4. Wat zijn FYSISCHE en CHEMISCHE eigenschappen van een STOF?
4. Wat zijn FYSISCHE en CHEMISCHE eigenschappen van een STOF?
1. FYSISCHE en CHEMISCHE stofeigenschappen
Een chemicus bestudeert de stofeigenschappen van een voorwerp. Voor hem/haar is de aard van de stof (VB. ijzer) veel belangrijker dan de vorm van het voorwerp. Stoffen verschillen van elkaar door hun stofeigenschappen.
2. FYSISCHE stofeigenschappen
2.1. FYSISCHE stofeigenschappen - PROEF
PROEF - Er zullen jou een aantal stoffen getoond worden (vraag deze aan je leerkracht!).
Waarop zou je steunen om de stoffen telkens te herkennen? Schrijf voor elke stof 4 karakteristieke kenmerken op die je zou gebruiken om de stof aan iemand te omschrijven.
2.2. FYSISCHE stofeigenschappen: wat?
Al de eigenschappen die je gebruikt hebt om de stoffen te herkennen, zijn voorbeelden van fysische stofeigenschappen. Fysische stofeigenschappen zijn eigenschappen die de chemische identiteit van een stof niet veranderen.
Voorbeelden van fysische eigenschappen zijn:
aggregatietoestand: de aggregatietoestand geeft aan in welke fase een stof zich bevindt (vaste stof - vloeistof - gas)
kookpunt: het kookpunt is de temperatuur waarbij een stof van een vloeibare aggregatietoestand overgaat in een gasvormige aggregatietoestand (van vloeibaar naar gas dus)
smeltpunt: het smeltpunt is de temperatuur waarbij een stof van een vaste aggregatietoestand overgaat naar een vloeibare aggregatietoestand (van vast naar vloeibaar dus)
dichtheid (zie fysica): de verhouding van de massa van een bepaalde hoeveelheid stof tot het hiermee overeenstemmend volume.
oplosbaarheid: meestal kijk je naar de oplosbaarheid in water
geur en smaak (! proef in het labo NOOIT van een chemische stof !)
vervormbaarheid (plooibaar, breekbaar ?), harheid (kan de stof andere stoffen krassen?)
kleur en uiterlijke verschijningsvorm
magnetische eigenschappen (wordt de stof aangetrokken door een magneet?)
2.3. Aggregatietoestand - VIDEO
Verandering van aggregatietoestanden
2.4. Aggregatietoestand: wat?
Water, ijs en stoom bestaan uit dezelfde moleculen en zijn 3 verschijningsvormen (= aggregatietoestanden) van dezelfde stof, nl. water.
De verschillende aggregatietoestanden van water zijn te wijten aan een verschil in beweeglijkheid van de moleculen.
2.6. XTRA (enkel voor lln. 3WE) - De waterkringloop
2/3 van de aarde bestaat uit water (1,3 miljard km3). Hiervan is ongeveer 3% zoet water (VB. rivieren, meren, grondwater,...) en de overige 97% is zout water.
Water komt op aarde in 3 aggregatietoestanden voor:
in de luchtkomt water voor als gas (waterdamp).
vloeibaar waterkomt voor als oppervlaktewater (= oceanen, zeeën, stromen, rivieren, meren en beken) of als grondwater (= water dat door de bodem heen sijpelde en zich verzamelde op een ondoorlatende laag). Als water uit de grond opborrelt, dan spreek je van bronwater.
op het land kan water ook voorkomen als ijs (VB. aan de polen, in gletsjers,...).
Het water in de natuur doorloopt een eindeloze kringloop waarbij altijd hetzelfde water gebruikt wordt; er gaat nooit water verloren. Hierbij verandert water van aggregatietoestand.
2.7. XTRA (enkel voor lln. 3WE) - De waterkringloop: VIDEO / TOUR
2.8. XTRA (enkel voor lln. 3WE) - De waterkringloop: TEST JEZELF
3. CHEMISCHE stofeigenschappen
3.1. CHEMISCHE stofeigenschappen - PROEF
PROEF - Je beschikt over 3 zouten die voorkomen in zeewater: natriumchloride, kaliumbromide en natriumjodide. Hoe zien deze zouten er uit?
Je voegt gedestilleerd water toe aan elk zout tot 2 cm hoogte in de reageerbuis en je schudt. Je voegt aan elke reageerbuis 3 druppeltjes zilvernitraat-oplossing toe. Wat neem je waar? Hoe gedraagt elk zout zich t.o.v. zilvernitraat?
3.2.. CHEMISCHE stofeigenschappen: wat?
Uit de proef blijkt dat elk zout anders reageert met zilvernitraat. Op dit verschijnsel kan je steunen om ze te herkennen. Je hebt het dan over chemische stofeigenschappen: elk van de zouten gedraagt zich anders met zilvernitraat en er worden dus telkens andere stoffen gevormd.
Chemische stofeigenschappen veranderen de chemische identiteit van een stof dus wel. Deze eigenschappen hebben te maken met de manier waarop een vorm van materie zich kan omzetten in een andere.
Wanneer ijzer in contact komt met zuurstofgas bijvoorbeeld ontstaat ijzerroest. het contact met zuurstofgas wijzigt in dit geval de eigenschappen van de stof ijzer: het ijzer oxideert. Oxidatie is dus een chemische eigenschap want het brengt veranderingen teweeg aan de chemische identiteit van de stof.
Alle chemische stoffen moeten voorzien zijn van een passend etiket dat steeds een aantal gegevens bevat. Weet je nog dewelke?
3.3. CHEMISCHE stofeigenschappen - VIDEO
4. SAMENGEVAT
fysische stofeigenschappen veranderen de chemische identiteit van de stof niet
VB.: kleur, hardheid, massa, volume,...
chemische stofeigenschappen veranderen de chemische identiteit wel
chemische stofeigenschappen hebben te maken met de manier waarop een vorm van materie zich kan omzetten in een andere
VB.: oxidatie ijzer,...
5. OEFENINGEN
Oefening: TEST JEZELF - Stoffen herkennen m.b.v. hun chemische en fysische stofeigenschappen
Je kan stoffen uit het dagelijkse leven onderzoeken aan de hand van stofeigenschappen.
Je kan stofeigenschappen zoals geleidbaarheid en oplosgedrag van zuivere stoffen onderzoeken ( kookpunt, smeltpunt, aggregatietoestand, deeltjesgrootte).
Het arrangement 4. Wat zijn FYSISCHE en CHEMISCHE eigenschappen van een STOF? is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Anne De Meyer
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2021-08-20 16:32:25
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Water, ijs en stoom bestaan uit dezelfde moleculen en zijn 3 verschijningsvormen (= aggregatietoestanden) van dezelfde stof, nl. water.
