Wat moet je weten voor je examen?
Belangrijke begrippen tijdens jouw examen
Op deze pagina bieden we een overzicht van de begrippen die je moet kennen voor jouw examen. Weet je waar deze begrippen over gaan, herken je ze én kun je ze toepassen in een specifieke context? Dan ben je al een heel eind op de goede weg. De precieze leerdoelen voor dit vak staan in de syllabus.
Domein B. Golven
|
Als je alle examenstof hebt geleerd kun je:
- een numeriek model ontwerpen en gebruiken
- in contexten eigenschappen van trillingen en golven gebruiken bij het analyseren en verklaren van onder andere informatieoverdracht
- eigenschappen van ioniserende straling en de effecten van deze straling op mens en milieu beschrijven
|
De begrippen die je bij dit concept in ieder geval moet kennen luiden als volgt:
|
Onderwerpen en begrippen
|
Dit weet ik
|
|
eigenschappen trillingen en golven, trillingsverschijnselen, harmonische trilling, sinusfunctie, periode, gereduceerde fase, faseverschil, geluid, echo, amplitude, oscillogram, geluidssterkte, toonhoogte, frequentie
|
|
| dopplereffect |
|
|
eigenfrequentie, resonantie, relaxatietijd
|
|
|
vakbegrippen: gereduceerde fase, faseverschil, lopende golf, voortplantingssnelheid, geluidsnelheid, lichtsnelheid, transversaal, longitudinaal
|
|
|
knoop, buik, grondtoon, boventoon
|
|
|
ioniserende straling, elektromagnetische straling, absorptie, emissie, elektromagnetische golf, foton
|
|
|
kernreactie, stralingsbron, radioactief verval, isotoop, kern, proton, neutron, elektron, atomaire massaeenheid, ioniserend en doordringend vermogen, dracht, röntgenstraling, alphastraling, betastraling, gammastraling, kosmische straling, achtergrondstraling, bestraling, besmetting, lichaamsdosis, stralingsbeschermingsnormen, dosimeter
|
|
|
halveringstijd, halveringsdikte, doorlaatkromme, vervalkromme
|
|
|
röntgenopname, CT-scan, MRI-scan, PET-scan, echografie, nucleaire diagnostiek, annihiliatie, elektron-positronpaar, transmissie, terugkaatsing, tracer, ultrasone geluidsgolf
|
|
Domein C Beweging en wisselwerking
|
Als je alle examenstof hebt geleerd kun je:
- de relatie tussen kracht en bewegingsveranderingen kwalitatief en kwantitatief analyseren en verklaren met behulp van de wetten van Newton
- de begrippen energiebehoud, rendement, arbeid en warmte gebruiken om energieomzettingen te beschrijven en te analyseren
- in de context van het heelal bewegingen analyseren en verklaren aan de hand van de gravitatiewisselwerking
|
De begrippen die je bij dit concept in ieder geval moet kennen luiden als volgt:
|
Onderwerpen en begrippen
|
Dit weet ik
|
|
zonnestelsel, zon, maan, planeten, energieopslag
|
|
|
eenparige rechtlijnige beweging, eenparig versnelde / vertraagde beweging, vrije val, valbeweging met wrijving, (x,t)-diagram, (v,t)-diagram, versnelling, valversnelling
|
|
|
zwaartekracht, schuifwrijvingskracht, rolweerstandskracht,
luchtweerstandskracht, normaalkracht, spankracht, spierkracht, veerkracht
|
|
|
traagheid, Newton
|
|
|
actiekracht, reactiekracht, gewicht
|
|
|
arbeid, kracht-verplaatsingsdiagram
|
|
|
arbeid, wet van behoud van energie, kinetische energie, vrije val, valbeweging met wrijving, verticale worp, trilling, stuiterbeweging, zwaarte-energie, veerenergie, chemische energie, elektrische energie, stralingsenergie, warmte, potentiële energie, (positieve en negatieve) arbeid, wrijvingsarbeid,
periodieke beweging, energiegebruik, energiebesparing
|
|
|
middelpuntzoekende kracht, omlooptijd, baanstraal, baansnelheid
|
|
| gravitatiekracht, gravitatie-energie, gravitatieveld |
|
| ontsnappingssnelheid, hemellichaam, massa, straal |
|
| valversnelling, planeetoppervlak |
|
| gravitatiewisselwerking, geostationaire baan |
|
Domein D Lading en veld
|
Als je alle examenstof hebt geleerd kun je:
- elektrische schakelingen analyseren met behulp van de wetten van Kirchhoff. Daarbij kan de kandidaat energieomzettingen analyseren.
- elektromagnetische verschijnselen beschrijven, analyseren en verklaren met behulp van elektrische en magnetische velden.
|
De begrippen die je bij dit concept in ieder geval moet kennen luiden als volgt:
|
Onderwerpen en begrippen
|
Dit weet ik
|
|
vrij elektron, ion, elementaire lading, spanningsbron, batterij, accu, stroomsterkte, soortelijke weerstand
|
|
| Wetten van Kirchhoff |
|
|
stroommeter, spanningsmeter, gemengde schakelingen, diode, LDR, NTC, PTC, ohmse weerstand, lamp, motor, verwarmingselement, zekering, aardlekschakelaar, stroomdeling, spanningsdeling, kortsluiting
|
|
|
elektrische energie, joule, kilowattuur, diode, LDR, NTC, PTC,
ohmse weerstand, lamp, motor, verwarmingselement, zekering, aardlekschakelaar, stroomdeling, spanningsdeling, kortsluiting
|
|
|
richting elektrisch veld, afstotende en aantrekkende elektrische kracht, homogeen en radiaal
elektrisch veld, veldlijn
|
|
|
potentiële energie, elektronvolt, röntgenbuis, lineaire versneller
|
|
|
richting magnetisch veld, permanente mageneet, rechte stroomdraad, spoel
|
|
|
Lorentzkracht, elektromotor, luidspreker
|
|
|
flux, inductiespanning, windingen, fluxverandering, bewegende mageneet, draaiend draadraam, homogeen magneetveld, dynamo, microfoon
|
|
Domein E Straling en materie
|
Als je alle examenstof hebt geleerd kun je:
- in astrofysische en andere contexten de wisselwerking tussen straling en materie beschrijven en verklaren aan de hand van de begrippen atoomspectrum, absorptie, emissie en stralingsenergie.
|
De begrippen die je bij dit concept in ieder geval moet kennen luiden als volgt:
|
Onderwerpen en begrippen
|
Dit weet ik |
| elktronen, atomen |
|
|
straling, materie, atoomspectrum, absorptie, emissie, stralingsenergie
|
|
|
energieniveauschema, golflengte, frequentie, spectraallijn, absorptiespectrum, emissiespectrum, foton, grondtoestand, aangeslagen toestand, ionisatie-energie
|
|
| massadefect |
|
|
hertzsprung-russelldiagram, temperatuur, stralingsvermogen, grootte, radiale snelheid, spectrum, fraunhoferlijn, roodverschuiving, blauwverschuiving
|
|
|
wet van Wien, planck-kromme, continu spectrum, gloeilamp, ster
|
|
|
Stefan-Boltzmann
|
|
|
gammastraling, röntgenstraling, ultraviolet, zichtbaar licht, licht, infrarood, radiogolven, microgolven
|
|
Domein F Quantumwereld en relativiteit
|
Als je alle examenstof hebt geleerd kun je:
- de golf-deeltjedualiteit en de onbepaaldheidsrelatie van Heisenberg toepassen, en de quantisatie van energieniveaus in enkele voorbeelden verklaren aan de hand van een eenvoudig quantumfysisch model
|
De begrippen die je bij dit concept in ieder geval moet kennen luiden als volgt:
|
Onderwerpen en begrippen
|
Dit weet ik
|
| diffractie, kristalroosters, enkelspleet, dubbelspleet, tralie |
|
| interferentiepatronen, fotonen, faseverschillen, weglengteverschillen |
|
|
buiging van lichtgolven, intensiteitspatroon, constructieve interferentie, destructieve interferentie
|
|
|
debroglie-golflengte, dubbelspleet-experiment, waarschijnlijkheid, waarschijnlijkheidsverdeling, elektronenmicroscoop
|
|
|
foton, uittree-energie, energiequantum, quantumverschijnselen
|
|
| quantisatie, grondtoestand, tunnelen |
|
|
uitsluitingsprincipe van Pauli
|
|
|
zonnecel, geleiders, halfgeleiders, isolatoren, LDR, NTC
|
|
Domein H Natuurwetten en modellen
|
Als je alle examenstof hebt geleerd kun je:
- in voorbeelden die vallen binnen subdomeinen van het centraal examen fundamentele natuurkundige principes en wetmatigheden herkennen, benoemen en toepassen.
|
De begrippen die je bij dit concept in ieder geval moet kennen luiden als volgt:
|
Onderwerpen en begrippen
|
Dit weet ik
|
|
universaliteit, schaalonafhankelijkheid, denken in ordes van grootte, analogie, behoudswetten, wetten van Newton, kwadratenwet, natuurwet, natuurconstante, verband, vergelijking
|
|
|
denkmodel, schaalmodel, numeriek model, computermodel, iteratief proces
|
|
Oefenen oude eindexamens
Het kan helpen om eens een oud examen erbij te pakken. Je ziet dan welke vragen er worden gesteld, hoe ze gesteld zijn en wat de moeilijkheidsgraad is. De examens geven een goed beeld van het type vragen dat je kunt verwachten op jouw examen.
De examens worden door de jaren heen gewijzigd. Het oefenen van een oud examen helpt je om goed voorbereid jouw examens in te gaan. Vergeet niet om de begrippenlijst van 2024 goed door te nemen zodat je op de hoogte bent van de onderwerpen die dit jaar terugkomen in de examens.
2024 tijdvak 1
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
Pittige opgaven
Onderstaand zie je de opgaven die landelijk in 2024 niet zo goed zijn gemaakt. Dit blijkt uit de gegevens van Cito. Had je deze opgaven niet goed tijdens het oefenen, dan is dat dus niet zo vreemd.
Opgaven: 7, 8, 9, 16, 22, 23 en 24
Meer uitleg over de examenonderwerpen vind je op de hoofdpagina van VWO Natuurkunde. Je kan ook iemand in je omgeving vragen om je hiermee te helpen.
2023 tijdvak 2
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
2023 tijdvak 1
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
Pittige opgaven
Onderstaand zie je de opgaven die landelijk in 2023 niet zo goed zijn gemaakt. Dit blijkt uit de gegevens van Cito. Had je deze opgaven niet goed tijdens het oefenen, dan is dat dus niet zo vreemd.
Opgaven: 4, 18, 19, 20, 24 en 25
Meer uitleg over de examenonderwerpen vind je op de hoofdpagina van VWO Natuurkunde. Je kan ook iemand in je omgeving vragen om je hiermee te helpen.
2023 tijdvak 2
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
2022 tijdvak 1
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
Pittige opgaven
Onderstaand zie je de opgaven die landelijk in 2022 niet zo goed zijn gemaakt. Dit blijkt uit de gegevens van Cito. Had je deze opgaven niet goed tijdens het oefenen, dan is dat dus niet zo vreemd.
Opgaven: 2, 3, 6, 9, 17, 18, 22 en 23
Meer uitleg over de examenonderwerpen vind je op de hoofdpagina van VWO Natuurkunde en ook via Examenkompas. Je kan ook iemand in je omgeving vragen om je hiermee te helpen.
2022 tijdvak 2
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
2022 tijdvak 3
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
2021 tijdvak 1
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
Bespreking oefenexamen
Van dit oefenexamen is een videobespreking beschikbaar:
Pittige opgaven
Onderstaand zie je de opgaven die landelijk in 2021 niet zo goed zijn gemaakt. Dit blijkt uit de gegevens van Cito. Had je deze opgaven niet goed tijdens het oefenen, dan is dat dus niet zo vreemd.
Opgaven: 2, 6, 8, 13, 20, 23 en 25
Meer uitleg over de examenonderwerpen vind je op de hoofdpagina van VWO Natuurkunde en ook via Examenkompas. Je kan ook iemand in je omgeving vragen om je hiermee te helpen.
2021 tijdvak 2
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
Bespreking oefenexamen
Van dit oefenexamen is een videobespreking beschikbaar:
2021 tijdvak 3
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
Bespreking oefenexamen
Van dit oefenexamen is een videobespreking beschikbaar:
2019 tijdvak 1
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
Bespreking oefenexamen
Van enkele opgaves van dit oefenexamen is een videobespreking beschikbaar:
Pittige opgaven
Onderstaand zie je de opgaven die landelijk in 2019 niet zo goed zijn gemaakt. Dit blijkt uit de gegevens van Cito. Had je deze opgaven niet goed tijdens het oefenen, dan is dat dus niet zo vreemd.
Opgaven: 13, 14, 18, 21, 23 en 28
Meer uitleg over de examenonderwerpen vind je op de hoofdpagina van VWO Natuurkunde. Je kan ook iemand in je omgeving vragen om je hiermee te helpen.
2019 tijdvak 2
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
2018 tijdvak 1
Oude examens zijn goed oefenmateriaal, maar hoe weet je na het oefenen hoe je ervoor staat? Examenkompas van Citolab helpt je daarbij. Na het zelf maken en nakijken van een oud examen zie je je cijfer, welke onderwerpen je al beheerst én welke je nog kunt oefenen. Geen inlog of docent nodig; je kunt meteen starten.
Bekijk dit examen op Examenkompas
Bespreking oefenexamen
Van enkele opgaves van dit oefenexamen is een videobespreking beschikbaar:
|
Onderstaand zie je de opgaven uit dit centraal examen die landelijk in 2018 niet zo goed zijn gemaakt. Uit de gegevens van Cito blijkt dat dit dus wel eens een pittige opgave zou kunnen zijn. Had je deze opgave niet goed tijdens het oefenen, dan is dat misschien niet zo vreemd. Bespreek in dat geval de opgave nog maar eens met je leraar, die kan je verder helpen.
- Opgave 4
- Opgave 12
- Opgave 23
- Opgave 24
- Opgave 25
Meer informatie over de moeilijkheid van de opgaven? Hier vind je een overzicht van alle opgaven uit dit examen en hoe moeilijk of gemakkelijk examenkandidaten deze vonden.
|
2018 tijdvak 2
Bespreking oefenexamen
Van dit oefenexamen is een videobespreking beschikbaar:
2017 tijdvak 1
Oude examens zijn goed oefenmateriaal, maar hoe weet je na het oefenen hoe je ervoor staat? Examenkompas van Citolab helpt je daarbij. Na het zelf maken en nakijken van een oud examen zie je je cijfer, welke onderwerpen je al beheerst én welke je nog kunt oefenen. Geen inlog of docent nodig; je kunt meteen starten.
Bekijk dit examen op Examenkompas
|
Onderstaand zie je de opgaven uit dit centraal examen die landelijk in 2017 niet zo goed zijn gemaakt. Uit de gegevens van Cito blijkt dat dit dus wel eens een pittige opgave zou kunnen zijn. Had je deze opgave niet goed tijdens het oefenen, dan is dat misschien niet zo vreemd. Bespreek in dat geval de opgave nog maar eens met je leraar, die kan je verder helpen.
- Opgave 8
- Opgave 9
- Opgave 10
- Opgave 12
- Opgave 15
- Opgave 24
Meer informatie over de moeilijkheid van de opgaven? Hier vind je een overzicht van alle opgaven uit dit examen en hoe moeilijk of gemakkelijk examenkandidaten deze vonden.
|
2017 tijdvak 2
2016 tijdvak 1
2016 tijdvak 2
2015 tijdvak 1
2015 tijdvak 2
