in Oekraïne hebben dat volgens Sawan aangetoond.

Bovendien is het bedrijf ervan overtuigd dat als Shell zich terugtrekt uit olie en gas, andere oliebedrijven deze rol overnemen. Bijvoorbeeld bedrijven uit de VS en het Midden-Oosten, die minder reductiemaatregelen nemen dan Shell.

Sawan liet vorig jaar tijdens een evenement in New York al weten dat duurzame energie ruimte krijgt bij Shell, maar alleen als dit geld oplevert. Veel duurzame energieprojecten zijn minder winstgevend dan de productie van olie en gas. De winsten die met olie en gas gemaakt worden zijn volgens het bedrijf noodzakelijk voor investeringen in risicovolle projecten met waterstof en het afvangen en opslaan van CO2.

De nieuwe bestuursvoorzitter van Shell wil echt niet verduurzamen en brengt daarmee het bedrijf in gevaar.

Mark van Baal, activistische aandeelhoudersvereniging Follow This

Shell is in Nederland de grootste investeerder in duurzame energie. Het legt onder meer windmolenparken op zee aan en bouwt de eerste grote waterstoffabriek op de Tweede Maasvlakte in Rotterdam. Maar wereldwijd gaat het overgrote deel van de investeringen nog altijd naar olie- en gaswinning.

Tot ergernis van de activistische aandeelhouders van Follow This, die proberen Shell op andere gedachten te brengen met behulp van kritische pensioenfondsen en andere grote beleggers. Oprichter Mark van Baal van Follow This is niet blij met de nieuwe topman. "Ben van Beurden hield de schijn nog een beetje op maar Sawan is bang dat dit de aandeelhouders afschrikt. De nieuwe bestuursvoorzitter van Shell wil echt niet verduurzamen en brengt daarmee het bedrijf in gevaar", aldus Van Baal.

Follow This zal tijdens de aandeelhoudersvergadering in mei opnieuw een resolutie indienen om het roer van de oliereus om te gooien. De kans dat dat lukt is klein. Veel kritische pensioenfondsen trekken zich helemaal terug uit fossiele brandstoffen en verkopen hun aandelen Shell. Daardoor hebben ze echter ook geen invloed meer op de koers van het bedrijf.

Bron: NOS.nl

_______

‘Shell is als de VOC, mét alle negatieve en positieve connotaties’

In Ahoy Rotterdam zal vandaag geschiedenis worden geschreven. Naar ieders verwachting geeft de aandeelhoudersvergadering van Shell groen licht aan het plan om het bedrijf om zich volledig in het Verenigd Koninkrijk te vestigen.

Het hoofdkantoor verhuist daarmee van Den Haag naar Londen. Ook het predicaat 'Royal Dutch' verdwijnt uit de bedrijfsnaam, 130 jaar na het passeren van de oprichtingsakte van 'De Koninklijke' aan het Spui in Amsterdam.

Vooralsnog verdwijnt alleen een handjevol banen. Maar het sentiment dat met de verhuizing gepaard gaat is groot en dat is begrijpelijk, zegt onderzoeksjournalist en historicus Marcel Metze. Volgend jaar verschijnt zijn boek over Shell, of nauwkeuriger: zijn 'politieke biografie' van het bedrijf. "Shell heeft zich in de afgelopen 130 jaar ontwikkeld tot een enorme politieke speler. Olie is politiek, en dat fascineert me mateloos."

Banden met dubieuze regimes

Nieuwsuur heeft met Metze afgesproken in een Amsterdamse bioscoop. Op het doek komen historische fragmenten voorbij: de eerste olieboring op Sumatra, omstreden olieprojecten in Nigeria, de oliecrisis van 1973. De vroege jaren 70 waren cruciaal, zegt Metze. "Na de oliecrisis hebben dictatoriale regimes in het Midden-Oosten de olieproductie meer naar zich toe getrokken, waardoor de rol van oliemaatschappijen veranderde. Ze waren eigenaar van de olie, maar werden operator en moesten joint ventures met allerlei regimes gaan sluiten. De banden tussen de oliemaatschappijen en deze dubieuze regimes werden nauwer en dus werd olie politieker."

Olie werd politieker en Shell viste in troebel water. Dat was vanaf het begin zo, zegt Metze. "In veel landen kon Shell niet fatsoenlijk naar olie boren zonder hulp van het leger. In de beginjaren opereerden ze in politiek onrustig gebied niet ver van Atjeh, en daar is meteen militair geweld ingezet om de zogenaamde rebellen te bestrijden. Dat gebeurde ook omdat Shell daarom vroeg."

Shell zocht de grenzen op en maakte daarbij veel vuile handen. Ik denk dat dat nog steeds geldt.

Marcel Metze, onderzoeksjournalist en historicus

In het televisieprogramma Markant in 1979 krijgt voormalig Shell-topman Gerrit Wagner (1971-1977) de vraag: wanneer besluit je om niet langer zaken te doen met een regime dat bijvoorbeeld mensenrechten schendt? "Er kunnen situaties zijn waarbij je moet zeggen: op deze plek kan ik niet meer werken, dit gaat te ver. Maar een multinational is niet één meneer. Ik ben nooit meer geweest dan een exponent, een vertegenwoordiger van vele belangen."

Metze sprak Wagner ook, jaren later. De oud-topman legde de journalist eerlijk uit wat zijn vuistregel was. "Hij zei: voordat je iets doet dat verkeerd zou kunnen vallen, moet je je afvragen: als dit uitkomt, kan ik er dan mee wegkomen? En zo opereerde Shell inderdaad. Ze zochten de grenzen op en maakten daarbij veel vuile handen. Elke keer als er een ethische afweging moest worden gemaakt maar er ook zakelijke belangen speelden, gaf Shell die laatste voorrang. Ik denk dat dat nog steeds geldt."

'Shell kent de sluiproutes'

Vrijdag moet de aandeelhoudersvergadering dus groen licht geven voor de verhuizing. Een historisch moment, en Metze zal erbij zijn. Hij benadrukt dat zijn boek geen opsomming wordt van misstanden waarbij Shell direct of indirect betrokken was.

Shell verdient ook bewondering, zegt Metze, al was het maar vanwege de ongekende politieke behendigheid die het bedrijf al sinds de oprichting etaleerde. "Ze kennen de sluiproutes door het moeras, in exotische oorden maar ook in Nederland. Niet alleen de diplomatieke vaardigheden, maar ook de lobbyvaardigheden van Shell zijn groot. Ze weten altijd precies welke brief ze op welk moment naar wie moeten schrijven, en wie ze met welk doel naar voren moeten schuiven. Door de jaren heen zijn ze stukken slimmer, behendiger gebleken dan de Nederlandse regering, die speelden ze vaak volledig weg."

Hoe zal er later op 130 jaar Royal Dutch Shell worden teruggekeken? Metze: "Je kunt Shell vergelijken met de VOC, en ik denk dat historici dat later ook zo zullen opschrijven. Met alle negatieve connotaties die daarbij horen, maar ook met de positieve: het immense belang voor Nederland. Shell wist deuren te openen die straks gesloten zullen blijven."

Bron: AD.nl

_______

Inspanningen voor Duurzaamheid bij Shell

De toewijding van Shell aan duurzaamheid blijkt uit haar Energie Transitie Strategie 2024, een allesomvattend plan dat de inspanningen van het bedrijf om naar een netto-nul emissies toekomst te navigeren, beschrijft. Als eerste energiebedrijf dat zo'n strategie aan aandeelhouders voorlegt voor adviserende stemming, toont Shell transparantie en verantwoordelijkheid in haar duurzaamheidsinitiatieven.

Ondanks de overgang naar hernieuwbare energiebronnen erkent Shell het voortdurende belang van olie en gas bij het voldoen aan de mondiale energiebehoeften. Met meer dan tweederde van haar kapitaaluitgaven in 2023 toegewezen aan het handhaven van deze vitale voorraden, zorgt Shell voor stabiliteit in de energievoorziening terwijl het tegelijkertijd investeert in koolstofarme oplossingen. Deze investeringen, die tussen 2023 en 2025 in totaal $10-15 miljard bedragen, omvatten diverse gebieden zoals elektrisch voertuig opladen, biobrandstoffen, hernieuwbare energie, waterstof en koolstofopvang en -opslag.

Om zorgen over greenwashing aan te pakken, voldoet de rapportage van Shell aan wettelijke vereisten en benadrukt het transparantie. De Energie Transitie Strategie 2024 biedt gedetailleerde inzichten in kapitaaluitgaven en het percentage dat wordt toegewezen aan koolstofarme oplossingen, waarbij de voortgang van Shell naar klimaatdoelstellingen wordt getoond.

Shell blijft standvastig in haar toewijding om tegen 2050 een energiebedrijf te worden met netto-nul emissies. Met als doel om absolute emissies tegen 2030 met 50% te verminderen ten opzichte van de niveaus van 2016, streeft Shell ernaar haar milieueffect te beperken. Daarnaast streeft het bedrijf ernaar de netto koolstofintensiteit van haar energieproducten te verminderen en stelt het ambitieuze doelen voor 2024, 2025 en daarna.

Omdat het zich bewust is van het veranderende landschap van de energietransitie, past Shell haar strategieën dienovereenkomstig aan. Dit omvat strategische verschuivingen in haar energiebedrijf naar geselecteerde markten en segmenten, wat een focus op waarde en duurzaamheid weerspiegelt. Opmerkelijk is dat Shell een nieuwe ambitie stelt om de klantemissies van het gebruik van haar olieproducten tegen 2030 met 15-20% te verminderen ten opzichte van de niveaus van 2021, wat een proactieve aanpak toont om Scope 3 emissies aan te pakken.

De voortgang:

  • Tegen het einde van 2023 hadden we meer dan 60% van ons doel bereikt om de emissies van onze operaties (Scope 1 en 2) tegen 2030 te halveren, in vergelijking met 2016.
  • Onze totale methaanemissie-intensiteit in 2023 was 0.05% voor faciliteiten met verhandeld gas en 0.001% voor faciliteiten zonder verhandeld gas.
  • Als een andere manier om onze voortgang te meten, hebben we korte-, middellange- en langetermijndoelen gesteld om de netto koolstofintensiteit van de energieproducten die we verkopen te verminderen.
  • Netto koolstofintensiteit meet de emissies die zijn geassocieerd met elke eenheid energie die we verkopen. Het weerspiegelt veranderingen in de verkoop van olie- en gasproducten, en veranderingen in de verkoop van koolstofarme en koolstofvrije producten en diensten, zoals biobrandstoffen, waterstof en hernieuwbare elektriciteit.

De Energie Transitie Strategie 2024 van Shell toont haar toewijding aan duurzaamheid, transparantie en verantwoorde energievoorziening, waardoor een groenere toekomst wordt gegarandeerd voor komende generaties.

Bron: shell.com

_______

 

Overheid

Stellingen

Kies een van de volgende Stellingen om te vertegenwoordigen in het debat. Schrijf dit op je werkblad onder "Gekozen stelling". Zorg ervoor dat het gekozen punt in overeenstemming is met iedereen in je groep en dat er voldoende bronnen zijn die het met je punt van belang eens zijn.

 

Belangrijke Punten - Overheid

  1. In plaats van bedrijven te straffen, moet de overheid zich richten op het stimuleren van duurzame energiebronnen.
  2. Bewoners moeten zich meer bewust worden van klimaatverandering, dit is de taak van de overheid.
  3. Bedrijven zoals Shell moeten een grotere rol spelen bij het verminderen van hun uitstoot.

Bronnen

Hieronder staan een aantal bronnen waar iedereen toegang to heeft. Sommigen zullen je gekozen Stelling bevestigen, terwijl andere hier juist tegen in zullen gaan. Vat je best passende argumenten samen op je werkblad. Tijdens het debat mag je alleen dit blad gebruiken.

_______

DE GESCHIEDENIS VAN SHELL IN 12 SCHANDALEN

1. Shell weet al 30 jaar dat hun activiteiten bijdragen aan klimaatverandering.

Dat ontdekte Correspondent journalist Jelmer Mommers. Hij publiceerde interne documenten van Shell waaruit blijkt dat de oliegigant kennis over klimaatverandering decennia lang onder het tapijt veegde. Tegelijkertijd betaalde Shell miljoenen aan de lobby tegen de wetenschappelijke onderbouwing van klimaatverandering. De Nederlandse klimaatscepticus Frits Böttcher heeft tussen 1989 en 1998 grote sommen geld ontvangen van Shell en andere multinationals. Het doel was: twijfel zaaien over klimaatverandering en de rol van de mens daarin.
 

2. Shell reclame is misleidend.

Shell maakt reclames met de claim ‘CO2-neutraal’ te zijn. Dat is misleidend, zo oordeelt de Reclame Code Commissie in twee zaken tegen de oliegigant. Niet voor niets is Shell een van de genomineerden voor de Vieze Verkiezing. De oliegigant verloor een rechtzaak tegen negen studenten van de VU Climate and Sustainability Law Clinic, gesteund door Reclame Fossielvrij en Greenpeace. Zij maakten bezwaar tegen reclames waarin Shell z’n klanten belooft om voor 1 cent extra per liter de CO2-uitstoot van hun tankbeurt volledig te compenseren met bosbehoud en boomaanplant. De Reclame Code Commissie oordeelde dat de compensatiemaatregelen van Shell de milieuschade van CO2 nooit teniet kunnen doen.
 

3. Aardbevingen in Groningen

Shell mag dan van oorsprong Nederlands zijn, ook de belangen van Nederlandse burgers staan bepaald niet centraal in diens bedrijfsvoering. Samen met ExxonMobil is Shell eigenaar van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) die gas wint in Groningen. Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw heeft de gaswinning van de NAM voor zo’n 1.000 aardbevingen gezorgd. Zowel Shell als de overheid negeerde jarenlang de risico’s. Eind januari 2018 werd bekend dat Shell zich probeert te distantieren van de NAM, schijnbaar met als doel niet aansprakelijk te kunnen worden gehouden voor de geleden schade van Groningers.
 

4. Vervuiling in Nigeria

In de Nigerdelta voltrekt zich een van de grootste olierampen ooit. Rondom de rivier de Niger boort Shell naar olie. Al ruim 50 jaar lekken daar tientallen miljoenen vaten olie weg. De grond en het water zijn vervuild geraakt, landbouw en visserij zijn niet meer mogelijk en inwoners kampen met gezondheidsproblemen. Dieren die in het gebied voorkomen, zoals chimpansees, luipaarden en olifanten, worden bedreigd.

Volgens Amnesty International is Shell ook nog eens betrokken bij de meest afschuwelijke mensenrechtenschendingen.
 

5. Klimaatverandering wereldwijd

Van alle broeikasgassen die mensen hebben veroorzaakt sinds het begin van de industriële revolutie, heeft Shell 2,12 procent op zijn conto. Daarmee is het bedrijf dus medeverantwoordelijk voor de ernstige gevolgen van klimaatverandering die nu al wereldwijd worden gevoeld. Wetenschappers zijn het er over eens dat de temperatuur deze eeuw met niet meer dan 1,5 graad mag stijgen, willen we catastrofale klimaatrampen voorkomen. Shell haalt er zijn schouders over op. Door te blijven zoeken naar nieuwe olievoorraden, negeert de oliegigant wetenschappers die stellen dat we die olie vooral in de grond moeten laten zitten. Als Shell en consorten ongestoord hun gang gaan, is een scenario van 3 tot 4 graden opwarming niet ondenkbaar.

Van de Inuit in het verre Noorden tot eilandbewoners in de buurt van de evenaar – wereldwijd worstelen mensen nu al met de gevolgen van klimaatverandering. Klimaatverandering is een kwestie van overleven geworden. Shell moet onder ogen zien hoeveel indirecte slachtoffers zijn bedrijfsvoering maakt.
 

6. Boren op de Noordpool

Geen gebied op aarde is voor Shell off limits; dat bleek toen het oliebedrijf aankondigde naar te willen boren in het Noordpoolgebied. En dat terwijl bekend was dat boren in dit prachtige, maar onherbegzame gebied een risico op een serieuze olieramp met zich meebrengt van maar liefst 75 procent, zo rekende een Amerikaans overheidsinstituut voor. Het ijzige klimaat en de afgelegen locatie maken schoonmaakacties in het Noordpoolgebied vrijwel onmogelijk. Wereldwijde protesten van miljoenen mensen hebben Shell zover gekregen zich terug te trekken.
 

7. Het asfaltmeer in Curaçao

Al in 1916 bouwde Shell een olieraffinaderij midden op Curaçao. Decennialang dumpte het de afvalproducten in een nabijgelegen baai. Tegenwoordig heet de plek ‘het asfaltmeer’. Het water is bedekt met een laag asfalt van negentig centimeter dik. Giftige stoffen vloeien het grondwater in.

Begin jaren tachtig stelde de regering van Curaçao voor het eerst milieueisen aan Shell. Kort hierna besloot het bedrijf te vertrekken. Voor het symbolische bedrag van een paar Antilliaanse guldens verkocht het de raffinaderij aan Curaçao, inclusief de gigantische vervuiling. Het bedrijf ontkent iedere verantwoordelijkheid.
 

8. Gezondheidsschade in Brazilië

Shells pesticidenfabriek in Paulinia, Brazilië, veroorzaakte onder andere impotentie en kanker bij werknemers en omwonenden. Shell bouwde de fabriek in de vroege jaren zeventig en verkocht deze in 1995. In de tussentijd lekte afvalwater de grond in. Shell dumpte vaten met giftig afval in het gebied en stopte illegale stortplaatsen vol met as uit de verbrandingsoven.

Bij onderzoek onder ex-werknemers, bleken er meerderen kanker te hebben. De helft kampte met hartziektes. Maar liefst 56 mannen hadden problemen met hun prostaat of kampten met impotentie. De rechter dwong Shell en de latere fabriekseigenaar BASF om schadevergoeding te betalen aan oud-werknemers. Uiteindelijk schikten Shell en BASF door €144 miljoen te betalen aan voormalige werknemers.
 

9. Oliedepot in een Filipijnse woonwijk

Midden in een drukke woonwijk in Manilla staat een gigantisch oliedepot, beheerd door Shell en twee andere oliemaatschappijen. De omwonenden en lokale politici claimen dat de olieopslag vervuilend en gevaarlijk is; bij een brand zou de schade niet te overzien zijn. Al jaren proberen omwonenden met rechtszaken een verhuizing af te dwingen. Shell vertraagt het proces door informatie achter te houden. Met een agressieve lobby probeert het bedrijf de lokale politici te overtuigen dat het depot moet blijven.

In 2014 oordeelde het Filipijnse Hooggerechtshof dat het oliedepot definitief moet vetrekken. Mede-eigenaars Petron en Chevron maken aanstalten om inderdaad te verhuizen. Shell trekt echter alle juridische middelen uit de kast om de verplaatsing te laten heroverwegen.
 

10. Olieramp in Argentinië

Bij de kust van de Argentijnse stad Magdalena botste in 1999 een olietanker van Shell met een Duits schip. 5.400 m3 ruwe olie lekte de zee in. Minder dan een derde van de olie werd door Shell opgeruimd. Na dertig dagen blies het bedrijf de schoonmaakactie af. Het viel wel mee met de schade, vond Shell. Drie beschermde natuurgebieden werden echter zwaar vervuild. De ramp gaf de lokale visserij en toerisme een flinke klap. In 2002, drie jaar na de botsing, dwong de rechter Shell alsnog te betalen voor het opruimen.

11. Greenwashing
 

Zoals blijkt uit de bovenstaande schandalen, is de geschiedenis van Shell pikzwart. Zelf schildert Shell zijn activiteiten graag af als groener dan groen. Van de Shell Eco-marathon, een ontwerpwedstrijd voor energiezuinige voertuigen, tot Generation Discover, een initiatief om kinderen wijs te maken dat Shell het beste voor heeft met de wereld. Dat Shell heel ver gaat in het ‘groen wassen’ van zijn fossiele activiteiten, bleek toen het in een Canadese advertentie teerzandolie probeerde neer te zetten als ‘duurzame energiebron’. De Canadese Reclame Code Commissie tikte het bedrijf hiervoor op de vingers. Wereldwijd lopen er verschillende rechtszaken tegen Shell omwille van hun misleidende propaganda.

12. Mensenrechtencommissie frustreren
 

Doorgaan met vervuilen, terwijl je weet dat het levens in gevaar brengt, is dat niet in strijd met de mensenrechten? De mensenrechtencommissie van de Filipijnen onderzoekt de verantwoordelijkheid van 47 van de grootste vervuilers van de wereld. Shell is een van deze vervuilers. Maar ‘Koninklijk’ als Shell is, probeert het bedrijf dit onderzoek tegen te houden en heeft de commissie gevraagd het onderzoek te staken. In de Filipijnen kwam Greenpeace daarom in actie. We roepen Shell op om dit verzet te staken en actief mee te doen aan de aankomende hoorzittingen.

 

Bron: GreenPeace.nl

_______

Shell trotseert kritiek van klimaatcritici en blijft investeren in olie en gas

 

Automobilisten die hun tank vullen bij Shell moeten 15 tot 20 procent minder CO2 uitstoten in 2030. Dat is althans de CO2-reductiedoelstelling die Shell voor het eerst ook voor zijn klanten heeft geformuleerd. Het bedrijf verwacht de komende jaren een lager gebruik van benzine en diesel en meer gebruik van biobrandstoffen en elektriciteit.

Om die reden wordt het aantal elektrische laadpalen van Shell wereldwijd uitgebreid van 54.000 nu naar zo'n 200.000 in 2030. Het bedrijf bouwt ook een grote nieuwe raffinaderij in Pernis voor de productie van biodiesel en biokerosine. Afgelopen jaar nam Shell een grote Deense biogas-fabrikant over.

Andere wind

Shell moet van de rechter niet alleen zelf minder CO2 uitstoten, maar ook de uitstoot van zijn klanten terugbrengen. Dat is onderdeel van het vonnis dat is uitgesproken in de klimaatzaak van Milieudefensie tegen Shell. Het bedrijf gaat weliswaar in hoger beroep, maar acht zich wel gebonden aan de uitspraak.

Tegelijkertijd zwakt Shell de algemene reductiedoelstelling voor 2030 af van 20 procent naar '15 tot 20 procent'. Shell houdt wel vast aan nul procent CO2-uitstoot in 2050 maar schrapt het tussentijdse doel van 45 procent reductie in 2035.

Wij geloven dat de wereld nog vele jaren olie en gas nodig heeft.

Wael Sawan, bestuursvoorzitter Shell

Sinds Shell geleid wordt door de Libanees-Canadese Wael Sawan en het hoofdkantoor is verplaatst van Den Haag naar Londen waait er een andere wind bij het bedrijf. De opvolger van de Nederlandse topman Ben van Beurden lijkt minder onder de indruk van de kritiek op het bedrijf door pensioenfondsen en milieuactivisten.

"Wij geloven dat de wereld nog voor vele jaren olie en gas nodig heeft, geproduceerd met minder uitstoot, naast schone energie zoals biobrandstoffen, duurzame elektriciteit en waterstof," aldus Sawan in de vandaag gepubliceerde Energietransitie Strategie 2024.

Shell trapt, aan de vooravond van het hoger beroep, letterlijk op het gaspedaal.

Nine de Pater, campagneleider Milieudefensie

Milieudefensie treft Shell volgende maand opnieuw tijdens het hoger beroep in de klimaatrechtszaak en is vernietigend over de verduurzamingsplannen: "Shell trapt, aan de vooravond van het hoger beroep, letterlijk op het gaspedaal. De nieuwe klimaatambitie laat zien dat Shell door blijft gaan met het in gevaar brengen van mensenlevens en verergeren van de klimaatcrisis én zet zelfs meer in op gas", aldus campagneleider Nine de Pater.

Olie op peil en gasproductie omhoog

De energiegigant houdt de olieproductie voorlopig op peil en vergroot de productie van gas. Vanwege de verminderde aanvoer van Russisch gas via pijpleidingen, is de aanvoer van vloeibaar gas (lng) enorm toegenomen.

Het verminderen van de aanvoer van olie en gas is volgens het bedrijf onverantwoord zolang de vraag niet daalt. De enorme prijsstijgingen in Europa tijdens de energiecrisis als gevolg van de Russische aanval in Oekraïne hebben dat volgens Sawan aangetoond.

Bovendien is het bedrijf ervan overtuigd dat als Shell zich terugtrekt uit olie en gas, andere oliebedrijven deze rol overnemen. Bijvoorbeeld bedrijven uit de VS en het Midden-Oosten, die minder reductiemaatregelen nemen dan Shell.

Sawan liet vorig jaar tijdens een evenement in New York al weten dat duurzame energie ruimte krijgt bij Shell, maar alleen als dit geld oplevert. Veel duurzame energieprojecten zijn minder winstgevend dan de productie van olie en gas. De winsten die met olie en gas gemaakt worden zijn volgens het bedrijf noodzakelijk voor investeringen in risicovolle projecten met waterstof en het afvangen en opslaan van CO2.

De nieuwe bestuursvoorzitter van Shell wil echt niet verduurzamen en brengt daarmee het bedrijf in gevaar.

Mark van Baal, activistische aandeelhoudersvereniging Follow This

Shell is in Nederland de grootste investeerder in duurzame energie. Het legt onder meer windmolenparken op zee aan en bouwt de eerste grote waterstoffabriek op de Tweede Maasvlakte in Rotterdam. Maar wereldwijd gaat het overgrote deel van de investeringen nog altijd naar olie- en gaswinning.

Tot ergernis van de activistische aandeelhouders van Follow This, die proberen Shell op andere gedachten te brengen met behulp van kritische pensioenfondsen en andere grote beleggers. Oprichter Mark van Baal van Follow This is niet blij met de nieuwe topman. "Ben van Beurden hield de schijn nog een beetje op maar Sawan is bang dat dit de aandeelhouders afschrikt. De nieuwe bestuursvoorzitter van Shell wil echt niet verduurzamen en brengt daarmee het bedrijf in gevaar", aldus Van Baal.

Follow This zal tijdens de aandeelhoudersvergadering in mei opnieuw een resolutie indienen om het roer van de oliereus om te gooien. De kans dat dat lukt is klein. Veel kritische pensioenfondsen trekken zich helemaal terug uit fossiele brandstoffen en verkopen hun aandelen Shell. Daardoor hebben ze echter ook geen invloed meer op de koers van het bedrijf.

Bron: NOS.nl

_______

‘Shell is als de VOC, mét alle negatieve en positieve connotaties’

In Ahoy Rotterdam zal vandaag geschiedenis worden geschreven. Naar ieders verwachting geeft de aandeelhoudersvergadering van Shell groen licht aan het plan om het bedrijf om zich volledig in het Verenigd Koninkrijk te vestigen.

Het hoofdkantoor verhuist daarmee van Den Haag naar Londen. Ook het predicaat 'Royal Dutch' verdwijnt uit de bedrijfsnaam, 130 jaar na het passeren van de oprichtingsakte van 'De Koninklijke' aan het Spui in Amsterdam.

Vooralsnog verdwijnt alleen een handjevol banen. Maar het sentiment dat met de verhuizing gepaard gaat is groot en dat is begrijpelijk, zegt onderzoeksjournalist en historicus Marcel Metze. Volgend jaar verschijnt zijn boek over Shell, of nauwkeuriger: zijn 'politieke biografie' van het bedrijf. "Shell heeft zich in de afgelopen 130 jaar ontwikkeld tot een enorme politieke speler. Olie is politiek, en dat fascineert me mateloos."

Banden met dubieuze regimes

Nieuwsuur heeft met Metze afgesproken in een Amsterdamse bioscoop. Op het doek komen historische fragmenten voorbij: de eerste olieboring op Sumatra, omstreden olieprojecten in Nigeria, de oliecrisis van 1973. De vroege jaren 70 waren cruciaal, zegt Metze. "Na de oliecrisis hebben dictatoriale regimes in het Midden-Oosten de olieproductie meer naar zich toe getrokken, waardoor de rol van oliemaatschappijen veranderde. Ze waren eigenaar van de olie, maar werden operator en moesten joint ventures met allerlei regimes gaan sluiten. De banden tussen de oliemaatschappijen en deze dubieuze regimes werden nauwer en dus werd olie politieker."

Olie werd politieker en Shell viste in troebel water. Dat was vanaf het begin zo, zegt Metze. "In veel landen kon Shell niet fatsoenlijk naar olie boren zonder hulp van het leger. In de beginjaren opereerden ze in politiek onrustig gebied niet ver van Atjeh, en daar is meteen militair geweld ingezet om de zogenaamde rebellen te bestrijden. Dat gebeurde ook omdat Shell daarom vroeg."

Shell zocht de grenzen op en maakte daarbij veel vuile handen. Ik denk dat dat nog steeds geldt.

Marcel Metze, onderzoeksjournalist en historicus

In het televisieprogramma Markant in 1979 krijgt voormalig Shell-topman Gerrit Wagner (1971-1977) de vraag: wanneer besluit je om niet langer zaken te doen met een regime dat bijvoorbeeld mensenrechten schendt? "Er kunnen situaties zijn waarbij je moet zeggen: op deze plek kan ik niet meer werken, dit gaat te ver. Maar een multinational is niet één meneer. Ik ben nooit meer geweest dan een exponent, een vertegenwoordiger van vele belangen."

Metze sprak Wagner ook, jaren later. De oud-topman legde de journalist eerlijk uit wat zijn vuistregel was. "Hij zei: voordat je iets doet dat verkeerd zou kunnen vallen, moet je je afvragen: als dit uitkomt, kan ik er dan mee wegkomen? En zo opereerde Shell inderdaad. Ze zochten de grenzen op en maakten daarbij veel vuile handen. Elke keer als er een ethische afweging moest worden gemaakt maar er ook zakelijke belangen speelden, gaf Shell die laatste voorrang. Ik denk dat dat nog steeds geldt."

'Shell kent de sluiproutes'

Vrijdag moet de aandeelhoudersvergadering dus groen licht geven voor de verhuizing. Een historisch moment, en Metze zal erbij zijn. Hij benadrukt dat zijn boek geen opsomming wordt van misstanden waarbij Shell direct of indirect betrokken was.

Shell verdient ook bewondering, zegt Metze, al was het maar vanwege de ongekende politieke behendigheid die het bedrijf al sinds de oprichting etaleerde. "Ze kennen de sluiproutes door het moeras, in exotische oorden maar ook in Nederland. Niet alleen de diplomatieke vaardigheden, maar ook de lobbyvaardigheden van Shell zijn groot. Ze weten altijd precies welke brief ze op welk moment naar wie moeten schrijven, en wie ze met welk doel naar voren moeten schuiven. Door de jaren heen zijn ze stukken slimmer, behendiger gebleken dan de Nederlandse regering, die speelden ze vaak volledig weg."

Hoe zal er later op 130 jaar Royal Dutch Shell worden teruggekeken? Metze: "Je kunt Shell vergelijken met de VOC, en ik denk dat historici dat later ook zo zullen opschrijven. Met alle negatieve connotaties die daarbij horen, maar ook met de positieve: het immense belang voor Nederland. Shell wist deuren te openen die straks gesloten zullen blijven."

Bron: AD.nl

_______

Inspanningen voor Duurzaamheid bij Shell

De toewijding van Shell aan duurzaamheid blijkt uit haar Energie Transitie Strategie 2024, een allesomvattend plan dat de inspanningen van het bedrijf om naar een netto-nul emissies toekomst te navigeren, beschrijft. Als eerste energiebedrijf dat zo'n strategie aan aandeelhouders voorlegt voor adviserende stemming, toont Shell transparantie en verantwoordelijkheid in haar duurzaamheidsinitiatieven.

Ondanks de overgang naar hernieuwbare energiebronnen erkent Shell het voortdurende belang van olie en gas bij het voldoen aan de mondiale energiebehoeften. Met meer dan tweederde van haar kapitaaluitgaven in 2023 toegewezen aan het handhaven van deze vitale voorraden, zorgt Shell voor stabiliteit in de energievoorziening terwijl het tegelijkertijd investeert in koolstofarme oplossingen. Deze investeringen, die tussen 2023 en 2025 in totaal $10-15 miljard bedragen, omvatten diverse gebieden zoals elektrisch voertuig opladen, biobrandstoffen, hernieuwbare energie, waterstof en koolstofopvang en -opslag.

Om zorgen over greenwashing aan te pakken, voldoet de rapportage van Shell aan wettelijke vereisten en benadrukt het transparantie. De Energie Transitie Strategie 2024 biedt gedetailleerde inzichten in kapitaaluitgaven en het percentage dat wordt toegewezen aan koolstofarme oplossingen, waarbij de voortgang van Shell naar klimaatdoelstellingen wordt getoond.

Shell blijft standvastig in haar toewijding om tegen 2050 een energiebedrijf te worden met netto-nul emissies. Met als doel om absolute emissies tegen 2030 met 50% te verminderen ten opzichte van de niveaus van 2016, streeft Shell ernaar haar milieueffect te beperken. Daarnaast streeft het bedrijf ernaar de netto koolstofintensiteit van haar energieproducten te verminderen en stelt het ambitieuze doelen voor 2024, 2025 en daarna.

Omdat het zich bewust is van het veranderende landschap van de energietransitie, past Shell haar strategieën dienovereenkomstig aan. Dit omvat strategische verschuivingen in haar energiebedrijf naar geselecteerde markten en segmenten, wat een focus op waarde en duurzaamheid weerspiegelt. Opmerkelijk is dat Shell een nieuwe ambitie stelt om de klantemissies van het gebruik van haar olieproducten tegen 2030 met 15-20% te verminderen ten opzichte van de niveaus van 2021, wat een proactieve aanpak toont om Scope 3 emissies aan te pakken.

De voortgang:

  • Tegen het einde van 2023 hadden we meer dan 60% van ons doel bereikt om de emissies van onze operaties (Scope 1 en 2) tegen 2030 te halveren, in vergelijking met 2016.
  • Onze totale methaanemissie-intensiteit in 2023 was 0.05% voor faciliteiten met verhandeld gas en 0.001% voor faciliteiten zonder verhandeld gas.
  • Als een andere manier om onze voortgang te meten, hebben we korte-, middellange- en langetermijndoelen gesteld om de netto koolstofintensiteit van de energieproducten die we verkopen te verminderen.
  • Netto koolstofintensiteit meet de emissies die zijn geassocieerd met elke eenheid energie die we verkopen. Het weerspiegelt veranderingen in de verkoop van olie- en gasproducten, en veranderingen in de verkoop van koolstofarme en koolstofvrije producten en diensten, zoals biobrandstoffen, waterstof en hernieuwbare elektriciteit.

De Energie Transitie Strategie 2024 van Shell toont haar toewijding aan duurzaamheid, transparantie en verantwoorde energievoorziening, waardoor een groenere toekomst wordt gegarandeerd voor komende generaties.

Bron: shell.com

_______

 

Milieudefensie

Stellingen

Kies een van de volgende Stellingen om te vertegenwoordigen in het debat. Schrijf dit op je werkblad onder "Gekozen stelling". Zorg ervoor dat het gekozen punt in overeenstemming is met iedereen in je groep en dat er voldoende bronnen zijn die het met je punt van belang eens zijn.

Stellingen - Klimaatdefensie

  1. Shell en de overheid moeten het meest verantwoordelijk worden gehouden voor de uitstoot en de klimaatcrisis.
  2. De crisis moet zo snel mogelijk worden aangepakt en opgelost, sneller dan de huidige tijdlijn.
  3. Shell mag geen nieuwe booractiviteiten starten en moet zich in plaats daarvan meer richten op hernieuwbare energiebronnen.

Bronnen

Hieronder staan een aantal bronnen waar iedereen toegang to heeft. Sommigen zullen je gekozen Stelling bevestigen, terwijl andere hier juist tegen in zullen gaan. Vat je best passende argumenten samen op je werkblad. Tijdens het debat mag je alleen dit blad gebruiken.

_______

DE GESCHIEDENIS VAN SHELL IN 12 SCHANDALEN

1. Shell weet al 30 jaar dat hun activiteiten bijdragen aan klimaatverandering.

Dat ontdekte Correspondent journalist Jelmer Mommers. Hij publiceerde interne documenten van Shell waaruit blijkt dat de oliegigant kennis over klimaatverandering decennia lang onder het tapijt veegde. Tegelijkertijd betaalde Shell miljoenen aan de lobby tegen de wetenschappelijke onderbouwing van klimaatverandering. De Nederlandse klimaatscepticus Frits Böttcher heeft tussen 1989 en 1998 grote sommen geld ontvangen van Shell en andere multinationals. Het doel was: twijfel zaaien over klimaatverandering en de rol van de mens daarin.
 

2. Shell reclame is misleidend.

Shell maakt reclames met de claim ‘CO2-neutraal’ te zijn. Dat is misleidend, zo oordeelt de Reclame Code Commissie in twee zaken tegen de oliegigant. Niet voor niets is Shell een van de genomineerden voor de Vieze Verkiezing. De oliegigant verloor een rechtzaak tegen negen studenten van de VU Climate and Sustainability Law Clinic, gesteund door Reclame Fossielvrij en Greenpeace. Zij maakten bezwaar tegen reclames waarin Shell z’n klanten belooft om voor 1 cent extra per liter de CO2-uitstoot van hun tankbeurt volledig te compenseren met bosbehoud en boomaanplant. De Reclame Code Commissie oordeelde dat de compensatiemaatregelen van Shell de milieuschade van CO2 nooit teniet kunnen doen.
 

3. Aardbevingen in Groningen

Shell mag dan van oorsprong Nederlands zijn, ook de belangen van Nederlandse burgers staan bepaald niet centraal in diens bedrijfsvoering. Samen met ExxonMobil is Shell eigenaar van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) die gas wint in Groningen. Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw heeft de gaswinning van de NAM voor zo’n 1.000 aardbevingen gezorgd. Zowel Shell als de overheid negeerde jarenlang de risico’s. Eind januari 2018 werd bekend dat Shell zich probeert te distantieren van de NAM, schijnbaar met als doel niet aansprakelijk te kunnen worden gehouden voor de geleden schade van Groningers.
 

4. Vervuiling in Nigeria

In de Nigerdelta voltrekt zich een van de grootste olierampen ooit. Rondom de rivier de Niger boort Shell naar olie. Al ruim 50 jaar lekken daar tientallen miljoenen vaten olie weg. De grond en het water zijn vervuild geraakt, landbouw en visserij zijn niet meer mogelijk en inwoners kampen met gezondheidsproblemen. Dieren die in het gebied voorkomen, zoals chimpansees, luipaarden en olifanten, worden bedreigd.

Volgens Amnesty International is Shell ook nog eens betrokken bij de meest afschuwelijke mensenrechtenschendingen.
 

5. Klimaatverandering wereldwijd

Van alle broeikasgassen die mensen hebben veroorzaakt sinds het begin van de industriële revolutie, heeft Shell 2,12 procent op zijn conto. Daarmee is het bedrijf dus medeverantwoordelijk voor de ernstige gevolgen van klimaatverandering die nu al wereldwijd worden gevoeld. Wetenschappers zijn het er over eens dat de temperatuur deze eeuw met niet meer dan 1,5 graad mag stijgen, willen we catastrofale klimaatrampen voorkomen. Shell haalt er zijn schouders over op. Door te blijven zoeken naar nieuwe olievoorraden, negeert de oliegigant wetenschappers die stellen dat we die olie vooral in de grond moeten laten zitten. Als Shell en consorten ongestoord hun gang gaan, is een scenario van 3 tot 4 graden opwarming niet ondenkbaar.

Van de Inuit in het verre Noorden tot eilandbewoners in de buurt van de evenaar – wereldwijd worstelen mensen nu al met de gevolgen van klimaatverandering. Klimaatverandering is een kwestie van overleven geworden. Shell moet onder ogen zien hoeveel indirecte slachtoffers zijn bedrijfsvoering maakt.
 

6. Boren op de Noordpool

Geen gebied op aarde is voor Shell off limits; dat bleek toen het oliebedrijf aankondigde naar te willen boren in het Noordpoolgebied. En dat terwijl bekend was dat boren in dit prachtige, maar onherbegzame gebied een risico op een serieuze olieramp met zich meebrengt van maar liefst 75 procent, zo rekende een Amerikaans overheidsinstituut voor. Het ijzige klimaat en de afgelegen locatie maken schoonmaakacties in het Noordpoolgebied vrijwel onmogelijk. Wereldwijde protesten van miljoenen mensen hebben Shell zover gekregen zich terug te trekken.
 

7. Het asfaltmeer in Curaçao

Al in 1916 bouwde Shell een olieraffinaderij midden op Curaçao. Decennialang dumpte het de afvalproducten in een nabijgelegen baai. Tegenwoordig heet de plek ‘het asfaltmeer’. Het water is bedekt met een laag asfalt van negentig centimeter dik. Giftige stoffen vloeien het grondwater in.

Begin jaren tachtig stelde de regering van Curaçao voor het eerst milieueisen aan Shell. Kort hierna besloot het bedrijf te vertrekken. Voor het symbolische bedrag van een paar Antilliaanse guldens verkocht het de raffinaderij aan Curaçao, inclusief de gigantische vervuiling. Het bedrijf ontkent iedere verantwoordelijkheid.
 

8. Gezondheidsschade in Brazilië

Shells pesticidenfabriek in Paulinia, Brazilië, veroorzaakte onder andere impotentie en kanker bij werknemers en omwonenden. Shell bouwde de fabriek in de vroege jaren zeventig en verkocht deze in 1995. In de tussentijd lekte afvalwater de grond in. Shell dumpte vaten met giftig afval in het gebied en stopte illegale stortplaatsen vol met as uit de verbrandingsoven.

Bij onderzoek onder ex-werknemers, bleken er meerderen kanker te hebben. De helft kampte met hartziektes. Maar liefst 56 mannen hadden problemen met hun prostaat of kampten met impotentie. De rechter dwong Shell en de latere fabriekseigenaar BASF om schadevergoeding te betalen aan oud-werknemers. Uiteindelijk schikten Shell en BASF door €144 miljoen te betalen aan voormalige werknemers.
 

9. Oliedepot in een Filipijnse woonwijk

Midden in een drukke woonwijk in Manilla staat een gigantisch oliedepot, beheerd door Shell en twee andere oliemaatschappijen. De omwonenden en lokale politici claimen dat de olieopslag vervuilend en gevaarlijk is; bij een brand zou de schade niet te overzien zijn. Al jaren proberen omwonenden met rechtszaken een verhuizing af te dwingen. Shell vertraagt het proces door informatie achter te houden. Met een agressieve lobby probeert het bedrijf de lokale politici te overtuigen dat het depot moet blijven.

In 2014 oordeelde het Filipijnse Hooggerechtshof dat het oliedepot definitief moet vetrekken. Mede-eigenaars Petron en Chevron maken aanstalten om inderdaad te verhuizen. Shell trekt echter alle juridische middelen uit de kast om de verplaatsing te laten heroverwegen.
 

10. Olieramp in Argentinië

Bij de kust van de Argentijnse stad Magdalena botste in 1999 een olietanker van Shell met een Duits schip. 5.400 m3 ruwe olie lekte de zee in. Minder dan een derde van de olie werd door Shell opgeruimd. Na dertig dagen blies het bedrijf de schoonmaakactie af. Het viel wel mee met de schade, vond Shell. Drie beschermde natuurgebieden werden echter zwaar vervuild. De ramp gaf de lokale visserij en toerisme een flinke klap. In 2002, drie jaar na de botsing, dwong de rechter Shell alsnog te betalen voor het opruimen.

11. Greenwashing
 

Zoals blijkt uit de bovenstaande schandalen, is de geschiedenis van Shell pikzwart. Zelf schildert Shell zijn activiteiten graag af als groener dan groen. Van de Shell Eco-marathon, een ontwerpwedstrijd voor energiezuinige voertuigen, tot Generation Discover, een initiatief om kinderen wijs te maken dat Shell het beste voor heeft met de wereld. Dat Shell heel ver gaat in het ‘groen wassen’ van zijn fossiele activiteiten, bleek toen het in een Canadese advertentie teerzandolie probeerde neer te zetten als ‘duurzame energiebron’. De Canadese Reclame Code Commissie tikte het bedrijf hiervoor op de vingers. Wereldwijd lopen er verschillende rechtszaken tegen Shell omwille van hun misleidende propaganda.

12. Mensenrechtencommissie frustreren
 

Doorgaan met vervuilen, terwijl je weet dat het levens in gevaar brengt, is dat niet in strijd met de mensenrechten? De mensenrechtencommissie van de Filipijnen onderzoekt de verantwoordelijkheid van 47 van de grootste vervuilers van de wereld. Shell is een van deze vervuilers. Maar ‘Koninklijk’ als Shell is, probeert het bedrijf dit onderzoek tegen te houden en heeft de commissie gevraagd het onderzoek te staken. In de Filipijnen kwam Greenpeace daarom in actie. We roepen Shell op om dit verzet te staken en actief mee te doen aan de aankomende hoorzittingen.

 

Bron: GreenPeace.nl

_______

Shell trotseert kritiek van klimaatcritici en blijft investeren in olie en gas

 

Automobilisten die hun tank vullen bij Shell moeten 15 tot 20 procent minder CO2 uitstoten in 2030. Dat is althans de CO2-reductiedoelstelling die Shell voor het eerst ook voor zijn klanten heeft geformuleerd. Het bedrijf verwacht de komende jaren een lager gebruik van benzine en diesel en meer gebruik van biobrandstoffen en elektriciteit.

Om die reden wordt het aantal elektrische laadpalen van Shell wereldwijd uitgebreid van 54.000 nu naar zo'n 200.000 in 2030. Het bedrijf bouwt ook een grote nieuwe raffinaderij in Pernis voor de productie van biodiesel en biokerosine. Afgelopen jaar nam Shell een grote Deense biogas-fabrikant over.

Andere wind

Shell moet van de rechter niet alleen zelf minder CO2 uitstoten, maar ook de uitstoot van zijn klanten terugbrengen. Dat is onderdeel van het vonnis dat is uitgesproken in de klimaatzaak van Milieudefensie tegen Shell. Het bedrijf gaat weliswaar in hoger beroep, maar acht zich wel gebonden aan de uitspraak.

Tegelijkertijd zwakt Shell de algemene reductiedoelstelling voor 2030 af van 20 procent naar '15 tot 20 procent'. Shell houdt wel vast aan nul procent CO2-uitstoot in 2050 maar schrapt het tussentijdse doel van 45 procent reductie in 2035.

Wij geloven dat de wereld nog vele jaren olie en gas nodig heeft.

Wael Sawan, bestuursvoorzitter Shell

Sinds Shell geleid wordt door de Libanees-Canadese Wael Sawan en het hoofdkantoor is verplaatst van Den Haag naar Londen waait er een andere wind bij het bedrijf. De opvolger van de Nederlandse topman Ben van Beurden lijkt minder onder de indruk van de kritiek op het bedrijf door pensioenfondsen en milieuactivisten.

"Wij geloven dat de wereld nog voor vele jaren olie en gas nodig heeft, geproduceerd met minder uitstoot, naast schone energie zoals biobrandstoffen, duurzame elektriciteit en waterstof," aldus Sawan in de vandaag gepubliceerde Energietransitie Strategie 2024.

Shell trapt, aan de vooravond van het hoger beroep, letterlijk op het gaspedaal.

Nine de Pater, campagneleider Milieudefensie

Milieudefensie treft Shell volgende maand opnieuw tijdens het hoger beroep in de klimaatrechtszaak en is vernietigend over de verduurzamingsplannen: "Shell trapt, aan de vooravond van het hoger beroep, letterlijk op het gaspedaal. De nieuwe klimaatambitie laat zien dat Shell door blijft gaan met het in gevaar brengen van mensenlevens en verergeren van de klimaatcrisis én zet zelfs meer in op gas", aldus campagneleider Nine de Pater.

Olie op peil en gasproductie omhoog

De energiegigant houdt de olieproductie voorlopig op peil en vergroot de productie van gas. Vanwege de verminderde aanvoer van Russisch gas via pijpleidingen, is de aanvoer van vloeibaar gas (lng) enorm toegenomen.

Het verminderen van de aanvoer van olie en gas is volgens het bedrijf onverantwoord zolang de vraag niet daalt. De enorme prijsstijgingen in Europa tijdens de energiecrisis als gevolg van de Russische aanval in Oekraïne hebben dat volgens Sawan aangetoond.

Bovendien is het bedrijf ervan overtuigd dat als Shell zich terugtrekt uit olie en gas, andere oliebedrijven deze rol overnemen. Bijvoorbeeld bedrijven uit de VS en het Midden-Oosten, die minder reductiemaatregelen nemen dan Shell.

Sawan liet vorig jaar tijdens een evenement in New York al weten dat duurzame energie ruimte krijgt bij Shell, maar alleen als dit geld oplevert. Veel duurzame energieprojecten zijn minder winstgevend dan de productie van olie en gas. De winsten die met olie en gas gemaakt worden zijn volgens het bedrijf noodzakelijk voor investeringen in risicovolle projecten met waterstof en het afvangen en opslaan van CO2.

De nieuwe bestuursvoorzitter van Shell wil echt niet verduurzamen en brengt daarmee het bedrijf in gevaar.

Mark van Baal, activistische aandeelhoudersvereniging Follow This

Shell is in Nederland de grootste investeerder in duurzame energie. Het legt onder meer windmolenparken op zee aan en bouwt de eerste grote waterstoffabriek op de Tweede Maasvlakte in Rotterdam. Maar wereldwijd gaat het overgrote deel van de investeringen nog altijd naar olie- en gaswinning.

Tot ergernis van de activistische aandeelhouders van Follow This, die proberen Shell op andere gedachten te brengen met behulp van kritische pensioenfondsen en andere grote beleggers. Oprichter Mark van Baal van Follow This is niet blij met de nieuwe topman. "Ben van Beurden hield de schijn nog een beetje op maar Sawan is bang dat dit de aandeelhouders afschrikt. De nieuwe bestuursvoorzitter van Shell wil echt niet verduurzamen en brengt daarmee het bedrijf in gevaar", aldus Van Baal.

Follow This zal tijdens de aandeelhoudersvergadering in mei opnieuw een resolutie indienen om het roer van de oliereus om te gooien. De kans dat dat lukt is klein. Veel kritische pensioenfondsen trekken zich helemaal terug uit fossiele brandstoffen en verkopen hun aandelen Shell. Daardoor hebben ze echter ook geen invloed meer op de koers van het bedrijf.

Bron: NOS.nl

_______

‘Shell is als de VOC, mét alle negatieve en positieve connotaties’

In Ahoy Rotterdam zal vandaag geschiedenis worden geschreven. Naar ieders verwachting geeft de aandeelhoudersvergadering van Shell groen licht aan het plan om het bedrijf om zich volledig in het Verenigd Koninkrijk te vestigen.

Het hoofdkantoor verhuist daarmee van Den Haag naar Londen. Ook het predicaat 'Royal Dutch' verdwijnt uit de bedrijfsnaam, 130 jaar na het passeren van de oprichtingsakte van 'De Koninklijke' aan het Spui in Amsterdam.

Vooralsnog verdwijnt alleen een handjevol banen. Maar het sentiment dat met de verhuizing gepaard gaat is groot en dat is begrijpelijk, zegt onderzoeksjournalist en historicus Marcel Metze. Volgend jaar verschijnt zijn boek over Shell, of nauwkeuriger: zijn 'politieke biografie' van het bedrijf. "Shell heeft zich in de afgelopen 130 jaar ontwikkeld tot een enorme politieke speler. Olie is politiek, en dat fascineert me mateloos."

Banden met dubieuze regimes

Nieuwsuur heeft met Metze afgesproken in een Amsterdamse bioscoop. Op het doek komen historische fragmenten voorbij: de eerste olieboring op Sumatra, omstreden olieprojecten in Nigeria, de oliecrisis van 1973. De vroege jaren 70 waren cruciaal, zegt Metze. "Na de oliecrisis hebben dictatoriale regimes in het Midden-Oosten de olieproductie meer naar zich toe getrokken, waardoor de rol van oliemaatschappijen veranderde. Ze waren eigenaar van de olie, maar werden operator en moesten joint ventures met allerlei regimes gaan sluiten. De banden tussen de oliemaatschappijen en deze dubieuze regimes werden nauwer en dus werd olie politieker."

Olie werd politieker en Shell viste in troebel water. Dat was vanaf het begin zo, zegt Metze. "In veel landen kon Shell niet fatsoenlijk naar olie boren zonder hulp van het leger. In de beginjaren opereerden ze in politiek onrustig gebied niet ver van Atjeh, en daar is meteen militair geweld ingezet om de zogenaamde rebellen te bestrijden. Dat gebeurde ook omdat Shell daarom vroeg."

Shell zocht de grenzen op en maakte daarbij veel vuile handen. Ik denk dat dat nog steeds geldt.

Marcel Metze, onderzoeksjournalist en historicus

In het televisieprogramma Markant in 1979 krijgt voormalig Shell-topman Gerrit Wagner (1971-1977) de vraag: wanneer besluit je om niet langer zaken te doen met een regime dat bijvoorbeeld mensenrechten schendt? "Er kunnen situaties zijn waarbij je moet zeggen: op deze plek kan ik niet meer werken, dit gaat te ver. Maar een multinational is niet één meneer. Ik ben nooit meer geweest dan een exponent, een vertegenwoordiger van vele belangen."

Metze sprak Wagner ook, jaren later. De oud-topman legde de journalist eerlijk uit wat zijn vuistregel was. "Hij zei: voordat je iets doet dat verkeerd zou kunnen vallen, moet je je afvragen: als dit uitkomt, kan ik er dan mee wegkomen? En zo opereerde Shell inderdaad. Ze zochten de grenzen op en maakten daarbij veel vuile handen. Elke keer als er een ethische afweging moest worden gemaakt maar er ook zakelijke belangen speelden, gaf Shell die laatste voorrang. Ik denk dat dat nog steeds geldt."

'Shell kent de sluiproutes'

Vrijdag moet de aandeelhoudersvergadering dus groen licht geven voor de verhuizing. Een historisch moment, en Metze zal erbij zijn. Hij benadrukt dat zijn boek geen opsomming wordt van misstanden waarbij Shell direct of indirect betrokken was.

Shell verdient ook bewondering, zegt Metze, al was het maar vanwege de ongekende politieke behendigheid die het bedrijf al sinds de oprichting etaleerde. "Ze kennen de sluiproutes door het moeras, in exotische oorden maar ook in Nederland. Niet alleen de diplomatieke vaardigheden, maar ook de lobbyvaardigheden van Shell zijn groot. Ze weten altijd precies welke brief ze op welk moment naar wie moeten schrijven, en wie ze met welk doel naar voren moeten schuiven. Door de jaren heen zijn ze stukken slimmer, behendiger gebleken dan de Nederlandse regering, die speelden ze vaak volledig weg."

Hoe zal er later op 130 jaar Royal Dutch Shell worden teruggekeken? Metze: "Je kunt Shell vergelijken met de VOC, en ik denk dat historici dat later ook zo zullen opschrijven. Met alle negatieve connotaties die daarbij horen, maar ook met de positieve: het immense belang voor Nederland. Shell wist deuren te openen die straks gesloten zullen blijven."

Bron: AD.nl

_______

Inspanningen voor Duurzaamheid bij Shell

De toewijding van Shell aan duurzaamheid blijkt uit haar Energie Transitie Strategie 2024, een allesomvattend plan dat de inspanningen van het bedrijf om naar een netto-nul emissies toekomst te navigeren, beschrijft. Als eerste energiebedrijf dat zo'n strategie aan aandeelhouders voorlegt voor adviserende stemming, toont Shell transparantie en verantwoordelijkheid in haar duurzaamheidsinitiatieven.

Ondanks de overgang naar hernieuwbare energiebronnen erkent Shell het voortdurende belang van olie en gas bij het voldoen aan de mondiale energiebehoeften. Met meer dan tweederde van haar kapitaaluitgaven in 2023 toegewezen aan het handhaven van deze vitale voorraden, zorgt Shell voor stabiliteit in de energievoorziening terwijl het tegelijkertijd investeert in koolstofarme oplossingen. Deze investeringen, die tussen 2023 en 2025 in totaal $10-15 miljard bedragen, omvatten diverse gebieden zoals elektrisch voertuig opladen, biobrandstoffen, hernieuwbare energie, waterstof en koolstofopvang en -opslag.

Om zorgen over greenwashing aan te pakken, voldoet de rapportage van Shell aan wettelijke vereisten en benadrukt het transparantie. De Energie Transitie Strategie 2024 biedt gedetailleerde inzichten in kapitaaluitgaven en het percentage dat wordt toegewezen aan koolstofarme oplossingen, waarbij de voortgang van Shell naar klimaatdoelstellingen wordt getoond.

Shell blijft standvastig in haar toewijding om tegen 2050 een energiebedrijf te worden met netto-nul emissies. Met als doel om absolute emissies tegen 2030 met 50% te verminderen ten opzichte van de niveaus van 2016, streeft Shell ernaar haar milieueffect te beperken. Daarnaast streeft het bedrijf ernaar de netto koolstofintensiteit van haar energieproducten te verminderen en stelt het ambitieuze doelen voor 2024, 2025 en daarna.

Omdat het zich bewust is van het veranderende landschap van de energietransitie, past Shell haar strategieën dienovereenkomstig aan. Dit omvat strategische verschuivingen in haar energiebedrijf naar geselecteerde markten en segmenten, wat een focus op waarde en duurzaamheid weerspiegelt. Opmerkelijk is dat Shell een nieuwe ambitie stelt om de klantemissies van het gebruik van haar olieproducten tegen 2030 met 15-20% te verminderen ten opzichte van de niveaus van 2021, wat een proactieve aanpak toont om Scope 3 emissies aan te pakken.

De voortgang:

  • Tegen het einde van 2023 hadden we meer dan 60% van ons doel bereikt om de emissies van onze operaties (Scope 1 en 2) tegen 2030 te halveren, in vergelijking met 2016.
  • Onze totale methaanemissie-intensiteit in 2023 was 0.05% voor faciliteiten met verhandeld gas en 0.001% voor faciliteiten zonder verhandeld gas.
  • Als een andere manier om onze voortgang te meten, hebben we korte-, middellange- en langetermijndoelen gesteld om de netto koolstofintensiteit van de energieproducten die we verkopen te verminderen.
  • Netto koolstofintensiteit meet de emissies die zijn geassocieerd met elke eenheid energie die we verkopen. Het weerspiegelt veranderingen in de verkoop van olie- en gasproducten, en veranderingen in de verkoop van koolstofarme en koolstofvrije producten en diensten, zoals biobrandstoffen, waterstof en hernieuwbare elektriciteit.

De Energie Transitie Strategie 2024 van Shell toont haar toewijding aan duurzaamheid, transparantie en verantwoorde energievoorziening, waardoor een groenere toekomst wordt gegarandeerd voor komende generaties.

Bron: shell.com

_______

 

  • Het arrangement Klimaat Rapport is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Y Bruijnes Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
    Laatst gewijzigd
    2024-05-17 15:33:04
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Leerlingen maken in verschillende belangengroepen een rapport over hoe men de klimaat crisis op moet lossen. Debat werkvorm.
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    4 uur en 0 minuten
  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Meer informatie voor ontwikkelaars

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.