Biologie Voeding en Vertering

Biologie Voeding en Vertering

Introductie

Welkom bij de les Voeding en Vertering voor VMBO-TL klas 2!!!

In deze basisstof gaan we het hebben over het verteringsstelsel. In klas 1 hebben wij het al gehad over de verschillende organenstelsels en in deze baisstof gaan wij leren hoe het verteringsstelsel in elkaar zit!

Een mens heeft voedingsstoffen nodig om te overleven. Deze voedingsstoffen krijgen wij binnen door te eten. Hoe gezonder je eet hoe meer voedingsstoffen je binnen krijgt. Denk hierbij aan vitamines, mineralen, eiwitten, enz.

Leerdoelen

De leerdoelen van deze les zijn als volgt:

  • De leerling kan de organen noemen die samenwerken in het verteringsstelsel.
  • De leerling kan de route benoemen die voeding aflegt in het verteringstelsel.
  • De leerling moet beschrijven hoe de darmperistaltiek werkt en kan de functie ervan benoemen.

Aan het einde van deze les moet je antwoord kunnen geven op deze drie vragen!!

Het verteringsstelsel

Het verteringsstelsel

Zoals je in klas 1 hebt geleerd zijn er in het lichaam verschillende organenstelsels. Een organenstelsel is een groep organen die samenwerken om een bepaalde functie uit te oefenenen. In deze basisstof gaan wij het hebben over het verteringsstelsel. Het verteringsstelsel is opgebouwd uit verschillende organen die helpen met het verteren van voedsel.

Om de voedsingsstoffen uit voedingsmiddelen te halen moet het lichaam het voedsel op een bepaalde manier omzetten om zo optimaal alle voedingsstoffen er uit te halen. Dit gebeurt in het verteringsstelsel.

 

 

 

Kennisclip

Bekijk de kennisclip en beantwoord de volgende vier vragen!

Wat weet je nog?

Onderdelen van het verteringsstelsel

Mondholte

Het doel van vertering is om voedingsstoffen af te breken in verteringsproducten zodat deze makkelijker door het lichaam opgenomen kunnen worden. Vertering begint al in de mond, hier wordt speeksel aan de voeding toegevoegd. Speeksel wordt gemaakt in de speekselklieren en bestaat uit water, slijm en enzymen die zetmeel kunnen afbreken. Tijdens het kauwen wordt de oppervlakte van de voeding vergroot waardoor er meer plek is voor de enzymen om te reageren met de voedingsstoffen. Het slijm zorgt ervoor dat de voeding makkelijker kan worden doorgeslikt.

Slokdarm

De volgende stap is de slokdarm en hier wordt de voeding naar de maag geduwt door middel van peristaltische bewegingen. De peristaltische bewegiungen zorgen ervoor dat de voeding naar beneden wordt geduwt en niet meer terug omhoog kan. In de slokdarm worden geen verteringssappen gemaakt!

Maag

In de maag zitten maagsappen wat heel erg zuur is. Dit zuur zorgt ervoor dat eiwitten verteert worden. In de maag word het eten ook opgeslagen, gemiddeld 3-4 uur. Maagsap bevat water, enzymen en zoutzuur. Het zoutzuur is van belang om bacterien te doden.

Twaalfvingerige darm

Nadat de voedselbrij in de maag heeft gezeten komt het in de twaalfvingerige darm terecht. Hier komen verschillende verteringssappen bij elkaar. Een van de verteringssappen is gal. Gal wordt gemaakt in de lever, en wordt tijdelijk opgeslagen in de galblaas. Gal emulgeert vetten. Emulgeren betekent van grote vetdruppels kleinere druppels maken.

Alvleessap komt ook in de twaalfvingerige darm. Het alvleessap wordt gemaakt in de alvleesklier en deze sappen die zorgen voor de vertering van eiwitten, koolhydraten en vetten.

Dunne darm

Na de twaalfvingerige darm komt de dunne darm. Deze darm is wel 5 meter lang! In de dunne darm worden verteringssappen toegevoegd en worden voedingsstoffen opgenomen in het lichaam. De darmwand neemt deze voedingsstoffen op en komen uiteindelijk in het bloed terecht. In de dunne darm zitten er enzymen die eiwitten en koolhydraten verteren. In de dunne darm is er ook sprake van darmperistaltiek.

Dikke darm

Na de dunne darm volgt de dikke darm. Deze darm neemt water op en vormt een vaste massa van voedselbrij. De dikke darm bevat ook veel bacterien die helpen bij het afbreken van de celwand in plantaardig voedsel. Aan het einde van de dikke darm zit de endeldarm. Deze plek verzamelt de overgebleven voedselbrij en slaat het op tot het klaar is om uit het lichaam verwijdert te worden, de ontlasting of terwijl poep. De anus is de opening aan het einde van het verteringsstelsel. Dit is een kringspier die de ontlasting uit het lichaam verwijdert.

 

Darmperistaltiek

Darmperistaltiek

Darmperistaltiek betekent dat de lengte- en kringspieren in de darmen zich onvrijwillig samentrekken en ontspannen, zodat de voedselbrij in een bepaalde richting geduwd wordt en niet de andere kant op kan gaan. Ook helpt het verteringssappen te vermengen met de voedselbrij.

Als wij geen darmperistaltiek zouden hebben, dan zou al je eten omhoog komen als je bijvoorbeeld ondersteboven staat.

Wanneer er een stuk voedselbrij in de darm komt te zitten zullen boven de voedselbrij de kringspieren samentrekken en onder de voedselbrij de lengtespieren ontspannen. Zo wordt het eten naar beneden geduwd.

Eerder heb je geleerd dat voedingsvezels een belangrijke stof is. De reden dat dit belangrijk is, is omdat vezels de darmwand prikkelen om een gezonde darmperistaltiek aan te houden, vooral in de dikke darm. Dit bevordert de stoelgang.

peristaltische bewegingen slokdarm

Check!

In dit kopje kun je checken of je de stof goed hebt begrepen. Er zullen 10 meerkeuzevragen gesteld worden over wat je zojuist geleerd hebt.

Heb je meer dan 7 vragen goed dan mag je doorgaan met de volgende opdracht

Heb je minder dan 7 vragen goed dan zou ik nog even de stof goed doornemen en straks de check opnieuw maken voordat je verder gaat.

Veel success!

 

Aan de slag!

Opdracht uitleg

Tekeningopdracht

In deze opdracht ga je de kennis toepassen die je in deze basisstof hebt geleerd. Voor deze eindopdracht ga je een tekening maken van het verteringsstelsel. Hieronder staan de materialen die je nodig gaat hebben.

Materialen:

Indien fysiek

Werkblad

Pen

Lineaal

(Kleur) Potloden

Indien digitaal

Werkblad (online)

Een tekenprogramma (Paint, Photoshop, Krita)

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Uitleg:

In het volgende kopje staat er een werkblad klaar, deze kun je zelf uitprinten of invoegen op je tekenprogramma. De tekening is van een simpel menselijk lichaam. Het is de bedoeling dat je de onderdelen van het verteringsstelsel hierin gaat tekenen. Dit kan dus fysiek (met pen en papier) of dit kan digitaal, technische leerlingen.

De organen die benoemd moeten worden zijn als volgt:

  • Mondholte
  • Slokdarm
  • Maag
  • Lever
  • Galblaas
  • Twaalfvingerige darm
  • Alvleesklier
  • Dunne Darm
  • Dikke Darm
  • Endeldarm
  • Anus

Wanneer je de organen getekent hebt is het ook belangrijk dat je deze aangeeft in de tekenig. Geef het aan met een lijn die naar het orgaan wijst met de naam van het orgaan. Zet je naam, klas en datum op het blad zodat ik weet van wie het is!

Werkblad tekening spijsvertering

Hier vind je het werkblad van het lichaam. Je kunt de tekening zelf uitprinten of je kunt de tekening invoegen in je tekenprogramma!

 

Werkblad verteringsstelsel tekenen
Werkblad verteringsstelsel tekenen

Test Jezelf!

Hier vind je de toets die je kan maken als je de stof hebt doorgelezen, de kennisclip hebt bekeken en de tekenopdracht hebt gemaakt!

Evaluatie

Begrippenlijst

Begrip

Betekenis

Darmperistaltiek

afwisselend samentrekken en verslappen van de darm

Emulgeren

Van grote vetdruppels kleinere druppels maken

Enzymen

Een eiwit wat een reactie in het lichaam kan versnellen

Kringspieren

Een ronde spier die een hol orgaan afsluit

Lengtespieren

Spiervezels die in de lengte lopen

Ontlasting

De afvalstoffen die uitgescheiden worden

Verteringssappen

Vloeistoffen die helpen bij de vertering

Voedingsmiddelen

Voedende stoffen

Voedingsstoffen

Stoffen in de voeding die brandstof voor het lichaam zijn

Bronnen

biologiepagina.nl. (z.d.). Klas 2 & 3 Biologie Voeding & Vertering. Geraadpleegd op 20 januari 2022, van https://biologiepagina.nl/2en3/Voeding/inleiding.htm

ElineMahieu. (2009, 12 mei). peristaltische bewegingen slokdarm [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=-7TMLp-41zg

Nassau, V. J. (2015). Biologie voor jou 2 vmbo-kgt handboek deel 2a (7de editie). Malmberg.

[PDF] Thema 2: Van mond tot kont - Free Download PDF. (z.d.). Nanopdf.Com. Geraadpleegd op 20 januari 2022, van https://nanopdf.com/download/thema-2-van-mond-tot-kont_pdf

Voedingscentrum. (2018, 28 februari). Hoe werkt je spijsvertering? | Voedingscentrum [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=0IyMAQg39T8

  • Het arrangement Biologie Voeding en Vertering is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Ayoub Amri
    Laatst gewijzigd
    2022-01-20 19:26:53
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

    Bronnen

    Bron Type
    peristaltische bewegingen slokdarm
    https://www.youtube.com/watch?v=-7TMLp-41zg     		Video

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Voorkennis verteringsstelsel

    Check of je de stof goed hebt begrepen!

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van