Racistische en filosofische oorzaken van de Tweede Wereldoorlog
Racistische en filosofische oorzaken van de Tweede Wereldoorlog
Inleiding
Een blije Europeaan
Of je nu in België, Nederland of Duitsland woont, het is goed toeven. We leven in een land van veel luxe. Alleen al op de computer lijken er wel oneindig mogelijkheden te zijn. De tijd van het voortdurende lijden en regelmatig terugkerende hongersnoden lijkt wel voorbij. Dat hebben we te danken aan onze vrijheid. Dat staat in de nationale wet. Iedereen wordt gelijk behandeld, ongeacht kleur, geslacht, religieuze of seksuele voorkeur. Althans dat staat zo in de wet.
De meesten van ons hebben niet te klagen in ons land.
In sommige landen is dat helemaal anders. Soms worden oorlogen gevoerd om het eigen gelijk. Soms wil een regering af van mensen met een andere opvatting of een andere cultuur. En soms wordt een oorlog gevoerd omdat de president van een land vindt dat een ander land bij hun land hoort. De inval van Rusland in Oekraïne is er een voorbeeld van.
In ons eigen land hebben we iets vergelijkbaars meegemaakt in de tijd van de Tweede Wereldoorlog. Veel mensen begrijpen niet hoe het zo ver heeft kunnen komen. Waarom werd die oorlog uitgevochten? Wat wilde men bereiken?
Waarom had Hitler zo veel aanhangers?
In de volgende 2 video's wordt ingegaan op het denken van de tijd die Hitler en zijn tijdgenoten heeft gevormd. Misschien kunnen we er iets van leren.
Wetenschappelijk racisme
Europese overheersing van Afrika
In de tijd voor de Eerste en de Tweede Wereldoorlog was het racisme in de westerse wereld algemeen aanvaard. Velen geloofden dat blanke mensen gewoon beter waren dan de anderen. Europa had immers een grote technische voorsprong dankzij de Industriële Revolutie. In Europa geloofden de Duitsers en Engelsen dat ze beter waren dan de Slavische volkeren, zoals de Russen en de Polen. En ze waren al helemaal beter dan de inwoners in Afrika, die nog in hutjes woonden en oorlog voerden met speren.
De Engelsen vonden dat ze hun beschaving over de wereld uit moesten breiden om de wereld beter te maken. Daarvoor werden soms offers van de burgers gevraagd. Velen zijn gestorven in de koloniale gebieden. Andere landen helpen in hun ontwikkeling, zo was het de bedoeling.
De Duitsers vonden echter dat zij het beste waren. Omdat het land nog niet zo lang bestond, gaf men veel geld aan het bouwen van hun eigen staat. Er werden veel verhalen bedacht, zoals de het verhaal van Paashaas, waarvan men zei dat het een Duitse oorsprong had. Ook werd veel aandacht gegeven aan oude Germaanse mythologische verhalen. Er waren ook veel wetenschappers die dachten dat blanken gewoon al bij de geboorte beter waren dan anderen. Omdat het mogelijk iets te maken had met de grootte van de hersenen, ging men de schedels van verschillende rassen meten.
In 1871 verscheen een boek van de bioloog Charles Darwin. Hij stelde dat er naast de evolutie van de dieren en planten, die hij al eerder beschreef, ook sprake was van evolutie van de mensen. Hij geloofde dat de beter aangepaste rassen uiteindelijk zouden overleven. Het werd gezien als een wetenschappelijke theorie. Het was een theorie die veel aanhang had tot aan de Tweede Wereldoorlog.
De mens als Übermensch
Hitler voor de buste van Nietzsche
Aan het einde van de 19e eeuw leefde er een denker die het christendom maar onzin vond. Het ergste vond hij dat het christendom opkwam voor de zwakke. Christenen lieten zich de les lezen door de kerk. Hij zag daarom de kerkgangers als een soort geestelijke slaven. Hij vond dat je jezelf daavan moest bevrijden.
Het was beter om uit te gaan van de sterke. Die kon zelf bepalen wat goed was en wat kwaad was. Dat was niet iemand die verantwoording moest afleggen tegenover God. Die kon zelf bepalen wat hij wilde. Zo iemand noemde hij de Übermensch. De Übermensch kon echt genieten van zijn leven en was anders dan de gemiddelde mensen. Dat vond Nietzsche beter dan het helpen van de zwakke.
Je moet vrij zijn en je door niemand iets laten zeggen.
Dat vond Hitler ook.
De droom van Hitler
Het boek van Hitler
Hitler geloofde ook dat de Duitsers het beste volk waren. Hij geloofde dat Slavische volkeren zoals Polen en Russen, veel minder waren. Joden vond hij al helemaal niets. Ook vond hij dat Duitsers beter waren dan de Fransen. Dat werd alleen maar erger nadat de Duitsers de Eerste Wereldoorlog hadden verloren. De invloed van de Russische Revolutie maakte het daarnaast alleen maar heftiger. Hitler geloofde dat de Joden daarin een belangrijke rol hadden. Dat werd nog eens verergerd toen hij meende te zien dat in de winter van 1918-1919 de Joden een belangrijke rol speelden bij de kleine communistische opstanden in Duitsland (zoals de Spartacus-opstand).
Ook geloofde Hitler in de Übermensch. Hij vond zelf wel wat goed was en wat slecht. De sterke moest worden versterkt en die christelijke onzin van het steunen van de zwakke, moest maar worden beëindigd. Dat was "niet van deze tijd", zo vond hij. Het Duitse volk, dat waren Übermenschen. En dat moest worden versterkt.
Verder vond hij dat hij zijn overtuiging met geweld mocht uitdragen.
Terug naar onze tijd
Voor onze vrijheid moeten we werken
Gelukkig ligt de Tweede Wereldoorlog alweer lang achter ons. Soms zien we dat racisme nog de kop op steekt. Dan denken mensen toch weer eerst aan het eigen volk. Dat uit zich dan in scherpe discussies of heftige berichtjes op de sociale media. Nu weten we allemaal dat Hitler zo'n beetje de ergste schurk is geweest uit de wereldgeschiedenis. Hij heeft zijn droom niet waar kunnen maken en heeft daarom zelfmoord gepleegd. Hij durfde zijn tegenstanders niet in de ogen te kijken. Mede daardoor is Europa geworden wat Hitler juist niet wilde. Duitsland zelf is ook ingrijpend veranderd. Nu kennen we vrijheid.
Het is echter een vrijheid die we nog steeds moeten bevechten. We kunnen niet lui achterover leunen en zeggen dat de racistische ideeën van Hitler, verleden tijd zijn. Steeds opnieuw komen er stemmen op die zeggen dat onze tijd niet goed is. En hoewel er steeds veel valt te verbeteren, herinnert de tijd van het facisme en het communisme ons eraan dat dingen echt mis kunnen gaan. De inval van Rusland in de Oekraïne bevestigt dit nog eens.
Het arrangement Racistische en filosofische oorzaken van de Tweede Wereldoorlog is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Pieter van Stiphout
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2024-04-23 10:03:26
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Nog steeds vragen velen zich af hoe het mogelijk is dat Adolf Hitler de macht kon grijpen en hoe het mogelijk is dat het Duitse volk achter deze misdadiger kon staan. In deze les wordt ingegaan op de belangrijkste wetenschappelijke, religieuze en filosofische achtergronden..
Leerniveau
VMBO gemengde leerweg, 2;
VWO 2;
VMBO gemengde leerweg, 3;
HAVO 1;
VMBO theoretische leerweg, 2;
VWO 1;
HAVO 3;
VWO 3;
VMBO theoretische leerweg, 3;
HAVO 2;
Leerinhoud en doelen
Nationaal-socialisme;
Racistisch en totalitair karakter van het nationaalsocialisme;
De tijd van de wereldoorlogen (1900 - 1950);
Geschiedenis;
Racistische en filosofische oorzaken van de Tweede Wereldoorlog
nl
Pieter van Stiphout
2024-04-23 10:03:26
Nog steeds vragen velen zich af hoe het mogelijk is dat Adolf Hitler de macht kon grijpen en hoe het mogelijk is dat het Duitse volk achter deze misdadiger kon staan. In deze les wordt ingegaan op de belangrijkste wetenschappelijke, religieuze en filosofische achtergronden..
