Welkom bij het leerarrangement over het weer en klimaat in Nederland.
De ene dag regent het en staat er een harde wind. De dag er op geniet je van de zon, maar in de verte zie je alweer donkere regenwolken. We hebben het hier over het dagelijkse weer, dus wat er nu of binnen enkele dagen gaat gebeuren. Maar in dit arrangement gaan we ook kijken naar het klimaat, oftewel de gemiddelde weertoestand over een periode van 30 jaar. Als laatste gaan we kijken naar een totaal nieuw onderwerp voor (de meeste van) jullie: hoge- en lagedrukgebieden.
Kom je droog thuis vandaag?
Samengevat bestaat dit arrangement uit:
weer en klimaat in Nederland
hoge- en lagedrukgebieden
aan het einde van dit arrangement:
kan je aan een andere leerling uitleggen wat het verschil is tussen weer en klimaat
kan je de werking van een lage- en hogedrukgebied tekenen op papier met de bijhorende weerssituatie
kan je tekenen of uitleggen wat de gevolgen zijn van een aanlandige wind op de temperatuur in de zomer
kan je vertellen wat de invloed op de temperatuur als je verder vanaf de evenaar af gaat.
Oriëntatie
Weersextremen.
Het weer in Nederland is vaak niet zo heel spannend. Een paar keer in de week regent het en zien we wel eens een glimp van de zon. Maar soms krijgen we ook wel eens te maken met extremen, zoals stormen, sneeuw, ijzel of onweersbuien.
Op 23 juni 2016 kreeg Zuid-Nederland te maken met bijzonder weer. Het was de eerste tropische dag van 2016 met temperaturen boven de 30 graden! Het was die dag echt heerlijk weer om verkoeling op te zoeken in een zwembad, meer of aan de zee. Vaak wordt een tropische dag in Nederland afgesloten met regen en onweer. Dit was ook op 23 juni het geval. Maar de lucht was zo vochtig en warm dat er zelfs supercel ontstond. Dat is het zwaarste type onweersbui. Er vielen hagelstenen zo groot als tennisballen.
Op 23 juni 2016 vielen er in Brabant hagelstenen zo groot als tennisballen. Bron: KNMI
Het weer was uitzonderlijk te noemen. Op sommige plekken viel meer dan 50 mm regen! Naast de regen en hagel, flitste het ook uitzonderlijk veel. Er werden 188.776 bliksemontladingen geregistreerd. Bewoners uit de provincies Brabant en Limburg spraken over een stroboscoop!
Veel bewoners hadden ook pech, want de grote hagelstenen en de harde regen zorgde voor wateroverlast en schade. Kelders overstroomden, huiskamers stonden onder water, kapotte daken en grote deuken in auto's. Het onweer duurde nog geen 2 uur, maar veroorzaakte voor meer dan 500 miljoen euro aan schade!
Dit glastuinbedrijf is zwaar geraakt door de supercell van 23 juni 2016. Alle ramen en planten zijn kapot en de schade loopt in de miljoenen euro's. Bron: Eindhovens Dagblad
1. Weer
intro
Het weer is een breed begrip. Als je aan iemand vraagt, wat wordt het weer vandaag? Diegene zal waarschijnlijk 'mooi weer' of 'slecht weer' antwoorden. Eigenlijk heb je niet zo veel aan het antwoord, want het kan wel mooi weer zijn, maar misschien vriest het wel 7 graden. Daarom gaan we kijken waar het begrip 'weer' uit bestaat.
Uitleg over het weer
Er is nu al een paar keer gesproken over het weer. Maar wat betekent het begrip ''weer' precies? Het weer is de toestand van de atmosfeer op een bepaald moment op een bepaalde plaats. Een voorbeeld van het weer: Om 13.30 uur is het in Rotterdam aan het regenen.
Maar wat voor weer is het in jou woonplaats? klik op de link en vul de temperatuur, neerslag in mm, wind en bewolkingsgraad in. https://www.weeronline.nl/
Weerselementen? Het klinkt heel moeilijk, maar een element is eigenlijk een stukje van het weer. De vier belangrijkste stukjes weer zijn de temperatuur, neerslag, wind en bewolkingsgraad.
Temperatuur: wordt gemeten in graden Celcius. Bij -0 graden Celcius of minder bevriest water en bij 100 graden Celcius kookt het. De temperatuur bij weerstations wordt gemeten in de schaduw.
breedteligging: Hoe verder je van de evenaar afgaat (dus naar het noorden of zuiden) hoe lager de gemiddelde temperatuur is. Dit komt omdat de zoninvalshoek verschilt. Op de evenaar moet de zon een kleiner oppervlak verwarmen terwijl dit Europa een veel groter oppervlak is.
hoogteligging: Als je wel eens berg geklommen hebt, heb je misschien vast wel gemerkt dat het steeds kouder werd op grotere hoogte. Want elke 100 meter die je stijgt wordt het 0,6 graden Celcius kouder. Hoe hoger je komt, hoe kouder het wordt. Dit komt doordat de aarde vanaf onderaf wordt verwarmd.
wind: door zeewinden oftewel aanlandige winden kan het in de zomer veel minder warm worden en in de winter wordt het dan veel minder koud. Je hebt ook aflandige winden. Deze winden waaien precies de andere kant op, namelijk vanaf het land naar de zee. Hierdoor krijg je warme zomers en koude winters.
Wind: is lucht die beweegt. Het stroomt van gebieden met veel lucht naar gebieden met weinig lucht. Die druk van de lucht noemen we ook wel luchtdruk. In het gedeelte (hoge- en lagedrukgebieden wordt hier meer over uitgelegd). De windkracht wordt vaak uitgedrukt in km/u of Beaufort.
Aan een windzak kan je zien waar de wind vandaan komt en hoe hard het waait.
Bewolkingsgraad: Op de website van weer.nl heb je net ook weersicoontjes gezien zoals een zonnetjes, wolkje of druppeltje. De bewolkingsgraad geeft aan hoeveel procent van de hemel met wolken is bedekt. Als dit 90% is, zou je de zon niet of nauwelijks zien.
Neerslag: ontstaat wanneer waterdamp afkoelt en verandert in waterdruppeltjes. Dit proces heet condenseren. Denk maar eens aan het vocht op het raam als je gaat douchen, dat is ook gecondeseert doordat de temperatuur binnen hoger is dan buiten. Als de druppeltjes te zwaar zijn gaan ze vallen als neerslag. Dit kan vloeibaar zijn (regen) of een vaste vorm hebben zoals sneeuw en hagel.
Het ontstaan van neerslag en wolken klinkt best ingewikkeld. Daarom een korte kennisclip om het te verduidelijken.
2. Klimaat
intro
Weer en klimaat zijn twee verschillende begrippen, die toch ook weer veel met elkaar te maken hebben. In dit onderdeel ga je kijken wat 'klimaat' is en wat de verschillen zijn tussen het weer en klimaat. Maar dat klimaat blijft niet hetzelfde. Sinds de 20e en 21e eeuw is het klimaat aan het 'veranderen'. Dit ga je allemaal leren in dit onderdeel.
uitleg klimaat
En had je het antwoord goed? Of zat je er helemaal naast? Mocht je er naast zitten, geen stress! Je kan het klimaat misschien wel een beetje verwarren met het weer! Dit filmpje gaat je het verschil uitleggen tussen weer en klimaat.
Het klimaat is dus het gemiddelde weer gemeten over een bepaalde periode. Vaak wordt het klimaat gemeten over een periode van 30 jaar. Na 30 jaar meten we bijvoorbeeld wat de gemiddelde maand temperatuur is. Klimaatgegevens kan je aflezen van een klimatogram. Zo kan je zien dat Nederland een gematigd zeeklimaat heeft.
Het verschil tussen weer en klimaat is dat het weer op een bepaald moment is. Bijvoorbeeld op 3 juli 11.23 uur is het 25 graden, helder en er staat een matige wind in Utrecht. Het klimaat gaat over het gemiddelde weer over een langere periode. Een voorbeeld: Begin juli is het in Utrecht gemiddeld 22 graden en valt er 10 mm regen.
Een klimatogram van Middelburg (Zeeland). De blauwe staven geven de gemiddelde neerslag aan per maand. De rode lijn geeft de gemiddelde temperatuur aan.
klimaatverandering
Misschien heb je er al wel eens over gehoord, het klimaat is snel aan het veranderen. Dit komt door luchtvervuiling die veroorzaakt is bij de mens. We krijgen dus een ander klimaat, met andere weerssituaties, zoals extremer weer.
Wat gaat er allemaal veranderen?
Er gaat meer neerslag vallen op een jaar
Langere droge periodes zonder regen
Buien worden intensiever (er gaat dus meer neerslag uitvallen)
Als het goed is, heb je na het zien van een aantal websites, filmpjes en theorie deze vragen makkelijk maken. Weet je het antwoord op de vraag niet? Vul altijd wat in! Al gok je, het kan zo maar goed zijn.
Welkom bij het derde en laatste deel van dit arrangement. In het onderdeel 'weer' werd er gesproken over 'wind' in het kort. Maar hoe ontstaat wind? Waardoor wordt dat veroorzaakt? In ieder geval niet door een grote ventilator ergens op zee.
Onder het kopje wind, had ik het over gebieden met weinig en veel lucht. Zoals je op het plaatje hierboven ziet, zijn die gebieden met veel lucht (hogedrukgebieden) en de gebieden met weinig lucht (lagedrukgebieden).
Luchtdruk: de druk van lucht op de aarde verschilt per regio. De luchtdruk kan je meten met een barometer, die je hieronder ziet op de afbeelding.
Als je op de barometer ziet dat de luchtdruk snel verandert, zal het type weer ook snel veranderen. Als de luchtdruk gaat dalen is er een lagedrukgebied op komst en als deze stijgt komt er een hogedrukgebied.
Als je op de barometer ziet dat de luchtdruk snel verandert, zal het type weer ook snel veranderen. Als de luchtdruk gaat dalen is er een lagedrukgebied op komst en als deze stijgt komt er een hogedrukgebied.
Maar wat is nu zo een hoge-/lagedrukgebied? En wat voor weer krijg je bij welke? Deze video geeft je er kort antwoord op:
lagedrukgebied: Dit is een gebied met een lage luchtdruk, aangeduid op kaarten met een L. Als er een lagedrukgebied aan komt, krijg je regen en ander slecht weer. Bij een lagedrukgebied is er sprake van stijgende lucht die kouder wordt en condeseert. Door het condenseren ontstaan wolken met neerslag.
Hogedrukgebied: Bij een hogedrukgebied (H) is er sprake van dalende lucht, waardoor de druk aan het aardoppervlak toeneemt. Door de droge dalende lucht kunnen er geen wolken ontstaan en vind je vaak rustig en helder weer bij hogedrukgebieden.
Vuistregel: de wind waait altijd van een hoge drukgebied naar een lage drukgebied.
Het verschil van beide drukgebieden kan je hieronder zien:
verwerkingsopdrachten drukgebieden
Hallo, welkom bij deel 2. De verwerkingsopdrachten moet je maken via een extern programma. Hiervoor is gekozen omdat je hierbij moet tekenen.
Je bent bij het laatste puntje gekomen van dit lesarrangement. Normaal gesproken wordt je getoetst via een papieren toets, maar vandaag ga je dit doen in Google Forms. Dit is een online toetsprogramma waar ik jou antwoorden gelijk kan zien na het maken. Je zult nog niet gelijk een definitief cijfer ontvangen, omdat deze toets een aantal open vragen bevat. Het cijfer van deze toets telt 1 keer mee.
In Nederland valt er dagelijks neerslag. Vaak in de vorm van regen.
Tip! Mocht je stof uit dit arrangement nog niet voldoende beheersen? Kijk nog even het arrangement door voordat je toets gaat maken.
Het arrangement Weer en Klimaat is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Wessel Poot
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2021-06-16 13:12:00
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Oefening: Weer en Klimaat
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
