Klaslokaal - Taxonomie

Klaslokaal - Taxonomie

Inleiding

Als je kamer een bende is en het nodig eens opgeruimd moet worden, kan je beginnen met ordenen. De vuile kledingstukken bij de was, de schone kledingstukken in de kast, eventuele vaat naar de keuken en je schoolspullen in je tas. Je creert orde door alle 'troep' in groepen te gaan verdelen. Bij planten kunnen we dat ook. Dat noemen we met een moeilijk woord 'taxonomie'. In de volgende opdrachten ga je kijken hoe planten zoal ingedeeld kunnen worden.

Les 1 Verwantschap

Bekijk de volgende video tot 'soortnamen' 4:48

Een Chamaecyparis lawsoniana en een Chamaecyparis obtusa behoren niet tot dezelfde soort (lawsoniana en obtusa) maar wel tot hetzelfde geslacht (Chamaecyparis).

Een Chamaecyparis en een Taxus behoren niet tot hetzelfde geslacht. Zelfs niet tot dezelfde familie maar wel tot dezelfde orde, nml. de Coniferalis.

Hieronder staan telkens twee planten. Zoek op op welk niveau (afdeling, klasse, orde, familie, geslacht of soort) ze verwant zijn.

  1. Buxus sempervirens - Liriope muscari
  2. Heermoes - Varkensgras
  3. Wilgenroosje - Bottelroos
  4. Gewone vogelkers - Laurierkers
  5. Malus domestica - Pyrus communis
  6. Pinus mugo - Ribes sanguineum

Tip: zoek de planten op in Wikipedia. In de rechterbovenhoek staat een taxonomische indeling. Wanneer je deze voor beide planten vergelijkt, kan je zien op welk niveau ze verwant zijn.

Nog een tip: Hieronder volgt een ezelsbruggetje om de verschillende niveau's te kunnen onthouden:

  1. Domein
  2. Rijk
  3. Afdeling / stam (alle)
  4. Klasse (krasse)
  5. Orde (oudjes)
  6. Familie (fietsen)
  7. Geslacht (graag)
  8. Soort (snel)

Les 2 Botanische indeling hogere planten

Opdracht 1

Maak met de volgende woorden een boomdiagram:

  • Tweezaadlobbigen
  • Bv Japanse sierkers
  • Eénzaadlobbigen
  • Coniferen
  • Bv Straatgras
  • Naaktzadigen
  • Varenplanten
  • Ginkgoachtigen
  • Paardenstaartachtigen
  • Bv Eikvaren
  • Varenachtigen
  • Bv Ginkgo
  • Bedektzadigen
  • Zaadplanten
  • Bv Heermoes
  • Sporenplanten
  • Hogere planten
  • Bv Zilverspar

Opdracht 2

Lees hoofdstuk 2 uit het boek Planten en hun namen en maak de vragen aan het eind van dit hoofdstuk.

Planten en hun namen

Les 3 Plantfamilies

Bij de plantenkennislessen en in onze beroepspraktijk zullen we zelden spreken over domeinen, rijken, afdelingen, klassen of orden. Families komen we wel vaker tegen. Als we het bijvoorbeeld hebben over Ericaceën (heideplanten) bedoelen we de familie van de Ericaceae.

Vooral bij het determineren van inheemse kruidachtige planten is het makkelijker wanneer je op zijn minst de familie al kan bepalen.

In de volgende opdracht ga je een profiel schrijven van een aantal veel voorkomende families. Je zoekt op wat de geslachten in elke familie aan overeenkomsten hebben en geeft per familie drie voorbeeldgeslachten.

Dit zijn de families:

  • Schermbloemenfamilie
  • Kruisbloemenfamilie
  • Grassenfamilie
  • Lipbloemenfamilie
  • Vlinderbloemenfamilie
  • Composietenfamilie

Les 4 Geslachten, soorten en varieteiten/cultuurvarieteiten

Je hebt bij nomenclatuur geleerd dat plantnamen opgebouwd zijn uit een geslachtsnaam, een soortaanduiding en soms een varieteitsnaam. Maar wat zijn nu eigenlijk geslachten, soorten en varieteiten?

Schrijf een verslag van minimaal 300 woorden over geslachten, soorten en varieteiten/cultuurvarieteiten. Verwerk hierin de mate waarin voortplanting (kan) plaats vinden en hoe soorten en (cultuur)varieteiten kunnen ontstaan.

 

Les 5 Levensvormen volgens Raunkiaer

We kunnen planten ook indelen op basis van hoe ze een ongunstig seizoen overleven.

Open de link en lees de uitleg over levensvormen.

Levensvorm (www.ecopedia.be)

Opdracht 1: Zoek op wat de volgende woorden betekenen (je kan hiervoor gebruik maken van deze site):

  • crypto
  • geo
  • Chamai
  • phanero
  • helos
  • hydros
  • theros
  • hemi

Opdracht 2: Omschrijf elke levensvorm, geef de betekenis en noem minimaal drie voorbeeldplanten.

Les 6 'Hoveniersindeling'

Als hovenier / groenvoorziener hanteren we vaak ook een andere indeling. Deze indeling vind je ook terug bij de plantenlijsten. Deze indeling is gebaseerd op een mix van levensduur, uiterlijk en toepassing. Dat klinkt misschien verwarrend maar het werkt in de praktijk prima.

In deze opdracht maak je weer een boomdiagram. Gebruik hiervoor de volgende woorden:

  • kruidachtige gewassen,
  • bollen/knollen,
  • grootfruit,
  • bomen,
  • bosplantsoen
  • klim- en slingerplanten,
  • fruitgewassen
  • kuipplanten
  • rozen,
  • heesters,
  • vaste planten,
  • water- en moerasplanten
  • ericaceae
  • bladverliezende heesters,
  • éénjarigen,
  • varens,
  • schubconiferen
  • inheemse flora
  • bladhoudende heesters,
  • tweejarigen,
  • houtige gewassen,
  • naaldconiferen
  • perkplanten,
  • kleinfruit,
  • siergrassen/bamboes
  • coniferen

Geef per groep een korte omschrijving (maximaal één zin) en probeer het juiste botanische symbool erbij te vinden.

Informatie over de verschillende groepen kan je vinden in het boek Planten en hun namen, pagina 39 t/m 48.

Nieuwe botanische symbolen
Nieuwe botanische symbolen

Extra: Plantevolutie

De evolutie van planten

Toets

  • Het arrangement Klaslokaal - Taxonomie is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Actief met planten(kennis)
    Laatst gewijzigd
    21-01-2024 07:53:18
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    In dit arrangement maakt de student kennis met de verschillende soorten indeling van planten
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    4 uur 0 minuten

    Bronnen

    Bron Type
    https://www.youtube.com/watch?v=r71ABDsWZDU
    https://www.youtube.com/watch?v=r71ABDsWZDU     		Video
    Planten en hun namen
    https://contentplatform.ontwikkelcentrum.nl/Pages/ViewItem.aspx?cp=%2FCMS%2FCDS%2FOntwikkelcentrum%2FPublished%20content%2FKenniskiem%2F94014%20Planten%20en%20hun%20namen%2F94014%20Planten%20en%20hun%20namen%202de%20druk     		Link
    Levensvorm (www.ecopedia.be)
    https://www.ecopedia.be/encyclopedie/levensvorm     		Link
    De evolutie van planten
    https://youtu.be/Lwq4UcxojoY     		Video

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Diagnostische toets Taxonomie

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Wikiwijs is een dienst van