De Bataafse Opstand, ook wel de opstand van de Bataven of opstand van de Batavieren genoemd, was een opstand (69 – 70) van de (vermoedelijk) West-Germaanse Bataven onder leiding van Gaius Julius Civilis in de militaire provincie Neder-Germanië (Germania Inferior). Nadat de Bataven aanvankelijk overwinningen hadden behaald op de Romeinse legioenen, slaagde een groot Romeins leger onder leiding van Quintus Petillius Cerialis – gestuurd door de nieuwe keizer Titus Flavius Vespasianus – er uiteindelijk in de opstand neer te slaan en de toestand te stabiliseren. Bij de onderhandelingen werden de Bataven vernederende voorwaarden opgelegd, waardoor ze voortaan een permanent gelegerd legioen moesten dulden in hun land van herkomst.
Lesdoelen
- Aan het eind van de les Benoemen wie de macht had over het romeinse rijk in de tijd van de Bataafse opstand.
- Aan het eind van de les Benoemen wie Julius Civilis is en wat zijn rol was in de Bataafse opstand.
- Aan het eind van de les kunnen de leerlingen benoemen waarom de Bataven in opstand kwamen.
Romeinse Limes 69/70
Romeinse Limes in Nederland
Dwars door het huidige Nederland, langs de Rijn, liep tweeduizend jaar geleden de noordelijke grens van het immense Romeinse Rijk: de Limes. Om deze te bewaken, bouwden de Romeinen langs de rivier wachttorens, wegen, waterwegen en legerkampen. In deze oude grensstreek zijn veel overblijfselen in de grond bewaard gebleven, waarmee de Limes het grootste archeologische monument van Nederland is. In 2021 werd deze Neder-Germaanse Limes, de officiële naam van dit deel van de grens, erkend als UNESCO Werelderfgoed.
Bekijk de tekst en maak hierna de vragen om jezelf te toetsen
Kijk de Video van minuut 27:35 tot 46:45
Quiz
Invloed van de Romeinen
Romeins Fort
Germaans dorp
Invloed
Om de grens te verdedigen bouwen de Romeinen verschillende wachtposten en legerkampen. In de buurt van Nijmegen komt een kamp dat twee legioenen van zesduizend man kan herbergen. Met hun rokken, blinkende helmen, schilden en zwaarden moeten de goed getrainde Romeinse soldaten indruk hebben gemaakt op de lokale bevolking. De Romeinse aanwezigheid is in ieder geval van grote invloed op de omgeving. Er worden imponerende tempels, badhuizen en boerderijen gebouwd en steeds meer land wordt voor landbouw in gebruik genomen. Ook brengen de Romeinen de eerste geschreven taal naar de regio: het Latijn. Ze brengen hun eigen godenverering mee, maar nemen ook Germaanse goden op. Op verschillende plaatsen bouwen ze tempels voor Hercules Magusanus, een combinatie van een Romeinse en een Germaanse godheid. Daarnaast bloeit de handel, want behalve als grens functioneert de Rijn als belangrijke transportader. Voorraden en handelswaar worden per boot aangevoerd.
Aanval uit het noorden
In de ogen van de Romeinen begint ten noorden van de limes de onbeschaafde wereld. Keltische en Germaanse stammen bewonen dit gebied. Maar de limes wordt ook een meer symbolische grens, die een limiet stelt aan de Romeinse macht. Het directe gezag van de Romeinen reikt niet veel verder dan de Rijn, al hebben ze eerst wel de ambitie om hun territorium uit te breiden. Dat begint om te slaan in het jaar 9 na Christus, als Germaanse troepen drie Romeinse legioenen vernietigend verslaan bij het Teutoburgerwoud, in het huidige Duitsland.
Ten noorden van de Rijn zijn de Romeinen nog tot 28 na Chr. heer en meester in het land der Friezen, maar dat volk komt met succes in opstand tegen de Romeinse overheersing. Op bevel van de keizer trekken de Romeinen zich vanaf het jaar 47 terug achter de Rijn, die daarmee de natuurlijke noordgrens wordt. De handel wordt daarna wel gewoon voortgezet en de Romeinse culturele invloed op de Friezen gaat door.
Ook op Romeins grondgebied, ten zuiden van de limes, vinden er opstanden plaats tegen de Romeinse overheersing. De bekendste is de opstand van de Bataven in het jaar 69 onder aanvoering van Julius Civilis. Lange tijd hebben de Bataven in vrede geleefd met de Romeinen en dienen ze ook in het Romeinse leger. Maar tijdens de strijd om de macht die na de dood van keizer Nero is ontstaan, neemt Civilis de leiding op zich van een opstand, die de Romeinen na ongeveer een jaar weten neer te slaan. Honderden jaren later, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, wordt het verhaal over deze Bataafse opstand gebruikt als inspiratiebron voor het verzet tegen Spanje.
Sporen
Vanaf de derde eeuw na Chr. neemt het aantal Germaanse invallen flink toe. De Romeinen zijn genoodzaakt om de limes te verlaten en trekken zich uiteindelijk terug achter de Alpen. Sporen van de Romeinse tijd zijn nog steeds terug te vinden in Nederland. Verschillende plaatsen in de oude grensstreek stammen uit de Romeinse tijd. Ook worden regelmatig nieuwe bodemvondsten gedaan. Zo zijn bij de aanleg van de Utrechtse wijk Leidsche Rijn een wachttoren en twee schepen gevonden.
Zoals je misschien al hebt gezien zijn de Romeinse Limes te vinden in de Cannon van nederland. Dit betekend dat het cruciaal is geweest voor de nederlandse geschiedenis en veel invloed heeft gehad op onze ontwikkeling.
Opdracht Cannon
Zoek nog een onderwerp uit van de Cannon en leg uit waarom je denkt dat dit onderwerp van belang is geweest voor de Nederlandse geschiedenis.
Tip: als je op het onderwerp klikt krijg je een korte uitleg
Het arrangement Les Didactiek N2 ICT is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
sven roodbeen
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2023-04-10 12:59:43
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
De Bataafse Opstand
Leerniveau
VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 2;
Leerinhoud en doelen
Verspreiding van de Grieks-Romeinse cultuur en de confrontatie met de Germaanse cultuur;
Grieks-Romeinse en Germaanse cultuur;
Geschiedenis;
De tijd van Grieken en Romeinen (3000 v C - 500 n C);
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Verhaal van Nederland
