Wereld in blokken hv123 - kopie 1

Wereld in blokken hv123 - kopie 1

Wereld in blokken

Atlasgebruik

Inleiding

Begin zomervakantie

 

Kun jij op een landkaart aanwijzen waar je op vakantie bent?
Soms hebben mensen geen idee waar het land ligt, waar zij naartoe gaan.

In deze opdracht leer je hoe een atlas gebruikt wordt, zodat jij in ieder geval wel kunt aanwijzen op de kaart waar je op vakantie bent geweest.

Bekijk de volgende videoclip:

Intro

Kinderen van de Azov Brigade

De wereld verdeeld in twee blokken

 

Nieuwe tekst in toevoegen

In deze opdracht onderzoek je hoe na WO II nieuwe spanningen ontstonden.
Amerika, Engeland en Rusland hadden Duitsland verslagen.
Maar er was veel wantrouwen tussen de overwinnaars ontstaan.
Was de Derde Wereldoorlog in zicht?

Kijk naar de video over de Koude Oorlog. Bespreek met een klasgenoot waarom er werd besproken over een Koude Oorlog tussen Amerika en de Sovjet-Unie?

 

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze opdracht kun je:

  • omschrijven in welke twee blokken de wereld na 1945 werd verdeeld.
  • het begrip wapenwedloop beschrijven.
  • uitleggen waarom de NAVO en het Warschaupact werden opgericht.
  • omschrijven wat de economische verschillen waren tussen het Westen en het Oosten.
  • omschrijven wat de politieke verschillen waren tussen het Westen en het Oosten.
  • uitleggen waarom de vijandschap tussen Amerika en Rusland een Koude Oorlog wordt genoemd.
  • uitleggen wat de Koreaoorlog en de Vietnamoorlog met de Koude Oorlog te maken hadden.
  • de rol van de Berlijnse Muur bij het einde van de Koude Oorlog beschrijven.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Stap Activiteit
Stap 1 Je bestudeert de Kennisbankitems 'Wereld in blokken' en 'Wapenwedloop' en beantwoordt vragen.
Stap 2 Je bestudeert de Kennisbankitems 'Trumandoctrine' en 'Marshallplan' en beantwoordt vragen.
Stap 3 Berlijn wordt na de Tweede Wereldoorlog gesplitst in Oost en West. In deze stap leer je hoe dat in zijn werk ging.
Stap 4 Je leest in de Kennisbank over de politieke en economische verschillen tussen Amerika en Rusland.
Stap 5 Je onderzoekt de overeenkomsten en verschillen tussen de conflicten in Korea en Vietnam.
Stap 6 Je kijkt hoe er een einde komt aan de Koude Oorlog en brengt in beeld welke rol de Berlijnse Muur gespeeld heeft.
Stap 7 Wie was Willy Brandt? Via vier deelvragen beantwoord je een hoofdvraag over Willy Brandt.
Afronding
Onderdeel Activiteit
Begrippenlijst Hier vind je de Kennisbankitems, video en de begrippen die passen bij deze opdracht.
Eindproduct A Als eindproduct A maak je de toets 'Wereld in blokken'.
Eindproduct B Je leest het verhaal over Kim Phùc in Kinderen die wereld hebben veranderd en maakt bij dat verhaal een eindproduct naar keuze.
Terugkijken Terugkijken op de opdracht.

 

Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 5 uur nodig.
Als je kiest voor eindproduct B heb je waarschijnlijk meer tijd nodig!

Aan de slag

Stap 1: Einde Tweede Wereldoorlog

Ga naar de Kennisbank geschiedenis.
Bestudeer de pagina's

  • Wereld in blokken
  • en Wapenwedloop.

Wereld in twee blokken - Koude Oorlog

Na de Tweede Wereldoorlog ontstonden er twee vijandige blokken: het Oosten en het Westen.
Beantwoord de vragen.

Stap 2: Containment en Marhallplan

Na de Tweede Wereldoorlog ontstonden er twee vijandige blokken: het Oosten en het Westen.
De Verenigde Staten en de Sovjet-Unie verdachten elkaar ervan de wereldmacht te willen grijpen: de VS met de atoombom, de Sovjet-Unie door Oost-Europa communistisch te maken.

Ga naar de Kennisbank geschiedenis en bekijk de video's en lees de info op de pagina's:

  • Trumandoctrine
  • en Marshallplan

Trumandoctrine en Marshallplan


Gebruik de informatie bij het beantwoorden van de vragen.

Stap 3: Blokkade Berlijn

Na de Tweede Wereldoorlog waren er vier bezettingszones in Duitsland: een Amerikaanse, een Engelse, een Franse en een Sovjetzone. Op het kaartje zie je dat Berlijn in de Sovjetzone ligt. Berlijn was ook in vier bezettingszones verdeeld.
Al snel werden de drie westerse zones samengevoegd. De VS onder president Truman wilden na de oorlog een snelle wederopbouw van Duitsland. Om de economie te stimuleren werd in de westerse zones de Duitse mark ingevoerd. De Sovjet-Unie weigerde dit ook te doen en sloot de Sovjetzone (Oost-Duitsland) af van de rest van Duitsland.
De westerse zones van Berlijn raakten geïsoleerd. De VS organiseerden een luchtbrug van vliegtuigen die de stad dag en nacht konden bevoorraden. Na een jaar werd de blokkade door de Sovjet-Unie beëindigd en was de stad weer over de weg bereikbaar.

Ondertussen was Duitsland wel verdeeld in twee landen: West-Duitsland (Bonds Republiek Duitsland, BRD) en Oost-Duitsland (Duitse Democratische Republiek, DDR).

Maak de oefening.

Stap 4: Verschillen West en Oost

Rusland en Amerika dachten verschillend over de inrichting van hun land.
Ga naar de Kennisbank geschiedenis.
Bestudeer de twee pagina's over economie en politiek in het Westen en Oosten.

Westen - Oosten

Maak nu de opdracht.

Stap 5: De hete Koude Oorlog

De vijandschap tussen Rusland en Amerika is bekend geworden als de Koude Oorlog. Daar heb je al een video over gekeken in de inleiding.  
De Koude Oorlog wordt de Koude Oorlog genoemd omdat Amerika en Rusland nooit direct tegen elkaar gevochten hebben. Beide landen bemoeiden zich wel met bijna alle gewapende conflicten na 1945.

Ga naar de Kennisbank geschiedenis.
Bestudeer de pagina over de oorlogen in Korea en Vietnam.

Korea en Vietnam

 

Stap 6: Einde Koude Oorlog

Ga naar de Kennisbank geschiedenis.
Bestudeer over de Berlijnse Muur en het einde van de Koude Oorlog.

Einde Koude Oorlog

De Berlijnse Muur is een belangrijk symbool van de Koude Oorlog.

Werk samen met een klasgenoot.
Je gaat een A4-postertje van de Berlijnse Muur maken.
Zoek op internet informatie en afbeeldingen:

  • over de bouw van de Berlijnse Muur.
  • over de ligging van de Berlijnse Muur.
  • over het leven aan beide zijden van de Berlijnse Muur.
  • over de val van de Berlijnse Muur

Maak met de info en afbeeldingen een A4-poster over de Berlijnse Muur.

Klaar?
Laat jullie poster zien aan enkele klasgenoten. Vraag om commentaar.
Overleg met je docent of je de poster ook in moet leveren.
Zo ja, kijk dan in de Gereedschapskist hieronder naar de beoordelingseisen in de rubric.

Poster maken

Op een informatieve poster kun je laten zien wat de belangrijkste delen van de lesstof zijn. Ook kun je weergeven hoe bepaalde delen zich tot elkaar verhouden.

 

Stap 7: Willy Brandt

Historische persoon: Willy Brandt
Tijdens de Koude Oorlog was Duitsland verdeeld in twee staten: de Bondsrepubliek (BRD) die lid werd van de NAVO, en de DDR die bij het Oostblok hoorde. Ook de oude hoofdstad Berlijn was in tweeën gedeeld.

De beroemdste Duitse politicus van het Westen was in die periode Willy Brandt: vanaf 1957 als burgemeester van West-Berlijn en vanaf 1969 als Duitse regeringsleider. Hij moest proberen zijn stad en zijn land door de Koude Oorlog heen te loodsen.

Hoofdvraag: wat heeft Willy Brandt bijgedragen aan het einde van de Koude Oorlog?

Stappenplan

  • Verzamel informatie met behulp van vier deelvragen (zie hieronder).
    Het is belangrijk dat je de juiste informatie vindt. Controleer dus de betrouwbaarheid van je bronnen.
  • Daarvoor geven we een paar tips voor bruikbare websites, maar (school)boeken zijn vaak nog geschikter en beter leesbaar.
    Vergeet dus niet een bezoek te brengen aan de (school)bibliotheek!
  • Verzamel deze informatie in een (Google-) document.
  • Natuurlijk mag je hierbij overschrijven, knippen en plakken.
    Maar bij het formuleren van het antwoord op de hoofdvraag gebruik je je eigen woorden.


Deelvragen

  • Deelvraag 1: Hoe kwam Willy Brandt in de Duitse politiek terecht?
  • Deelvraag 2: Met welke problemen kreeg hij te maken als burgemeester van West-Berlijn en hoe pakte hij die problemen aan?
  • Deelvraag 3: Met welke problemen kreeg hij te maken als regeringsleider van de BRD en hoe pakte hij die problemen aan?
  • Deelvraag 4: Wat waren de hoogtepunten van zijn politieke carrière en hoe kwam daaraan een einde?

 

Deelvraag 1:
Wie was Willy Brandt en hoe kwam hij in de Duitse politiek terecht?

Willy Brandt was een schuilnaam. Onderzoek de jeugd van Willy Brandt: hoe groeide hij op, waarom moest hij een schuilnaam aannemen, waardoor raakte hij politiek geïnteresseerd, wat waren zijn idealen?

Je zult zien, dat het socialisme en de Tweede Wereldoorlog grote invloed op hem hadden.
Willy Brandt was dus een kind van zijn tijd.

Bruikbare websites:


Deelvraag 2:
Met welke problemen kreeg hij te maken als burgemeester van West-Berlijn en hoe pakte hij die problemen aan?

Willy Brandt was nog maar kort burgemeester, toen de DDR-regering besloot om de Muur te bouwen.
Nu leek het of Oost- en West-Duitsers voorgoed van elkaar gescheiden zouden blijven.

Onderzoek wat Willy Brandts reactie was, en wat het bezoek van de Amerikaanse president Kennedy voor hem betekende.
Zou het Brandt lukken om de Muur op een kier te krijgen?

Bruikbare website:


Deelvraag 3:
Met welke problemen kreeg hij te maken als regeringsleider van de BRD en hoe pakte hij die problemen aan?

Als burgemeester kon Brandt de scheiding tussen Oost en West niet oplossen.
Lukte hem dat wel toen hij kanselier werd?

Als regeringsleider kon hij zijn best doen om de relaties met het Oostblok te verbeteren.
Onderzoek hoe Willy Brandt bekend werd met zijn 'Ostpolitik' en wat hij daarmee bereikte.


Deelvraag 4:
Wat waren de hoogtepunten van zijn politieke carrière en hoe kwam daaraan een einde?

Kijk nog eens terug op de politieke daden van Brandt. Waardoor is hij nu het beroemdst geworden? Ondanks deze roem had hij niet gemakkelijk als regeringsleider. De Koude Oorlog was nog niet voorbij. Het einde van Brandts carrière kwam ook door een spionagekwestie.
Zoek zelf naar pakkende foto's die de hoogtepunten en de val van Brandts loopbaan mooi in beeld brengen en schrijf daarbij kort commentaar waarin je je keuze uitlegt.


Antwoord op de hoofdvraag:
Wat heeft Willy Brandt bijgedragen aan het einde van de Koude Oorlog?

Gebruik voor het antwoord op deze vraag de informatie die je voor de deelvragen 1 - 4 hebt verzameld.
Probeer het antwoord kort, maar volledig te formuleren: dus een duidelijke conclusie op basis van een lijstje met punten. Doe dit in je eigen woorden.

Voorzie het geheel ook van een bronnenlijst. 

Lever je document ter beoordeling in onder de naam Willy Brandt.

Je docent let bij de beoordeling op de volgende punten:

  • Alle vier de deelvragen zijn duidelijk en correct beantwoord.
  • Waar gevraagd is de deelvraag voorzien van een afbeelding. 
  • Het antwoord op de hoofdvraag is kort, juist en duidelijk geformuleerd.
  • Het geheel bevat een bronnenlijst. 
  • Het geheel bevat weinig tot geen taalfouten. 

Afronding

Begrippenlijst

Hier vind je een video, de Kennisbankitems en een begrippenlijst bij deze opdracht.

Koude Oorlog
Na WO II ontstaat een gespannen situatie tussen het kapitalistische Amerika en de communistische Rusland.
Vrije markteconomie en Planeconomie
De verschillende economische systemen in Rusland (planeconomie) en Amerika (vrije markteconomie).
NAVO en Warschaupact
Militaire bondgenootschappen van Amerika en West-Europa (NAVO) en Rusland en Oost-Europa (Warschaupact).
Wapenwedloop
Om tijdens de Koude Oorlog een evenwicht in bewapening te hebben tussen West en Oost produceerden beide kanten atoomwapens. De blokken boden tegen elkaar op: er is sprake van een wapenwedloop.
Containment (indamming)
Politiek van Amerika die er op gericht was de bewegingsruimte van communistische landen in te perken.
Marshallplan
Economisch steunplan voor Europa bedacht door de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken George Marshall in 1947.
West-Duitsland (BRD) en Oost-Duitsland (DDR)
Na de Tweede Wereldoorlog viel Duitsland in twee delen uiteen.
Berlijnse Muur
Om te voorkomen dat burgers van de DDR naar het Westen vluchtten via West-Berlijn besloot de regering van de DDR een muur aan te leggen tussen Oost- en West-Berlijn.
De val van de muur staat symbool voor het einde van de Koude Oorlog.

Eindproduct A: Toets

Als eindproduct A maak je de toets 'Wereld in blokken'.
Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je kunt vervolgens jouw antwoorden vergelijken met de goede antwoorden.

Eindproduct B: Kim Phùc

In het boek 'Kinderen die wereld hebben veranderd' staan verhalen over kinderen van wie de rechten zijn geschonden. Ze hebben daardoor de aandacht gevestigd op een probleem in onze maatschappij.

Eén van deze verhalen gaat over Kim Phúc. Kim Phúc (1963) was negen jaar toen haar dorp tijdens de Vietnamoorlog werd gebombardeerd met napalm. Haar kleren vatten vlam. Ze deed ze uit en zetten het op een rennen. De foto die toen van haar is gemaakt, verbijsterde de wereld en heeft het eind van de oorlog waarschijnlijk dichterbij gebracht. Al jaren reist Kim de wereld rond om vrede te prediken.

Bekijk de aflevering over Kim Phúc.


Download en lees nu het verhaal uit het boek
Kinderen die wereld hebben veranderd: Kim Phúc

Kinderrechten

Mensenrechten zijn in diverse wetten en verdragen vastgelegd.
Ze gelden in Nederland en in de rest van de wereld - voor iedereen en voor altijd.
Dankzij deze rechten kunnen mensen een volwaardig bestaan opbouwen.
Omdat kinderen speciale behoeften hebben, bestaan er ook kinderrechten.
Helaas wordt er niet overal even netjes met deze rechten omgegaan.

Ga naar de website met de klikplaat mensenrechten en bekijk welke mensenrechten er zijn. Klik op de verschillende afbeeldingen en lees de informatie.


Het verhaal van Kim Phùc gaat over een meisje dat slachtoffer is van een bombardement tijdens een oorlog.
Bij dit verhaal speelt in ieder geval het volgende kinderrecht een rol:

  • art 38: Als het oorlog is, moet de overheid jou extra beschermen.
    Soldaten zijn bij voorkeur boven de achttien en als je jonger bent dan vijftien mag je niet in het leger.

Zijn er volgens jou nog meer (kinder-)rechten die betrekking hebben op het verhaal van Kim Phùc? Zo ja, schrijf ze op.

Kinderen getroffen door oorlog

Kim Phúc werd getroffen door de oorlog in Vietnam toen ze 9 jaar oud was. Zij is meerdere keren geopereerd, maar ondervindt nog steeds gezondheidsproblemen. Kim woont momenteel in Canada en heeft daar een eigen Stichting opgericht: Kim Foundation. Een organisatie die kinderen helpt, die slachtoffer geworden zijn van oorlogen. En dat is nodig, want er zijn nog steeds veel kinderen die leven in een oorlogssituatie.

Ga op internet op zoek naar informatie over kinderen in oorlogsgebieden.
Bezoek in ieder geval de volgende websites
- www.unicef.nl
- www.warchild.nl

In welke landen worden op dit moment veel kinderen getroffen door oorlog?

Gebruik de informatie uit de vorige stappen bij het maken van een eindproduct over Kim Phúc.
Je mag zelf kiezen wat voor soort eindproduct je maakt.
In je eindproduct maak je duidelijk:

  • welke kinderrechten een rol spelen in het verhaal van Kim Phúc.
  • waarom de fotograaf met de foto van Kim Phúc de World Press Photo heeft gewonnen.
  • wat jij vindt van het verhaal van Kim Phúc.

Voor het maken van het eindproduct kun je gebruik maken van de gereedschapskist. Kies bijvoorbeeld voor een artikel over het leven van Kim Phúc of een brief aan Kim Phúc.
In die gereedschapskist vind je voor veel verschillende eindproducten een plan van aanpak.
Je vind je ook voor de verschillende eindproducten de beoordelingseisen. 

Gereedschapskist

Welkom bij de gereedschapskist. Hier vind je uitleg over alle werkvormen waarmee je je eindproducten maakt. Bij iedere werkvorm staat beschreven hoe je deze uitvoert, kun je inspiratiefilmpjes bekijken en vind je de beoordelingscriteria waaraan jouw product moet voldoen. Ook zie je welke digitale middelen je kunt gebruiken en aan welke vaardigheden je werkt tijdens het maken van je eindproduct. Veel succes!

 

Terugkijken

Inleiding

  • ​In de inleiding heb je een video van High Speed History gekeken over de Koude Oorlog. Is het de makers van de video gelukt om jou in 49 seconden uit te leggen wat de Koude Oorlog inhield? Nu je de rest van de opdracht hebt gemaakt is er dan belangrijke informatie die jij absoluut hebt gemist in de video?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Denk je dat je de vragen in de eindtoets bij deze leerdoelen kunt beantwoorden?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 5 uur met de opdracht bezig zou zijn.
    Klopt dat? Als je ook voor Eindopdracht B hebt gekozen: hoeveel tijd heb je aan deze eindopdracht besteed?  Was dat meer of minder dan je klasgenoten die deze opdracht ook gemaakt hebben. Kun je het eventuele verschil verklaren?
  • Inhoud
    Wat wist jij al over de Koude Oorlog? Wist jij al iets over de conflicten in Korea en Vietnam?
    Had je al eens over de Berlijnse Muur gehoord?
  • Eindopdracht
    Als je hebt gekozen voor de toets: waren de vragen moeilijk en sloten ze goed aan bij de leerdoelen?
    Als je hebt gekozen voor de opdracht over Kim Phùc: ben je tevreden over het eindresultaat?
    Schrijf op wat goed ging en wat minder goed ging? Geef de opdracht een cijfer.

 

  • Het arrangement Wereld in blokken hv123 - kopie 1 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Marc van Maastricht
    Laatst gewijzigd
    2025-07-21 12:33:15
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Leerniveau
    HAVO 3;
    Leerinhoud en doelen
    Blokvorming tussen Oost en West en de Koude Oorlog; De tijd van televisie en computer (vanaf 1950); Geschiedenis; Koude Oorlog;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    3 uur 25 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, leerlijn, rearrangeerbare

    Bronnen

    Bron Type
    Begin zomervakantie
    https://maken.wikiwijs.nl/bestanden/357750/Begin%20zomervakantie.mp4     		Video
    Kinderen van de Azov Brigade
    https://www.beeldengeluidopschool.nl/#/details/fragment/urn:vme:default:aggregate-asset:2102203210083511620     		Link

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    Stedelijk College Eindhoven. (z.d.).

    Atlasgebruik - kopie 1

    https://maken.wikiwijs.nl/128038/Atlasgebruik___kopie_1

    VO-content Geschiedenis. (2020).

    Wereld in blokken hv123

    https://maken.wikiwijs.nl/73226/Wereld_in_blokken__hv123

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Wereld in blokken

    Containment en Marshallplan

    Wereld in blokken

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van