Nepnieuws, ook wel fakenews genoemd, is een bekend begrip in de huidige samenleving.
Nepnieuws lijkt vaak echt, maar dat is het niet. Nepnieuws is verkeerde informatie die mensen maken om anderen te misleiden. Dit soort informatie kan via verschillende dingen worden verspreid, zoals social media, websites of zelfs het nieuws.
In de vorige les heb je al veel geleerd over onbetrouwbare bronnen. Deze les gaan we hier verder op in, door te kijken naar bewerkte foto's en video's die online staan.
Leerdoelen
Na deze les..
weet jij wat deep fake is;
weet jij hoe je deep fake kan herkennen
weet jij welke gevolgen er ontstaan door nepnieuws
weet jij hoe je kritisch naar online video's kan kijken
Deep fake
Opdracht 1
Hieronder zie je een video van onze minister-president Mark Rutte. Bekijk de video en beantwoord de vragen in je schrift.
Kan jij zien of de video echt of nep is?
Waaraan zie je dat?
Mark Rutte bij First Dates
Herkennen
Het is soms niet meer te herkennen of nieuws echt of nep is. Hieronder zie je een vorm van nepnieuws in een video.
Dit wordt deepfake genoemd. Hierbij wordt een persoon nagemaakt met behulp van technologie. Het persoon heeft een andere stem of gezicht dan de werkelijkheid.
Bekijk de video.
Wat is deepfake?
Tips om deep fake te herkennen
Deep Fake video's worden steeds moeilijker te herkennen. Toch zijn er enkele tips om het verschil tussen een echte en neppe video te zien:
Gezichtsanimatie: Deepfake video's gebruiken vaak technieken waarbij de mond, ogen en andere kenmerken van het gezicht te veranderen. Kijk dus goed naar de bewegingen in het gezicht en de lippen. Soms zie je een beweging die niet overeenkomst met het geluid of met de rest van het gezicht.
Geluid: Deepfake video's gebruiken vaak een technolgoie om stemmen in te spreken. Je kan video's met dezelfde persoon vergelijken en luisteren of de stem hetzelfde blijft. Ook kan je soms horen dat de stem niet past bij de omgeving waarin de video is opgenomen.
Details: Deepfake video's hebben vaak geen aangegeven tijd op de video, locaties of gegevens van de gebruikte camera. Dit kan een aanwijzing zijn voor een deepfake video.
Reverse image search: Met reverse image search kan worden vastgesteld of het beeldmateriaal in een video eerder is gebruikt of elders op internet te vinden is. Als een video bijvoorbeeld beeldmateriaal bevat dat al elders is gebruikt, kan dit een aanwijzing zijn voor een deepfake.
AI-technologieën: Er worden ook AI-technologieën ontwikkeld om deepfake video's te herkennen, zoals neurale netwerken die de visuele kenmerken van echte en deepfake video's vergelijken en op basis daarvan beoordelen.
Gevolgen
Deze video kan, net als andere vormen van nepnieuws, een grote impact hebben op de persoon in kwestie of een andere groep.
Mark Rutte is een bekend persoon in Nederland, maar ook voor minder bekende personen kan het verspreiden van nepnieuws een grote impact hebben op zijn/haar leven. Ook jij kan jouw gezicht (en stem) ineens terugzien in een video die niet echt is. De dingen die daarin gezegd worden, kunnen tegen je gebruikt worden.
Dit kan een grote invloed hebben op jouw privé-, school- of werkomgeving. Als er verkeerde dingen op internet te vinden zijn van jou, kunnen sommige werkgevers afzien van het baanaanbod voor jou. Dit geldt niet alleen voor neppe video's, maar ook voor alle andere foto's, video's, teksten of iets anders die jij gedeeld hebt op sociale media. Al deze uitingen kunnen nog heel lang terug te vinden zijn op internet.
Opdracht 2
Opdracht 3: Eindopdracht
Nu is het aan jou om zelf onderzoek te doen naar alle uitingen die online te vinden zijn!
Voor één keer is het toegstaan om social media te gebruiken in de klas ;).
Lees eerst de hele opdracht, maak de opdracht daarna stap voor stap in Word.
Maak een lijst waarin jouw top 3 van meest gebruikte social media platforms staat.
Zoek op deze platformen naar berichten (van iedereen, niet alleen van jezelf) die in strijd zijn met jouw toekomstige beroep. Zoek op ieder platform minimaal 5 voorbeelden.
Voeg deze berichten toe aan Word (via een link of een screenshot).
Leg bij ieder bericht uit waarom deze in strijd zijn met jouw toekomstige beroep of de normen en waarden van de school.
Als afsluiter schrijf je een reflectieverslagvan minimaal 250 woorden. Hierin beschrijf je welke berichten, reacties of profielen je hebt gevonden en hoe deze jouw mening over het gebruik van sociale media hebben veranderd. Ook deel je hoe jij in de toekomst op een verantwoorde manier sociale media kan gebruiken en welke acties jij kan ondernemen om jouw persoonlijke en professionele aanzien te beschermen.
Het arrangement Les 3: Nepnieuws is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Manon Hut
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2023-05-02 13:44:28
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
