Schoolbiologie van Eliane Flach

Schoolbiologie van Eliane Flach

Welkom

Welkom!

 

Op deze pagina staat de verzamelde informatie en opdrachten voor de cursus Schoolbiologie, Hogeschool Utrecht studiejaar 2021-2022.

 

Veel leesplezier,
Eliane Flach

Grensoverschreidend biologieonderwijs

Een Gymnasium in Stockholm, oktober 2021

 

Internationalisering

Onderwijs in Zweden

De Nuffic schreef in haar artikel 'Onderwijssysteem in Zweden' (2018) dat leerlingen de eerste negen jaar van hun schoolcarrière een programma doorlopen wat in het Nederlandse systeem vergelijkbaar is met primair onderwijs en de onderbouw van voortgezet onderwijs. De bovenbouw wordt gevolgd op gymnasia, waar zij kunnen kiezen tussen programma's die beroepsgericht zijn en programma's die meer gericht zijn op theorie ter voorbereiding op het hoger onderwijs. Ongeacht het gekozen programma volgt iedere leerling acht gemeenschappelijke vakken waaronder 'algemene natuurwetenschappen' en 'verzorging'. Naar verwachting komen hierin aspecten van het vak biologie terug, maar het artikel bevestigd dit niet omdat er niet dieper op de vakken in wordt gegaan. Zodra het programma is voltooid krijgt de leerling een diploma. Afhankelijk van het gekozen programma en bepaalde toelatingseisen kan een leerling eventueel naar hoger onderwijs (in Nederland bekend als HBO/WO).

 

Biologie in andere landen

Internationaal leren leerlingen wat over de volgende onderwerpen:

  • Ecosystemen
  • Voedingsstoffen en hun functie
  • Verteringsstelsel en sappen
  • Ademhalingsstelsel
  • Koolstofkring, water en zuurstof

(Alharqan, 2019). De hierbij behorende termen oftewel de diepgang van de stof is hierin niet bepaald. Alle bovengenoemde punten worden ook in Nederland behandeld op alle onderwijsniveaus. (SLO, 2019)

 

Werken in het buitenland

De NOB (Nederlands Onderwijs in het buitenland) heeft Nederlandse scholen over de hele wereld. Ook hebben zij connecties met Europese scholen. Op Europese scholen word zowel lesgegeven in de eigen moedertaal, als in andere talen. (NOB - Werken op een Europese school, z.d.)

 

Biologie en andere vakken

Zoals benoemd onder het kopje Internationalisering wordt er bijvoorbeeld in Zweden niet los het vak biologie gegeven maar 'algemene natuurwetenschappen'. Hierin worden dus onderwerpen behandeld die zowel terug komen in biologie als andere vakken. Deze samenhang helpt leerlingen bij het verwerken van de stof. Hierbij kan gedacht worden aan termen zoals energie, (exponentiële) groei van bacteriën en verschillen in klimaat waarop organismen aangepast kunnen zijn. Het SLO adviseert om binnen de school de samenhang te stimuleren door overleg met collega's van andere vakgroepen. (SLO, z.d.)

In Nederland zijn er al scholen die niet meer in vakken werken, maar aan de hand van thema's. Volgens Onderwijs van Morgen (2017) kan dat aan de hand van drie fasen.
1. Het thema inleiden. Eventuele subthema's kunnen worden onderverdeeld onder groepjes leerlingen.
2. Diverse verwerkingsactiviteiten. Leerlingen kunnen aan de hand van boeken, internet of eventuele excursies hun kennis over het thema verwerven.
3. Eind resultaat delen.

Omdat dit een redelijk nieuwe manier van onderwijs is, zou het interessant zijn om in de toekomst (onder normale omstandigheden zonder pandemiën en thuisonderwijs) te kijken naar verschil in resultaten op het Centraal Examen tussen leerlingen van regulier onderwijs en leerlingen die kennis hebben verworven aan de hand van thema's.

De toekomst van biologie

In Nederland hebben wij het Curriculumcommissie. Deze commissie is ingesteld door de minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs. Zij houden zich bezig met aanpassingen voor het landelijk curriculum, zo ook het onderwerp mens en natuur waaronder het vak biologie valt. Recent hebben zij de volgende aanbevelingen gedaan voor biologie in de bovenbouw:

 

"Vraagstukken

  • Laat de examenprogramma’s biologie voortbouwen op alle drie de vraagstukken (gezondheid, duurzame ontwikkeling en technologische ontwikkeling). Hierin kan per profiel en sector een andere nadruk worden gelegd.

Werkwijzen

  • Laat de examenprogramma’s biologie havo/vwo in ieder geval voortbouwen op de werkwijzen onderzoeken en modelgebruik en -ontwerp.
  • Laat de examenprogramma’s biologie vmbo in ieder geval voortbouwen op praktisch handelen en modelgebruik en -ontwerp.

Denkwijzen

  • Laat de examenprogramma’s biologie voortbouwen op alle vier de denkwijzen door aandacht te geven aan hoe bepaalde manieren van denken van belang zijn om complexe biologische kennis te begrijpen en te benaderen.
  • Evolutionair denken zou een sterke plek moeten krijgen in de examenprogramma’s havo/vwo. Dit kan door het concept evolutie te verbinden met de denkwijzen patronen, systemen, en verbanden en relaties of een denkwijze evolutionair denken op te nemen.

Concepten

  • Laat de examenprogramma’s biologie havo/vwo in ieder geval voortbouwen op de bouwstenen van de volgende grote opdrachten:
    • Signalen & informatie (GO5)
    • Energie & wisselwerking (GO6)
    • Overleven van organismen (GO7)
    • Natuurlijke grondstoffen & materialen (GO8)
    • Heelal & tijd (GO10)
  • Laat de examenprogramma’s biologie vmbo in ieder geval voortbouwen op de bouwstenen van de volgende grote opdrachten, afhankelijk van het gekozen profiel:
    • voor het profiel Zorg & Welzijn is dat:
      • Signalen & informatie (GO5)
      • Energie & wisselwerking (GO6)
      • Overleven van organismen (GO7)
    • voor het profiel Groen is dat:
      • Energie & wisselwerking (GO06)
      • Overleven van organismen (GO7)
      • Aarde & Klimaat (GO9)"

(CurriculumCommissie, 2019).

Vooral evolutionair denken is een opvallende aanpassing die gedaan zou kunnen worden.

Bronvermelding grensov. bio.ond.

NOB - Werken op een Europese school. (z.d.). Nederlands Onderwijs in het Buitenland. Geraadpleegd op 31 oktober 2021, van https://www.stichtingnob.nl/werken-op-een-es

Nuffic. (2018). Onderwijssysteem Zweden. Nuffic, 1–19. https://www.nuffic.nl/sites/default/files/2020-08/onderwijssysteem-zweden.pdf

Alharqan, A. (Red.). (2019). Qatar. IEA Timss & Pirls International Study Center, 8. https://timssandpirls.bc.edu/timss2019/encyclopedia/qatar.html

SLO. (2019, 15 november). Onderwijsdoelen biologie. Geraadpleegd op 21 november 2021, van https://www.slo.nl/sectoren/vmbo/biologie-vmbo/onderbouw/onderwijsdoelen/

SLO. (z.d.). Afstemming met andere vakken. Geraadpleegd op 21 november 2021, van https://www.slo.nl/handreikingen/havo-vwo/handreiking-se-bio-hv/afstemming-vakken/

Van Gastel-Firet, A. (2017, 14 augustus). Thematisch werken in de bovenbouw. Onderwijs van Morgen. Geraadpleegd op 21 november 2021, van https://www.onderwijsvanmorgen.nl/ovm/thematisch-werken-bovenbouw/

CurriculumCommissie. (2019, 10 oktober). Uitwerking Mens & Natuur – Curriculum.nu. Curriculum.nu. Geraadpleegd op 21 november 2021, van https://www.curriculum.nu/voorstellen/mens-natuur/uitwerking/

PTA

PTA biologie

Inleiding

De gebruikte bestaande havo PTA's voor deze opdracht zijn een PTA van het Coornhert Lyceum en het PTA van het Schoter. Deze school vallen onder de onderwijsgroep Dunamare welke 22 scholen in Haarlem en omstreken bevat, waaronder het Montessori College Aerdenhout waar ik zelf werkzaam voor ben. Montessori College Aerdenhout is momenteel een school die mavo en mavo/havo klassen heeft in de onderbouw, en alleen mavo klassen in de bovenbouw. Het doel is om in de toekomst ook havo in de bovenbouw aan te bieden. Daarom heb ik er voor gekozen om deze opdracht te besteden aan het ontwikkelen van een havo PTA voor Montessori College Aerdenhout. Hiervoor is naast de havo PTA's ook het huidige mavo PTA gebruikt.

 

Analyse

Om te beginnen beoordeel ik van de drie bestaande PTA's de punten die ik goed vindt en zou willen gebruiken in het havo PTA voor Montessori College Aerdenhout. De PTA's zijn bijgevoegd in de link onderaan deze pagina. De kennis omtrent de beoordelingscriteria zijn opgedaan tijdens de colleges van de cursus Schoolbiologie en met behulp van de Canvas Schoolbiologie.

 

PTA 4 + 5 havo – Coornhert Lyceum
+ Beide leerjaren staan in één document, direct onder elkaar.
+ Er is aangegeven welke methode is gebruikt.
+ De afkortingen worden kort uitgelegd.
+ Er is aangegeven in welke periode/toetsweek het SE wordt afgenomen.
+ Er is ruimte om aan te geven waar in Magister het resultaat te vinden is.
+ De weging is in verhouding met de inhoud.
+ Er is aangegeven hoe lang de toets duurt.
+ Er is aangegeven of het herkansbaar is.
+ Er is aangegeven welke hulpmiddelen gebruikt mogen worden.
- Bijna alle domeinen worden in leerjaar 5 getoetst.

 

PTA 4 havo - Schoter
+ Er is aangegeven hoe lang de toets duurt.
+ Er is aangegeven of het herkansbaar is.
+ Er is een duidelijke titel van de toets, wat kort het onderwerp inzichtelijk maakt.
+ Er is aangegeven welke methode is gebruikt.
+ Er is aangegeven in welke periode/toetsweek het SE wordt afgenomen.
+ Er zijn twee PO's in leerjaar 4.
+ Er is aangegeven welke hulpmiddelen gebruikt mogen worden.
- De inhoud staat onder de rij i.p.v. in de rij, waardoor het de leerstof misschien meer 'gezocht' moet worden in het document.
- De eerste kolommen van 'domein' zijn leeg. Valt de stof dan niet onder een domein en komt het niet terug op het CE? Dat zou wellicht beter aangegeven kunnen worden.
- 4 en 5 havo staan niet samen in één document.
- Niet alle afkortingen zijn duidelijk.
- Alle toetsen zijn er in opgenomen.
- Het lijkt er op dat het PTA niet chronologisch is opgebouwd.

PTA 5 havo - Schoter
+ Er zijn twee PO's in leerjaar 5.
+ Er is veel herhaling van leerjaar 4.
- Overall is het PTA van 4 en 5 havo vrij onduidelijk.

 

PTA 3 + 4 mavo - Montessori College Aerdenhout
+ Overzichtelijk.
+ Er is aangegeven hoe lang de toets duurt.
+ Er is aangegeven of het herkansbaar is.
+ Er is een duidelijke titel van de toets, wat kort het onderwerp inzichtelijk maakt.
+ Er is aangegeven in welke periode/toetsweek het SE wordt afgenomen.
+ Er is een PO in leerjaar 3 en een in leerjaar 4.
- Er is niet aangegeven welke methode is gebruikt.
- De titel van H6 is niet vermeld.
- Hulpmiddelen niet eenduidig aangegeven.

 

Leerlijnen en toetsing

Ik heb er voor gekozen om als basis dezelfde opmaak te gebruiken als het huidige PTA van het Montessori College Aerdenhout. Wat ik wel anders doe is dat ik leerjaar 4 en 5 bij elkaar in een document zet zodat het voor de leerlingen visueler wordt dat de gehele bovenbouw een doorlopende leerlijn is, die aan het einde (deels) wordt afgesloten in het centraal examen.

 

Verantwoording SE's
De SE's bestaan elk uit twee hoofdstukken welke in chronologische volgorde zijn overgenomen uit het leerboek (Nectar, 2018). De domeinen zijn aan de hand van examenblad er aan toegevoegd.
 

Verantwoording PO's
De eerste is 'Onderzoek gedrag' waarbij leerlingen zelf de autonomie over het onderwerp hebben. Het belangrijkste doel is dat leerlingen herhalen hoe zij een wetenschappelijk verslag schrijven. Om het aan te laten sluiten op de stof die zij al hebben behandeld dat schooljaar is gedrag een leuk en breed onderwerp, waarbij leerlingen makkelijk een eigen onderzoek kunnen bedenken. Dit sluit ook erg aan op een van de karakteristieken van Montessori: leren kiezen, welke inhoudt dat het kind veel autonomie in het leerproces heeft.
Het tweede is een practicum Vaardigheden. In de periode ervoor zijn voeding en energie behandeld. Er zou hiervoor een practicumcarroussel samengesteld kunnen worden waarbij zowel onderwerpen zoals voedingsstoffen (zetmeel aantonen) als een practicum met metabolisme (gist) behandeld worden.


Verantwoording Montessori
Omdat de schoolexamens landelijk bepaalde richtlijnen hebben is er niet veel ruimte om daar een school-eigen draai aan te geven. Met praktische opdrachten kan dat wel. Zoals eerder benoemd kunnen de Montessori karakteristieken hier mooi in terug komen. Dit zijn:

  1. Hoofd, hart en handen
  2. Leren kiezen
  3. Reflecteren
  4. Sociaal leren
  5. Samenhang in leerstof
  6. Binnen en buiten school       (Nederlandse Montessori Vereniging, 2019)

In de PO's komen deze verschillende karakteristieken terug. Nummer 1, 2, 3, 4, 5 en 6 bij een gedragsonderzoek, en nummer 1, 3, (eventueel 4) en 5 zouden terug komen bij een practicum.


Verantwoording weging
De weging van alle SE's is 1, de weging van de PO's zijn 0,5. Hier heb ik voor gekozen omdat ik dat terug zag bij de andere PTA's, en omdat bij PO's samen wordt gewerkt waardoor een indivuele beoordeling van de leerling lastiger te bepalen is.

Bronvermelding PTA

College voor Toetsen en Examens. (2019, juni). Biologie HAVO Syllabus centraal examen 2021 (Versie 2). https://www.examenblad.nl/examenstof/syllabus-2021-biologie-havo/2021/havo/f=/biologie_2_versie_havo_2021.pdf

Bijsterbosch, J. (2019). Nectar Biologie 5 havo Leerboek (4de editie). Noordhoff.

Bouwman, M. (2018). Nectar Biologie 4 havo Leerboek (4de editie). Noordhoff.

Nederlandse Montessori Vereniging. (2019, 6 november). Montessori 12–18 jaar. Geraadpleegd op 4 december 2021, van https://montessori.nl/montessori-12-18-jaar/

Preconcepten

Uitwerking

Probleemstelling

Voor deze opdracht is het Ruud de Moor Centrum (z.d.) geraadpleegd om te achterhalen welke preconcepten spelen onder de leerlingen en hoe die over het algemeen ontstaan.

We hebben gekozen voor het volgende preconcept:

  • “De leerlingen denken dat chromosomen altijd de vorm hebben van gedrongen staafjes en zich in die toestand verdubbelen.“

Volgens het Ruud de Moor Centrum zijn dit de oorzaken daarvoor:

  • “Niet alleen in de schoolmethoden, maar ook in artikelen van kranten en tijdschriften zijn chromosomen altijd afgebeeld als korte gedrongen staafjes.

  • Er wordt bij de plaatjes niet duidelijk onderscheid gemaakt tussen chromosomen die nog uit twee chromatiden bestaan en de chromosomen die na splitsing uit één chromatide bestaan.

  • De aandacht in de schoolmethoden is vooral gericht op het uitleggen van de verdeling van chromosomaal materiaal tijdens de celdelingen. Niet op de functie van het DNA in de, in tijd veel omvangrijker, fase van de levende cel waarin het DNA codeert voor de vele regelende enzymen en eiwitten. De leerlingen verbinden hierdoor het begrip chromosoom met het beeld van genetisch materiaal dat moet worden overgedragen en niet met het beeld van de fijnkorrelige massa DNA-moleculen bestaande uit actief coderend DNA in de levende cel.”

 

Aanpak

Om het preconcept weg te nemen is gekozen voor de volgende twee aanpakken:

Eerste aanpak
Deze les is aan de hand van ‘De zes lesfasen’ van Ebbens en Ettekoven (2015) opgezet.  De aandacht wordt gericht door de voorkennis te activeren en een verband te leggen met de lesstof (in dit geval het preconcept). Vervolgens is in lesfase 2 een effectieve uitleg gegeven waarin de inhoud op meerdere manieren zichtbaar is gemaakt. Leerlingen behouden informatie beter als er visuele representaties worden gebruikt (Mc Grath & Brown, 2005). In dit geval is daarom, naast een mondelinge bespreking, gebruik gemaakt van een animatie die de vorm van het DNA zichtbaar maakt in de verschillende fasen van de cel. In de derde lesfase werd de uitleg kort na het filmpje samengevat en werden een aantal controlerende vragen aan de klas gesteld. Dit was beknopt, aangezien in de volgende lesfasen ruim aandacht wordt besteed aan de leeropbrengsten.  

Tweede aanpak  
In de vierde fase en vijfde kregen de leerlingen de kans om de informatie te verwerken in de vorm van een knip- en plakopdracht (zie bijlage). Daarbij is rekening gehouden met:

  • individuele aanspreekbaarheid (individuele verwerkingsopdracht)

  • zichtbaarheid (leerlingen moeten hun knip-opdracht na afloop inleveren)

  • denktijd (leerlingen kregen 5 minuten de tijd om de opdracht af te maken)

In de zesde lesfase is de leeropbrengst gecontroleerd door eerst het nabespreken van de antwoorden met de leerlingen. Vervolgens is het gemaakt werk ingenomen om voor iedere leerling rustig te bekijken of het preconcept is weggenomen.

Presentatie

De presentatie is uitgevoerd op 27 oktober 2021 op de Hogeschool Utrecht. Hierbij is de volgende PowerPoint gebruikt.

 

 

Uitvoering

De les is uitgevoerd door Eran op het Amstelveen College op 25 november 2021.

 

DA model

Hieronder is het DA model weergegeven.

 

Docent(en): Eran Beaucaire

Datum: 25-10-2021

Duur van lesdeel: 30min

Groep: 4H

Cursus: Biologie - Voortplanting

Groepsgrootte: 20lln

INTRODUCTIE

 

In deze les bereidt de klas zich voor op de toets. Daarin wordt de celcyclus herhaald en gecontroleerd of de leerlingen zich de vaktermen eigen hebben gemaakt. Daarbij wordt ook een toelichting gegeven bij de staat van het DNA in de cel tijdens verschillende fasen van de celcyclus. Op dat deel van de les wordt in dit model nader ingegaan.

 

BEGINSITUATIE  

 

  • Voorkennis: De leerlingen uit 4 Havo hebben in de onderbouw het thema voortplanting behandeld. Daarbij zijn de voortplantingsorganen, productie en ontwikkeling van gameten, bevruchting en zwangerschap aan bod gekomen. Nu wordt op deze kennis voortgebouwd.  

  • Ervaring met onderwijsconcept: Leerlingen hebben in de onderbouw kennis gemaakt met het principe van celdeling. Daarbij zijn de termen meiose en mitose aan bod gekomen, maar slechts oppervlakkig behandeld. De verschillende fasen met bijbehorende terminologie van de celcyclus zijn in de vorige les behandeld. Daar kwam ik al een aantal keer de aanname tegen dat het DNA in opgerolde staat blijft.

  • Zelfstandigheid: De klas heeft ervaring met het zelfstandig en in tweetallen bestuderen van de lesstof en bijgeleverd videomateriaal, en het zelfstandig maken van verwerkingsvragen.

  • Motivatie: Leerlingen hebben over twee weken een toetsweektoets, waarin de celcyclus en de verschillende celdelingen uitvoerig aan bod zullen komen. Zij zijn in de voorbereidingen voor de toetsweek vaak bovengemiddeld gemotiveerd.

 

LESDOEL  

 

- Aan het eind van de les kan een leerling beschrijven in welke fasen van de celcyclus de chromosomen in opgerolde staat zijn. (O)

- Aan het eind van de les kan een leerling de termen chromatine, chromatide en chromosoom onderscheiden en correct toepassen binnen de fasen van de celcyclus en de meiose in het specifiek. (B en T)

- Aan het einde van de les kan de leerling uitleggen waarom het DNA opgerold of uitgerold is tijdens verschillende fasen van de celcylus.

 

Beheersingsniveau volgens OBIT

 

Tijd

 

 

Geef hier per fase aan hoe lang het duurt.

Fasen Directe instructie

 

Geef hier per fase aan wat er concreet tijdens de les gaat gebeuren  

Lesstof

 

 

Geef hier in steekwoorden weer wat de lesstof/ inhoud per fase is.

Leermiddelen en leeractiviteiten

 

Geef hier per fase aan welke leermiddelen en welke leeractiviteiten worden toegepast

Taakverdeling en gedrag docent

 

Geef hier per fase aan  

- wat de taakverdeling is,  

- wat de de docent concreet zegt en doet.  

Geef verbanden aan met de vijf rollen van de leraar.

Gedrag leerling (of medestudent)

 

Geef hier per fase concreet aan wat het gedrag van de leerlingen is (o.a. houding, reacties, activiteiten)

5min

1.Aandacht richten op de doelen van de les, aansluiten bij voorkennis: ………………………………………………………………

 

Lesdoelen benoemen  

 

Voorkennis ophalen a.d.h.v. controlevragen

Lesdoelen op het bord  

 

Controlevragen op het bord

 

Teken/schrijf papier leerlingen

Leerlingen lezen de lesdoelen.

 

Docent schrijft controlevragen op bord.

 

Docent deelt papier uit.

 

Docent instrueert leerlingen om zelfstandig en op papier antwoord te geven op de vragen.

Leerlingen lezen leerdoelen en stellen eventueel vragen ter verduidelijking.

 

Leerlingen lezen controlevragen op bord.

 

Leerlingen beantwoorden vragen op papier.

10min

2.Leerlingen voorzien van informatie en voordoen van de belangrijkste elementen van het leren:……………………………………………………………………………

 

Klassikaal antwoorden op controlevragen bespreken.

 

Pre-concept DNA-vorm benoemen en verklaren.

 

Uitleg geven bij correcte situatie.

Plaatje celcyclus op bord

 

Uitleg a.d.h.v. dia over redenen voor op- en ontrollen van DNA.

 

 

Docent vraagt naar voorkennis die door leerlingen is opgeschreven.

 

Docent koppelt antwoorden aan pre-concept.

 

Docent behandelt theorie rond op en ontrollen DNA

Leerlingen delen hun antwoorden op controle vragen

 

Leerlingen luisteren naar uitleg rond pre-concept en stellen vragen ter verduidelijking

2min

3. Nagaan of de belangrijkste begrippen en terugkoppeling/feedback vaardigheden zijn overgekomen:……………………………………………………………………

Samenvatting bovenstaande uitleg

 

Vragen naar beschrijving kernbegrippen

Controlevragen op bord

Docent vat samen


Docent vraagt controlevragen met betrekking tot zojuist uitgelegde theorie

 


Leerlingen beantwoorden controlevragen eerst op papier en dan klassikaal

3min

4. Instructie geven op zelfwerkzaamheid van leerlingen:………………………………………………………………………

Directe instructie bij knip en plak opdracht mitose

Digitale versie van Werkblad DNA vorm bij mitose (op het bord)

Docent geeft aan dat leerlingen individueel:

- de juiste DNA vormen bij de juiste fase in de celcylus moeten plakken  

- bij iedere fase aan moeten geven waarom het DNA die vorm heeft

 

Leerlingen luisteren naar genoemde instructie

 

Leerlingen stellen vragen ter verduidelijking

 

5min

5. Leerlingen voorzien van geleide of zelfstandige oefening en het begeleiden van de leerlingen daarbij:……………………………………………………………………………

Uitvoering knip en plak opdracht mitose

 

Werkblad DNA vorm bij mitose

 

Schaar en lijm

 

Pen om mee te antwoorden

 

Docent deelt opdracht uit  

 

Docent loopt rond en begeleidt verwerking

 

Leerlingen gaan individueel aan de slag met de opdracht

 

5min

6. Afsluiten/ evalueren van de les op kernbegrippen:…………………………………………………………………

 

Resultaat van opdracht  bespreken

Klassikale bespreking van 3 posters van leerlingen op het bord

Docent vraagt naar redenering bij uitgevoerd opdrachten die op het bord hangen

Leerlingen verklaren uitvoering opdracht aan docent en medeleerlingen

 

Materialen:
- lijm
- scharen
- Bijlage 1: voorkennis vragen
- Bijlage 2: verwerkingsopdracht

 

Bijlagen
De bijlagen zijn de voor deze les ontworpen opdrachten welke te vinden zijn in de link onderaan deze pagina. Ook is er nog een link bijgevoegd om het DA model in Word te bekijken.

 

Bronvermelding Preconcepten

Ebbens, S. O., & Ettekoven, S. (2015). Effectief leren. Noordhoff.

Mc Grath, M. B., & Brown, J. R. (2005, 19 september). Visual learning for science and engineering. IEEE Journals & Magazine | IEEE Xplore. Geraadpleegd op 24 november 2021, van https://ieeexplore.ieee.org/abstract/document/1510540

Ruud de Moor Centrum. (z.d.). Kennisbank misconcepten in de biologie. Geraadpleegd op 24 november 2021, van http://www.ntwpracticumnet.ou.nl/content-e/Kennisbank_biologie_misconcepten/

PWS

Hulpvragen

Hulpvragen

De hulpvragen zijn beantwoord met behulp van de PWS-coördinator van Montessori College Aerdenhout en met leerlingen.

  1. Wanneer wordt het PWS gedaan? - In periode 1 en 2 van leerjaar 4. De deadline voor het verslag is 10 december. In februari staan de presentaties gepland, maar worden wellicht uitgesteld afhankelijk van de maatregelen.
  2. Wie begeleidt dit? - De eerst weken de mentor, daarna vakdocenten.
  3. Hoe vindt de begeleiding plaats? - De leerlingen kiezen een onderwerp en eventuele partner(s). De PWS-coördinator deelt de groepjes in bij vakdocenten=PWS begeleiders. Vervolgens gaan leerlingen deelvragen en een hoofdvraag bedenken. Deze dienen goed gekeurd te worden door de PWS begeleiders. Vervolgens gaan leerlingen hun onderzoek uitvoeren. Wisselend per groepje hoe veel begeleiding zij nodig hebben bij het proces. Tot slot beoordeeld de PWS begeleider eerst het verslag. Daarna geeft de coördinator tips voor presenteren, en uiteindelijk beoordelen minimaal twee PWS begeleiders de presentaties.
  4. Welke externe partijen zijn er te gebruiken? - De leerlingen mogen zelf contact leggen voor eventuele stage/interviews.
  5. Hoe wordt het eindproduct beoordeeld en wat vind je daarvan? - Het verslag en de presentatie worden beoordeeld. De presentatie wordt beoordeeld door twee docenten, het verslag maar door een. Ik denk dat beiden door twee zou moeten worden beoordeeld.
  6. Is er internationalisering mogelijk?
    - Nee.
  7. Overige dingen die je zijn opgevallen of ontdekt hebt.


Eigen vragen

Om verder in te gaan op bovenstaande punt 7 heb ik mijn feedback van vorige jaar terug gezocht. De feedback bestond vooral uit vragen die, voor mij als begeleider, nog onduidelijk waren tijdens het proces. Het ging om de volgende:
a. Moeten de vragen van het interview weergegeven worden in het verslag?
b. Hoeveel pagina’s moeten ze?
c. Welke plagiaat scanner moet ik gebruiken? De meesten kosten geld.
d. Is het verplicht om het logboek mee te nemen in het verslag zelf?
e. Wat moet ik doen als duidelijk is dat een leerling er (nog) geen 20 uur aan heeft besteed?
Tijdens het beoordelen van ons huidige PWS beleid zal ik er onder andere letten of deze punten zijn meegenomen in de instructies voor begeleiders.

Tot slot was ik benieuwd wat er landelijk is vastgesteld omtrent PWS op mavo niveau. Ook deze vraag (f) zal ik uitzoeken.

Mijn eigen vragen worden (hopelijk) beantwoord op de volgende pagina.

Beoordeling

Instructie

In de onderstaande documenten staat de instructie voor de leerlingen.

 

Beoordelingsmodel

In het onderstaande document staat het beoordelingsmodel gebruikt in schooljaar 2020-2021.

Feedback beoordelingsmodel
Proces
Geen opmerking.

Inhoud

  1. Bij 'Hoofdvraag en deelvraag' ligt de lat erg laag vind ik persoonlijk. Nu krijgt de leerling voldoende punten bij 'de hoofdvraag is vaag', dit zou ik veranderen naar 'de hoofdvraag is niet met ja of nee te beantwoorden en sluit aan op het onderwerp'. Ook zou ik toevoegen bij goed 'alle deelvragen sluiten aan op de hoofdvraag'.
  2. Bij 'Diepgang' wordt verwezen naar het aantal pagina's. Hierin zouden de gegevens van de handleiding terug moeten komen en concrete aantallen moeten worden weergegeven.
  3. Bij 'Hoeveelheid en kwaliteit van de bronnen' zou ik willen toevoegen bij het niveau excellent 'bronnen zijn recent of APA'. Dit omdat sommige leerlingen deze vaardigheid al bezitten, en dat mag zeker worden beloond, ook als de bronnen wat ouder zijn (is ook per onderwerp wisselend).
  4. Bij 'Illustraties, tabellen en grafieken' zou voor de begeleiders duidelijker vermeld kunnen worden dat dit onderdeel wordt beoordeeld door de economie docent.
  5. Bij 'Originaliteit' is zeer subjectief. Wellicht zou hiervoor gekozen kunnen worden voor concrete persentages. Bijvoorbeeld: onvoldoende = 12% en meer, voldoende is 9-12%, goed is 6-9%, excellent is 6% en minder.
  6. Bij 'Taalgebruik' wordt bij niveau excellent 'leest fijn' benoemd, wat ook al staat bij excellent 'Originaliteit'.
  7. Bij 'Verzorging' zou vermeld kunnen worden welke onderdelen aanwezig moeten zijn.
  8. Bij 'Creatieve verzorging' geen opmerking.

Presentatie
Geen opmerking.

Opmaak van het beoordelingsmodel
Er lijkt niks te ontbreken. Voor het mooie, om het aan te laten sluiten op de landelijke richtlijnen, zouden er twee handtekeningen van de begeleiders op moeten komen. Verder is het een zeer overzichtelijk document.

 

Terugkoppeling

Allereerst bekijk ik of mijn eigen vragen zijn beantwoord. Daarna zal ik feedback geven.


Eigen vragen

a. Moeten de vragen van het interview weergegeven worden in het verslag?
b. Hoeveel pagina’s moeten ze?
c. Welke plagiaat scanner moet ik gebruiken? De meesten kosten geld.
d. Is het verplicht om het logboek mee te nemen in het verslag zelf?
e. Wat moet ik doen als duidelijk is dat een leerling er (nog) geen 20 uur aan heeft besteed?
f. Landelijke richtlijnen.

a. Dit is geen verplicht onderdeel meer dit jaar. Daarom zijn leerlingen hier vrij in.
b. Minimaal 10 pagina's.
c. Voor alsnog geen antwoord op gekregen.
d. Ja, voor elke leerling individueel.
e. Contact zoeken met de leerling en kijken op welke manier de 20 uur rond gemaakt kunnen worden, of dat er wellicht activiteiten nog niet waren meegenomen in het logboek
f. Volgens Examenblad (College voor Toetsen en Examens, z.d.) zijn de volgende eisen vast gesteld.
I. Het moet betrekking hebben tot het gekozen profiel.
II. Het wordt beoordeeld met 'goed' of 'voldoende'.
III. Het wordt beoordeeld door tenminste twee examinatoren.
IV. Het moet zijn afgerond voor de start van Tijdvak 1.

 

Feedback gegeven documenten
Ruimte voor verbetering:
- Ik zou graag in zowel de presentatie als de handleiding voor leerlingen een duidelijke concrete inleverdatum zien.
- Een docentenhandleiding zou geen overbodige luxe zijn. Zeker voor nieuwe collega's op school of nieuwe collega's die (net niet meer) studerend zijn zou extra instructie prettig zijn. In het document hier onder heb ik een gemaakt. Deze zal ik delen met onze PWS-coördinator en wellicht kan het met wat aanpassingen gebruikt worden komend jaar.

Externe partijen

Externe partijen

Bronvermelding PWS

College voor Toetsen en Examens. (z.d.). Profielwerkstuk in het vmbo - Examenblad. Examenblad. Geraadpleegd op 4 december 2021, van https://www.examenblad.nl/onderwerp/profielwerkstuk-in-het-vmbo/2022

 

  • Het arrangement Schoolbiologie van Eliane Flach is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Eliane Flach
    Laatst gewijzigd
    2021-12-05 22:11:57
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    HU Master leraar biologie, schooljaar 2021-2022, cursus Schoolbiologie
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    4 uur 0 minuten

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van