De student leert op een veilige en verantwoorde manier gebruik te maken van het internet.
De student maakt kennis met de verschillende gevaren van internet en leert deze herkennen.
Heeft specialistische kennis over het veilig digitaal werken en zorgvuldig handelen bij het verzamelen van informatie, gegevens en content
Kan strategieën en methodes voor het veilig gebruik van en privacy op internet toepassen
SBU 10 uur
Deze lessenserie gaat over veilig internetten. Het gaat over de gevaren op het internet omdat, er nu eenmaal ook kwaadwillende mensen zijn die er gebruik van maken, maar ook over wat je zelf kunt doen om die gevaren tegen te gaan.
Lees hier meer over de huidige stand van zaken: klik hier
Wat weet je al ?
Test eerst je voorkennis
Voor je begint met deze opdracht, kun je eerst kijken wat je al over het onderwerp weet.
Klik op de link Test je voorkennis. Je komt bij een testje over Beveiliging en Onderhoud.
Maak de test.
Als je de test hebt gemaakt:
- Maak een printbare weergave van de resultaat en plak dit in een nieuw Word document (titel: Veilig Internet je naam), waarin je ook de uitwerking van alle andere opdrachten zet.
Als dagelijks internetgebruiker heb je niet altijd in de gaten welke gevaren op internet te vinden zijn. Wereldwijd vinden er dagelijks op grote schaal cyber-attacks plaats. Het bedrijf Norse geef dit weer in het onderstaande filmpje.
Klik op deze link om te bekijken welke aanvallen er nu live plaatsvinden.
Beantwoord onderstaande vragen:
1. Op welke plaats staat Nederland in de lijst met meest aangevallen landen?
2. Op welke plaats staan de Verenigde Staten?
3. Op welke plaats staan China en Rusland?
Gevaren op internet
Bekijk de presentatie, video’s en de informatie die onder de vragen staan.
Beantwoord daarna deze vragen:
1. Hoe kan een virus op een computer of laptop terecht komen?
2. Wat is het verschil tussen een virus en een worm?
3. Wat is het verschil tussen een hacker (ethische hacker) en een cracker?
4. Wat is het verschil tussen spam en phishing?
Voeg de antwoorden op deze vragen toe aan je verslag.
Beantwoord de volgende vragen over computervirussen. Als je de antwoorden niet weet, zoek ze dan op het internet.
1. Welke tekens geven virussen aan op je computer?
2. Wat moet je doen als je vermoedt dat je computer virus heeft opgelopen?
3. Wat kunnen de gevolgen van een virusinfectie op je computer zijn?
4. Je kunt je computer niet optimaal tegen virussen beveiligingen. Vertel hoe je de risico’s van virusinfecties op je computer kan minimaliseren?
5. Heb je ooit te maken gehad met virussen op je computer? Zo ja, vertel hoe je ermee omgegaan bent.
POLL
En dan nu even een poll. Wat zijn jullie eigen ervaringen met cybercrime. Beantwoord de twee vragen van de poll. Je moet voor de tweede vraag even naar beneden scrollen. Daarna klik je op verzenden.
Om de tussenstand te zien klik je op Toon eerdere reacties.
Cybercriminaliteit
Veel voorkomende cybercriminaliteit
Zoek eerst informatie over onderstaande twee veel voorkomende cyberaanvallen op op het internet en beantwoord daarna de volgende vragen.
Vragen over phishing:
1. Wat is phishing en op welke manieren wordt phishing door cybercriminelen uitgevoerd?
2. Komt phishing veel voor in Nederland? Heb je zelf ooit te maken gehad met phishing?
3. Op welke manier vindt phishing plaats via een telefoon/mobiel?
4. Hoe kun je phishing herkennen? Bijv. een phishingmail of phishing via de telefoon.
5. Wat kun je doen om phishingmails en spam buiten je mailbox te houden.
6. Wat kun je doen om te voorkomen dat je een slachtoffer van phishing wordt?
7. Wat is een geldezel? Hoe worden geldezels door criminelen misbruikt?
8. Wat kun je doen als je slachtoffer bent geworden van phishing?
Vragen over ransomware
1. Wat is ransomware en hoe werkt het ?
2. Hoe profiteren cybercriminelen van ransomware aanvallen?
3. Kunnen criminelen phishing gebruiken om ransomware aanvallen uit te voeren? Leg je antwoord bondig uit.
4. Zijn er veel aanvallen met ransomware in Nederland? Welke bedrijven zijn onlangs slachtoffer geworden van ransomware aanvallen?
5. Waarom is het moeilijk om de criminelen achter de ransomware aanvallen aan te pakken?
6. Wat kun je doen om ransomware aanvallen te voorkomen?
7. Wat is volgens jou belangrijk om computersystemen te beschermen tegen ransomware aanvallen?
8. Wat kun je doen als je slachtoffer van een ransomware aanval bent geworden
Begrippen m.b.t. digitale veiligheid
Opdracht Begrippen
Nu gaan we enkele begrippen leren. Het zijn begrippen die in het examen kunnen worden gevraagd en je moet dus de betekenis kennen.
Hieronder vind je een lijst met begrippen. Werk in tweetallen. Je zoekt op internet om de beurt de betekenis van een begrip op en legt dat uit aan de ander. Vul de begrippen en de betekenis in in de Word-document Invullijst, die je onderaan deze paragraaf vindt. Dan kun je ze later herhalen.
hacker
cybercrime
white hat
cracker
script kiddie
cyber warfare
black hat
ethisch hacken
malware
social engineering
information diving
Internet troll
Internet bot of botnet
hoax
Zoek ook de betekenis van onderstaande termen en voeg ze toe aan de invullijst in je verslag
shoulder surfing
trojan horse
ransom ware
identity theft
Phishing
URL-Spoofing
Skimmen
Pharming
Keylogging
Money mule
Doxing
Lever het ingevulde document in in de inlevermap in Google Drive
Ga naar de website van veiliginternettenen neem daar alle informatie over wachtwoorden goed door. Probeer ook de mogelijkheden uit, die daar worden besproken en die je zouden kunnen helpen om je wachtwoorden beter te beheren.
Leg je antwoorden en acties vast in een persoonlijk verslag. Leg ook uit wat je zelf al doet om je wachtwoorden te beschermen.
Je ziet na doorklikken bovenstaande vragen. Als je op het pijltje klikt, zie je extra informatie. Al deze informatie moet geleerd worden.
Opdracht 2 Beveiliging en wachtwoorden
Elk wachtwoord is te kraken. Alleen, bij het ene wachtwoord duurt het wat langer dan bij het andere.
Als je verantwoordelijk bent voor een bedrijfssysteem, dan is het belangrijk dat jij zorgt dat de gebruikers van het bedrijfssysteem veilige en niet te kraken wachtwoorden gebruiken.
1. Test eerst eens je eigen wachtwoorden en kijk hoe snel ze te kraken zijn, via How Secure is your password.
2. Er zijn ook nog andere websites waar je de sterkte van je wachtwoorden kunt testen. Grappig genoeg geven ze allemaal een andere uitkomst.
Maak een overzicht
Test een aantal zelfbedachte wachtwoorden op de hier bovengenoemde sites. Vermeld de tijd die een computer volgens bovenstaande websites nodig heeft om jou wachtwoorden te kraken. Doe dit in de vorm van een tabel in Word. In de linker kolom zet je wachtwoord 1, wachtwoord 2 enzovoort, in de 2 kolom zet je de testwebsites en in de 3e kolom zet je de tijd die er nodig is om jouw wachtwoord te kraken.
Noem je verslag Wachtwoord. Houd er rekening mee dat je de antwoorden van de opdrachten hierna nog aan het verslag moet toevoegen.
Opdracht 3
Stel voor de medewerkers van een bedrijf waar je gaat werken een voorschrift op voor het bedenken van een veilig wachtwoord. Je weet al dat een goed wachtwoord niet alleen veilig is, maar ook goed te onthouden moet zijn (anders gaan ze het ergens opschrijven en dat is het meest onveilige wat je maar kunt bedenken.) Op bovenstaande websites staan voldoende tips voor het maken van veilige wachtwoorden.
Voeg jouw voorschrift voor het maken van een veilig wachtwoord toe aan het document van opdracht 2.
Zoek op internet de informatie die je nodig hebt om onderstaande vragen te beantwoorden
1. Maak een overzicht van de 10 meest gebruikte wachtwoorden.
2. Hoeveel procent van de mensen gebruikt voor alles het zelfde wachtwoord?
3. Hoeveel wachtwoorden heb jij?
4. Hoeveel tekens heeft jouw wachtwoord en hoe is het opgebouwd?
Voeg de antwoorden op deze vragen toe aan je verslag waarmee je bij opdracht 2 al begonnen bent.
Opdracht 5 Wachtwoordmanager en wachtwoordgenerator
a. Wat is een wachtwoordmanager?
b. Wat is volgens jou belangrijk bij het gebruiken van een wachtwoordmanager?
c. Zoek op internet 3 verschillende wachtwoordmanagers
d. Leg in eigen woorden uit hoe deze wachtwoordmanagers werken.
e. Wat gebeurt er als je het wachtwoord van je wachtwoordmanager vergeten bent?
f. Wat zijn de voordelen en de nadelen van wachtwoordmanagers?
Voeg je antwoorden op de vragen toe aan het verslag waar je bij opdracht 2 al mee begonnen bent.
Opdracht 6 Is je wachtwoord ooit gestolen?
Het gebeurt wel eens dat een grote website wordt gehackt. En dat de gegevens van klanten en bezoekers van die website in een database staan. Die gegevens vallen dan in handen van de hackers. Die gegevens kunnen dan misbruikt worden. Bijvoorbeeld je emailadres, want dat wordt heel vaak gebruikt als gebruikersnaam.
Je kunt controleren of jouw gegevens in het verleden ooit in handen zijn gekomen van hackers. Je vult je emailadres in op de website haveibeenpwned.com
In een database wordt dan gezocht of jouw emailadres ooit eens in verkeerde handen is gekomen. Als dat het geval is, is het niet onverstandig om even je wachtwoord te veranderen.
Opdracht: controleer met al je mailadressen of ze nog veilig zijn.
De zwakste schakel
De factor MENS
Je kunt toegang tot systemen technisch nog zo goed regelen, er blijft altijd nog de factor MENS. Slordigheden in het gebruik, nalatigheden, het niet volgen van de regels kan ernstige gevolgen hebben.
Veel voorkomende ' slordigheden' zijn bijvoorbeeeld:
het niet waarschuwen bij het verlies van een usb-stick
het niet regelmatig veranderen van wachtwoorden
hergebruik van wachtwoorden en gebruikersnamen
de computer niet in slaapstand zetten als deze niet wordt gebruikt
het op reis onbeschermd meenemen van gevoelige bedrijfsgegevens
het niet shredden van vertrouwelijke papieren documenten
Opdracht
Bedenk op basis van deze slordigheden minimaal 4 gedragscodes voor de medewerkers over veilig omgaan met informatie. Deze gedragscodes moeten heel specifiek worden geformuleerd en moet leiden tot “ bewust gedrag”. Je moet ze dus in de gebiedende wijs zetten. Bovendien bedenk je bij elke maatregel een afbeelding
Maak zo nodig met behulp van een fotobewerkingsprogramma samengestelde afbeeldingen om duidelijk te maken wat je bedoelt
Voorbeeld: Bij het verlaten van je werkplek zet je altijd je laptop op ‘slot’ met de toetscombinatie
Windows L (windowsknop + L)
Lever je voorschriften in als foto's.
Internetfraude
Je hebt zeker gehoord over phishing.
Klik op de link TEST JE ZELFom een kennistoets vooraf te maken.
Opdracht Fraude
Je ziet hieronder filmfragmenten over hoe eenvoudig het is om je geld kwijt te raken. Je ziet ook bij de filmfragmenten andere problemen.
Beantwoord deze vragen. Als het nodig is, zoek aanvullende informatie op het internet/Youtube.
1. Hoe herken je een nepmail van een bank?
2. Hoe herken je een neptelefoontje?
3. Wat is een geldezel?
4. Is het verstandig om je als geldezel te laten gebruiken? Wat kunnen voor jou de gevolgen zijn?
5. Is bankieren met een app veilig?
6. Is het verstandig om te internetbankieren via een onbeveiligd Wifi-netwerk? Waarom wel of niet?
7. Wat is iDIN? Lees in elk geval de extra informatie via deze link over iDIN.
8. Wat is Identiteitsfraude en hoe kun je de risico’s verminderen?
9. Wat is een DDoS aanval? Waarom voeren criminelen DDoS aanvallen uit op bedrijven?
Bron: Nederlandse overheid
iDIN
Wat zijn cookies?
Een cookie is een klein tekstbestand dat tijdens het surfen op internet op je computer, laptop, tablet of telefoon wordt opgeslagen. Hierin wordt bepaalde informatie opgeslagen, bijvoorbeeld persoonlijke voorkeuren etc. Bij een later bezoek aan dezelfde website herinnert de website zich deze informatie. Vooral voor marketingbedrijven en online reclamebureaus is dit interessante informatie, omdat ze je persoonlijke voorkeuren voor diensten en producten vastleggen.
Er zijn goede cookies en slechte cookies. Sommige informatie - cookies - is noodzakelijk, omdat anders de website niet goed werkt. In de onderstaande film kom je daar een voorbeeld van tegen. Dit soort cookies worden "first party cookies" genoemd. Een dergelijke cookie onthoudt bijvoorbeeld in welke taal je de website wilt lezen. Dit heet "profiling", het verzamelen van surfinformatie en voorkeuren van de gebruiker. Een ander voorbeeld is dat een website je inlognaam onthoudt en je alleen nog maar het wachtwoord hoeft in te voeren.
Er zijn echter ook andere cookies, de zogenaamde "third party cookies", die je surfgedrag vastleggen. Een andere naam is "tracking cookies". De Nederlandse naam is "volgcookies", omdat ze je internetgedrag volgen en vastleggen. Ook hiervan kom je in de film een voorbeeld tegen. Deze cookies maken van jouw surfgedrag een zogenaamd "gebruikersprofiel". Je krijgt bijvoorbeeld alleen reclame te zien van producten waarover je ooit eens informatie over hebt opgezocht.
Opdracht
6a) Bekijk de film die hieronder staat en maak een samenvatting. In deze samenvatting staan de voorbeelden beschreven van first party cookies en third party cookies.
6b) Verzamel meer kennis over cookies via deze uitleg.
6c) Wat zijn de belangrijkste onderwerpen die in de Nederlandse cookiewet staan? Voeg dit toe aan je samenvatting van opdracht 1.
Cookies verwijderen
Het is erg eenvoudig om je cookies te verwijderen. Af en toe eens opschonen is beter voor je computer.
Opdrachten
6d). Waarom is het verstandig om af en toe de cookies op je computer of laptop te verwijderen?
6e) Klik op de link cookies verwijderen om voor verschillende browsers te leren hoe je de cookies opruimt. Zorg dat je het goed beheerst, want je moet het in de volgende opdracht uitleggen
36f) Laat in een kort screencastfilmpje zien dat je in staat bent cookies te verwijderen. Je maakt dus een uitlegfilmpje, waarin je voordoet en uitlegt hoe je cookies verwijdert. Hierover krijg uitleg van je docent.
Voeg de link naar je film toe aan de inlevermap (Google Drive) en voeg alle documenten toe aan je portfolio.
Maak de toets
Hieronder zie je een word bestand met 10 vragen over veilig internetten. Download het document en beantwoord alle vragen.
Maak een account aan bij Certified Secure. Dit is een bekend Nederlands internet-beveiligingsbedrijf. Ze stelt gratis toetsen ter beschikking om je kennis en bewustzijn van veilig internetten te vergroten.
Inloggen bij Certified Secure is niet verplicht. Als je een account aanmaakt is dit geheel vrijwillig. Je leert er wel veel van.
Je kunt er voor kiezen om eerst de uitlegvideo's onder de toetsen te bekijken.
Via Mijn Profiel kom je bij de toetsen.
Maak de volgende toetsen:
Veilig internet
Internet Fundamentals
Niet Klikken
Veilig internet challenge
Als je een toets helemaal goed hebt gemaakt, met een 100% score, kun je een certificaat maken en downloaden. Deze 3 certificaten kun je toevoegen aan de inlevermap Veilig Internet.
Het arrangement Digitale veiligheid is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
De student leert op een veilige en verantwoorde manier gebruik te maken van het internet.
De student maakt kennis met de verschillende gevaren van internet en leert deze herkennen.
heeft specialistische kennis over het veilig digitaal werken en zorgvuldig handelen bij het verzamelen van informatie, gegevens en content
kan strategieën en methodes voor het veilig gebruik van en privacy op internet toepassen
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
4 uur en 0 minuten
Digitale veiligheid
nl
Digitale Vaardigheden
2022-01-11 09:57:32
De student leert op een veilige en verantwoorde manier gebruik te maken van het internet.
De student maakt kennis met de verschillende gevaren van internet en leert deze herkennen.
heeft specialistische kennis over het veilig digitaal werken en zorgvuldig handelen bij het verzamelen van informatie, gegevens en content
kan strategieën en methodes voor het veilig gebruik van en privacy op internet toepassen
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Begrippen veilig internetten invullijst
