Instructie
Welkom op de Wikiwijs van de PO Holocaust voor 2 vwo! Stap voor stap word je meegenomen in de werkwijze van deze opdracht, zodat je op je eigen tempo aan de slag kan. Zorg ervoor dat je goed leest, je altijd een opladen laptop én Forum bij je hebt.
Succes en veel plezier!
Leerdoelen
De leerdoelen van deze PO zijn:
- Je oefent met de historische vaardigheid betrouwbaarheid van bronnen.
- Je oefent met de historische vaardigheid 'ethische dimensie'.
- Je oefent met 'peer review'.
- Je leert te reflecteren op de geschiedenis, terwijl je de overwegingen van mensen uit die tijd in gedachten houdt.
- Je leert over de geschiedenis van de Holocaust.
De leerdoelen van hoofdstuk 9 zijn:
- Je leert over de Holocaust.
- Je leert over mensenrechten.
Uitleg van de PO
Je maakt de PO Holocaust. Deze gaat over twee delen in Forum:
- Hoofdstuk 9 (pagina 90-97 in je tekstboek).
- Hoofdstuk C5 (pagina 150-155 in je tekstboek).
In hoofdstuk 9 wordt uitgelegd hoe de Holocaust ontstond. In hoofdstuk C5 wordt verder uitgezocht hoe het kon dat de Holocaust heeft plaatsgevonden.
Wat ga je doen?
- Je werkt grotendeels alleen, op het einde werk je met een maatje.
- Je werkt uit Forum en Wikiwijs. Je hebt dus altijd je laptop nodig!
- Je maakt een product, waarbij je in drie fases (voor-tijdens-na de Tweede Wereldoorlog) laat zien hoe mensenrechten zich hebben ontwikkeld. Je mag kiezen vanuit welk standpunt je dat laat zien: omstander, collaborateur, verzet, slachtoffer. Je kiest een persoon uit, vanuit wiens standpunt je dit gaat beschrijven.
- Aan het einde van de PO, lever je een creatieve uitwerking in van deze ontwikkeling van de mensenrechten, en een verslag met een aantal elementen
Wat lever je in?
- Voorblad met je naam, klas, docent en bijpassende afbeelding.
- Vooronderzoek met bronvermelding.
- Product.
- Verslag van jou als historische rechter.
- Beoordeling + feedback maatje.
- Verslag waarin je verantwoordt wat je met deze feedback hebt gedaan.
Stap 1: opdrachten uit Forum
Je begint met het maken van een aantal opdrachten uit Forum. Hieronder zie je welke opdrachten je moet maken:
- 9A:
- 9B:
- 9C:
- 9D:
- C5 - tekst A:
- C5 - tekst B:
- C5 - tekst C:
Stap 2: vooronderzoek
Het vooronderzoek bestaat uit twee onderdelen:
- Hoe zag het leven van Joden in Nederland eruit voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog? Beschrijf elke fase in ongeveer 100 woorden. Hierbij noteer je je bronnen op de officiële manier (zie in het menu)
- Leg uit wat de rol was in deze drie fases van de vier groepen in de samenleving: verzet, collaborateur, omstander, slachtoffer. Dit beschrijf je per groep, per fase, in 50 woorden. Je schrijft dus in totaal 8 stukjes.
Bronvermelding
Het is belangrijk dat de bronnen die je gebruikt in je historische onderzoek, betrouwbaar zijn. Dus, of de bron geloofwaardig is. Krijg je een goed beeld van de informatie, door de bron? Betrouwbaarheid van bronnen is in de geschiedenis heel belangrijk, omdat je betrouwbare bronnen nodig hebt om een goed historisch onderzoek te doen.
Jullie gaan de betrouwbaarheid van bronnen beoordelen. Dit doe je eerst door je bronnen te noteren op een goede manier, zodat het goed kan worden teruggevonden. Vervolgens beargumenteer je of je gebruikte bronnen betrouwbaar zijn of niet.
De bronnen vermeld je op deze manier:
Let op: je gebruikt minimaal 3 verschillende bronnen. Er mag maximaal 1 bron van Wikipedia/Wikikids zijn.
|
Link/titel boek/tijdschrift
|
Door wie is het geschreven?
|
Is het betrouwbaar? Waarom?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Hoe beoordeel je de betrouwbaarheid van bronnen?
De volgende vragen helpen je om de betrouwbaarheid van bronnen te bepalen:
- Wie is de maker?
- Wanneer is de bron gemaakt?
- Waarom en voor wie is de bron gemaakt?
- Onder welke omstandigheden is de bron gemaakt?
Meer informatie hoe je deze vragen beantwoordt, vind je hier: https://www.geschiedenisvandaag.nu/betrouwbaarheid/
Stap 3: uitwerking
- Kies een persoon uit de 8 profielen die in het menu staan. Aan de hand van diens standpunt ga je verder. Heb je zelf een goed persoon in je hoofd die niet in de lijst staat? Overleg dan met je docent of je deze persoon als standpunt mag nemen.
- Maak de opdracht die hieronder staat.
- Stap 4 bevat een lange lijst met mensenrechten. Kies er minimaal 7 uit en laat zien hoe deze gedurende de drie fasen ontwikkelden voor jouw gekozen persoon.
- Verwerk deze ontwikkeling van de mensenrechten op een van de volgende manieren:
- Strip
- Podcast
- Toneelstuk
- Rap
- Gedicht/verhaal
- Fotografie
- In deze verwerking van de mensenrechten, neem je jouw gekozen persoon als hoofdpersoon. Daarnaast neem je de andere rollen (zie stap 2) in de Nederlandse samenleving tijdens de Tweede Wereldoorlog. Je laat per fase ook kort zien wat deze andere rollen ervan vonden.
Let op: voor een geschreven verwerkingsvorm heb je toestemming nodig van je docent voordat je verder gaat.
Oefening: Welke rollen hebben de profielen?
Goed zo!
Je hebt alle vragen beantwoord. Je kunt je
antwoorden bekijken door terug te gaan naar
de vragen.
Profiel 1: Vier van Breda
De Vier van Breda waren vier nazi’s die in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog werkten. Na de oorlog werden ze eerst ter dood veroordeeld, maar later werd hun straf omgezet naar levenslang.
Profiel 2: Anne Frank
Anne Frank werd in 1929 geboren in Duitsland. Nadat Hitler aan de macht was gekomen, verhuisde ze met haar vader, moeder en zus naar Amsterdam. In 1942, twee jaar na de Duitse inval in Nederland, dook Anne met haar gezin onder in het Achterhuis. Dit was de zolder van het kantoor van haar vader. Toen ze daar zat, heeft ze een dagboek bijgehouden over haar ervaringen. In augustus 1944 werden ze verraden, opgepakt en afgevoerd naar verschillende kampen. Anne kwam uiteindelijk terecht in Bergen-Belsen, een kamp in Duitsland, waar ze in februari 1945 stierf aan ziekte, drie maanden voor de bevrijding.
Profiel 3: Miep Gies
Miep Gies was een in Oostenrijk geboren vrouw, die op haar elfde naar Nederland verhuisde en werd geadopteerd door een Nederlands gezin. In 1933 werd zij secretaresse van Otto Frank, de vader van Anne Frank. Zij hielp de familie Frank om onder te duiken en bracht ze eten, kleding, spullen enzovoorts. Nadat de familie Frank was verraden, bleef Miep achter in Nederland. Ze vond het dagboek van Anne en bewaarde deze om terug te kunnen geven aan haar. Anne stierf, maar Miep gaf het dagboek aan Otto Frank, die het later heeft uitgegeven.
Profiel 4: Ans van Dijk
Ans van Dijk was een joodse vrouw die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland woonde. In 1941 zat ze ondergedoken, maar ze werd verraden door andere ondergedoken mensen verderop in de straat. Bij haar arrestatie beloofde ze de nazi’s te helpen door andere ondergedoken joden te verraden. Ans deed alsof ze voor het verzet werkte, maar in plaats daarvan vertelde ze geheimen door aan de nazi’s, waardoor veel mensen konden worden gearresteerd. Na de Tweede Wereldoorlog werd Ans gearresteerd en ter dood veroordeeld door de Nederlandse overheid. In 1947 stierf zij, als enige Nederlandse vrouw die ter dood werd veroordeeld vanwege collaboratie.
Profiel 5: Adolf Eichmann
Adolf Eichmann was een hele belangrijke nazi. Hij heeft het vervoer van joden naar de concentratie- en vernietigingskampen mogelijk gemaakt. Na de Tweede Wereldoorlog vluchtte Eichmann naar Argentinië onder een valse naam. Veel joden wilden hem graag vervolgen, maar in Argentinië kon dat niet. Daarom bedacht Israël een plan om hem te ontvoeren naar Israël, zodat hij een rechtszaak kon krijgen. In 1960 gebeurde dit, en in 1962 werd Eichmann ter dood veroordeeld.
Profiel 6: Walter Süskind
Walter Süskind was, net als de familie Frank, een Duitse jood die na Hitlers machtsovername naar Nederland verhuisde. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de Joodse Raad ingesteld in Amsterdam. De Joodse Raad had als taak om de joodse gemeenschap te besturen en boodschappen van de nazi’s door te geven aan de gemeenschap (bijvoorbeeld: alle anti-joodse maatregelen). Mensen uit de Joodse Raad werden door veel mensen gezien als collaborateurs. Süskind zat in de Joodse Raad en kreeg de verantwoordelijkheid om de verzamelplaats voor joden in Amsterdam, de Hollandsche Schouwburg, te coördineren. Hij heeft in deze functie een honderdtal mensen gered, bijvoorbeeld door hun naam van de lijst gedeporteerden te gummen en door jonge kinderen mee te geven aan het verzet. In september 1944 werd Süskind zelf op transport gezet naar de concentratiekampen. In februari 1945 stierf Süskind, tijdens een kilometerslange wandeltocht van kamp naar kamp.
Profiel 7: Sieny Kattenburg
Sieny Kattenburg was een joodse vrouw die in Amsterdam woonde tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zij ging werken in de joodse crèche, waar joodse kinderen werden opgevangen. Deze crèche was tegenover de Hollandsche Schouwburg, waar joden werden verzameld om met treinen naar kamp Westerbork te brengen. Omdat de Schouwburg overvol was, werden jonge kinderen naar de crèche aan de overkant gebracht. Via een gat in de muur, of als de tram even het zicht van de nazi’s op de overkant belemmerde, werden honderden kinderen meegegeven aan het verzet door de kinderleidsters, zoals Sieny. Toen het te gevaarlijk werd, dook Sieny onder met haar man Harry. Hierdoor overleefden ze allebei de Tweede Wereldoorlog.
Profiel 8: Sophie van der Linden
Sophie van der Linden is een normale tiener die tijdens de Holocaust in Nederland leeft. Ze woont met haar familie in een rustig stadje en gaat naar school. Hoewel ze niet direct betrokken is bij het verzet of de vervolging, is Sophie zich bewust van de verschrikkelijke gebeurtenissen om haar heen. Ze voelt medeleven voor de Joodse gemeenschap en bewondert stiekem degenen die moedig opstaan voor gerechtigheid. Ze durft zelf er niks aan te doen. Ook als haar vriendin Anne van de een op andere moment niet meer bij haar in de klas zit. Sophie komt bijna te overlijden tijdens de Hongerwinter, maar overleeft het. Ze sterft op 86-jarige leeftijd, als oma van tien kleinkinderen.
Stap 4: mensenrechten
Let op: rechten waar een * voor staat, zijn rechten die nooit afgenomen mogen worden, ook niet tijdens een oorlog.
Snap je niet wat het betekent? Google is your friend. Bron: https://www.amnesty.nl/encyclopedie/mensenrechten-lijst-van-mensenrechten
Algemene rechten en integriteitsrechten
- genot van de mensenrechten
- gelijke bescherming door de wet
- gelijkheid voor de wet
- *erkenning als persoon voor de wet
- *leven
- integriteit van de persoon
- bescherming van privacy, huis, briefgeheim
- bescherming van eer en goede naam
- *vrijwaring van marteling en wrede, vernederende of onmenselijke bestraffing
- omzetting van doodstraf
- verbod op doodstraf in vredestijd
- verbod op doodstraf ook in vredestijd
- vrijwaring van discriminatie op grond van ras, taal, huidskleur, afkomst, geslacht
- vrijwaring van propaganda voor nationale, raciale of religieuze haat
- vrijwaring van oorlogspropaganda
Vrijheidsrechten
- vrijheid en veiligheid van de persoon
- *vrijheid van geweten, geloof en gedachte
- vrijheid een geloof of overtuiging te belijden
- van geloof of overtuiging te veranderen
- informatie te zoeken en verspreiden ongeacht grenzen
- vreedzame vereniging en vergadering
- vrijwaring van dwang tot lidmaatschap
- *vrijwaring van slavernij en dwangarbeid
- vrije toestemming tot huwelijk
- vrijheid van ouders hun kinderen op te voeden volgens hun overtuiging
- vrijheid van schoolkeuze
- vrije toestemming tot medisch en wetenschappelijke experimenten
- vrijheid van meningsuiting
- vrijheid van drukpers
- vrijheid van beweging binnen de landsgrenzen
Participatierechten
- recht te kiezen en gekozen te worden in algemene, geheime verkiezingen
- gelijk kiesrecht voor man en vrouw
- recht op deelname aan het bestuur van het land
- recht op deelname aan het culturele leven
- individueel klachtrecht BuPo
- gelijke rechten op openbare functies
- recht op nationaliteit
Rechten van arrestanten, beklaagden en gedetineerden
- recht op effectieve rechtsmiddelen
- vrijwaring van willekeurige arrestatie
- op de hoogte te worden gebracht van de aanklacht
- –eerlijk en openbaar gehoord te worden
- onafhankelijke en onpartijdige rechtspraak
- voor onschuldig te worden gehouden tot schuld is bewezen
- voldoende tijd en middelen voor de voorbereiding van de verdediging
- een proces binnen redelijke termijn
- verdediging door een raadsman naar keuze
- zo nodig kosteloze rechtsbijstand
- het horen van getuigen
- (kosteloze) bijstand van een tolk
- vrijwaring van dwang tot bekennen
- scheiding tussen beklaagden en veroordeelden
- scheiding tussen jeugdige en volwassen gedetineerden
- beroep bij een hogere rechtbank
- vrijwaring van een tweede proces voor dezelfde zaak
- *vrijwaring van bestraffing voor een misdrijf dat niet strafbaar was
- compensatie na onterechte veroordeling
- *vrijwaring van gevangenisstraf voor schulden
- reclassering
Rechten van beschermde groepen
- recht op gelijke rechten voor vrouwen en mannen
- vrijwaring van terechtstelling voor personen jonger dan 18 jaar
- vrijwaring van terechtstelling voor personen ouder dan 70 jaar
- vrijwaring van terechtstelling van zwangere vrouwen
- bijzondere bijstand voor moeders en kinderen
- bescherming voor en na de geboorte
- bijzondere bescherming van kinderen
- bescherming van kinderen tegen schadelijk werk
Rechten van vreemdelingen en vluchtelingen
- recht het land te verlaten en er terug te keren
- bescherming tegen collectieve uitzetting van vreemdelingen
- beroep tegen uitzetting van vreemdelingen
- gezinshereniging van migranten
- bescherming en ondersteuning van migranten
- asiel te zoeken en te genieten
- bescherming tegen refoulement (het terugzenden van vluchtelingen naar hun land van herkomst als zij vervolging te vrezen hebben)
Sociale en economische rechten
- recht op een billijke levensstandaard
- vrije keuze van werk
- volledige werkgelegenheid
- bescherming tegen werkloosheid
- sociale voorzieningen
- vrijheid van vakvereniging
- collectieve onderhandeling
- staking
- voorzieningen bij arbeidsongeschiktheid
- eerlijke, veilige en gezonde werkomstandigheden
- rust en vakanties met behoud van loon
- gelijke betaling bij gelijk werk voor man en vrouw
- eerlijke beloning
- beroepsopleiding
- eigendom
- voldoende voedsel
- huisvesting
- onderwijs en opvoeding
- gratis en verplicht onderwijs
- bescherming van openbare gezondheid
- hoger onderwijs open voor iedereen
- hoogst mogelijke graad van gezondheid
- medische zorg bij ziekte
- preventie van ziekten
- bescherming van gezinsleven
- gelijke rechten binnen het huwelijk
Culturele rechten
- recht op bescherming van auteursrecht
- rectificatie
- de eigen taal spreken
- eigen naam
- ontwikkeling van de persoonlijkheid
- vrijheid van wetenschappelijk onderzoek
Collectieve rechten
- recht op internationale vrede en veiligheid
- economische, sociale en culturele ontwikkeling
- zelfbeschikkingsrecht van volken
- vrije beschikking over hulpbronnen door volken
- bevrijding van gekoloniseerde en onderdrukte volken
- een milieu gunstig voor ontwikkeling
- eigen cultuur, taal en religie van minderheden
- te delen in wetenschappelijke vooruitgang en de voordelen daarvan
- vrijwaring van maatregelen gericht op vernietiging van een groep
Stap 5: reflecteren op de geschiedenis
Je neemt de rol in van historische rechter. Je reflecteert op de geschiedenis. Je antwoorden op de onderstaande vragen, verwerk je in een verslag van ongeveer 500-1000 woorden.
- Neem een stapje terug en reflecteer op wat je hebt gemaakt. Vind je dat jouw gekozen persoon na de Tweede Wereldoorlog op juist is behandeld? Waarom wel/niet?
- Als je kijkt naar de drie rollen in de samenleving tijdens de bezetting van Nederland, wat vind je dan van de rol van deze drie groepen in de jodenvervolging? Wie is er allemaal schuldig? Waar ligt de grens tussen schuldig en slachtoffer?
- Wat is de straf als mensenrechten worden geschonden? Wat vind jij hiervan? Wat zou volgens jou een passende straf zijn? Waarom denk je dat deze straf in het echt niet vaak is gegeven?
- Als je de huidige tijd vergelijkt met de tijd uit de Tweede Wereldoorlog. Wat hebben we dan geleerd? En wat zouden we nog kunnen leren?
Stap 6: samenwerking
Je gaat nu werken volgens het idee van peer review. Peer review heeft niks te maken met het stuk fruit, een 'peer' is een andere, Engelse benaming van een 'gelijke'. Met peer review ontvang je kritische feedback van een collega, een klasgenoot, op jouw werk, zodat je jouw werk beter kunt maken. Je kunt zelf ook peer reviewer zijn, dan geef je kritische feedback aan een klasgenoot. We gaan dit als volgt doen:
- Kies een maatje uit in jouw tafelgroepje.
- Je stuurt het werk dat je tot nu toe hebt van stap 1 t/m stap 5 toe.
- Jouw maatje beoordeelt jouw werk aan de hand van het nakijkmodel en geeft feedback op jouw werk tot nu toe.
- Deze feedback verwerk je in een andere kleur voordat je het inlevert. Moet je iets verwijderen, zet hier dan een streep doorheen, zodat de docent nog wel kan zien wat er eerst stond.
Jij doet hetzelfde, maar dan voor jouw maatje. Jullie zijn dus elkaar peer reviewer!
Het doel van peer review is niet om elkaar een slecht gevoel te geven, af te kraken, maar ook niet om aardig te zijn en dus niet zo kritisch te zijn. Het doel is om elkaar te helpen om een beter cijfer te halen. De kwaliteit van je feedback wordt beoordeeld, eveneens de manier waarop je de feedback van je peer verwerkt. Hou hier dus rekening mee!
Stap 7: resultaat
Wat lever je in?
- Voorblad met je naam, klas, docent en bijpassende afbeelding
- Vooronderzoek met bronvermelding
- Product
- Verslag van jou als historische rechter
- Beoordeling + feedback maatje
- Verslag waarin je verantwoordt wat je met deze feedback hebt gedaan
Nakijkmodel
Dit is het nakijkmodel waarmee jouw werk wordt beoordeeld door de docent en je peer reviewer. Tevens is dit het nakijkmodel dat jij gebruikt om het werk te beoordelen, dat jij moet peer reviewen.
Naam maker:
Naam peer reviewer:
Klas:
|
Criterium
|
Maximaal aantal punten
|
Score
|
Toelichting
|
|
Compleet ingeleverd
|
1
|
|
|
|
Bronvermelding/ betrouwbaarheid
|
5
|
|
|
|
Peer review: verwerkt
|
2
|
|
Let op: deze kun je zelf niet beoordelen, dit zal de docent doen. Je mag deze dus open laten!
|
|
Peer review: gegeven
|
3
|
|
Let op: deze kun je zelf niet beoordelen, dit zal de docent doen. Je mag deze dus open laten!
|
|
Vooronderzoek
|
6
|
|
|
|
Product: hoofdpersonage
|
11
|
|
|
| Product: andere rollen |
4 |
|
|
|
De geschiedenis beoordelen
|
6
|
|
|
|
Verzorgdheid ingeleverde werk
|
2
|
|
|
|
Totaal:
|
40
|
|
|
