Ubbo Emmius          Aardrijkskunde

Thema kaartvaardigheden - § 1: Kaarten

Thema kaartvaardigheden - § 1: Kaarten

Aardrijkskunde

Kaarten maken
Nergens worden zoveel kaarten verkocht als in Nederland. En die gekte bestaat al sinds de Gouden Eeuw. De Atlas Major van de familie Blaauw, gemaakt in 1662, was in heel Europa een topper. Bart bekijkt de elfdelige atlas en smult van de mooie plaatjes en de interessante informatie over verre streken. Hoe kwamen ze daar trouwens aan in 1662?

§ 1: Gebieden en kaarten

Wat kan ik straks?

Na deze les kun je

 

- uitleggen waarover het vak aardrijkskunde gaat.

- aangeven waarvoor kaarten worden gebruikt.

- de vier dingen bij een kaart opnoemen die nodig zijn om hem te kunnen lezen.

- de schaal van een kaart uitrekenen.
- de afstand tussen twee plaatsen op een kaart in km uitrekenen.

Kaarten

Kaarten

Een overzichtskaart
Een overzichtskaart
Een thematische kaart
Een thematische kaart

Aardrijkskunde

Aardrijkskunde gaat over gebieden. Een gebied is een deel van het aardoppervlak. Een gebied wordt ook wel een regio genoemd.

Een gebied kan heel klein zijn, bijvoorbeeld een straat of een dorp. Maar een gebied kan ook groot zijn. Je kunt gebieden beschrijven: hoe ziet het er in een bepaald gebied uit? En je kunt gebieden verklaren: waarom ziet het er daar zo uit?

Het grootste gebied dat we hebbben is de aarde. Als je met aardrijkskunde bezig bent, stel je altijd drie vragen:

1. Wat zie ik?

2. Waar zie ik dat?

3. Waarom zie ik dat daar?

Kaarten

Bij aardrijkskunde maak je veel gebruik van kaarten. Kaarten geven veel informatie over een bepaald gebied. Een kaart is een verkleinde tekening van een gebied.

We kennen twee soorten kaart: overzichtskaarten en thematische kaarten.

Een overzichtskaart geeft je een mooi overzicht over een gebied. Het gaat hierbij vooral om: waar ligt het en hoe heet het? Je ziet in zo'n kaart daarom om namen van plaatsen, rivieren, landen, etc,..

Een thematische kaart gaat altijd over een onderwerp. Dat kan van alles zijn: bevolking, klimaat, bebouwing, McDonald's en ga zo maar door.

In figuur 1 zie je een overzichtskaart.

In figuur 2 zie je een thematische kaart.

 

Film overzichtskaart

 

Om een kaart te kunnen begrijpen moet je kunnen kaartlezen.

Om een kaart goed te kunnen lezen heb je vier dingen nodig:

1. Een titel.

  De titel van een kaart geeft aan over welk gebied de kaart gaat.

2. Een legenda.

    Op een kaart zie je veel kleuren en symbooltjes, zoals driehoekjes en stippen. In de legenda wordt uitgelegd wat de kleuren en symbolen in een kaart  betekenen.

3. Een noordpijl. Daarmee wordt het noorden in een kaart aangegeven. Soms staat de noordpijl niet op de kaart aangegeven. In dat geval is het noorden altijd de bovenkant van een kaart.

4. Een schaal. Een kaart is een verkleinde tekening. Dus ook de afstanden tussen plaatsen is kleiner. Hoeveel keer de echte afstanden in een kaart kleiner zijn gemaakt wordt aangegeven door de schaal. Deze afstanden kun je uitrekenen.

Het uitrekenen van de schaal van een kaart.

De schaal van een kaart geeft aan hoe vaak de werkelijkheid is verkleind.

Er staat dan bijvoorbeeld 1 : 500.000. Dit betekent dat alles op de kaart 500.000 keer kleiner is dan in het echt.

Om een goed idee te krijgen van hoe groot alles op de kaart in het echt is, is het handig om uit te rekenen om hoeveel kilometers het gaat. Dat doe je zo:  

De schaal van de kaart is 1: 500.000. Dat betekent dat 1 cm op deze kaart 500.000 cm in werkelijkheid is. Omdat 500.000 een lastig getal is om mee te werken, rekenen we dit om naar km. Je krijgt een veel beter idee van hoe groot de afstanden zijn op een kaart.

Om te weten hoeveel km 500.000 cm is ga je eerst van cm naar m. Er gaan 100 cm in 1 m (delen door 100, dus twee nullen weghalen)

500.000 cm is dus 5.000 m.

Dan ga je van m naar km, er gaan 1.000 m in 1 km (delen door 1.000, dus drie nullen weghalen)..

Dus 5.000 m is 5 km In totaal haal je dus 5 nullen weg om van cm naar km te komen.

Een snelle truc is: haal meteen vijf nullen weg. Je weet dan meteen: 500.000 cm, vijf nullen eraf halen, is 5 km.

 

Dus:

1 cm = 500.000 cm in het echt.

1 cm = 5.000 m in het echt

1 cm = 5 km in het echt

 

Het uitrekenen van de afstand tussen twee plaatsen op een kaart.

Als de schaal van een kaart 1 : 500.000 , dan is 1cm op de kaart 5 km in werkelijkheid.

Nu kun je de afstand tussen twee plaatsen uitrekenen.

Voorbeeld:

Op de kaart is de afstand tussen plaats A en B 5 cm.

Je weet dat 1 cm in het echt 5 km is.

Dan 5 cm op de kaart 5 x 5. Dus 5 cm op de kaart is dn 25 km in het echt.

Dit kun je makkelijk doen met een verhoudingstabel.

 

Cm op de kaart

1

5

Km in het echt

5

25

 

 

 

 

 

 

Opdrachten

Doelencheck

Open het document en geef antwoord op de vragen.

Doelencheck thema kaartvaardigheden: kaarten

 

Begrippen

Gebied 

- Een deel van het aardoppervlak

Regio

- Een gebied

Kaart

- Een verkleinde tekening van een gebied

Overzichtskaart

- Een kaart met een overzicht van een gebied: vooral met namen

Thematische kaart

- Een kaart over een bepaald onderwerp

  • Het arrangement Thema kaartvaardigheden - § 1: Kaarten is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Sectie AK GL GS
    Laatst gewijzigd
    2022-09-20 08:26:14
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Kaartvaardigheden
    Leerniveau
    VMBO theoretische leerweg, 1;
    Leerinhoud en doelen
    Landschappen (en menselijke activiteit); Landschapzones; Aardrijkskunde; Landschappen in Nederland;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

    Bronnen

    Bron Type
    Kaarten maken
    https://schooltv.nl/item/het-klokhuis-canon-atlas-major/     		Link
    Bekijk het filmpje over een overzichtskaart
    https://schooltv.nl/item/een-overzichtskaart-vind-je-weg-met-een-kaart/#q=kaarten     		Video

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    Sectie AK GL GS. (z.d.).

    H 1 § 1: Kaarten - KBL klas 1

    https://maken.wikiwijs.nl/182891/H_1___1__Kaarten___KBL_klas_1

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Meer informatie voor ontwikkelaars

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van