In deze quest doorloop je 3 onderwerpen over het parlementaire jaar en de overheid namelijk: overheid & economie, overheid: inkomsten & uitgaven en de miljoenennota
Deze quest levert je 10 XM op
Deze quest wordt begeleid door meneer Hulleman voor Basecamp Red en mevrouw Cornelissen voor Basecamp Blue en Basecamp High
Bij deze quest is een Teams chatgroep waarin tips gedeeld zullen worden en waarin je vragen kunt stellen
Leerdoelen: Economie (onderbouw) - Samenwerken en onderhandelen - De overheid (zie Egodact voor de verdere beschrijving)
Building Learning Power: centraal in deze quest staat voortbouwen: je maakt goed gebruik van allerlei bronnen die al in deze quest staan, maar ook van daarbuiten zoals de krant en het journaal. Je bouwt voort op de Miljoenennota van dit jaar en vorig jaar om jouw miljoenennota mee te maken.
Via de onderzoeks- en verwerkingsopdrachten bij de 3 onderdelen vind je uit hoe het parlementaire jaar start en wat de rol van de overheid is
Als producten maak je: 1. Tijdlijn Parlementair jaar, 2. Toets Economie en Overheid en 3. Jouw Miljoenennota in Numbers
Inhoud en eXplore miles
Waar gaat deze quest over?
Van Prinsjesdag tot verantwoordingsdag
Elke derde dinsdag van september is het Prinsjesdag. Koning Willem-Alexander spreekt dan namens de regering in de Ridderzaal de troonrede uit. Later die dag biedt de minister van Financiën aan de Tweede Kamer de Miljoenennota en de rijksbegroting aan in het bekende koffertje. Prinsjesdag is een belangrijke dag voor de Nederlandse politiek. Op deze dag begint het nieuwe parlementaire jaar.
Welke producten moet je leveren?
Voor deze quest moet je de volgende producten leveren:
Tijdlijn Parlementair jaar
Bewijs van deelname: TOETS Overheid en Economie met een score van minimaal 80%
In Numbers maak je jouw tegenbegroting voor de uitgaven kant. Je kunt dat op K/M niveau of op H/V niveau doen, geef dat aan bij de show die je inlevert.
Kader/Mavo
Havo/Vwo
maak een kloppende tegenbegroting die voortbouwt
maak een cirkeldiagram waar in % jouw uitgaven per post (Sociale zekerheid, zorg etc.) zichtbaar zijn
maak een staafdiagram waarin de jaren 2020, 2021 en jouw begroting naast elkaar staan per post
leg voor de 5 posten, die jij het belangrijkste vindt, uit waarvoor jij meer geld wilt uitgeven.
maak een kloppende tegenbegroting die voortbouwt
maak een cirkeldiagram waar in % jouw uitgaven per post (Sociale zekerheid, zorg etc.) zichtbaar zijn
maak een staafdiagram waarin de jaren 2020, 2021 en jouw begroting naast elkaar staan per post
leg voor de 5 posten, die jij het belangrijkste vindt, uit waarvoor jij meer geld wilt uitgeven.
onderbouw 5 van jouw wijzigingsvoorstellen met economische begrippen die je in deze quest of in de krant bent tegengekomen
verwerk in jouw wijzigingsvoorstellen ook hoe deze verschillen van het regeringsvoorstel en een andere politieke partij
LET OP BELANGRIJK:
Deze quest wordt ondersteund met een chatgroep via Teams.
Meneer Hulleman of mevrouw Cornelissen nodigen jou uit voor de chatgroep in Teams.
Egodact Voorgangsmonitor: met deze quest werk je aan de leerdoelen: Economie (onderbouw) - Samenwerken en onderhandelen - De overheid
Planning
Tijd
Onderdelen
5 uur
Tijdlijn Parlementair jaar, Overheid en economie + Overheid: inkomsten en uitgaven + TOETS
5 uur
Jouw miljoenennota + Show + Terugkijker
Met de quest verdien je 10XM
eXplore miles
Deze quest levert jou 10 eXplore miles op als je hem helemaal doorloopt, alle stappen zet en alle deliverables op tijd levert.
1. Jij begint
Motivatiemotor
Bedenk voor jezelf waarom je deze quest tot een goed einde wilt brengen en schrijf dat in je periodeplan in Egodact.
Maak een tegeltje voor deze quest in Egodact en schrijf je antwoord bij 'WAT wil ik weten' en 'WAAROM wil ik dit doen'.
Foto: rijksoverheid.nl
Introductie inhoud
Net zoals voor jou het nieuwe schooljaar begint met een startdag, geldt Prinsjesdag als het begin van een nieuw parlementair jaar. Dat begin is sinds 1887 altijd op de derde dinsdag van september. Dit is niet zomaar een willekeurige datum: deze is namelijk in de Grondwet vastgelegd. Prinsjesdag verloopt elk jaar hetzelfde, het is traditie met een vaste structuur. De koning verlaat om 13.00 uur Paleis Noordeinde. In een koets rijdt hij naar de Ridderzaal aan het Binnenhof. In de Ridderzaal zitten dan onder andere alle ministers en staatssecretarissen en de leden van de Eerste en de Tweede Kamer. De koning leest de troonrede voor. Dat is een samenvatting van de plannen van de regering voor het komende jaar. De tekst van de troonrede wordt strikt geheim gehouden totdat de koning hem voorleest. Na het voorlezen gaat de koning weer terug naar het paleis waar hij met zijn familie op het balkon de mensen toezwaait.
Opdracht
Maak een tijdlijn van het parlementaire jaar met alle gebeurtenissen daarop uitgezet.
Verderkijker
Het Parlementaire jaar in stappen
Troonrede
Op Prinsjesdag leest koning Willem-Alexander in zijn functie als staatshoofd, namens de regering de troonrede voor. In de troonrede schetst de regering hoe het gaat met Nederland en wat de belangrijkste plannen van de regering zijn voor het komende jaar.
De leden van de Tweede Kamer gaan op Prinsjesdag ’s middags om drie uur naar de grote vergaderzaal. Daar biedt de minister van Financiën zijn beroemde koffertje met de opdruk ‘Derde dinsdag in september’ aan de Tweede Kamer aan. In dat koffertje zitten de Miljoenennota en de rijksbegroting.
Direct na Prinsjesdag bespreken de fractieleiders van de politieke partijen in de Kamer de hoofdlijnen van de Miljoenennota en de rijksbegroting. Dat gebeurt tijdens de 'Algemene Politieke Beschouwingen'.
Op 1 januari begint het begrotingsjaar waarin de ministeries de begrotingen uitvoeren. De Tweede Kamer controleert of de regering doet wat ze heeft beloofd. Het proces van voorbereiden, opstellen en behandelen van de begroting en het afleggen van verantwoording over de uitvoering noemen we de begrotingscyclus.
Eind maart, begin april stuurt de minister van Financiën de kaderbrief aan zijn collega-ministers. De kaderbrief gaat zowel over de begroting van dat jaar als over de begroting voor het volgende jaar die de regering later, op Prinsjesdag, gaat presenteren.
In de Voorjaarsnota en Najaarsnota informeert de minister van Financiën de Kamer over de stand van zaken van de uitgaven en inkomsten van het rijk. Samen met de Miljoenennota geven de Voorjaarsnota en Najaarsnota een totaaloverzicht van de 'toestand van 's Rijks financiën'.
Op 31 december eindigt het begrotingsjaar. In het begin van het nieuwe jaar wordt hierover een jaarverslag opgesteld. De Tweede Kamer debatteert in mei, op Verantwoordingsdag, over dit jaarverslag.
De economie quest start vanuit de structuur van het parlementaire jaar. Dat jaar begint op de 3e dinsdag van september. Centraal hierbij staat het voorlezen van de troonrede en het presenteren van de miljoenennota aan de Tweede Kamer.
Als leerling ga jij na je onderzoek zelf een deel van een miljoenennota opstellen. Centraal staat de vraag:
'Hoe ziet mijn miljoenennota eruit?'
Om deze vraag te kunnen beantwoorden zijn er drie onderwerpen waarover je kennis moet verzamelen:
Wat doet de overheid (kiezen)?
Hoe komt de overheid aan geld (samenwerken)?
Waar geeft de overheid geld aan uit (verdelen)?
Introductie Economie
Bij economie doorloop je altijd 3 stappen: kiezen, samenwerken en verdelen. Dit doe je voor jezelf (individueel), dit doet een bedrijf en de overheid volgt dezelfde stappen. In deze quest kijken we naar de overheid en hoe die deze 3 stappen zet.
De invulling van die stappen en de gemaakte keuzes bekijkt de overheid ieder jaar opnieuw. En presenteert het voorstel voor het nieuwe jaar op Prinsjesdag.
Waarom bestaat er eigenlijk een overheid? Wat doet de overheid eigenlijk en wat heb ik daaraan?
Hoe komt de overheid aan geld en waar geeft ze het aan uit?
Overheid en economie
Kiezen: de overheid heeft bewust gekozen om bepaalde taken op zich te nemen. Na bestudering van dit deel kun je voorbeelden geven (uit je eigen woonomgeving) van goederen en diensten die door de overheid worden aangeboden.
- Je kunt met behulp van een voorbeeld duidelijk maken dat de drie overheden (Rijk, provincie en gemeente) een eigen taak hebben.
- Je kunt voorbeelden noemen van producten (goederen en diensten) die door de overheid worden verzorgd.
- Je kunt uitleggen dat de overheid doordat we belasting betalen geld heeft om de overheidsproducten te kunnen aanbieden.
Samenwerken: voor de taken die de overheid uitvoert is geld nodig. Je begrijpt dat de overheid voor haar inkomsten grotendeels afhankelijk is van (directe en indirecte) belastingen.
- Je kunt het verschil uitleggen tussen directe en indirecte belastingen.
- Je kunt uitleggen wanneer je loon- en inkomstenbelasting en wanneer je BTW betaalt.
- Je kunt drie voorbeelden van overheidsuitgaven noemen die bijdragen aan de welvaart en groei.
Als je de stof beheerst maak je de echte toets. Aan het einde van de toets vraag je een Bewijs van deelname op. Je moet minimaal een score van 80% halen. Dit bewijs van deelname plaats je in Seesaw.
Op de derde dinsdag van september, Prinsjesdag, komt de koning naar het Binnenhof in Den Haag om de Troonrede voor te lezen. De Troonrede is geschreven door de minister-president in overleg met de andere ministers.In de Troonrede staan de plannen van de regering voor het komende jaar.
De minister van Financiën komt om 15.00 uur met het beroemde koffertje naar de Tweede Kamer om het complete overzicht van de plannen aan te bieden. In het koffertje zitten de rijksbegroting en de miljoenennota. In de rijksbegroting staat gedetailleerd beschreven wat de overheid het komende jaar aan geld denkt uit te geven en te ontvangen.
In Numbers maak je jouw tegenbegroting voor de uitgaven kant. Je kunt dat op K/M niveau of op H/V niveau doen, geef dat aan bij de show die je inlevert in Seesaw.
Kader/Mavo
Havo/Vwo
maak een kloppende tegenbegroting die voortbouwt
maak een cirkeldiagram waar in % jouw uitgaven per post (Sociale zekerheid, zorg etc.) zichtbaar zijn
maak een staafdiagram waarin de jaren 2020, 2021 en jouw begroting naast elkaar staan per post
leg voor de 5 posten, die jij het belangrijkste vindt, uit waarvoor jij meer geld wilt uitgeven.
maak een kloppende tegenbegroting die voortbouwt
maak een cirkeldiagram waar in % jouw uitgaven per post (Sociale zekerheid, zorg etc.) zichtbaar zijn
maak een staafdiagram waarin de jaren 2020, 2021 en jouw begroting naast elkaar staan per post
leg voor de 5 posten, die jij het belangrijkste vindt, uit waarvoor jij meer geld wilt uitgeven.
onderbouw 5 van jouw wijzigingsvoorstellen met economische begrippen die je in deze quest of in de krant bent tegengekomen
verwerk in jouw wijzigingsvoorstellen ook hoe deze verschillen van het regeringsvoorstel en een andere politieke partij
Let op! De miljoenennota voor 2022 is 21 september 2021 pas na 15.00 uur bekend en verschijnt op 22 september 2021 in de krant.
Als je deze quest voor dit moment maakt, werk je met de miljoenennota van 2020 en 2021!
De begroting is gemaakt door de regering. De regeringspartijen staan dan ook in principe achter de plannen. De oppositiepartijen stellen vaak een tegenbegroting voor. Een tegenbegroting bestaat uit een aantal wijzigingsvoorstellen op de plannen van het kabinet. Deze wijzigingen worden in september en oktober in het parlement met het kabinet besproken. Het Centraal Planbureau (CPB) rekent op verzoek van de partijen de begrotingen en de tegenbegrotingen door, zodat niet allemaal wijzigingen worden voorgesteld die niet haalbaar zijn en de voorstellen te vergelijken zijn.
Jij gaat ook een tegenbegroting maken voor de uitgaven kant. Bij economie presenteren we alles graag altijd via 3 wegen: in tekst, in grafieken en door berekening. Ook jouw tegenbegroting moet deze 3 onderdelen bevatten. Je gaat dit maken in Numbers.
Als je Numbers nog niet kent, volg dan een tutorial via Youtube. Bijvoorbeeld:
Hieronder zie je de bedragen, per onderwerp in miljarden euro's, die in 2020 op de begroting stonden. In de kolom 2020 vul je de bedragen in uit de begroting van 2021 en in de kolom 'Jouw voorstel' hoe jij de miljarden zou willen verdelen. Daarbij bouw je voort op de bedragen zoals die in 2020 en 2021 door de overheid zijn voorgesteld. Er zijn allerlei lopende verplichtingen dus posten kunnen niet van iets naar niets!
Uitgaven
2020
2021
Jouw voorstel
Sociale Zekerheid
85,8
Zorg
82,2
Onderwijs, C&W
39,1
Gemeente e.v.
34,2
Buitenlandse Zaken
13,1
Justitie en Veiligheid
11,8
Defensie
10,6
Infrastructuur en Water
8,9
Binnenlandse Zaken
5,5
Rentelasten
4,8
Economische zkn en Klimaat
4,8
Financien
1,7
Landbouw, Natuur, Voedsel
1,3
Overig
-0,4
Gasbaten
-1,1
Totaal
302,1
Je maakt de tabel in Numbers. Geef de tabel een titel, zorg dat duidelijk is waar de tabel overgaat.
Van de 3 kolommen maak je een staafdiagram waarin je de jaren per post naast elkaar plaatst. Zorg weer voor uitleg wat je in dit staafdiagraam ziet en wat je opvalt.
Van jouw tegenbegroting cijfers maak je een cirkeldiagram waarin je in percentages laat zien wat de aandelen van de verschillende posten zijn. Ook hier maak je een uitleg van wat het cirkeldiagram laat zien en wat daarin opvalt.
Tenslotte maak je een top 5 uit de bestaande uitgavenposten die jij het belangrijkste vindt en waaraan jij meer geld wilt geven. Motiveer ieder van jouw keuzes uit jouw top 5, waarom vindt jij dit zo belangrijk. Kijk, ter inspiratie voor jouw motivatie, naar de teksten van de regering of naar de alternatieve voorstellen van de oppositie.
Deze top 5 met toelichting geef je ook een plaats op het Numbers veld.
Laat je hier door inspireren voor jouw show in Numbers.
Seesaw: lever jouw tegenbegroting en motivatie, die je gemaakt hebt in Numbers, als PDF in. Plaats een link in jouw tegeltje in Egodact.
Voorbeeld
Hieronder staat een uitwerking op V/M niveau
Voorbeeld uitwerking V/M niveau
3. Afronding
3a. Assessment
Voor de afronding van deze quest lever je bewijs door te controleren of jij de volgende onderdelen allemaal met links in Egodact hebt staan:
Welke producten moet je leveren?
Tijdlijn Parlementair jaar
Toets Economie en Overheid
Jouw Miljoenennota in Numbers
3b. Terugkijker
Plaats in Egodact een reflective journal met daarin antwoord op de volgende vragen:
Heeft je motivatiemotor gewerkt, waarom wel/niet?
Heb je gepresteerd op het niveau dat je voor ogen had?
Wat vond je moeilijk? Wat heb je toen gedaan?
Deze economie quest ging over drie onderwerpen: Wat doet de overheid (kiezen)? Hoe komt de overheid aan geld (samenwerken)?Waar geeft de overheid geld aan uit (verdelen)? Kun je deze drie vragen nu beantwoorden en er in een gesprek over meepraten?
Hoe ben je uitgekomen met de geplande tijd?
Hoe is de show ontvangen, welke feedback heb je gekregen van je vakdocent?
Bronnen
Aanvullende bronnen, links enz. horend bij het onderwerp worden hier op een volgende pagina geplaatst
Het arrangement M&M - Structuur Het parlementaire jaar is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Motivatiemotor
Verderkijker
Kiezen: de overheid heeft bewust gekozen om bepaalde taken op zich te nemen. Na bestudering van dit deel kun je voorbeelden geven (uit je eigen woonomgeving) van goederen en diensten die door de overheid worden aangeboden.
Verwerking
Seesaw: lever jouw tegenbegroting en motivatie, die je gemaakt hebt in Numbers, als PDF in. Plaats een link in jouw tegeltje in Egodact. 
