Tijdvak 2, de Oudheid, begint 3000 v. Chr. en duurt tot 500 na Chr.
Het is de tijd van de Grieken en Romeinen.
Je bestudeert onderwerpen uit de oude Griekse beschaving en het Romeinse Rijk.
In deze quest maak je een aantal opdrachten. Elke opdracht levert een eindproduct op.
Met de eindproducten richt je aan het eind van de quest, samen met de andere leerlingen die deze quest maken, een tentoonstelling in.
1. Jij begint
Motivatiemotor
Waarschijnlijk heb je wel eens eerder gehoord van de Grieken en de Romeinen. We hebben hier veel informatie over.
➜ Sla een lege bladzijde open in je schrift. Schrijf bovenaan de titel van deze quest: Structuur bij de Grieken en Romeinen.
➜ Schrijf wat jij interessant vindt aan de Grieken en de Romeinen. Zoek een plaatje op wat daarbij past en leg jouw interesse uit in minstens 3 zinnen.
Verderkijker
In deze quest maak je kennis met verschillende structuren van de Grieken en de Romeinen. Dit is aardig wat informatie.
Leerdoelen: na afronding van deze quest kan ik:
1. voorbeelden geven van de Griekse en Romeinse bouwkunst en beeldhouwkunst;
2. voorbeelden geven van hoe de Grieks-Romeinse en de Germaanse cultuur elkaar hebben beïnvloed.
2. De Grieken
Rond 800 v. Chr. ontstond in Griekenland een beschaving.
Die beschaving heeft nog steeds invloed op onze samenleving.
Je leert waar de Grieken woonden. En hoe ze hun land bestuurden.
Je leert ook hoe ze aankeken tegen de mens, de wereld en de goden.
Stap 1: De Poleis
In het gebied dat nu Griekenland heet, ontstonden tussen 800 en 500 jaar voor
Chr. ongeveer 700 stadstaten (polis = stadstaat, poleis = meervoud).
De twee machtigste stadstaten waren Athene en Sparta.
In een stadstaat hadden meestal enkele adellijke families alle macht.
In enkele stadstaten werden ook volksvergaderingen gehouden.
Alle (vrije) mannen mochten daaraan deelnemen.
Ze hadden inspraak bij besluiten. Ze mochten meepraten over belangrijke zaken.|
Die inspraak was het begin van de moderne democratie.
Het gebied van de Griekse poleis werd later deel van het Romeinse rijk.
De Romeinen namen veel van de Griekse cultuur over.
Bestudeer in de Kennisbank geschiedenis de volgende twee pagina's
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
In de tijd van de Grieken (rond 500 voor Christus) bestonden de Olympische Spelen al.
De Olympische Spelen uit die tijd worden wel de Klassieke Olympische Spelen genoemd.
Bekijk de video van Schooltv over het ontstaan van de Olympische Spelen.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Hieronder zie je nog een aantal vragen over de klassieke Olympische Spelen.
Weet je een antwoord niet, kijk dan in de Kennisbank of zoek op het internet.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Je gaat een eindproduct maken waarmee je een onderdeel van de antieke Griekse beschaving in beeld brengt. Je mag zelf kiezen welk soort eindproduct je maakt.
Je zou bijvoorbeeld één van de volgende eindproducten kunnen maken:
Een kwartetspel of een waarin elk kwartet een deel van de Griekse beschaving laat zien.
Een spel of een puzzel over de Griekse beschaving.
Een brief die jij schrijft aan een familielid alsof je zelf in de Griekse beschaving woonde.
Heb je een eindproduct gekozen? Overleg dan met je docent of hij het eens is met je keuze.
Verder let je docent op het volgende:
Het eindproduct een goed beeld geeft van een onderdeel van de antieke Griekse beschaving.
Het eindproduct met zorg gemaakt is.
Het eindproduct op tijd klaar is.
Vraag aan je docent of er nog speciale dingen zijn waar op wordt gelet tijdens het beoordelen.
Klaar?
Laat het eindproduct beoordelen door je docent.
Stadstaat/Polis
Stad en omliggend gebied met een eigen bestuur.
Athene en Sparta
De twee machtigste stadstaten uit het oude Griekenland.
Socrates, Aristoteles en Plato
Drie filosofen uit het oude Griekenland die de basis hebben gelegd voor het westerse denken en doen.
Volksvergaderingen
Tijdens de volksvergaderingen mochten de mannen uit de stadstaten meebeslissen in de politiek.
Democratie
Regeringsvorm waarbij de macht bij het volk of een gedeelte van het volk ligt.
Aristocratie
Regeringsvorm waarbij de politieke macht in handen is van enkele rijke adellijke families.
3. De Romeinen
In de 8e eeuw v.Chr. ontstond het dorpje Rome.
In de eeuwen daarna groeide het uit tot de grote en machtige hoofdstad van het Romeinse Rijk.
Filmpje algemene informatie Romeinen
Stap 1: Mythe
Uit het kleine dorpje Rome ontstond het machtige Romeinse rijk. Dat rijk omvatte het hele Middellandse Zeegebied, een groot deel van West-Europa en het Midden-Oosten.
De Romeinen waren harde vechters. En ze waren erg goed in het overnemen van waardevolle gewoonten uit andere landen. De Romeinen bewonderden de Griekse beschaving. Dat is goed te zien aan de Romeinse bouwstijl.
De Romeinen sloten bondgenootschappen met andere landen. Dat leverde hen veel macht en nieuwe gebieden op. Onderworpen volkeren kregen een eenvoudige keuze: de dood of meedoen. De Romeinen konden zo een groot grondgebied beheersen.
Bestudeer in de Kennisbank geschiedenis het verhaal over het ontstaan van het Romeinse Rijk 'De mythe'.
Kijk ook de video over Romulus en Remus op de volgende pagina.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Je hebt vast wel eens een plaatje van een Romeins huis gezien. Waarschijnlijk was het een villa van een rijke Romeinse familie.Want over hoe de Romeinse huizen eruit zagen, is best veel bekend.
In deze opdracht bestudeer je hoe een huis van rijke Romeinse familie eruit zag.
In onderstaande video kun je alvast een kijkje nemen in een Romeinse villa!
Thermen
De meeste huizen in het oude Rome hadden geen stromend water.
De Romeinen gingen naar openbare wc's.
Zichzelf wassen deden ze in een van de badhuizen (thermen).
Deze thermen waren heel populair bij de Romeinen!
Bekijk het volgende filmpje van SchoolTV: Video:Water in het oude Rome
Wonen
Rijke Romeinen wilden niet in de drukke stad wonen.
Ze woonden op het platteland rond de steden.
Ze lieten daar grote huizen bouwen.
In het volgende animatiefilmpje zie je hoe de buitenkant een Romeins huis eruitzag.
In een villa waren veel kamers.
Bijvoorbeeld een badkamer, een keuken, eetkamer, bibliotheek, en nog veel meer. Daarover gaat de opdracht.
Stap 5: Een uitgebreid wegennet
Stap 6. de Limes
Tussen 47 v.Chr. en ongeveer 400 n.Chr. liep de Limes, de buitengrens van het Romeinse Rijk, door Nederland. Het was geen scherpe grens maar een brede strook land. Romeinse soldaten woonden in het gebied en bewaakten de grens. Deze grenszone was voor Nederland ook een handelsroute.
Langs de Limes maakten inheemse bewoners van Nederland kennis met nieuwigheden die de Romeinen hadden meegebracht. Die nieuwigheden van de Romeinen kennen we nu nog in Nederland.
Romeinse grens in Nederland
De Limes was de grens van het Romeinse rijk. In deze strook vond je de kampen van de soldaten. Er stonden wachttorens van waaruit het Romeinse Rijk door soldaten bewaakt werd. Tussen 47 v. Chr. en omstreeks 400 na Chr. liep deze strook door Nederland (zie afbeelding).
Klokhuis maakte een aflevering over de Limes.
Let vooral goed op waarom de Limes bij de Rijn ligt.
Tussen 50 en 12 voor Chr. vestigen zich allerlei nieuwe bewoners in ons gebied, zoals de Bataven en de Cananefaten. De Bataven en Cananefaten worden al snel trouwe bondgenoten van de Romeinen en vechten aan Romeinse zijde mee tegen andere Germaanse stammen.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Langs de Limes in Nederland bouwden de Romeinen grensposten en steden.
Die waren met elkaar verbonden door de Rijn. Tussen de grensposten en de steden legden de Romeinen goede wegen aan. Daarvan maakten ook handelsreizigers dankbaar gebruik. Daardoor heeft de Limes niet alleen zichtbare sporen achtergelaten in de Nederlandse bodem en het landschap, maar ook andere sporen. Sporen die misschien niet zichtbaar zijn, maar wel van grote invloed op het dagelijks leven in Nederland van nu.
Hieronder zie je nogmaals de video van het Klokhuis.
Kijk nu alleen de volgende twee fragmenten en beantwoord daarna de vragen.
Bekijk van 3:55 tot 6:17 en van 7:52 tot 9:02
Romanisatie
De inheemse stammen nemen de onderdelen van de Romeinse cultuur over die hen het meest aanspreken. Dit proces heet ‘romanisatie’.
Culturele invloed
Door de komst van de Romeinen ontstonden er steden. Ook geschreven taal (het schrift) en de rechtspraak ontwikkelden zich. Nederland maakte kennis met o.a. olijfolie, wijn, papaver en vissaus, maar ook met glaswerk. Bij de landbouw nemen de Romeinen de oogstmachine, veel grotere runderrassen en nieuwe gewassen zoals broodtarwe en rogge mee.
Economische invloed
De aanwezigheid van het leger zorgt voor een bloeiende handel in etenswaren en luxeproducten. Ook krijgt ons land voor het eerst te maken met geld als betaalmiddel.
Religieuze invloed
De Romeinen zien overeenkomsten tussen hun eigen goden en inheemse goden. Ze voegen de naam van de Romeinse god toe aan de inheemse naam. Ook bij het begraven en cremeren van overledenen namen de Romeinen en inheemse volken gebruiken van elkaar over.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Je gaat op een kaart van Europa een (foto)collage met Romeinse gebouwen maken.
Download de kaart met daarop Europa, Noord-Afrika en het Midden-Oosten.
Zoek op internet naar minimaal vijf Romeinse gebouwen in Europa.
Verzamel informatie en afbeeldingen over deze gebouwen.
Maak met de informatie en afbeeldingen een fotocollage.
Plattegrond maken
Kies hiervoor een van jouw gebouwen. Teken op een A3-papier een plattegrond jouw Romeinse gebouw. Plak op de plattegrond tekeningen of foto's van het gebouw
Schrijf erbij waarvoor elke ruimte werd gebruikt.
Klaar?
Laat de (foto)collage en de plattegrond dan beoordelen door je docent.
Je krijgt een goede beoordeling voor de opdracht als:
er minimaal vijf Romeinse gebouwen in de fotocollage verwerkt zijn.
Romulus en Remus
Romulus en Remus zijn de stichters van Rome in ongeveer 750 v. Chr. De broers zouden in een mandje in de rivier de Tiber zijn beland en zijn gevonden door een wolvin. De wolvin hield ze in leven en zorgde voor ze.
Amfitheater
Een amfitheater is een ovaal open gebouw met tribunes. Het werd gebruikt voor gladiatorengevechten en gevechten met wilde dieren. Het bekendste amfitheater is wel het Colosseum in Rome.
Thermen
De thermen waren openbare badhuizen. Romeinen gingen vrijwel iedere dag naar de thermen voor een bad. Je kon er ook sporten.
Aquaduct
Een aquaduct is een soort kanaal in de vorm van een brug waardoor water stroomt. De Romeinse aquaducten voorzagen de grote steden van drinkwater.
Triomfboog
Triomfbogen werden opgericht ter herdenking van een triomftocht. Na een strijd kwam het leger terug naar de stad door de triomfboog.
Tempel
De Romeinse tempel werd gebruikt voor religieuze vieringen. Hij werd ook gebruikt voor politieke en culturele bijeenkomsten.
Villa
De Romeinse villa is een woningtype uit het Romeinse Rijk. Het is een woonhuis voor een rijke stedeling dat buiten de stad lag. Hij woonde hier met zijn gezin en de slaven van zijn huishouding.
Beeldhouwwerken
Beelden die gemaakt worden van bijvoorbeeld steen, ijzer, brons, klei of was.
Mozaïekvloeren
In de vloeren van huizen van rijke Romeinen zijn gekleurde steentjes aangebracht: mozaïekvloeren.
Slavernij
De Romeinen hielden ook slaven: huisslaven of slaven om het land te bewerken.
Heteluchtverwarming
De Romeinen ontwikkelden voor de huizen en badhuizen verwarmingsinstallaties: vuren in de kelder verhitten water en de zo ontstane hete lucht werd door het (bad)huis gevoerd.
Agrarisch-stedelijke cultuur
In het Midden-Oosten ontwikkelden zich steden.
Die ontwikkeling sloeg over naar Europa: Griekse en Romeinse steden. Zo ontstond de agrarisch-stedelijke samenleving.
Romeinse wereldrijk
De Romeinen vormden tussen ongeveer 750 v.C. tot circa 400 n.C. door veroveringen een groot rijk, dat de hele Middellandse Zee omvatte. Zij veroverden ook Griekenland. De Romeinse cultuur werd beïnvloed door de Griekse cultuur, vandaar de Grieks-Romeinse cultuur.
Veroveringen – Julius Caesar
Romeinse legers onderwierpen het ene na het andere volk. Het was Julius Caesar die Gallië aan het Romeinse Rijk toevoegde. De grens liep tot ongeveer de rivier de Rijn.
Wegennet
De Romeinen zorgden voor goede wegen in het Rijk, zodat legers zich (relatief) snel konden verplaatsen. Ook kon via de wegen sneller handel worden gedreven.
Grenspalen
Langs de routes door het Romeinse Rijk stonden grenspalen.
4. Afronding
Je hebt alle opdrachten van de Grieken en Romeinen gemaakt, tijd voor de afronding.
Je sluit het af met het inrichten van een tentoonstelling.
Tijdens het maken van de opdrachten hebben jullie een aantal producten gemaakt. Met deze producten richten jullie een tentoonstelling in.
Overleg met je docent waar jullie de tentoonstelling mogen inrichten.
Vraag ook aan je docent wanneer jullie de tentoonstelling mogen inrichten.
Natuurlijk bespreek je ook wie de bezoekers van de tentoonstelling gaan worden.
5. Reflective journal
➜ Pak je schrift voor deze quest.
➜ Schrijf op als titel: Afronding - Terugkijker.
➜ Bekijk al je werk uit je schrift voor deze quest nog eens.
➜ Beantwoord vragen 1-4 hieronder in je schrift.
Lees de leerdoelen onder 1. nog eens terug. Kun je deze beantwoorden?
Waar ben je tevreden over, wat had je anders willen doen?
Ben je tevreden over je toetsen? Leg uit waarom ja/nee
Ben je tevreden over je eindproducten? Leg uit waarom ja/nee
➜ Lever je schrift, je toetsen en 2 eindproducten in bij je docent voor een beoordeling.
Het arrangement Structuur bij de Grieken en Romeinen is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
In deze quest maak je kennis met verschillende structuren in drie samenlevingen: de Grieken, de Romeinen en de Egyptenaren. Aan de hand van verschillende onderzoekende opdrachten leer je meer over bestuur, sociale en economische structuren. Aan het einde van deze quest verwerk je de verschillen en overeenkomsten van deze samenlevingen in een schema.
In deze quest maak je kennis met verschillende structuren in drie samenlevingen: de Grieken, de Romeinen en de Egyptenaren. Aan de hand van verschillende onderzoekende opdrachten leer je meer over bestuur, sociale en economische structuren. Aan het einde van deze quest verwerk je de verschillen en overeenkomsten van deze samenlevingen in een schema.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
De Poleis
Geboorte democratie
Griekse geleerden
Olympische Spelen bij de oude Grieken
Klassieke Olympische Spelen
Griekse beschaving
Bouwkunst
Groei Romeinse imperium
Romeinse grens in Nederland
Limes
Het Romeinse Rijk - 2
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Motivatiemotor
Verderkijker
In het gebied dat nu Griekenland heet, ontstonden tussen 800 en 500 jaar voor
Bestudeer nu in de Kennisbank geschiedenis de twee pagina's 'Geboorte democratie' en 'De Acropolis' van het onderdeel:
Bestudeer nu in de Kennisbank geschiedenis de informatie over de 'Vele oorlogen' en de verschillen tussen Athene en Sparta.
Ga opnieuw naar de Kennisbank geschiedenis en bestudeer de volgende pagina's:
Bekijk de video van Schooltv over het ontstaan van de Olympische Spelen.
Je gaat een eindproduct maken waarmee je een onderdeel van de antieke Griekse beschaving in beeld brengt. Je mag zelf kiezen welk soort eindproduct je maakt.
In de 8e eeuw v.Chr. ontstond het dorpje Rome.
Uit het kleine dorpje Rome ontstond het machtige Romeinse rijk. Dat rijk omvatte het hele Middellandse Zeegebied, een groot deel van West-Europa en het Midden-Oosten.
Bestudeer in de Kennisbank geschiedenis het onderdeel 'Bouwkunst' en 'Bouwkunst van gebouwen':
Lees in de Kennisbank geschiedenis de pagina's over de 'Groei van het Romeinse Rijk'.
Limes: handel/cultuuroverdracht
