1. Jij begint
Motivatiemotor
Misschien woon jij je hele leven al in de Haarlemmermeer. Of kom je er speciaal naartoe omdat je op het Altra College zit. Alhoewel onze omgeving er voor ons normaal uit ziet, is onze omgeving dat niet. Onze school staat namelijk op de bodem van wat vroeger het Haarlemmermeer was.
Ja, je leest het goed: op de plek waar jij nu zit was vroeger een meer. Het water van dat meer stond zo'n 5 meter hoger dan de vloer waar jouw voeten op staan. Het Haarlemmermeer werd een steeds groter en gevaarlijker meer. Mensen waren bang dat het meer zou overstromen richting Amsterdam. Daarom is het meer drooggemaakt, ook wel ingepolderd. In deze quest ga je meer leren over de geschiedenis van de Haarlemmermeer.
Opdracht - Wat betekent de Haarlemmermeer voor jou?
➜ Zoek een foto op, of maak zelf een foto, van de belangrijkste plek in de Haarlemmer meer voor jou. Leg uit waarom je deze foto hebt gekozen.
Verderkijker
Opdracht - Wat weet jij al?
Wat weet jij al van de geschiedenis van de Haarlemmermeer?
Beantwoord de volgende vragen in je schrift:
• Welke dorpen en steden liggen er in de Haarlemmermeer? Noem er minstens 3.
• Om de Haarlemmermeer ligt een breed kanaal. Wat is de naam van dit kanaal?
• Je vindt in de Haarlemmermeer niet veel oude huizen. Waarom is dat zo, volgens jou?
2. Vier thema's
In deze quest ga je op vier verschillende manieren leren over de geschiedenis van de Haarlemmermeer. Je gaat leren over:
• Inpoldering
Zoals je al hebt gelezen, was het Haarlemmermeer vroeger een meer. Heel veel water dus. Er werd met grote schepen gevaren op het Haarlemmermeer. Het Haarlemmermeer werd ook wel de Waterwolf genoemd. Het meer slokte namelijk steeds meer land op. Omdat het meer te gevaarlijk werd en er te veel dorpjes zijn overstroomd, is het ongeveer 160 jaar geleden droog gemaakt. Er is een polder gemaakt van het Haarlemmermeer.
• Verdediging en Verzet
Het Haarlemmermeer was als meer belangrijk in oorlogen. Het Haarlemmermeer was een bescherming voor Amsterdam. Als er gevaar dreigde voor onze hoofdstad, kon het water van het meer ervoor zorgen dat er geen legers bij Amsterdam konden komen.
In deze quest leer je ook hoe de Tweede Wereldoorlog was in de Haarlemmermeer.
• Verkeer en Vervoer
In de Haarlemmermeer vind je de grootste luchthaven van Nederland: Schiphol. Er lopen 3 snelwegen door de Haarlemmermeer, een snelle buslijn en een hoop treinrails. Maar al die wegen, rails en de luchthaven waren er niet zomaar. Je leert in deze opdracht wat de geschiedenis is van verkeer en vervoer.
• Wonen en werken
Er wonen op dit moment meer dan 150.000 mensen in de Haarlemmermeer. Hoe woonden mensen hier 100 jaar geleden? En hoe was het voor de allereerste bewoners om hier te leven? Dat ga je ontdekken.
Bekijk de bovenstaande video en beantwoord de volgende vragen:
Inpoldering 2:25 - 8:00
1. In welk jaar begon de inpoldering van de Haarlemmermeer?
2. Wat is een 'spade'?
3. Hoelang hebben de arbeiders erover gedaan om de ringvaart uit te graven?
4. Er werden stoomgemalen gebruikt om het water uit het Haarlemmermeer te pompen. Welk gemaal herkende jij in de video?
5. Hoe lang duurde het om al het water uit het Haarlemmermeer te pompen?
6. In de video zie je een oude boerderij die langs de Hoofdvaart staat. Deze boerderij lijkt heel erg op boerderijen uit Friesland. Waarom is dat zo?
Verkeer en Vervoer 8:00 - 9:24
1. Tegenover jullie school loopt de stationsweg, maar daar rijden allang geen treinen meer. Tot wanneer lag er wél een spoor bij dit station?
Verdediging en Verzet 9:24 - 12:55
1. Er loopt dwars door de Haarlemmermeer een dijk. Hoe heet deze dijk?
2. De Stelling van Amsterdam bestaat uit een lange dijk rondom Amsterdam. Het land buiten deze dijk kon onder water worden gezet in geval van gevaar. Bij wat voor gevaar liet men het land onder water lopen?
3. Hoe werd de dijk waterdicht gemaakt op de plek waar vroeger de trein reed?
4. Hoe heet de familie waar veel Joodse mensen waren ondergedoken in de Tweede Wereldoorlog?
Wonen en Werken 12:55 - einde
1. Wat was Schiphol, voordat het een luchthaven werd?
➜ Welk thema wil jij in de volgende stappen verder onderzoeken?
3. De geschiedenis in foto's
Onderzoek
In jullie lokaal hangen tientallen oude foto's van de Haarlemmermeer. Neem eens de tijd om die foto's te bekijken.
➜ Kies 7 foto's die volgens jou bij het thema passen dat jij verder gaat onderzoeken in deze stap. Pak de foto's van de muur en leg ze op je tafel.
➜ Welke foto is het oudste denk jij? En welke foto is het nieuwst?
Tip! Kijk goed naar de foto's. Zijn ze zwart-wit of kleur? Zie je auto's of karren? Wat voor kleren dragen de mensen? Al die informatie kan je helpen om te bedenken wat de oudste foto is en wat de nieuwste.
➜ Leg de 7 foto's op volgorde van oud naar nieuw.
➜ Geef elke foto een titel. Schrijf de titel met een stift op de foto.
Verwerking
➜ Pak een wit vel papier.
➜ Hoe ziet de Haarlemmermeer eruit in 2050? Hoe zien onze auto's eruit? Hoe wonen we? Wat doen we voor werk? Waar moeten we ons tegen beschermen?
Gebruik je verbeelding om dit te bedenken voor jouw thema.
➜ Teken jouw foto van de toekomst.
4. De geschiedenis in kaarten
Van je docent krijg je een stapelje met oude kaarten van de Haarlemmermeer. Bekijk de kaarten met elkaar. Wat zie je? En wat beteken de kleuren, lijnen en vormen?
➜ Zoek in het stapeltje de oudste kaart op. Waarom is dit de oudste kaart?
➜ Zoek in het stapeltje de nieuwste kaart op. Waarom is dit de nieuwste kaart?
➜ Wijs op de kaart de plek aan waar je nu bent.
➜ Leg de volgende twee kaarten naast elkaar op tafel:
• 2005-heden
• 1960-1970
➜ Welke drie verschillen kun je benoemen?
Bedenk met elkaar waar de verschillen vandaag komen.
5. Afronding
Maak een presentatie over de geschiedenis van de Haarlemmermeer.
In jouw presentatie vertel je over de volgende dingen:
1. Wat voor jou de belangrijkste plek is van de Haarlemmermeer en waarom dat zo is.
2. Waarom is de Haarlemmermeer drooggemaakt?
3. De 7 foto's uit de opdracht 'De geschiedenis in foto's'
4. De kaarten van de Haarlemmermeer (1960-1970 en 2005-heden). Welke drie verschillen kun je benoemen?
5. Jouw tekening van de toekomst van de Haarlemmermeer
Geschiedenisfoto's van de Haarlemmermeer
