Ja, iets met boeken lezen, maar wat is literatuur eigenlijk? Dat onderzoek je in deze periode. Daarnaast lees je natuurlijk ook zelf veel. Je werkt hiermee aan onderdelen van het schoolexamen in 4- en 5-havo.
Toets
In periode 3 heb je het toets Speech bij een gelezen boek . Je leest samen, in een 'leesclub' (2 tot 4 leerlingen). Havo-kandidaten lezen in totaal 8 boeken.
Handelingsdelen
Daarnaast onderzoek je de geschiedenis van de Nederlandse literatuur en maak je een tijdlijn(handelingsdeel). Je onderzoekt een onderwerp uit de middeleeuwen wat uitgebreider en presenteert dit tijdens een middeleeuwse markt. Beide handelingsdelen sluit je af na de voorjaarsvakantie.
Routeplanner
Je maakt een "tegel" aan in Egodact met de titel 'Literatuur'. Je vult die aan gedurende deze periode. De SE-/toetsweek is van 14-18 februari, de week voor de voorjaarsvakantie.
Maak voor jezelf een planning waarin je het volgende verwerkt:
afspraken maken met leesgeno(o)t(en) / lezen roman Leesclub litlab.nl
vragen voorbereiden Leesclub litlab.nl
bespreking Leesclub litlab.nl met vakcoach HOS (afspreken, tijdens blox)
voorbereiden + schrijven SE speech (inclusief Keynote/Powerpoint)
afspraak maken SE speech, ruim voor de toetsweek!
Klaar voor de speech?
Je mag eerder in deze periode een afspraak maken voor je speech; je hoeft dus niet te wachten tot de toetsweek om je SE te doen!
Handelingsdelen:tijdlijn literatuurgeschiedenis maken
presentatie Middeleeuwse markt voorbereiden
Na de voorjaarsvakantie lever je de handelingsdelen: tijdlijn literatuurgeschiedenis en presentatie op Middeleeuwse markt (overkoepelend project met Engels en Duits). De precieze datum hiervan hoor je nog!
Week
Werk
Kerstvakantie
2 (8-14)
Maak groepjes van 2 tot 4 personen om samen na het lezen te reflecteren op de inhoud van het literaire werk.
Maak groepjes van 3 of 4 personen voor deopdracht 'tijdlijn' uit de quest.
Je leest Beatrijs van Litlab.nl (of je kiest een andere titel in overleg met je vakcoach en leesgroepje) en maak een leesplanning (zie in de quest 'Leesdossier' voor de richtlijnen en tips).
Lees in je leesboek.
Maak de introductie opdrachten 'diagnostische toets' en 'filmpjes met vragen'.
Werken aan speech: gebeurtenissen en karakter + bijbehorende opdracht --> inleveren via Egodact
3 (15-21)
Lees in je leesboek.
Werken aan speech: plaatsen, motieven en boodschappen + bijbehorende opdrachten --> inleveren via Egodact
Werken aan speech: schrijf een speech van circa 500 woorden op basis van de vijf eerder uitgewerkte begrippen --> inleveren via Magister
4 (22-28)
Lees in je leesboek.
Voorbereiden leesclub Litlab --> klaar: afspraak maken met vakcoach om tijdens een blox het gesprek te doen.
Werken aan speech: schrijf een speech van circa 500 woorden op basis van de vijf eerder uitgewerkte begrippen --> inleveren via Magister
Maak voor je speech een PowerPoint of keynote met daarin afbeeldingen die het leven van de hoofdpersoon laten zien.--> inleveren via Magister
NB: voor je jouw speech mag geven, moet dit allemaal ingeleverd zijn via Magister!
Werken aan je tijdlijn en opdracht Middeleeuwse markt (in groepjes).
5 (29-4)
Lees in je leesboek.
Voorbereiden leesclub Litlab --> klaar: afspraak maken met vakcoach om tijdens een blox het gesprek te doen. --> laatste week om een afspraak te maken
Werken aan speech: schrijf een speech van circa 500 woorden op basis van de vijf eerder uitgewerkte begrippen --> inleveren via Magister
Maak voor je speech een PowerPoint of keynote met daarin afbeeldingen die het leven van de hoofdpersoon laten zien.--> inleveren via Magister
NB: voor je jouw speech mag geven, moet dit allemaal ingeleverd zijn via Magister!
Werken aan je tijdlijn en opdracht Middeleeuwse markt (in groepjes).
6 (5-11)
Lees in je leesboek.
Werken aan speech: schrijf een speech van circa 500 woorden op basis van de vijf eerder uitgewerkte begrippen --> inleveren via Magister
Maak voor je speech een PowerPoint of keynote met daarin afbeeldingen die het leven van de hoofdpersoon laten zien.--> inleveren via Magister
NB: voor je jouw speech mag geven, moet dit allemaal ingeleverd zijn via Magister!
7 (12-18)
SE Literatuur speech
Deadline:
Mindmap boek inleveren.
Voorjaars
vakantie
Literatuur en literatuurgeschiedenis
Het begint bij een goed verhaal. Maar wat is dat volgens jou? En hoe kun jij dat onderbouwen?
Je gaat in vogelvlucht kijken naar verhalen en schrijvers in Nederland, vanaf de middeleeuwen tot nu. Je zult nadenken over vragen als:
Waar gaan boeken over door de eeuwen heen?
Waarom zou ik iets moeten weten over geschiedenis als ik een boek lees?
Schrijven vrouwen anders dan mannen?
Hoe werd liefde en seks, oorlog, geweld, andere culturen en religie beschreven in de eeuwen voor ons?
Welke verhalen vinden we goed of belangrijk in Nederland?
Welk verhaal of welke schrijver spreekt jou aan?
Als jij een tijdlijn zou maken van de Nederlandse (literatuur)geschiedenis, wie en wat zou daar zéker in staan? En kun je uitleggen waarom?
Met dit soort vragen én je eigen vragen ga je de komende weken aan de slag. Je doet dit aan de hand van drie opdrachten. Hierover vind je verderop meer. Maar eerst ga je je kennis over de literatuurgeschiedenis en middeleeuwen testen, een aantal filmpjes bekijken en maak je een introductieopdracht.
Introductieopdrachten
Test: Diagnostische toets literatuur
0%
Wat weet jij al van de Nederlandse literatuur en literatuurgeschiedenis? Test jezelf!
Zet je deelnamebewijs in je logboek in Egodact.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Bekijk onderstaande filmpjes en maak aantekeningen. Deze heb je nodig om antwoord te geven op de vragen eronder.
Noteer de vragennummers bij je tekst, maar maak er wel een lopend verhaaltje van. Gebruik dus complete zinnen en formuleer helder. Gebruik geen 'leuk' of 'niet leuk', maar wees specifiek en geef argumenten met voorbeelden.
1 a) Wat is literatuur? Volgens het filmpje en volgens jou? Wijd hier minimaal drie zinnen aan. 1 b) Wat is het verschil tussen literatuur en lectuur? Geef minimaal twee verschillen.
2 a) Leg in 4-5 zinnen uit wat jij al weet over literatuur en literaire begrippen. Gebruik hierbij voorbeelden. 2 b) Vertel wat jij nog zou willen leren met het zicht op je SE's literatuur.
3 Welke beginzin uit het filmpje over '12 van de mooiste beginzinnen' spreekt jou het meest aan? Waarom? Welk boek zou jij hierdoor misschien wel willen lezen? 4 Pak je laatst gelezen boek of het boek dat je nu leest erbij.
Noteer de beginzin en leg uit waarom jou dit wel of niet tot verder lezen heeft geïnspireerd. Je hebt in ieder geval verder gelezen. Wat maakte dat je doorzette? (Behalve dat je boeken uit wilt hebben voor je lijst).
5 We beginnen de literatuurgeschiedenis in de middeleeuwen. Welk ridderverhaal uit de middeleeuwen spreekt jou het meest aan? Noem twee argumenten en verwijs hierbij naar zaken die je in de filmpjes hoort of ziet.
Schrijf je antwoorden netjes uit (bewaar in Pages of Word) en laat je tekst zien in je logboek in Egodact.
Opdracht 1 Leesclub Litlab
Leesclub Litlab
Je neemt deel aan een ‘leesclub’ (2 tot 4 leerlingen) en reflecteert op de inhoud van een literair werk. Dit gelezen werk telt mee voor je leeslijst van in totaal 8 boeken. Het leesclub-gesprek doe je samen. Dit helpt je het boek beter begrijpen. Je kunt het zien als oefening voor je mondeling in jaar 5. Bovendien helpt het je bij de voorbereiding van je SE speech in deze periode (die doe je individueel).
Deze voorbereiding neem je mee voor je SE speech bij jouw gelezen boek. Deze speech is je SE (weging 10%, herkansbaar). Over deze opdracht lees je verderop meer.
De opdracht
Stap 1 Je leest minimaal 1 boek in periode 3 van litlab.nl. Je kunt hiervoor kiezen uit onderstaande titels. Als je een andere titel kiest van litlab.nl, overleg dit dan altijd met je vakcoach.
Stap 2 Na lezing van het boek, meld je je met je leesclubje bij je vakcoach. Je maakt een afspraak om de leesclub-vragen te bespreken (ca. 15 minuten). Dit doen we tijdens blox. Het kan zijn dat je met meer leesclubjes tegelijk discussieert. In het gesprek laat je zien dat je het boek hebt begrepen, of kom je op inzichten die je nog niet had bedacht. Bovendien kun je ideeën opdoen voor je SE Speech bij boek.
Je hebt nu Beatrijs (of een van de andere zeven keuzes) met je groepje gelezen. Nu wordt het tijd om een speech te schrijven.
De hoofdpersoon (of personen) in jouw gelezen boek heeft waarschijnlijk nog een leven te gaan. Hij of zij gaat misschien een relatie aan, afstuderen, een reis maken, een kind krijgen, een baan vinden, de politiek in of een bedrijf starten? Jij schrijft een speech bij een van deze gebeurtenissen. Stel je daarbij voor dat jij de beste vriend(in), ouder of coach van de hoofdpersoon bent. Bij deze speech maak je een Keynote (of Powerpoint), met daarin afbeeldingen die het leven van de hoofdpersoon laten zien.
In de speech komen de volgende elementen aan bod: gebeurtenissen, karakter, plaatsen, motieven, boodschap. Lees verder voor de uitleg per element.
1. Gebeurtenissen
Maak eerst een samenvatting van het leven van de hoofdpersoon. Fantaseer nu verder: wat zou er kunnen gebeuren met de hoofdpersoon? Welke levensveranderende gebeurtenis staat hem of haar nog te wachten? Een huwelijk? Een feest omdat ze eindelijk haar studie heeft afgemaakt? Een prijs vanwege een bijzondere wetenschappelijke ontdekking of uitvinding? Een emigratie?
Bedenk hoe het leven van de hoofdpersoon zal verlopen na het boek. Dat moet je zelf verzinnen, maar het moet wel aansluiten op de gebeurtenissen in het boek. Bedenk bij welke gebeurtenis jij een speech kunt schrijven en bedenk vanuit welke rol jij de speech schrijft (coach, ouder, vriend, broer/zus, etc.).
2. Karakter
Beschrijf het karakter van je hoofdpersoon aan de hand van drie foto’s en drie citaten uit het boek. De foto’s kun je zelf maken, of je gebruikt bijvoorbeeld foto’s van unsplash.com. Kies foto’s die iets van het karakter van de hoofdpersoon laten zien. Zet onder elke foto een passend citaat uit het boek.
3. Plaatsen
Neem je boek nog eens goed door: welke plaatsen waren belangrijk? Wat heeft de hoofdpersoon daar gedaan? Zet foto’s van minimaal twee belangrijke plaatsen in je Keynote en vertel in de speech waarom deze plaatsen belangrijk waren.
4. Motieven
Welke voorwerpen waren belangrijk in het boek? Kies de twee belangrijkste en zoek daarbij een passend plaatje voor je Keynote. Zaken die steeds terugkeren noemen we motieven (bijvoorbeeld een zwaard in een ridderverhaal). Meestal kun je een motief vinden in boekbesprekingen op internet. Een motief ondersteunt altijd het thema van het boek. Kom je er niet uit of kun je het niet direct vinden? Neem deze vraag mee in je leesclub, zodat je samen (met je vakcoach) op ideeën komt.
5. Boodschap
Elk verhaal heeft een boodschap, een hoofdgedachte. Wat wil de verteller met dit verhaal zeggen? Laat de boodschap zien in jouw Keynote. Misschien wil je de boodschap wel aanpassen? Je kunt bijvoorbeeld aantonen dat de boodschap in dit verhaal niet goed was, omdat het alleen maar tot problemen heeft geleid.
Tijdens de blox bespreken we een concreet voorbeeld bij een boek, zodat je weet hoe jouw Keynote er ongeveer uit kan zien.
De speech
De vijf bovengenoemde elementen verwerk je in je speech van circa 500 woorden. Je speech presenteer je aan je vakcoach en een aantal leerlingen. Je speech duurt 5-7 minuten.
LET OP: De speech geef je tijdens de SE-week voor de voorjaarsvakantie, maar als je er eerder klaar voor bent, kun je de hele periode 3 een afspraak maken voor dit SE.
Tijdens blox leer je nog meer over het houden van een speech. Bekijk ook deze speechtips van het Debatinstituut.
(met dank aan: Aukje Inberg)
Opdracht 3 Tijdlijn + Middeleeuwse markt
Tijdlijn literatuurgeschiedenis
Je verdiept je in literatuurgeschiedenis van de middeleeuwen (ME) tot nu. Daarnaast duik je iets dieper in een middeleeuws onderwerp, dat je met je groepje presenteert tijdens de Middeleeuwse markt (project, handelingsdeel).
Wat kun je straks?
Je kunt een grote lijn van de literatuurgeschiedenis van ME tot nu neerzetten en beknopt toelichten met voorbeelden.
BEOORDELING: IN WEEK 1 VAN PERIODE 4 KRIJG JE DE BEOORDELING 'VOLDOENDE' / 'ONVOLDOENDE'.
Opdracht Tijdlijn literatuurgeschiedenis
Je maakt in groepjes (ca. 4 leerlingen) een algemene tijdlijn van de Nederlandse literatuurgeschiedenis, van de Middeleeuwen tot nu. Wat komt daarop te staan?
- belangrijke historische gebeurtenissen,
- titels van werken,
- schrijvers,
- uitvinders en wetenschappers,
- kunstenaars.
Het geheel is voorzien van jaartallen (uiteraard) en passende illustraties (foto's, tekeningen, plaatjes). Noteer ook de namen van de groepsleden.
Hoe?
Materiaal: groot papier (rol, via HVX), stiften, kleurpotloden, oude tijdschriften, etc.
Je maakt de tijdlijn op groot papier, zodat je je tijdlijn in HVX High kunt tentoonstellen (Central).
Je kunt je natuurlijk laten inspireren door tijdlijnen die je online kunt vinden, maar je moet zelf wetenschappers, schrijvers, gebeurtenissen aandragen die jij boeiend vindt. Je moet ook kunnen aantonen waarom jij vindt dat dit boek, deze kunstenaar, etc. op de tijdlijn moet staan. Overleg dit met je groepje. Je moet dus wat achtergrondkennis verzamelen. Kies dus zaken die jij ook daadwerkelijk interessant vindt!
Je kunt het onderdeel over de middeleeuwen ter inspiratie gebruiken voor jouw presentatie op de Middeleeuwse markt (uitleg volgt).
In de blox is specifiek aandacht voor de Middeleeuwen. Er zijn verschillende inspiratiesessies, vanuit verschillende achtergronden: geschiedenis, Nederlands, Duits, Engels, kunst, en mogelijk andere vakgebieden en werelden. Voor de tijdlijn kun je veel informatie vinden op internet (zie Bronnen), bij de vakcoaches Nederlands en geschiedenis.
(afbeelding: literatuurgeschiedenis.nl)
Middeleeuwse markt
Je neemt met je groepje deel aan een Middeleeuwse Markt, in februar/maart.
Hiervoor staan jullie bij een kraampje, om je kennis van de middeleeuwen te laten zien. Hoe? Er zit een creatief of praktisch deel in (iets wat je maakt, uitdeelt of uitvoert), en een theoretisch deel (waarin je je kennis laat zien).
Je mag je eigen onderwerp verzinnen, maar doe vooral inspiratie op:
een demonstratie van middeleeuwse wapens,
een deel van een toneelopvoering van Mariken,
reisorganisatie met stedentrips á la Mariken,
een uitvoering van middeleeuwse muziek,
een middeleeuwse lunch of snackkraam,
beeld een bekend persoon uit de Middeleeuwen uit,
een demonstratie van een gevecht uit Karel en Elegast of Roland,
een model van het klooster waar Beatrijs woonde,
een vergelijking van ridderverhalen en moderne 'ridders' in films of games.
Het arrangement Nederlands HVX 4-havo periode 3 23/24 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Diagnostische toets literatuur
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Leesclub Litlab 
