Vikingen op Wieringen

Vikingen op Wieringen

Les 1

De Vikingen komen

leerdoel

Ik maak kennis met de Vikingen binnen het tijdvlak "monniken en ridders" :

 

  1. Ik kan vertellen wat een Viking is.
  2. Ik kan vertellen waar de Vikingen vandaan komen.
  3. Ik kan vertellen waarom de Vikingen op (roof)tocht gingen.

opdracht 1

opdracht 1:

Schrijf in 5 minuten op een blaadje wat je al weet over Vikingen.

Bespreek met je tweetal/ groepje wat jullie gevonden hebben en wat je al weet.

opdracht 2

opdracht 2:

Je gaat kijken naar een filmpje over Vikingen. Na het zien van de video ga je een aantal (kijk)vragen beantwoorden.

Vragen en opdrachten na het zien van het filmpje

De Vikingen leefden van 800 tot 1100. De Vikingen kwamen uit Scandinavië dat bestond uit Noorwegen, Zweden en Denemarken. Het oud-noorse woord vikingr betekend piraat. Daarom en door verhalen denken de mensen dat Vikingen woeste rovers waren. Dit is niet helemaal waar.

 

 

les 2

inleiding

les 2

We starten deze les met lesson-up. De les wordt klassikaal gegeven. Na afloop kun je de les zelf nog een keer terugkijken en gebruiken bij de opdrachten van les 3.

De lesdoelen staan ook in de lesson-up les.

spoorboekje

 

Wat:

We gaan de les klassikaal doornemen. De leerdoelen staan in Lesson-up en worden hierna ook nog beschreven.

Hoe:

Je docent start de les Lesson-up.

Tussendoor kan je vragen stellen.

Na afloop kun je het werkblad op bladzijde 83 in je werkboek maken.

Tijd:

Dit lesuur(50 min)

Klaar:

Kijk je antwoorden goed na.

evaluatie:

Kun je antwoord geven op de leerdoelen?

Wat ging goed/ Wat kan beter.

Waar zou je graag nog meer over willen weten?

 

lesson-up

Vikingen
De les bestaat o.a uit verschillende slides die informatie geven over Vikingen, Friezen en de Franken en waarom de Vikingen op Wieringen zijn geweest. Deze les wordt klassikaal gegeven.

leerdoelen

leerdoelen:

Ik kan vertellen waarom de Vikingen naar Wieringen kwamen,

Ik kan vertellen wie Rorik is,

Ik kan iets vertellen over de schat,

Ik kan het het verschil tussen de Friezen en Franken en hun godsdienst vertellen.

Les 3

Tijdens deze les ga je vooral zelf aan het werk. Het is de bedoeling dat je zelf op zoek gaat met behulp van filmpjes, bronnen en links naar antwoorden op vragen. De bronnen en links vind je verderop in deze les.

 

Tijdens de vorige 2 lessen heb je geleerd:

Wie de Vikingen zijn,

Waarom de Vikingen op zoek gingen naar nieuw land,

Wie de Friezen en Franken zijn en iets over hun geloof,

Wie Rorik is,

Dat er een schat op Wieringen gevonden is.

 

 

 

 

leerdoelen

Leerdoelen:

  • Je gaat vandaag verschillende bronnen raadplegen (bekijken/beluisteren)  

  • Je probeert antwoord te vinden op verschillende vragen over de Vikingen.

  • Je werkt goed samen (denk aan verdeling van de taken, luister naar elkaar en maak gebruik van elkaars kwaliteiten- waar iedereen goed in is)

 

Wat ga je doen?

Wat:

Je gaat met jouw maatje op zoek naar antwoorden op tenminste 4 vragen (mag ook meer).

Je maakt met je 2-tal een muurkrant. Let op! Je krijgt hier een cijfer voor.

Hoe:

Je krijgt een groot blad (A-5)

Je zoekt informatie met behulp van de aangegeven bronnen, filmpjes en links. Deze informatie schrijf je op je blad. Je mag er afbeeldingen bij plakken. Je kan ook tekenen en knutselen.

Let op: Je moet wel een goed antwoord geven op de vraag, die je opgezocht hebt. De route die de Vikingen hebben afgelegd naar Wieringen moet er bij zitten en het kaartje van de Friezen en Franken.

Hulp:

* Wikiwijs met daarin de links naar de antwoorden.

* maatje.

* Docent

Tijd:

2 lesuren

Klaar:

Kijk je muurkrant goed na, gebruik de checklist erbij.

 

Misschien wil jij nog meer weten. dan kan je extra informatie zoeken.

lever je muurkrant in bij je docent. Vergeet je naam en klas er niet op te zetten!

We gaan onderzoeken waar de schat gevonden is.

Vikingen in Europa

Goden

goden
Ongeveer op de helft van het filmpje krijg je uitleg over de goden en het Walhalla.

De Noormannen geloofden in meerdere goden. Ze geloofden als je dood ging dat je dan in het Walhalla zou komen, de hemel van de Noormannen. De mooiste dood was dood gaan tijdens een gevecht, met schild en zwaard in de hand. Juist voor fanatieke strijders was het Walhalla een geweldig oord. Odin was de oppergod. Wij kennen hem als Wodan. Woensdag is naar hem genoemd. Een andere god was Donar. Naar hem is donderdag vernoemd. Vrijdag is naar de godin Freya vernoemd. De goden waren belangrijk voor de dichtkunst en de magie. In de loop van de 9e eeuw werden ze in toenemende mate christen.

Over al deze goden werden veel verhalen verteld. In het filmpje dat hierbij hoort zie en hoor je hoe zo'n verhalenverteller dat deed.

De eerste vikingen geloofden in vele goden. Odin was hun oppergod. Hij was de god van de kennis en de oorlog. Zijn paard Sleipnir had acht benen. Thor was de zoon van Odin. Thor reed in een wagen die door twee geiten werd voortgetrokken en met zijn hamer Mjölnir liet hij het bliksemen. Freya was de godin van de liefde en schoonheid. Volgens de vikingen leefden hun goden in het fort Asgard. Midden in dit fort zou een enorme es, de levensboom Yggdrasil, staan. Yggdrasil had takken die tot in de hemel reikten en wortels die in de onderwereld uitkwamen. Vanaf het begin van de negende eeuw probeerden christenen de vikingen te bekeren. Ze wilden dat ze ook christen zouden worden. Dit lukte. In het jaar 1000 was vrijwel iedere viking een christen. Maar de verhalen over hun oude goden bleven erg geliefd.

schrift

De Vikingen gebruikten een oud schrift, het runenschrift. Elke letter bestaat uit rechte diagonale lijnen, omdat die gemakkelijker in steen of hout te kerven waren dan kromme lijnen. Meer dan 2500 Vikinginscripties in runen zijn bewaard gebleven. Sommige geven aan van wie een voorwerp was, andere vormen brieven of boodschappen en nog andere zijn magische toverspreuken. Veel van de meest verfijnde teksten staan op grote stenen gekerfd. Op sommige stenen staan alleen runen, op andere staan tekeningen van Vikingmythen en legenden.

Hoeveel Vikingen runen konden lezen en schrijven is niet bekend. Verhalen werden doorverteld en zo bleven ze honderden jaren bewaard. Veel later pas zijn de oude verhalen opgeschreven. Men noemden de Vikingverhalen ‘sagas’ en hun gedichten ‘eddas’. (Macdonald, 2007)

Zilverschat

Vikingschat
Wat deden de vikingen precies op Wieringen? En wat hebben zij achtergelaten?

Rorik

Rorik
Gebied waar Rorik de baas over is.

De opvolgers van Karel de Grote kregen ruzie over de erfenis en daarom konden Deense Vikingen daar vanaf 830 de macht overnemen. Een bekende Deense Viking was Rorik.

Vikinghoofdman Rorik

De leider van de Vikingen kwam uit Denemarken. Hij was lid van een vooraanstaande familie die streed om de macht om de heerschappij van Denemarken. In die tijd was je machtig als je rijk was of als je veel heldendaden op je naam had staan.

Rorik had een familielid die Harald heette.

De kust van Frisia werd zwak verdedigd, daarom richtten zij (Harald en Rorik) zich hierop.

Harald is gedeeld koning geweest in Denemarken, maar nadat hij verjaagd is door zijn medekoningen probeert hij samen met Rorik,  Frisia en vooral op Dorestad te veroveren.

Omstreeks 850 krijgt Rorik Dorestad in bruikleen van Lothar, omdat hij geen andere uitweg meer ziet. Ook krijgt hij alle achterliggende delen ten noorden van de Maas in leen.  

De Deense Vikinghoofdman Rorik heerste van 850-880 over grote delen van Nederland. Hij had de gebieden waar nu Holland, Utrecht en Friesland liggen in zijn macht.  

 

Waarom ging Rorik op Wieringen wonen?  

Waarschijnlijk omdat het op een strategische( gunstige/makkelijke) plek lag. Vanuit Wieringen kon je heel gemakkelijk naar het Almere varen. Het Almere was water dat lag op de plek waar nu het IJsselmeer is. Vandaar voer je naar Utrecht en naar de handelsstad Dorestad. Dorestad was in de negende eeuw de grootste handelsstad. Deze stad werd wel vier keer door de Vikingen geplunderd. Na de laatste verwoesting is de stad niet meer tot bloei gekomen.

Wieringen

In Wieringen is in 1997 in de grond een schat gevonden. Wat voor schat? Bekijk maar eens het volgende filmpje:

Wieringen

handelsroute naar Dorestad
kaart route

schepen

Vikingschipikingschepen

Dagelijks leven

Psammos
In deze link legt meester Henk een heleboel uit over de Vikingen. Onder het kopje dagelijks leven vertelt hij iets overop het land, de huizen, maar ook over schepen, oorlogen en wapens. Hier kun je een heleboel informatie vinden.

bleutooth

Harald Blauwtand

Bluetooth. De Viking Harald Blauwtand en internet

werkbladen

  • Het arrangement Vikingen op Wieringen is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Ingrid Jasper
    Laatst gewijzigd
    2022-02-03 16:07:32
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Het onderdeel Vikingen komt in het tijdvlak monniken en kloosters in vogelvlucht voorbij. Vaak wordt het even kort aangestipt om daarna weer verder te gaan met de grotere onderwerpen. Het thema sluit aan bij de maatschappelijke thema’s van nu. Mensen gaan nog steeds op zoek naar een beter leven voor henzelf en hun gezin. Daarbij liepen ze aan tegen de heersende cultuur waarin ze terecht kwamen en vaak ook het geloof. Er was toen ook al spraken van integratie. Mensen dreven toen al veelvuldig handel. De Vikingen kwamen in aanraking met verschillende culturen, mede omdat zij goede schepen konden bouwen, die grote afstanden konden afleggen en zeer wendbaar waren. Alhoewel zij zelf net als de Germanen geloofden in meerdere goden, kwamen ook zij in contact met het Christelijke geloof en de Islam. Deze thema’s komen voor in de kerndoelen en concepten.
    Leerniveau
    VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1;
    Leerinhoud en doelen
    Verspreiding van het christendom in Europa; De tijd van monniken en ridders (500 - 1000); Geschiedenis;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    3 uur 30 minuten
    Trefwoorden
    geloof, handelaren, karel de grote, ontdekkingreizigers, schepen, schrift, vikingen, wieringen, zilverschat

    Bronnen

    Bron Type
    De Vikingen komen
    https://schooltv.nl/item/vroeger-zo-de-vikingen-komen/#q=vikingen     		Video
    Vikingen
    https://www.lessonup.com/nl/lesson/Cnt9ehtMZYt57rowF?utm_source=app&utm_campaign=shared-lesson-app&utm_content=1634562473363&utm_medium=shared-link     		Link
    Vikingen in Europa
    http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20101215_vikingen02     		Link
    goden
    https://youtu.be/aOqNJKd6Yl4     		Link
    Vikingschat
    https://youtu.be/fj2WUY2Ma9c     		Link
    Rorik
    https://www.dorestadonthuld.nl/H7-3.jpg     		Link
    Wieringen
    https://pin.it/2VuEkyZ     		Link
    handelsroute naar Dorestad
    https://pin.it/4d37lbZ     		Link
    Vikingen voelden zich thuis op Wieringen
    https://www.regionoordkop.nl/11/07/2021/vikingen-voelden-zich-thuis-op-wieringen-video/     		Video
    Vikingschipikingschepen
    https://wikikids.nl/Vikingschip     		Link
    Psammos
    http://www.psammos.nl/viking.html     		Link
    Harald Blauwtand
    https://wikikids.nl/Harald_Blauwtand     		Link
    Bluetooth. De Viking Harald Blauwtand en internet
    https://youtu.be/nlf8jW94EyM     		Video

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    Jasper, Ingrid. (2021).

    Vikingen (op Wieringen)

    https://maken.wikiwijs.nl/180753/Vikingen__op_Wieringen_

    PO, Digilessen. (2013).

    Vikingen

    https://maken.wikiwijs.nl/43831/Vikingen

    Vrolijk, Thania. (2013).

    De Vikingen

    https://maken.wikiwijs.nl/42952/De_Vikingen

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Vikingen

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van