Schoolbesturen in Venlo voeren kansrijk onderwijsbeleid
Op College Den Hulster staat misschien wel het mooiste ontdek-lab van Nederland: het Experiencenter. Een aantal Venlose schoolbesturen benutten deze inspirerende ruimte momenteel om een doorlopende leerlijn te ontwikkelen voor wetenschap en techniek.
Want: in Venlo willen de schoolbesturen wetenschap en techniek beter integreren in het onderwijs om zo hun leerlingen een kansrijker toekomstperspectief te bieden. En zo te zien zijn de besturen hard op weg om die ambities waar te maken. Maar … Er ontbreekt iets. En dat is: kwalitatief, toegankelijk én passend leermateriaal. Daar gaan de projectleden van deze pilot verandering in aanbrengen. Het plan? Lesstof ontwikkelen, arrangeren en beschikbaar maken als open leermateriaal. En het beoogde resultaat? Een database met kant-en-klaar open leermateriaal voor het wetenschap- en techniekonderwijs.
oImpuls Open Leermateriaal steunt dit project
Hoe komt open leermateriaal in de praktijk het beste tot zijn recht? Om dit te ontdekken, ondersteunt Impuls Open Leermateriaal projecten met begeleiding en subsidie. We monitoren deze projecten en de kennis die we opdoen, borgen we en maken we beschikbaar voor anderen. Zo geven we open leermateriaal een rotsvast fundament.
Van de jury: "We zien goed de waarde van wat deze aanvrager wil bereiken. Ook in andere delen van het land zal hier behoefte aan zijn."
De pilots hebben de beschikking over een gezamenlijke communitypagina. Op die pagina kunnen de deelnemers aan de pilots kennis delen door elkaar vragen stellen, documenten te plaatsen, nieuwsberichten te delen en de agenda van alle activiteiten in te zien.
Iedereen kan de pagina bekijken. Maar wil je zelf artikelen of reacties plaatsen, dan kun je lid worden.
Klik rechtsboven op 'inloggen'. Er verschijnt een melding. Klik nogmaals op 'inloggen'.
Meld aan met je schoolaccount of een persoonlijk entree-account.
Nadat je aanvraag is goedgekeurd krijg je hiervan bericht in de mail. Klik in de mail op de bevestigingslink.
Je bent nu lid van de community.
Wat gaan we opleveren?
Organiseren, Uitbreiden en Verrijken
De pilot organiseert een beter gebruik van open leermateriaal in netwerken van scholen en andere onderwijsorganisaties.
Selectie van geschikte W&T-materialen die inzetbaar zijn in PO (leerlijn groep 1 t/m 8). Deze materialen zijn geschikt voor uitleen en/of een vaste plek in het basisonderwijs. Voor de onderbouw ontwerpen we materialen voor de Blue Bot, voor de middenbouw/bovenbouw ontwerpen we lessen voor Lego Spike Essential, voor de bovenbouw ontwepren wel lessen voor de Micro:bit en schoolbreed ontwerpen we lessen voor het greenscreen.
Bij die selectie aan materialen passende leermaterialen ontwikkelen die de leerkrachten ontlasten. In eerste instantie gaan we voor kwaliteit ipv. kwantiteit. Dat betekent dat we ca. 15 lesbrieven willen ontwerpen met heldere instructie, verwerkingsbladen, presentatie en differentiatie. Dit moet via een vooraf bedacht format (sjabloon) ontwikkeld worden zodat het herkenbaar is, kwalitatief in orde is en geplaatst kan worden op de leerlijn.
De pilot breidt het professionaliseringsaanbod voor leraren uit om het gebruik en de toepassing van open leermateriaal te versterken.
De W&T-materialen en de daarbij behorende leermaterialen worden in de scholen gebruikt. Dit wordt zorgvuldig geïmplementeerd via co-teaching. Op ca 5 PO-scholen gaan we dit schooljaar aan de slag met de materialen in de klassen met daarbij deskundige begeleiding. Door deze werkvorm hoeven er ook geen leraren vrij geroosterd te worden (ook in Limburg hebben we te maken met tekorten) maar kan er onder schooltijd samen geprofessionaliseerd worden. In totaal gaat het om 5 dagdelen per school. N.a.v. de ervaringen kan het leermateriaal nog bijgesteld worden.
Desgewenst kan er een procesverslag gemaakt worden van de co-teaching en ervaring met het ontwikkelde open leermateriaal.
De pilot verrijkt leermateriaal waar het onderwijs behoefte aan heeft en deelt het onder een open licentie breder met de sector.
Het ontwerpen van een gezamenlijke (Fortior, Kerobei, Akkoord, Den Hulster) openbare website waar het ontwikkelde leermateriaal toegankelijk is.
Via netwerken en platformen het onderwijs op de hoogte stellen over de beschikbaarheid van het open leermateriaal (delen)
Leermateriaal
Leerlijn W&T voor groep 1 t/m 8
Tijdens de pilot in schooljaar 2022-2023 hebben we een aantal leermaterialen ontwikkeld. Hierbij hebben we de volgende uitgangspunten gehanteerd:
Kwaliteit is belangrijker dan kwantiteit. We willen een set van lessen ontwikkelen bij de materialen die we geselecteerd hebben wat compleet is en de leraren helemaal ontlast. Het is dus niet de bedoeling dat leerkrachten zelf nog materialen of opdrachten moeten verzinnen.
De leerlijn sluit aan bij de materialen. Dit zijn Blue-bots voor de onderbouw, Lego Spike Essential voor de midden- en bovenbouw, Micro:bits voor de bovenbouw en het greenscreen schoolbreed.
Een les bevat de volgende elementen: Lesbrief voor de leraar, inleidende presentatie (in Powerpoint) en verwerkingsmateriaal voor de leerlingen zoals een werkblad en instructiemateriaal.
De lessen worden gekoppeld aan regionale thema's zoals water, lokale cultuur, agri food, logistiek, erfgoed, cradle to cradle, en maakindustrie.
Taalontwikkeling en woordenschat krijgen een plek in de lessen. De regio Venlo is een taalarme regio waarbij taalontwikkeling een speerpunt is. Dit laten we integraal terugkomen in de lessen die ontworpen worden.
Het Experiencenter van College Den Hulster heeft al veel lesmateriaal ontwikkeld voor het VO. Dit willen we uiteraard graag delen en is hier te vinden.
Onze nieuw-ontwikkelde materialen voor groep 1 t/m 8 vind je op de volgende pagina's en in Wikiwijs.
Bluebot: water (onderbouw)
Omschrijving
Tijdens deze les gaan de kinderen werken met de Bee-bot. Hierbij gebruiken we woordenschat-kaartjes met het thema water (zwembad).
Leerdoelen:
- de kinderen leren te werken met de bluebot
- de kinderen maken kennis met het programmeren
- de kinderen werken aan computational thinking.
Leerlingen leren over het belang van water in ons dagelijks leven en waar water wordt gebruikt in en rondom het huis. Ze gebruiken het greenscreen om hun kennis over watergebruik te presenteren.
Techniek en technologie:
Leerlingen weten wat een greenscreen is en waar deze voor gebruikt kan worden.
Leerlingen kunnen samen met de juf/meester dmv een stappenplan een foto maken en deze bewerken in de Greenscreen app.
Leerlingen leren wat agrifood is en waar ons eten eigenlijk vandaan komt.
Leerlingen ontdekken de stappen die voedsel moeten doorlopen om van de boer via de supermarkt naar ons bord te komen. Denk hierbij aan energieverbruik, transport, verpakkingsmateriaal, etc.
Leerlingen vergroten hun woordenschat op het gebied van agrifood.
Techniek en technologie:
Leerlingen weten wat een greenscreen is en waar deze voor gebruikt kan worden.
Leerlingen kunnen dmv een stappenplan een video maken en deze bewerken in de Greenscreen app.
Tijdens deze les maken de leerlingen kennis maken met (wereld)erfgoed. Ze ontdekken wat werelderfgoed is en waar op de wereld je werelderfgoed kan vinden. Ze gaan in een groepje een bekend gebouw kiezen dat op de werelderfgoedlijst staat en gaan hier een promotiefilmpje over maken. Dmv het greenscreen kunnen ze zichzelf daadwerkelijk bij het gebouw ‘toveren’.
Leerdoelen:
De leerlingen leren hoe ze een greenscreen moeten gebruiken voor het maken van hun promotiefilmpje over een erfgoed gebouw.
De leerlingen weten wat werelderfgoed is en kunnen uitleggen waarom het belangrijk is om cultureel erfgoed te behouden en te waarderen.
De leerlingen presenteren hun gekozen erfgoed gebouw en de erfgoed criteria aan hun klasgenoten met behulp van de juiste woordenschat en terminologie.
Tijdens deze les maken de leerlingen kennis met de sorteermachine. Ze ontdekken dat deze gebruik maakt van camera’s om de producten goed te kunnen sorteren. Ook krijgen ze een kijkje in de wereld van de aspergeteelt. Ze gaan zelf een sorteermachine bouwen en programmeren met behulp van LEGO. Totale duur van de les: 1,5 uur.
Tijdens deze les maken de leerlingen kennis met de wereld van de logisitiek en distributiecentra. Ze ontdekken dat Limburg een logistieke hotspot is en dat logistiek meer inhoudt dan alleen pakjes vervoeren met vrachtwagen. Ze gaan zelf een heftruck bouwen en programmeren met behulp van LEGO. Totale duur van de les: 1,5 uur.
Tijdens deze les maken de leerlingen kennis met de wereld van elektronica en computers. Deze lessen zijn gekoppeld aan het thema Cultuur en Feesten. De leerlingen weten dat in Limburg en Brabant carnaval wordt gevierd. Met de micro:bit (een minicomputer met 25 LED-lampjes en verschillende sensoren) maken de leerlingen eenvoudig in deze les een waarzegspel.
In de vorige les hebben de leerlingen kennis gemaakt met de micro:bit en een waarzegspel gemaakt. In deze les maken ze een verhaaldobbelsteen. Hierbij leren en gebruiken ze een variabele tijdens het programmeren van deze verhaal dobbelsteen.
In de vorige les hebben de leerlingen een woorddobbelsteen gemaakt met de micro:bit en geleerd wat een variabele is en hoe je deze kunt programmeren. In deze les maken ze kennis met een electrospel en programmeren ze de micro:bit en sluiten een LED-lampje aan. Tevens testen ze de code.
Totale duur van de les: 1 uur.
In de vorige les hebben de leerlingen de code geprogrammeerd voor het electrospel. Daarnaast hebben ze LED-lampjes aangesloten en de “controller” gemaakt voor het electrospel. In deze les maken ze het electrospel met vier eigen vragen en antwoorden rondom het thema feest en carnaval. Tevens testen en presenteren de leerlingen elkaars electrospellen
Voordat we met deze pilot begonnen, was het belangrijk om draagvlak te krijgen in de scholen en vanuit de directie. Daarom hebben we op scholen die geinteresseerd waren om mee te doen met het traject een kick-off bijeenkomst gegeven waarbij we o.a. middels een presentatie iedereen op de hoogte hebben gesteld van de plannen. Pas als de teamleden eenduidig hun commitment hadden uitgesproken konden de scholen meedoen.
Daarna zijn we aan de slag gegaan met interne en externe ontwikkelaars. Voordat we gingen starten met ontwerpen van de leerlijn hebben we eerst zorgvuldig uitgangspunten geformuleerd waar het open leermateriaal kwalitatief aan moet voldoen. Daardoor zijn de lessen eenduidig opgebouwd en herkenbaar voor leerkrachten en leerlingen. Dit verlaagt de drempel om er mee aan de slag te gaan.
De lessen zijn vervolgens ontworpen en getest in de praktijk. Op baisis van die ervaringen heeft er nog bijstelling plaats gevonden. Het enthousiasme bij leraren en leerlingen was erg hoog. Na de gastlessen is men op school zefl enthousiast verder gegaan met de materialen en leerlijn. Hieronder is een foto-impressie te vinden van gastlessen.
Vraag en aanbod
Vanuit Stichting Fortior en andere besturen in de regio Venlo zijn we bezig om de leerlijn uit te breiden. Zijn jullie als school, stichting of andere organisatie ook bezig met het ontwerpen van open leermateriaal op het gebied van W&T voor het basisonderwijs? Dan is het goed om de krachten te bundelen. Komend jaar willen we de lessen gaan uitbreiden bij de materialen van de BlueBot, De Lego Spike Essential, de Micro:bit en het Greenscreen. Leet het ons weten als je wilt samenwerken! Uiteraard blijven wij onze materialen die we gaan ontwikkelen delen via Wikiwijs en STEAM Limburg.
Daarnaast zijn we altijd op zoek naar bedrijven of organisaties die een materiele of inhoudelijke bijdrage willen leveren aan de ontdeklabs in onze scholen. Kun je mooie gastlessen verzorgen die aansluiten bij ons onderwijs of zou je W&T-materialen willen faciliteren? Laat het ons weten.
Dit project valt onder de pilotregeling van Impuls Open Leermateriaal. Dat betekent dat dit Groeifonds-programma het project steunt met expertise en subsidie. De kennis die tijdens het project wordt opgedaan, wordt geborgd en beschikbaar gemaakt voor anderen. Zo geven we open leermateriaal gezamenlijk een rotsvast fundament.
“Open leermateriaal maken of inpassen op school vraagt tijd en ruimte. Die willen we met ons pilotprogramma bieden aan scholen, netwerken en organisaties. We hebben bijvoorbeeld kennis en deskundige mensen in ons netwerk, waardoor projecten goed voorbereid van start kunnen en niet zelf het wiel hoeven uit te vinden. Daarnaast bieden we subsidie, waardoor ze ook tijd en mensen kunnen vrijmaken om echt met open leermateriaal aan de slag te gaan. Zo ontstaan mooie open collecties en best practices die andere scholen ook weer kunnen gebruiken. Met onze regeling helpen we ook professionals in het onderwijs om hun kennis en skills in te zetten bij andere projecten rondom open leermateriaal.”
Over Impuls Open Leermateriaal
Het programma Impuls Open Leermateriaal wordt gefinancierd door het Nationaal Groeifonds. Het is in het leven geroepen om het gebruik van open leermateriaal te stimuleren. Dat doet het door docenten te ondersteunen, scholen te verbinden, materiaal te verrijken, de infrastructuur te verbeteren en onderzoek te doen. Het gebruik van open leermateriaal wordt gezien als belangrijk middel om beter in te kunnen spelen op de talenten en behoeftes van leerlingen en daarmee de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Open leermateriaal is een belangrijke aanvulling op het materiaal van uitgevers. Daarom hebben meer dan twintig scholen, onderwijs- en expertiseorganisaties hun krachten in het programma gebundeld. Meer weten hierover? Kijk op de website: www.openleermateriaal.nl
Het arrangement Fortior - W&T-onderwijs regio Venlo is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Bluebot water zwembad
Bluebot water Woordenschatkaartjes 01
Bluebot water woordenschatkaartjes 02
Bluebot water pijlenkaartjes
Beebotmat zwembad
Beebotmat cultureel erfgoed
Woordenschatkaartjes 1
Woordenschatkaartjes 2
Pijlenkaartjes
