Wat fijn dat jullie er weer zijn! Deze les ga je aan de slag met bevolkingsgrafieken. Je weet wel, die diagrammen waar we het begin van het hoofdstuk al even over gehad hebben bij het onderdeel 'vaardigheden'. Er zijn 3 verschillende vormen die we toen hebben besproken. Denk eens even voor jezelf na... kun je ze alle drie nog voor je halen? Ja! Heel goed! Mocht het niet gelukt zijn is dat helemaal niet erg. Als het nodig is kun je dit nog even opfrissen.
Wist je dat je aan de hand van de bevolkingsgrafiek van 2022 kunt voorspellen hoe de bevolkingsgrafiek van 50 jaar geleden er uit zag? En die van over 50 jaar? Daar ga je vandaag mee aan de slag en zo word jij een echte bevolkingsgrafieken expert!
Onderaan elke pagina staat een pijltje naar rechts op naar de volgende stap te gaan!
Succes!
Meneer Faaij
Wat ga je doen?
Wat ga je doen? Deze les ga je aan de slag met de bevolkingsgrafieken. We hebben het in de les al even gehad over de drie vormen bevolkingsgrafieken die je moet kennen. Denk eens even voor jezelf na... kun je ze alle drie nog noemen? Ja? Dat is geweldig! Zo niet, dan gaan we er voor zorgen dat je de vormen ook nog even opfrist.
Hoe ga je dat doen? Alle dingen die je vandaag moet doen kun je vinden op deze web-pagina. Alle opdrachten maak je hier ook direct digitaal. Als je de hele pagina hebt bekenen, gemaakt en/of gelezen kun je onderaan de pagina op het pijltje naar rechts doorklikken naar de volgende stap.
Hulp? Probeer zo veel mogelijk zelf te doen! Als je vragen hebt kun je natuurlijk altijd even kijken of je buurman of buurvrouw je hierbij kan helpen. Kom je er samen niet uit? Vraag het dan aan mij!
Tijd? Je hebt de hele les om hier aan te werken.
Uitkomst? Aan het einde van de les ben jij een bevolkingsgrafieken expert!
Klaar? Vraag de docent wat je dan kunt doen.
Wat zijn de leerdoelen?
Aan het einde van de les ben jij een echte bevolkingsgrafieken expert!
Dat ga je bereiken door middel van onderstaande drie leerdoelen:
-aan het einde van deze les kun jij de drie vormen bevolkingsgrafieken herkennen en kenmerken benoemen
-aan het einde van deze les kun je veranderingen in de bevolkingsgrafieken van een land verklaren en uitleggen
-aan het einde van de les kun je benoemen wat het demografische transitiemodel is en weet je van elke fase hoe het geboorte- en sterftecijfer zich ontwikkeld
Veranderingen in bevolkingsgrafieken
Filmpje
Bekijk het filmpje goed en maak de controlevragen onder het filmpje
Test: Controlevragen Filmpje Verandering in bevolkingsgrafieken
0%
Je hebt net het filmpje over de veranderingen in bevolkingsgrafieken bekeken.
Maak de controlevragen om te kijken of je de uitleg goed begrepen hebt!
Algemene Informatie
Titel
Controlevragen Filmpje Verandering in bevolkingsgrafieken
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De bevolkingsgrafiek van een land is niet altijd hetzelfde. Over aan langere periode kan deze flink van vorm veranderen. In het filmpje is hier al wat over verteld.
We kunnen stellen dat ieder land op een gegeven moment alle vormen die genoemd zijn zal bereiken in een bepaalde volgorde.
Een mooi voorbeeld hiervan is de bevolkingsgrafiek van Nederland, en dat staat hieronder nog even uitgewerkt.
We gaan eerst kijken naar de veranderingen in de bevolkingsgrafiek van Nederland tussen 1950 en nu.
1950
Na de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) keerde de vrede terug in Europa.
In veel West-Europese landen was er in de eerste jaren na de oorlog sprake van een geboortegolf.
De bevrijding van Nederland leidde ook tot veel opluchting en zorgde ervoor dat veel inwoners een gezin gingen stichten.
Hierdoor lag het geboortecijfer een stuk hoger dan in de jaren van oorlog.
Dit is duidelijk terug te zien in de bevolkingsgrafiek van Nederland van 1950. Hier is duidelijk het 'babyboom-effect' te zien in de balk met 0-4 jarigen.
Ook het sterftecijfer in deze periode was nog erg hoog. De levensverwachting was in deze periode in Nederland 'slechts' 50 jaar oud.
Hierdoor is de bovenkant niet erg breed. Toch was het geboortecijfer hoger dan het stertecijfer.
Hierdoor was er sprake van natuurlijke bevolkingsgroei en heeft de bevolkingsgrafiek de vorm van een piramide.
1970
Na 1950 was het 'babyboom-effect' wel weer voorbij.
In de bevolkingsgrafiek van Nederland zie je duidelijk dat het geboortecijfer redelijk gelijk is gebleven.
Hierdoor wordt de onderkant van de grafiek een stuk minder breed ten opzichte van de bovenkant.
Het sterftecijfer is iets gedaald waardoor de levensverwachting is gestegen.
Dit zie je terug doordat de balken met ouderen breder zijn geworden.
In 1970 had de bevolkingsgrafiek van Nederland hierdoor de vorm van een granaat.
2000
In de periode 1970-2000 is het geboortecijfer van Nederland verder gedaald.
Daarnaast is de levensverwachting toegenomen waardoor het sterftecijfer ook is gedaald.
Er worden dus een stuk minder baby's geboren, maar er gaan gelukkig ook steeds minder mensen dood.
Je ziet dat de leeftijdsgroepen in het midden van de grafiek het breedst zijn.
De onderkant en de bovenkant zijn smaller.
In deze periode had de Nederlandse bevolkingsgrafiek de vorm van een urn.
Voorspellen
Veranderingen voorspellen
Bekijk onderstaande drie bevolkingsgrafieken. Bij de grafieken zijn tags toegevoegd. Lees deze tag in volgorde goed door en bedenk antwoord op de vragen die er bij staan. Denk hier even goed over na, want hier komen vragen over in de test jezefl!
Test jezelf!
Maak de test jezelf! Je krijgt na het inleveren direct je antwoorden te zien. Heb je 7 punten of minder? Ga dan naar 'extra oefening' Heb je 8 punten of meer? Ga dan naar 'extra uitdaging'
Extra oefenen
Herhaling
Piramide
Hierboven zie je een voorbeeld van bevolkingsgrafiek met de vorm van een piramide.
Hoe we de vorm noemen zegt al veel over hoe deze bevolkingsgrafiek er uit ziet, namelijk als een piramide.
Zo'n land heeft een hoog geboortecijfer en een hoog sterftecijfer. Er worden dus veel kinderen geboren, maar mensen worden niet zo oud.
Een mooi voorbeeld hiervan is de bevolkingsgrafiek van Afghanistan (2019).
Granaat
Hierboven zie je een voorbeeld van bevolkingsgrafiek met de vorm van een granaat.
Het verschil met de piramide zit er in dat het geboortecijfer in zo'n land al een stuk lager is. Hierdoor is de onderkant minder breed in vergelijking met de bovenkant.
Daarnaast daalt het sterftecijfer in zo'n land. Dat betekend dat er minder mensen dood gaan, waardoor mensen ook ouder worden.
Een mooi voorbeeld van een bevolkingsgrafiek in de vorm van een granaat is die van de Dominicaanse Republiek.
Urn
Hierboven zie je een voorbeeld van bevolkingsgrafiek met de vorm van een urn.
Opvallend is dat de onderkant steeds wat smaller wordt. Zowel het geboortecijfer als het sterftecijfer zijn gedaald in vergelijking met de granaat.
Dat betekend dat er minder mensen dood gaan, maar er ook minder kinderen worden geboren.
Een mooi voorbeeld hiervan is de bevolkingsgrafiek van Nederland.
Opdrachten
Verdieping
Uitleg
Zoals je al hebt gemerkt veranderen de bevolkingsgrafieken van landen door de tijd heen. Wetenschappers hebben hier lang naar gekeken en kwamen erachter dat heel veel landen op dezelfde ontwikkelingen doormaken.
Hier hebben ze een model van gemaakt, nameljik het demografische transitiemodel
Dit model kijkt vooral naar de geboorte- en sterftecijfers van een land. Deze maken over langere periode een transitie (=ontwikkeling, verandering) door.
Dit model is verdeeld is 5 verschillende fases.
Fase 1: hoog geboortecijfer, hoog sterftecijfer. Weinig natuurlijke bevolkingsgroei.
Fase 2: hoog geboortecijfer, sterftecijfer daalt. Snelle bevolkingsgroei.
Fase 3: dalend geboortecijfer, verder dalend sterftecijfer. Minder snelle bevolkingsgroei.
Fase 4: laag geboortecijfer, laag sterftecijfer. Weinig/geen bevolkingsgroei.
Fase 5: erg laag geboortecijfer, laag sterftecijfer. Bevolkingskrimp.
Bron: De Geo Basisboek: aardrijkskunde voor de onderbouw. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff. (2016)
In de grafiek staat de rode lijn voor het sterftecijfer, de blauwe lijn voor het geboortecijfer en de oranje lijn voor de totale bevolking.
Bekijk het onderstaande filmpje en ga dan door naar de opdrachten die bij dit onderdeel horen
Opdrachten
Eindtoets
Begrippen
(de) bevolkingsgrafiek - grafieken met lagen voor de leeftijdsgroepen en het aandeel mannen en vrouwen per leeftijdsgroep. We onderscheiden de volgende drie vormen: piramide, granaat en urn
(het) geboortecijfer - aantal kinderen dat geboren wordt per jaar per duizend mensen
(het) geboorteoverschot - het geboortecijfer overtreft het sterftecijfer
(de) leeftijdsopbouw - de indeling van de inwoners van een land naar leeftijdsgroepen
(de) levensverwachting - het gemiddeld aantal jaren dat de inwoners van een land zullen leven
(de) natuurlijke bevolkingsgroei - de bevolkingsgroei door de geboorte en sterfte
(de) sociale bevolkingsgroei - de bevolkignsgroei door migratie
(het) sterftecijfer - het aantal sterfgevallen per jaar per duizend inwoners
(het) sterfteoverschot - het sterftrecijfer overstijgt het geboortecijfer
(de) vergrijzing - het aaneeel ouderen in de bevolking wordt hoger
(de) verjonging - daling van de gemiddelde leeftijd van de bevolking
Evaluatie
Bronnen
(les)boeken:
De Boer, M., Boonstra, A., Mennen, H. & Prinsen, H. (2017). buiteNLand 1 HAVO/VWO Leerboek. Groningen/Utrecht: Noordhoff Uitgevers bv.
Ten Brinke, W.B., de Jong, Chr. & Padmos, J.H.A. (2016). De Geo Basisboek: aardrijkskunde voor de onderbouw. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff.
Het arrangement Bevolkingsgrafieken! is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Ricardo Faaij
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2022-01-23 20:32:25
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
In deze les gaan de leerlingen op verschillende niveau's aan de slag met de bevolkingsgrafieken. Herkennen, aflezen/voorspellen en als verdieping kunnen ze nog kijken naar het demografische transitiemodel.
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
0 uur en 45 minuten
Bevolkingsgrafieken!
nl
Ricardo Faaij
2022-01-23 20:32:25
In deze les gaan de leerlingen op verschillende niveau's aan de slag met de bevolkingsgrafieken. Herkennen, aflezen/voorspellen en als verdieping kunnen ze nog kijken naar het demografische transitiemodel.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Controlevragen Filmpje Verandering in bevolkingsgrafieken
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
