Donors en het donorregister

Donors en het donorregister

Welkom!

Inleiding

Afbeelding 1
Afbeelding 1

Welkom! Op deze pagina zal je wat meer leren over donors en wat het betekent om een donor te zijn. Zou je zelf een donor willen worden? Ben je toevallig al een donor? Waarom zou iemand donor willen zijn? Kan iedereen donor zijn? Je leert het allemaal tijdens deze les!

Leerdoelen

1. Aan het einde van de les weet jij wat een donor is en waarom mensen donor willen zijn of worden.

2. Aan het einde van de les weet jij hoe het donorsysteem in Nederland in elkaar zit.

3. Aan het einde van de les weet jij dat je automatisch donor bent als je je niet uitschrijft.

_________________________

Uitleg

Kennisclip over deze module

Veelgestelde vragen

Waarvoor is orgaandonatie?

Als iemand overlijd en er voor kiest om zijn organen te doneren, helpt hij mensen die heel erg ziek zijn. Met een donororgaan, zoals een nier, lever of een hart kunnen die zieke mensen in leven blijven. Niet alleen organen, maar ook weefsels zijn belangrijk voor bepaalde mensen. Er zijn bijvoorbeeld mensen met oogproblemen die dankzij de oogweefsel van een donor weer kunnen zien. 

 

In Nederland staan meer dan 1.000 mensen op de wachtlijst voor een orgaan, en ongeveer 150 mensen sterven elk jaar terwijl ze wachten. Een overleden donor kan gemiddeld 3 organen doneren, waardoor ongeveer 800 mensen per jaar geholpen kunnen worden, maar dit is niet genoeg omdat er steeds meer mensen op de wachtlijst komen.

 

Kan iedereen orgaandonor worden?

Niet iedereen kan na overlijden zijn organen of weefsels doneren. Een dokter zal bij het overlijden beoordelen of de organen of weefsels geschikt zijn voor donatie. Zelfs als iemand ziek is of medicijnen gebruikt, kan donatie in sommige gevallen nog steeds plaatsvinden.

Sommige organen of weefsels die beschadigd zijn door ziekte of medicatie kunnen niet meer gebruikt worden voor transplantatie, maar andere kunnen nog steeds geschikt zijn.

Het is ook mogelijk dat er in de toekomst dingen veranderen. De medische wetenschap ontwikkelt zich voortdurend en wat nu niet mogelijk is, kan in de toekomst misschien wel mogelijk zijn.

Afbeelding 2
Afbeelding 2

Kan je na je dood organen aan je familie of vrienden geven?

Het is niet toegestaan om zelf te beslissen wie jouw organen of weefsels krijgt na jouw overlijden. Dit is wettelijk vastgelegd. Dit komt doordat in Nederland alle mensen dezelfde toegang moeten hebben tot gezondheidszorg. Een orgaan gaat naar de persoon op de wachtlijst die dit het meest dringend nodig heeft en bij wie het orgaan het beste past.

Afbeelding 3
Afbeelding 3

Hoe verloopt orgaan donatie?

Orgaandonatie kan alleen als mensen overlijden in het ziekenhuis, als gevolg van bijvoorbeeld een ernstige hersenbloeding of ongeval. Voordat organen kunnen worden gedoneerd, is toestemming nodig van de donor zelf of van de familie. Als het duidelijk is dat een patiënt binnenkort zal overlijden, raadpleegt een arts het Donorregister om te controleren welke keuze is geregistreerd.

Als er een "ja" of "geen bezwaar" keuze is geregistreerd in het Donorregister, of als de familie toestemming heeft gegeven, kunnen artsen beginnen met het onderzoeken van de organen. Dit kan onder andere een hartfilmpje of bloedonderzoek omvatten, terwijl ervoor wordt gezorgd dat het lichaam op de juiste temperatuur blijft. Het proces van orgaandonatie kan tussen de 10 en 24 uur duren, soms langer. Als er in het Donorregister "nee" is geregistreerd, wordt er geen onderzoek gedaan en gaat de donatie niet door.

Ben je wel dood als je donor bent?

Artsen zullen alleen organen en weefsels uitnemen als ze er absoluut zeker van zijn dat de persoon overleden is. Het proces van het vaststellen van de dood volgt strenge protocollen/regels en vereist de beoordeling van meerdere artsen.

Het Christendom en orgaandonatie

Afbeelding 4
Afbeelding 4

Christenen hebben verschillende opvattingen over het onderwerp orgaandonatie. Er zijn verschillende principes in de Bijbel die kunnen helpen bij het nadenken over orgaandonatie.

De Bijbel geeft geen duidelijke richtlijnen over orgaandonatie, waardoor het moeilijk kan zijn om hier een standpunt over te vormen. Gelukkig zijn er enkele Bijbelse principes die kunnen helpen bij het nadenken over dit delicate onderwerp. Een van deze principes is naastenliefde, wat impliceert dat donatie een manier kan zijn om anderen te helpen die anders zouden sterven zonder een orgaantransplantatie. Het is echter ook belangrijk om na te denken over de impact die een donatieprocedure kan hebben op nabestaanden, wat ook onderdeel is van naastenliefde. Daarnaast zijn er ethische overwegingen om rekening mee te houden.

Orgaandonatie is complex omdat het gaat om de grens tussen leven en dood. De vraag wanneer iemand als dood beschouwd kan worden en wanneer het lichaam zonder ziel is, kan verschillen afhankelijk van iemands overtuigingen. Hierdoor maken christenen verschillende keuzes over orgaandonatie.

De Islam en orgaandonatie

Afbeelding 5
Afbeelding 5

Er zijn twee verschillende standpunten binnen de islam over orgaandonatie. Een kleine minderheid van de moslimgeleerden is tegen orgaandonatie, vanwege vanwege de onschendbaarheid en eer die toegeschreven wordt aan het menselijk leven. Zij verwijzen hierbij ook naar een uitspraak van de Profeet Mohammed (vzmh) waarin hij het volgende zei:

“Wanneer iemand de botten breekt van een overleden moslim, is het alsof hij de botten heeft gebroken van een moslim die nog leeft”.

Ook redeneren zij dat het menselijk lichaam geen bezit is van de mens zelf, maar dat toebehoort aan Allah (God).

____

De meerderheid van de moslimgeleerden staat daarentegen orgaandonatie wel toe. Deze geleerden geven aan dat het doneren van organen en weefsels het belang van de mensheid dient, omdat 'het recht op leven' één van de vijf kerndoelen van de goddelijke wetgeving is. Zo is er in de Koran het volgende geopenbaard:

“Daarom hebben Wij de Kinderen van Israël voorgeschreven dat voor wie een ziel doodt,…het is alsof hij de gehele mensheid heeft gedood, en dat voor wie een persoon laat leven, het is alsof hij de gehele mensheid heeft doen leven” (Koran 4:32).

____

Er zijn wel een aantal regels aan verbonden.

  1. De donorgever moet vrijwillig zijn organen afstaan
  2. De donorgever moet niet onnodig of buitengewoon veel schade ondervinden,
  3. De amputatie van het orgaan bij de donorgever moet de enige manier zijn om de zieke persoon te behandelen,
  4. Beide operaties, dus bij zowel de donorgever en donorontvanger, moeten zeer waarschijnlijk slagen.

Er zijn ook regels wanneer het absoluut verboden is om organen te doneren:

  1. Het is niet toegestaan om vitale organen te doneren waarvan er slechts één in het lichaam aanwezig is en waar het leven van afhankelijk is, zoals het hart en de lever. Maar vitale organen waarvan er meer dan één in het lichaam zijn, zoals de nieren, mogen wel gedoneerd worden.
  2. Het is niet toegestaan om organen te doneren die geen vitaal belang hebben voor het leven, maar wel van invloed zijn op de genetische samenstelling en persoonlijkheid van de persoon en zijn nakomelingen, zoals de voortplantingsorganen. De islam hecht namelijk veel waarde aan het handhaven van familiebanden en het vermijden van verwarring in deze zaken.
  3. Het is nooit acceptabel om menselijke organen te verkopen en orgaandonatie mag nooit gepaard gaan met de verkoop van organen.

 

Het Jodendom en orgaandonatie

In het Jodendom wordt orgaandonatie over het algemeen erg aangemoedigd. Het word gezien als een daad van genade en naastenliefde om levens te redden en te verbeteren. Het principe van 'piquach nefesh' - het redden van een leven - wordt beschouwd als een hele goede daad en kan soms zelfs prioriteit hebben boven de zorg voor het lichaam van een overledene.

Het Jodendom heeft echter ook bepaalde regels, zoals het zeker weten dat iemand dood is voordat zijn of haar organen worden verwijderd, De orgaandonatie moet ethisch zijn en in overeenstemming met de Joodse wet. Daarnaast moet de donor of zijn/haar familie toestemming geven voordat orgaandonatie kan plaatsvinden. 

Afbeelding 6
Afbeelding 6

Boeddhisme en orgaandonatie

Afbeelding 7
Afbeelding 7

Orgaandonatie in het boeddhisme word gezien als een daad vrijgevigheid en compassie. Hierbij word het geven van een orgaan aan iemand in nood beschouwd als een heldendaad. Het is een manier om andere mensen te helpen en te ondersteunen, wat in overeenstemming is met de boeddhistische leer van het meeleven en menslievendheid.

Maar er is ook een aspect van respect voor het lichaam binnen het boeddhisme. Dit kan leiden tot bezwaren tegen orgaandonatie als een schending van de oprechtheid van het lichaam na de dood.

Toch is er geen expliciet verbod tegen orgaandonatie in het boeddhisme. Uiteindelijk heeft de donor (of zijn familieleden) het recht om zelf te beslissen of het doneren van organen in overeenstemming is met hun persoonlijke overtuigingen en waarden.  Orgaandonatie binnen het boeddhisme word over het algemeen beschouwd als een nobele en positieve daad, omdat het bijdraagt aan het welzijn van anderen.

Ik wil helemaal geen donor zijn, wat nu?

Afbeelding 8
Afbeelding 8

Als je geen donor wil zijn, hoef je niet per see actie te ondernemen. In Nederland geldt het 'nee, tenzij'-systeem voor orgaandonatie. Dat houd in dat iedereen vanaf 18 jaar automatisch donor is, behalve als je actief aangeeft dat je dat niet wilt. Dit kan via het Donorregister, waar je je keuze kunt vastleggen. Op de site van het Donorregister kan je inloggen met je DigiD.

Als je geen donor wilt zijn, is het belangrijk om dit duidelijk te maken aan je familie en/of vrienden. Op het moment dat jij overlijd, word er aan hen gevraagd wat jouw wensen zijn rondom orgaandonatie. Als je met ze hebt gepraat daarover, voorkomt het dat zij een moeilijke beslissing moeten maken wanneer jij overlijd.

Orgaandonatie is een persoonlijke keuze en het is heel begrijpelijk als mensen er voor kiezen geen donor te willen zijn. Het belangrijkste is dat je er goed over nadenkt en het bespreekt met je familie of vrienden.

_________________________

Filmpjes

Niveau 1: Orgaandonatie: Hoe gaat dat?

Niveau 2: Na de orgaantransplantatie: een arts en ontvanger van een orgaan in gesprek

Niveau 3 Hoe is het om te leven met 1 nier?

_________________________

Leerzame spelletjes

Doe deze Quizlett

Kruiswoordpuzzel

_________________________

Toets

_________________________

Evaluatie (LET OP! Verplicht)

_________________________

Bronnen/Literatuur

  • Het arrangement Donors en het donorregister is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Naouar Rahmouni
    Laatst gewijzigd
    2023-04-02 15:08:55
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Aan het einde van dit leerarrangement weten leerlingen beter hoe het donorsysteem in Nederland in elkaar zit. Aan het einde van dit leerarrangement weten leerlingen dat ze automatisch donor zijn als ze niet uitschrijven. Aan het einde van dit leerarrangement weten leerlingen hoe ze zich kunnen uitschrijven als ze geen donor willen zijn.
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van