Intro
Bij de overdracht van de soevereiniteit aan Indonesië bleef er een heel speciaal probleem over: de Indonesische militairen in het KNIL, vooral afkomstig van de Molukse eilanden Ambon en Kei. Veel Indonesiërs zagen hen als tegenstanders en Nederland gaf hen uiteindelijk het bevel om zich in te schepen naar Nederland. Dit project gaat in op de gevolgen van die verhuizing.
Opdracht: Je maakt alle opdrachten in een Google document dat de titel "Molukkers in Nederland" krijgt. Ook de screenshots van de eindtoets zet je in dit document.
Leerdoelen
Aan het eind van deze opdracht kun je:
- Weergeven waarom Nederland bij de overdracht van de soevereiniteit de Ambonese en Keiese KNIL-ers niet kon achterlaten;
- Weergeven waarom de KNIL-ers en hun families werden gehuisvest in kampen;
- Uitleggen waarom de KNIL-ers en hun families aanvankelijk niet mochten integreren in Nederland;
- Uitleggen waarom de Molukkers gefrustreerd raakten en boos waren op de Nederlandse regering;
- Weergeven hoe de eerste, tweede en derde generatie Molukkers met die frustratie en boosheid omgingen;
- Uitleggen waarom er treinkapingen en gijzelingen door Molukse jongeren plaatsvonden in de jaren zeventig van de vorig eeuw;
- Toelichten waarom Nederland in de jaren tachtig van de vorige eeuw de grieven van de Molukkers erkende en je kunt daar voorbeelden van geven.
Werkwijze
Activiteiten
| Stap |
Groepsgrootte |
Activiteit |
| Stap 1 |
Alleen |
Tekst lezen over de komst van de Ambonese KNIL-militairen naar Nederland. Opdracht maken. |
| Stap 2 |
Alleen |
Tekst lezen over de huisvesting van de Ambonezen (Molukkers) in Nederland. Opdracht maken. |
| Stap 3 |
Alleen |
Teksten lezen over Drie generaties Molukkers. Opdracht maken. |
| Stap 4 |
Alleen |
Tekst bestuderen over de erkenning van de positie van de Molukkers. Opdracht maken. |
| Stap 5 |
Alleen |
Toets maken over wat er met de Molukkers gebeurde na hun aankomst in Nederland. |
Benodigdheden
Geen bijzonderheden.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.
Projectdelen:
Stap 1
Van Ambon naar Amsterdam of Rotterdam
Bij de opheffing van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) in juli 1950 waren er nog 62.000 KNIL'ers in Indonesië, onder wie 4.000 KNIL'ers van Ambonese en Keiese afkomst. Ze werden tijdelijk opgenomen in de Koninklijke Landmacht (KL in Nederland).
De Nederlandse KNIL'ers konden moeiteloos overstappen van het KNIL naar de KL. De Indische KNIL'ers konden, als ze wilden, toetreden tot het Indonesische leger.
De Ambonese en Keiese KNIL'ers wilden dat niet. Ze zaten nog in kazernes op Java en ze wilden graag terug naar Ambon en Kei, maar Indonesië liet dat niet toe. Ze waren bang dat de Ambonese en Keiese KNIL'lers zich zouden aansluiten bij de vrijheidsstrijders op Ambon en Kei die streefden naar een eigen zelfstandige staat (zie ook de les ‘Koninklijk Indisch-Nederlands Leger’, stap 5).
Begin 1951 waren de meeste KNIL'ers al vertrokken, met pensioen of naar het Indonesische leger overgestapt. Van de 62.000 KNIL'ers in juli 1950 waren er begin 1951 nog 9.000 over. Onder hen waren 4.000 Ambonezen en Keiezen van het KNIL. Wat moest er met hen gebeuren? De tijd begon te dringen…
Nederland koos ervoor om de Ambonese en Keiese militairen met hun gezinnen tijdelijk over te brengen naar Nederland. Zowel de Nederlanders als de Ambonezen en Keiezen dachten dat het verblijf in Nederland maar kort zou duren.
Tussen maart en juli 1951 kwamen de Ambonezen en Keiezen, of Molukkers, zoals ze later werden genoemd, naar Nederland.
Op het schip of vlak na hun aankomst in Nederland kregen de KNIL'ers een ontslagbrief, waardoor hen in één klap hun status, beroep, levensvervulling, inkomen en uniform werd ontnomen. Dat sloeg bij hen in als een bom…
Kijk naar het filmpje: ‘Aankomst van Ambonezen in Nederland’
Opdracht:
In het filmpje ‘verwijt’ de commentator de vrouwen, gekleed in hun sarongs, dat ze ijdel waren.
De werkelijke reden was heel anders.
Wat is volgens jou de reden dat de vrouwen sarongs droegen?
Stap 2
Huisvesting
In de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog was er grote woningnood in Nederland. Voor de 12.500 Molukkers waren geen woningen beschikbaar. Om hen toch een plek te kunnen geven, creëerde de Nederlandse regering in totaal 46 verschillende woonoorden. Deze bestonden uit kazernes en gevangenissen, maar de meesten werden gehuisvest in twee voormalige concentratiekampen: kamp Vught (woonoord Lunetten) en kamp Westerbork (woonoord Schattenberg). Ook kleine kampen, zoals Nistelrode, Lage Mierden, Wouw en Vierlingsbeek werden gebruikt om Molukkers te plaatsen.
Opdracht: Kijk naar: ‘Belofte maakt schuld deel 1’
Opdracht: Kijk naar: ‘Belofte maakt schuld deel 2’
Al in 1959 wilde de Nederlandse regering de woonoorden sluiten, maar veel Molukse bewoners waren het hier niet mee eens. Hier waren zij komen wonen en daar wilden ze blijven. Nu kun je een Molukse woonbarak nog bekijken in woonoord Lunetten en in het Openluchtmuseum.
Nu beantwoord je de volgende vragen:
- Waarom voelden de Molukkers zich thuis in de woonoorden?
- Volgens Henk Smeets, voormalig directeur van het Molukse Museum, waren er twee redenen om de Molukkers te huisvesten in woonoorden. De eerste reden lag in het feit dat er woningnood was en er geen woningen beschikbaar waren. Wat was de tweede reden?
- Henk Smeets had aanvankelijk begrip voor de huisvesting van Molukkers in woonoorden, maar op gegeven moment veranderde hij van mening. Waarom is dat?
Stap 3
Drie generaties Molukkers
Eerste generatie
De eerste generatie Molukkers die rechtstreeks uit Indonesië naar Nederland gebracht zijn, voelen veel frustraties en boosheid jegens de Nederlandse regering.
Titus Monatin van de eerste generatie zegt: “Aan de Nederlandse regering heb ik een hekel, omdat ze tegen ons liegen. Ze beloven van alles, maar doen niets.”
Opdracht: Heeft Titus volgens jou met zijn klacht gelijk? Waarom wel of niet?
Tweede generatie
Molukkers van de tweede generatie, de kinderen van de Molukkers die in 1951 naar Nederland zijn verscheept, zijn van mening dat hun ouders te weinig hebben kunnen bereiken. De RMS (Republik Maluku Selatan, de Vrije Molukse Republiek) is uitgeroepen, maar Nederland heeft geen steun verleend bij de realisering ervan.
In de jaren zeventig van de vorig eeuw gingen de jongeren over tot geweld om hun idealen kracht bij te zetten. Ze wilden dat de Nederlandse regering zich meer zou gaan inzetten voor het oprichten van de Vrije Republiek der Zuid-Molukken. Deze belofte had zij immers aan de Molukkers gedaan.
- In 1970 bezetten Molukse jongeren de Indonesische ambassade in Wassenaar. Daarbij komt een politieman om het leven.
- In maart 1975 proberen twee Molukse jongeren tevergeefs koningin Juliana te gijzelen.
- In december 1975 is er een treinkaping bij Wijster die bijna twee weken duurt. Molukse jongeren executeren de machinist en twee passagiers. Een derde passagier overleeft het door zich dood te houden.
- In mei 1977 is er een treinkaping bij De Punt en tegelijkertijd een gijzeling van leerlingen en docenten van een lagere school in Bovensmilde. De kaping en de gijzeling duren drie weken en worden door politie en leger met geweld beëindigd. Hierbij worden zes kapers en twee passagiers gedood.
- In maart 1978 is er gijzeling in het provinciehuis in Assen. Hierbij komen een ambtenaar en een lid van Gedeputeerde Staten om het leven.
|
Opdracht: Hoe reageerde ir. Manusama, destijds president van de RMS-regering in ballingschap en iemand van de eerste generatie, op de kaping door de jongeren?
Derde en vierde generatie
Er zijn tegenwoordig naar schatting tussen de 42.000 en 50.000 Molukkers. De huidige derde en vierde generatie zet zich nog wel in voor het ideaal van de RMS (Republik Maluku Selatan, de Vrije Molukse Republiek), maar heeft het geweld afgezworen.
Sinds 2010 bestaat de RMS-regering in ballingschap geheel uit mensen die in Nederland zijn geboren en niet op de Molukken.
Molukkers zijn tegenwoordig goed geïntegreerd. Er zijn steeds meer huwelijken tussen Molukkers en autochtone Nederlanders en er zijn verschillende Molukse BN-ers (Bekende Nederlanders).
Opdracht: Kun jij de naam van een Molukse BN-er noemen?
Stap 4:
Erkenning
Na de treinkapingen en gijzelingen realiseerde de Nederlandse regering zich dat er meer aandacht besteed moest worden aan de positie van Molukkers.
Wat was het effect van hun acties?
 De Nederlandse regering erkende dat het fout was om de Molukse KNIL'ers bij hun aankomst in Nederland te ontslaan;- Een deel van hun pensioenrechten werd hersteld;
- Voormalige KNIL-strijders kregen erkenning voor hun inzet in de vorm van een ‘Rietkerkpenning’ en vanaf 1986 een jaarlijkse uitkering van 2000 gulden (900 euro), bekend als de ‘Rietkerkuitkering’ (beide vernoemd naar de toenmalige minister Rietkerk);
- Molukkers konden – als ze wilden - een Nederlands paspoort krijgen, zonder zich te naturaliseren (ze wilden geen Nederlander worden) waardoor ze naar het buitenland konden reizen;
- De Nederlandse regering zou zich extra inspannen voor de bestrijding van werkloosheid (in 1990 40-50% onder ouderen en 70% onder jongeren), onder meer via een ‘1000-banen-plan’; van dat plan is niet veel terechtgekomen, al doen door beter onderwijs de Molukkers het tegenwoordig beter dan vroeger (maar nog altijd slechter dan de rest van de Nederlanders);
- Oprichting van een eigen museum, het Moluks (Historisch) Museum in Utrecht, in 1990. Maar bij gebrek aan voldoende financiën moest het museum eind 2012 haar deuren weer sluiten.
|
Opdracht: Veertig procent van de Molukkers in 1990 wilde zich niet laten naturaliseren. Noem een reden waarom deze Molukkers niet wilden naturaliseren.
Eindproduct
Eindproduct
Als eindproduct van deze opdracht maak je een meerkeuzevragentest met zes vragen met voor elke vraag tussen de 1 en 5 goede antwoorden.
Maak van ieder antwoord een screenshot en zet dit in jouw document. Met de antwoorden op de meerkeuzevragen laat je zien of je de leerdoelen hebt behaald.
Eindtoets
Toets: Molukkers in Nederland
Start
Inleveren in Som
Beoordeling
Je levert je hele document inclusief screenshots van jouw gemaakte toetsvragen in via Som.
De antwoorden op de opdrachten van stap 1 t/m 4 en de antwoorden op de toetsvragen worden beoordeeld door jullie docent. Bij de beoordeling let jullie docent op:
- De inhoud: laten de antwoorden zien dat je stof begrepen hebt?
- Taalfouten: bevatten de antwoorden niet te veel taalfouten?
