In deze module wordt de systematische naamgeving van koolwaterstoffen met (verschillende) karakteristieke groepen behandeld en kun je oefenen met opdrachten.
Je kunt zelf kiezen hoe je deze module doorwerkt en wat je wel of niet doet.
Als je begint met de Check en je maakt die goed, ben je eigenlijk al klaar.
Leerdoelen
Je kunt de namen en formules van alkaanaminen afleiden.
Je kunt de namen en formules van alkaanzuren afleiden.
Je kunt de namen en formules van alkoxyalkanen afleiden.
Je kunt de namen en formules afleiden van koolstofverbindingen met meerdere van bovenstaande karakteristieke groepen.
Uitlegfilmpjes
Kijk onderstaand filmpje voor uitleg over karakteristieke groepen.
Kijk onderstaand filmpje voor uitleg over systematische naamgeving bij meerdere/verschillende karakteristieke groepen.
Koolwaterstoffen: een overzicht
Zie binas 66D
Alkanolen (alcoholen) zijn koolwaterstoffen die een -OH groep bevatten
Alkaanaminen zijn koolwaterstoffen die een -NH2 groep bevatten
Alkaanzuren (carbonzuren) zijn koolwaterstoffen die een -COOH groep bevatten
Alkanalen (aldehyden) zijn koolwaterstoffen die een -C(O)H groep bevatten
Alkanonen (ketonen) zijn koolwaterstoffen die een -C(O)- groep bevatten
Alkylalkanoaten (esters) zijn koolwaterstoffen die een -C(O)-O-groep bevatten
(zie ook module Esters)
Alkoxyalkanen (ethers) zijn koolwaterstoffen die een C-O-C groep bevatten
Aromaten zijn koolwaterstoffen die een benzeenring bevatten
Als een stof meerdere karakteristieke groepen heeft, bepaalt de groep met de hoogste prioriteit (zie binas 66D) het achtervoegsel en worden de andere karakteristieke groep(en) aangegeven met een voorvoegsel.
Maak gebruik van onderstaande stappen bij de systematische naamgeving van koolwaterstoffen:
bepaal de stam (langste onvertakte koolstofketen met daarin de onverzadigde bindingen (C=C en C=C) en eventuele karakteristieke groepen)
de stam krijgt voorvoegsel "cyclo" als de stam een ringstructuur is
de stam krijgt uitgang "aan" bij alleen verzadigde (C-C) bindingen, "een" bij C=C en "yn" bij C=C
Als een stof meerdere karakteristieke groepen heeft, bepaalt de groep met de hoogste prioriteit (zie binas 66D) het achtervoegsel en worden de andere karakteristieke groep(en) aangegeven met een voorvoegsel.
vertakkingen worden benoemd aan de hand van de lengte en krijgen de uitgang "yl", ze worden (alfabetisch) voorvoegsels voorafgaand aan de stam
het aantal van een vertakking en/of karakteristieke groep wordt aangegeven met een numeriek voorvoegsel, indien nodig
de plaats van elke vertakking en/of karakteristieke groep wordt aangegeven met een cijfer, indien nodig.
Oefenen met wat opgaven
Opgave 1.
Geef de namen bij de volgende structuurformules:
a] b] c]
Opgave 2.
Geef de systematische namen van:
a] b] c]
(zie eventueel Schematische Structuren)
Opgave 3.
a] Leg uit of propaan-1-ol en propaanzuur isomeren van elkaar zijn.
b] Leg uit of methylbutyn en penta-1-3-dieen isomeren van elkaar zijn.
Opgave 4.
Geef de structuurformule van butaanzuur en de vergelijking van de volledige verbranding van butaanzuur.
Opgave 5.
Bereken het massapercentage waterstof in propaan-2-amine.
De antwoorden
Opgave 1.
a] propaan-2-amine
b] pentaan-2,4-diol
c] 1-methoxypropaan
Opgave 2.
a] 2-hydroxypropaanzuur
b] 4-hydroxybenzeencarbonzuur
c] 2,3,4,5,6-pentahydroxyhexanal
Opgave 3.
a] De molecuulformule van propaan-1-ol is C3H8O. De molecuulformule van propaanzuur is C3H6O2.
De molecuulformules zijn niet hetzelfde, het zijn dus geen isomeren.
b] Methylbutyn en penta-1,3-dieen hebben beiden dezelfde molecuulformule: C5H8. Het zijn dus isomeren.
Het arrangement Koolwaterstoffen 2/2 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
herbert van de voort
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2021-11-28 17:25:13
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Check Koolwaterstoffen 2/2
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
b] 
