0. Introductie
Welkom bij deze quest over levensvragen! Iedereen kan deze quest maken, maar voor alle leerlingen van 4 havo en vwo is deze quest verplicht.
BELANGRIJKE DATA VOOR 4HV
Uiterlijk dinsdag 19 december 2023 - Delen van alle uitwerkingen van deze quest in Egodact.
Deze quest gaat over levensvragen. Levensvragen zijn vragen die gaan over de zin en betekenis van het leven. De drie belangrijkste levensvragen zijn:
- Hoe is de wereld ontstaan?
- Wat is de zin van het leven?
- Wat gebeurt er na de dood?
In deze quest verken je hoe verschillende mensen denken over deze levensvragen. Dat doe je aan de hand van godsdienstige en levensbeschouwelijke verhalen. Je rondt deze quest af met het schrijven van een verslag over één van de bovenstaande levensvragen.
➜ Let op! Je maakt deze quest alleen.
Tijdbesteding
Je bent ongeveer 10 uur bezig met deze quest.
Doelen
Competent in zelfreflectie en ontwikkeling
De leerling herkent levensvragen, verkent deze en geeft er betekenis aan voor het ontwikkelen van een eigen levensbeschouwing in relatie tot anderen.
Hermeneutisch competent
De leerling kent, herkent en begrijpt visies op de mens, wereld en God en uitingen daarvan in levensbeschouwelijke tradities en weet deze te waarderen.
1. Jij begint
In dit reisblog maak je bij elke levensvraag een opdracht. Verzamel de uitwerking van jouw opdrachten in één Pages of Keynote bestand en deel jouw uitwerking in je tegel in Egodact.
➜ Maak een nieuwe tegel aan in Egodact en vul alle vragen onder 'voorbereiding' in.
2. Hoe is de wereld ontstaan?
Weet jij wat er was voordat jij geboren werd? Je ouders hebben je er misschien over verteld. En in geschienisboeken wordt beschreven hoe de wereld er in de maanden, jaren en eeuwen voor jouw geboorte uitzag. Maar je was er niet zelf bij. Je moet maar vertrouwen op de verhalen die je worden verteld.
Over de vraag hoe de wereld is ontstaan doen talloze verhalen de ronde. De verhalen vanuit de wetenschap vertellen zo precies mogelijk hoe uit atomen, moleculen en later organismen zijn ontstaan. Volgens die verhalen bestaat de mens maar in een heel klein stukje van de geschiedenis. Alle godsdiensten hebben verhalen over het ontstaan van de wereld. Het zijn eeuwenoude verhalen die mensen vandaag de dag nog steeds inspiratie geven. Deze verhalen gaan niet alleen over hoe onze fysieke wereld is ontstaan, maar vertellen ook iets van de bedoeling van onze wereld.
In deze stap maak je kennis het met scheppingsverhaal uit de Bijbel. Dit verhaal staat in de heilige boeken van de joden en christenen. Bekijk het onderstaande filmpje van de Zandtovenaar.
Hieronder vind je 5 video's die vanuit verschillende landen en oeroude stammen antwoord geven op de vraag: 'Hoe is de wereld ontstaan?'
Opdracht 1 - Verhalen over het begin
A. Lees
Genesis 1 en 2
B. In deze twee hoofdstukken vind je eigenlijk
twee scheppingsverhalen. In een van deze verhalen wordt God als 'de HEER' omschreven. Citeer de eerste zin van het tweede scheppingsverhaal.
C. Is er volgens jou sprake van tegenstrijdigheid tussen deze verhalen? Gebruik een bron om jouw antwoord te ondersteunen.
D. Zoek naar een andere bron die een 'verhaal over het begin' vertelt. Dat kan een verhaal zijn uit een andere godsdienstige traditie, maar mag ook een wetenschappelijke bron zijn. Geef een bronvermelding.
E. Leg uit waarom je deze bron hebt gekozen.
F. Welke verschillen zijn er tussen Genesis 1 en 2 en jouw bron?
G. En welke overeenkomsten?
H. Waarom zouden mensen elkaar verhalen over het begin van de wereld vertellen, denk je?
I. In veel verhalen over het begin van de wereld is er een God of zijn er goden die de wereld maken. Er is volgens deze verhalen een
bedoeling met de wereld. Vind je dat hoopvol? Waarom wel of niet?
3. Wat is de zin van het leven?
Opdracht 2 - Quotes over de zin van het leven
Hieronder vind je een hele lijst met allerlei uitspraken over de zin van het leven.
A. Kies in totaal twee uitspraken uit. Kies één uitspraak waar je het mee eens bent, die jouw aanspreekt. Kies nog een uitspraak, eentje waar je het niet mee eens bent.
B. Maak een poster (op papier!) bij deze uitspraken. Leg op jouw poster uit waarom je deze uitspraken hebt gekozen.
C. Doe onderzoek naar de personen van wie jouw gekozen uitspraken zijn. Beantwoord over allebei de personen de volgende vragen:
1. Waar leeft/leefde deze persoon?
2. Wanneer leeft/leefde deze persoon?
3. Wat maakt deze persoon beroemd?
4. Wat heeft het leven van deze persoon te maken met zijn/haar uitspraak over de zin van het leven?
D. Geef jouw poster een mooie plek aan de muur op basecamp High. Maak er ook een foto van en plak die in jouw Pages/Keynote bestand. Zo kan jouw poster niet kwijtraken! :)
Leven is genieten
‘Het leven vindt zijn zin en vervulling in het verspreiden van vreugde’ – Maharishi Mahesh Yogi
‘Leven is geen kwestie van mijlpalen, maar van momenten’ – Rose Fitzgerald Kennedy
‘Er is geen weg naar geluk. Geluk is de weg’ – Gautama Siddharta
‘De zin van het leven is de zin om te leven’ – Remco Campert
We zijn hier om anderen te helpen
‘Mijn troost en geluk vind ik in het dienen van alles wat leeft, omdat de essentie van het goddelijke de som is van al het leven’ – Mahatma Gandhi
‘Alleen een leven dat voor anderen wordt geleefd, is een waardevol leven’ – Albert Einstein
‘De hardnekkigste en dringendste vraag in het leven is: “Wat doe je voor anderen?” – Martin Luther King
We moeten zelf zin aan het leven geven
‘De dood die heb je al, bedoel ik, maar het leven is wat je er zelf van weet te maken’ – Gerard Reve
‘Het gaat niet om de zin van het leven in het algemeen, maar om de specifieke zin van iemand persoonlijk leven op een bepaald moment. De vraag in het algemeen stellen, is aan een schaakkampioen vragen: “Meester, zeg me, wat is de beste zet van de wereld?’ – Viktor Frankl
‘Heb het leven lief boven alles in de wereld… heb het lief, en bekommer je niet om de logica, nee, bekommer je niet om de logica; alleen dan zal je de zin van het leven begrijpen’ – Fjodor Dostojevski
‘Een zinvol en betekenisvol leven vind je door je niet teveel op jezelf te richten, maar als het ware uit jezelf te stappen en je te verbinden met (of bij te dragen aan) iets wat groter is dan jezelf.‘ – Emily Esfahani Smith
Het leven is zinloos
‘We zijn hier omdat één bijzondere groep vissen merkwaardig gevormde vinnen had die konden veranderen in benen voor op het land levende wezens; omdat kometen op de aarde insloegen en de dinosaurussen uitroeiden, waardoor zoogdieren een kans kregen die ze anders niet gehad hadden; omdat de aarde nooit helemaal bevroren is tijdens een ijstijd; omdat een klein taai ras dat een kwart miljoen jaar geleden in Afrika is ontstaan er tot nu toe met hangen en wurgen in geslaagd is te overleven. We mogen dan verlangen naar een “hoger” antwoord – maar dat is er niet. Deze verklaring, al lijkt zij op het eerste gezicht verontrustend, zo niet angstwekkend is uiteindelijk bevrijdend en verheugend. De zin van het leven kunnen we niet eenvoudigweg afleiden uit natuurlijke feiten. De antwoorden moeten we zelf construeren – met al onze wijsheid en ons gevoel voor ethiek. Er is gaan andere weg’ – Stephan Jay Gould
We zijn hier om God te dienen
‘Wij zijn geboren om de glorie van God die in ons leeft zichtbaar te maken. Die leeft niet slechts in enkelen van ons, maar in iedereen’ – Nelson Mandela
‘Alle rijkdom op deze aarde, alle rijkdom onder de aarde en alle rijkdom in het heelal is als een vleugeltje van een mug vergeleken met de rijkdom die we in het hiernamaals zullen ontvangen. Het leven op aarde is maar een voorbereiding op de eeuwigheid die veel belangrijker is dan de kortstondige genoegens die ons hier verleiden’ – Muhammad Ali
Het leven is een strijd
‘Het leven is één godvergeten vreselijke klus’ – Charles Dickens
‘Lijden en nederlagen horen bij het leven. Niemand kan dat voorkomen. Maar het is beter om enkele slagen te verliezen in de strijd voor je dromen, dan verslagen te worden zonder ooit te weten waarvoor je hebt gestreden’ – Paulo Coelho
We zijn er om de samenleving te dienen
‘Wees zelf de verandering die je in de wereld wilt zien’ – Mahatma Gandhi
‘Als je niets gevonden hebt om voor te sterven, heb je geen reden om te leven’ – Malcolm X
‘We hebben de aarde niet als een kostbare erfenis in beheer, maar wij hebben haar van onze kinderen te leen’ – Prins Claus von Amsberg
‘Echt levensgeluk verkrijg je door je in te zetten voor een groot en belangrijk doel… door uitgeput te zijn als je op de schroothoop wordt gegooid… door een natuurkracht te zijn in plaats van een koortsig, egoïstisch brokje kwalen en klachten’ – George Bernard Shaw
We zijn hier om wijsheid na te streven
‘Een leven waar niet serieus over nagedacht wordt, is het leven niet waard’ – Plato
‘Het leven is een reeks van botsingen met de toekomst; het is niet de som van wat we geweest zijn, maar wat we graag zouden willen zijn’ – José Ortega y Gasset
‘Te zijn wat we zijn en te worden wat in ons vermogen ligt, is het enige doel van het leven’ – Robert Louis Stevenson
De zin van het leven is een mysterie
‘Het leven is een grote verrassing. Ik zie niet in waarom de dood niet een nog grotere zal zijn’ – Vladimir Nabokov
‘Als we op die vraag [waarom wij en het heelal bestaan] het antwoord vinden, zou dat de opperste triomf zijn van het menselijk verstand – want dan zouden we de geest van God kennen’ – Stephen Hawking
Het leven is absurd
‘Leven is iets om te doen als je niet in slaap kunt komen’ – Fran Lebowitz
‘Als we bedenken dat we allemaal gek zijn, verdwijnen de raadsels en verklaart het leven zich vanzelf’ – Mark Twain
‘Er is geen spoortje bewijs voor het idee dat het leven een serieuze zaak is’ – Brendan Gill
‘Het leven is veel te belangrijk om serieus te nemen’ – Oscar Wilde
4. Wat gebeurt er na de dood?
Al eeuwenlang denken mensen na over de vraag: "Wat gebeurt er als ik doodga?"
Misschien heb jij ook wel eens over die vraag nagedacht. Bijvoorbeeld op de begrafenis van een geliefde of zomaar, terwijl je op de fiets zit.
Vanuit de wereldgodsdiensten worden verhalen verteld over het leven na de dood. Alle godsdiensten geloven dat het leven niet stopt bij de dood. Op de een of andere manier gaat het door.
Het jodendom, christendom en de islam geloven dat mensen na hun leven in de hemel komen. In de hemel woont God. De mensen die een goed leven hebben geleid of die ervoor kiezen om bij God te willen zijn, komen in de hemel. In sommige verhalen wordt verteld dat mensen die verkeerde keuzes hebben gemaakt in de hel komen. Joden, christenen en moslims kunnen verschillend denken over deze verhalen. Sommige gelovigen zijn heel streng: als een mens niet gelooft, gaat hij naar de hel. Andere gelovigen denken dat God vanuit liefde iedereen in de hemel wil ontvangen.
Het hindoeisme en boeddhisme gaan uit van reincarnatie. Na ieder leven op aarde wordt je opnieuw geboren in een volgend leven. Hindoes en boeddhisten hebben als doel om een staat van verlichting te bereiken, door steeds zuiverder te leven. Als je verlicht bent, wordt je niet meer opnieuw geboren.
Bij deze levensvraag maak je kennis met hoe de Islam en het Hindoeïsme denken over het leven na de dood.
Opdracht 1 - Leven na de dood volgens de Islam
A. Kies een van de bovenste drie vragen uit op deze
website
B. Leg in je Pages of Keynote bestand uit waarom je deze vraag hebt gekozen.
C. Geef een korte samenvatting in je eigen woorden van het antwoord dat je op de website hebt gelezen.
D. Wat denk jij van dit antwoord? Inspireert het je? Vind je het gek? Deel jouw gedachtes.
Opdracht 2
Lees de onderstaande tekst en maak de volgende opdrachten:
A. Leg in je eigen woorden uit wat reïncarnatie betekent.
B. Hindoes en boeddhisten zeggen dat het leven altijd lijden met zich meebrengt. Het doel is om steeds beter met lijden om te gaan, en het uiteindelijk helemaal te accepteren. Is het leven inderdaad lijden? Leg jouw antwoord uit met voorbeelden.
C. Karma is een belangrijk begrip in het hindoeisme. Als je een goed karma opbouwt, wordt je opnieuw geboren in een beter leven. Denk jij dat het zin heeft om in dit leven je best te doen om goede keuzes te maken? Waarom wel of niet?
De dood is niet het einde
Hindoes geloven dat elk mens een ziel heeft. Hindoes noemen die ziel het atman.
Hindoes geloven dat het atman na de dood terugkeert op aarde.
Het atman wordt herboren in een nieuw lichaam. Soms als mens en soms als dier.
Het kan ook een godheid worden. De dood is dus niet het einde,
maar een bevrijding, een nieuw begin. Een nieuw leven.
In het Hindoeïsme volgen dood en geboorte elkaar steeds op.
Dat wordt reïncarnatie genoemd.
Bevrijding
Toch hopen hindoes dat het atman ooit bevrijd wordt van het leven op aarde.
Want leven op aarde brengt altijd leed met zich mee.
Om het atman te bevrijden moet je je aan je godsdienstige plichten houden.
Wie als een goede hindoe heeft geleefd, heeft voor zijn volgende leven al iets goeds
(een goed karma) opgebouwd. Het atman kan op een gegeven moment moksha bereiken. Het keert niet terug op aarde, maar bereikt de eeuwige gelukzaligheid.
Nieuw leven
Kort na het overlijden wordt de dode gewassen door de familie.
De pandit (priester) bidt en spreekt mantra's (heilige spreuken) uit.
Enkele dagen later volgt de crematie, de verbranding van het lichaam.
De ziel gaat zich nu losmaken van het aardse bestaan. Met bloemen wordt de as,
liefst over de heilige rivier (de Ganges), uitgestrooid. De nabestaanden bidden voor het atman. Zij bidden vooral voor een beter nieuw leven op aarde.
Reïncarnatie gebeurt niet direct na het overlijden. In de tussentijd ben je een geest,
die geen rust heeft. Daarom brengen de nabestaanden offers (o.a. eten) aan de doden.
Crematie
In India waar het hindoeïsme ontstond, worden de doden buiten in de open lucht verbrand. In Nederland mag dat niet. Het klimaat is er ook niet geschikt voor.
Overleden Hindoes in Nederland worden daarom in een crematorium verbrand.
Zonder kist
Er zijn nieuwe godsdiensten gekomen in Nederland.
Er kwamen dus ook nieuwe gebruiken.
Hindoes cremeren hun doden het liefst zonder kist.
De dode is gewikkeld in doeken. Dat mag nu ook in Nederland.
De wet is hiervoor niet zo lang geleden veranderd.
5. Afronding
Slotopdracht
Je rondt deze quest (en dit examenonderdeel voor het vak godsdienst) af door een verslag te schrijven. Volg de volgende stappen bij het schrijven van je verslag.
A. Kies een van de drie levensvragen uit deze quest ('Hoe is de wereld ontstaan?' 'Wat is de zin van het leven?' 'Wat gebeurt er na de dood?'. Je mag ook een variatie op deze vragen of een andere vraag onderzoeken. Het is belangrijk dat de vraag jou boeit. Kies je voor een andere vraag? Overleg dan wel even met mevrouw Rebel!)
Schrijf in de inleiding van je verslag welke levensvraag je hebt gekozen en waarom je dat hebt gedaan.
B. In de eerste alinea van het middenstuk beschrijf je het antwoord op deze levensvraag volgens twee andere bronnen. Hieronder vind je een aantal bronnen die je met deze stap op weg helpen. Geef onderaan je verslag een volledige bronvermelding.
C. In de tweede alinea beschrijf je hoe iemand in jouw omgeving denkt over de levensvraag die je hebt gekozen. Zoek iemand op die je inspirerend vindt en interview deze persoon over de levensvraag. Probeer in het gesprek door te vragen. Waarom geeft iemand een bepaald antwoord? Hoe is hij of zij tot dat antwoord gekomen? Vindt hij of zij het leuk om over deze vragen na te denken?
D. In de derde alinea beschrijf je wat je eigen antwoord is op deze levensvraag. Als dat kan, geef je een bronvermelding.
E. In het slot van jouw verslag blik je terug op het schrijven van dit verslag. Wat heb je geleerd van jouw onderzoekje naar de levensvraag die je hebt gekozen?
F. Geef je verslag een passende titel.
Je verslag bestaat uit minimaal 500 en maximaal 1500 woorden.
Beoordeling
Als je in 4HV zit, krijg je voor deze quest een beoordeling voor je schoolexamen. Je krijgt een 'naar behoren' of een 'niet naar behoren'. Om 'naar behoren' beoordeeld te worden, moet jouw uitwerking aan de volgende eisen voldoen:
- Je hebt alle opdrachten van deze quest op tijd ingeleverd.
- Je hebt alle opdrachten gemaakt en in duidelijk Nederlands antwoord gegeven op de vragen.
- In de afronding maak je zichtbaar hoe je reflecteert op de levensvraag die jij hebt gekozen. Je afronding is persoonlijk.
- Het verslag van je interview bevat alle stappen die hierboven zijn beschreven. Het verslag is minimaal 500 en maximaal 1500 woorden.
| |
Lang niet naar behoren |
Net niet naar behoren |
Naar behoren |
Uitstekend |
| Opdrachten |
Je hebt de opdrachten op tijd ingeleverd, maar het is niet compleet. Je antwoorden zijn niet persoonlijk. Je hebt je duidelijk niet ingezet om een mooi document te maken of om je in te leven in hoe andere mensen nadenken over de levensvragen. |
Je hebt de opdrachten op tijd ingeleverd. Je uitwerking is niet erg overzichtelijk en soms heb je een vraag niet volledig beantwoord. Je laat weinig zien hoe je zelf over de levensvragen nadenkt en in je antwoorden laat je ook niet zien dat je je hebt ingeleefd in hoe anderen nadenken over de levensvragen. |
Je hebt de opdrachten verzorgd en op tijd ingeleverd. Je antwoorden zijn compleet en persoonlijk. Je antwoorden laten zien dat je over de levensvragen hebt nagedacht en dat je je kunt inleven in de manieren waarop andere mensen over deze levensvragen nadenken. |
Je hebt de opdrachten op tijd en verzorgd ingeleverd. Je hebt zichtbaar je best gedaan om een mooie uitwerking te maken. Je antwoorden zijn compleet en persoonlijk. Je antwoorden laten zien dat je echt over de levensvragen hebt nagedacht en dat je je hebt verdiept in de manieren waarop andere mensen over deze levensvragen nadenken. |
| Afronding |
Je hebt het verslag op tijd ingeleverd, maar je uitwerking incompleet. Je hebt de antwoorden amper uitgewerkt en geeft veel te weinig zich op hoe je reflecteert op de levensvraag die je hebt gekozen. Je afronding voldoet niet aan de eisen voor de omvang (minimaal 500, maximaal 1500 woorden) |
Je hebt het verslag op tijd ingeleverd. Je verslag is soms niet duidelijk en bepaalde onderwerpen heb je niet helemaal uitgewerkt. Je laat niet goed zien hoe reflecteert op de levensvraag die je zelf hebt uitgekozen. Je afronding voldoet niet helemaal aan de eisen voor de omvang (minimaal 500, maximaal 1500 woorden) |
Je verslag is compleet en verzorgd en je hebt deze ook op tijd ingeleverd. Je hebt een persoonlijk verslag geschreven. Je hebt moeite gedaan om iemand te bevragen en je laat zien hoe je reflecteert op wat je over anderen leest en van hen hoort.Je afronding voldoet aan de eisen voor de omvang (minimaal 500, maximaal 1500 woorden) |
Je verslag is compleet en verzorgd en je hebt deze ook op tijd ingeleverd. Je hebt zichtbaar je best gedaan om een persoonlijjk document op te stellen. Je hebt moeite gedaan om iemand te bevragen en je laat steeds zien hoe je reflecteert op wat je over anderen leest en van hen hoort.
Je verslag voldoet aan de eisen voor de omvang (minimaal 500, maximaal 1500 woorden) |
