Wat moet je weten voor je examen?
Belangrijke begrippen tijdens jouw examen
Op deze pagina bieden we een overzicht van de begrippen die je moet kennen voor jouw examen. Weet je waar deze begrippen over gaan, herken je ze én kun je ze toepassen in een specifieke context? Dan ben je al een heel eind op de goede weg. De precieze leerdoelen voor dit vak staan in de syllabus.
Stoffen en materialen (NASK1.K.4)
|
Als je alle examenstof hebt geleerd kun je:
- soorten materialen en hun stofeigenschappen herkennen en toepassen
- gevaren van stoffen en effecten van chemische en natuurkundige processen voor de mens en het milieu herkennen, en maatregelen nemen om ongewenste effecten hiervan te vermijden door veilig te werken en verantwoord met afvalstoffen om te gaan
- zinken-zweven-drijven toepassen met behulp van dichtheid
|
De begrippen die je bij dit domein in ieder geval moet kennen luiden als volgt:
|
Onderwerpen en begrippen
|
Dit weet ik
|
|
(soorten materialen) hout, kunststof, textiel, metaal, steen, beton, glas;
|
|
|
(eigenschappen) geleiding van warmte, geleiding van elektriciteit, geleiding van geluid, dichtheid, uitzetting en inkrimping, verspaanbaarheid, mogelijkheid tot verbinden en samenstellen, corrosiebestendigheid, vervormen;
|
|
|
(praktische toepassingen) woningen, apparaten, meubels, kleding, voertuigen
|
|
|
dichtheid
|
|
|
fase (vast, vloeibaar of gasvormig) bij normale druk en temperatuur
|
|
|
kleur, geur, oplosbaarheid in water, kookpunt, smeltpunt
|
|
|
geleiding van elektriciteit
|
|
|
gebruik van veiligheidskaarten, voorzorgsmaatregelen nemen: beschermingsbril, labjas, plastic handschoenen; gifwijzer;
|
|
|
pictogrammen: schadelijk of irriterend, explosief, bijtend, ontvlambaar, giftig, niet mengen, brand bevorderend
|
|
|
grondstoffen, productie, transport, recycling, afvalverwerking
|
|
|
scheiden en hergebruik: glas, batterijen, kleding, papier, gft, kca; composteren; storten; verbranden
|
|
|
(natuurkundige reactie) faseovergangen
|
|
|
(scheikundige reactie) voedselbereiding, roesten, verbranding, uitharding van beton, lijmen, carbid
|
|
Elektrische energie (NASK1.K.5)
|
Als je alle examenstof hebt geleerd kun je:
- elektrische schakelingen ontwerpen en analyseren en hierover berekeningen uitvoeren
- beveiligingen voor elektriciteit verklaren en toepassen en keuzes tussen verschillende apparaten beargumenteren
- de werking van de dynamo en de transformator beschrijven met begrippen uit het magnetisme.
|
De begrippen die je bij dit concept in ieder geval moet kennen luiden als volgt:
|
Onderwerpen en begrippen
|
Dit weet ik
|
|
schakelingen: huisinstallatie, elektrisch circuit van voertuigen, spanningsbron en ‘aarde’, verbindingsdraden
|
|
|
componenten: weerstand, NTC, LDR, LED en diode, schakelaar, drukschakelaar, reedcontact, relais, transistor als schakelaar, condensator, actuator, zoals motor of lamp, transformator
|
|
|
meetinstrumenten: spanningsmeter, stroommeter, multimeter, kWh-meter, vermogensmeter
|
|
|
hoofdzekering; groepzekering; aardlekschakelaar; randaarde; 'dubbele' isolatie
|
|
|
inbrekersalarm; automatische deurbediening
|
|
|
elektronische temperatuursensor; schemerschakeling; dimmer; discolichten
|
|
|
kWh; joule
|
|
|
spaarlampen; leds; accu’s; huishoudelijke apparaten; moderne apparaten (bv dvd-speler, LCD-schermen)
|
|
|
permanente magneet; noord en zuidpool; aantrekking en afstoting tussen polen
|
|
|
veldlijnen; spoel; weekijzeren kern; elektromagneet
|
|
|
primaire en secundaire kring; transformatie van spanning; overdracht van vermogen
|
|
|
toepassingen ten minste: adapter, halogeenverlichting, elektriciteitstransport
|
|
Verbranden en verwarmen (NASK1.K.6)
|
Als je alle examenstof hebt geleerd kun je:
- het proces van verbranden beschrijven en de verspreiding en isolatie van warmte verklaren en toepassen
- de manieren van opwekking van elektrische energie en de gevolgen ervan beschrijven
- het omzetten van energie van de ene vorm in de andere vorm beschrijven en hierover berekeningen uitvoeren
|
De begrippen die je bij dit het domein in ieder geval moet kennen luiden als volgt:
|
Onderwerpen en begrippen
|
Dit weet ik
|
|
warmtebronnen: kachel, c.v., fornuis, vloerverwarming, gasbrander, elektrische kookplaat, elektrische dompelaar
|
|
|
meetinstrumenten: thermometer, temperatuursensor
|
|
|
geleiding, stroming, straling
|
|
|
het verband tussen temperatuur, tijd en warmte, absolute nulpunt
|
|
|
omrekenen van waarden tussen temperatuurschalen Kelvin en Celsius
|
|
|
isoleerkan, spouwmuurisolatie, bouwmaterialen, radiatorfolie, handgrepen van pannen, dubbele beglazing
|
|
|
luchtverontreiniging, zure regen, broeikaseffect, thermische verontreiniging
|
|
|
irritatie en beschadiging van slijmvliezen, ogen en luchtwegen
|
|
|
bewegings-, zwaarte-, warmte-, elektrische-, chemische-, stralings-, kern-, veer-, of elastische energie - verbrandingswarmte
|
|
|
wet van behoud van energie, rendement
|
|
Geluid (NASK1.K.8)
|
Als je alle examenstof hebt geleerd kun je:
- de eigenschappen van geluid toepassen en de gevolgen van geluidshinder en de beperking van geluidshinder toelichten
- geluid vastleggen met oscilloscoop of computer en daaruit de frequentie bepalen
- de werking van een luidspreker uitleggen.
|
De begrippen die je bij dit het domein in ieder geval moet kennen luiden als volgt:
|
Onderwerpen en begrippen
|
Dit weet ik
|
|
toonhoogte, frequentie, amplitude, geluidssterkte
|
|
|
geluidsbronnen: stemvork, muziekinstrumenten, luidspreker, oortelefoon, machines, verkeer;
|
|
|
geluidsontvanger: oor, microfoon, geluidsensor
|
|
|
toepassingen ten minste: echo, echolood, echoscopie
|
|
|
geluidssterktemeter, computermetingen, dB(A)schaal, gehoorgrenzen (tussen 20 Hz en 20 kHz)
|
|
|
geluidswal, geluidsscherm, gehoorbeschermers, dubbele beglazing
|
|
Kracht en veiligheid (NASK1.K.9)
|
Als je alle examenstof hebt geleerd kun je:
- de werking van verschillende soorten krachten en de druk van een voorwerp op de ondergrond berekenen en in evenwichtsituaties kwalitatief de hefboomwet toepassen
- bij een bewegend voorwerp diagrammen interpreteren, krachten samenstellen en de gemiddelde snelheid berekenen
- veiligheidsmaatregelen in het verkeer uitleggen en toepassen en verschijnselen van traagheid verklaren.
|
De begrippen die je bij dit het domein in ieder geval moet kennen luiden als volgt:
|
Onderwerpen en begrippen
|
Dit weet ik
|
|
spierkracht, veerkracht, spankracht, zwaartekracht, wrijvingskracht, magnetische kracht, elektrische kracht
|
|
|
grootte en richting, vectorvoorstelling
|
|
|
kracht meten met veerunster of krachtsensor
|
|
|
tang, klauwhamer, breekijzer, steekwagen, steek/ringsleutel, momentsleutel
|
|
|
vaste katrol, losse katrol, takels
|
|
|
bewegingen met constante snelheid, eenparig versnelde bewegingen, eenparig vertraagde bewegingen, andere bewegingen
|
|
|
aandrijfkracht en remkracht
|
|
|
tegenwerkende krachten: luchtwrijving, rolwrijving
|
|
|
nettokracht
|
|
|
veiligheidsgordel, veiligheidshelm, kreukelzone, hoofdsteun, kooiconstructie, airbag
|
|
|
reactietijd, rijsnelheid, staat van de banden en van het wegdek, weersomstandigheden
|
|
|
veiligheidsgordel, veiligheidshelm, rijplaten, rupsband, tractorbanden, mes, punaise
|
|
Oefenen oude eindexamens
Het kan helpen om eens een oud examen erbij te pakken. Je ziet dan welke vragen er worden gesteld, hoe ze gesteld zijn en wat de moeilijkheidsgraad is. De examens geven een goed beeld van het type vragen dat je kunt verwachten op jouw examen.
De examens worden door de jaren heen gewijzigd. Het oefenen van een oud examen helpt je om goed voorbereid jouw examens in te gaan. Vergeet niet om de begrippenlijst van 2024 goed door te nemen zodat je op de hoogte bent van de onderwerpen die dit jaar terugkomen in de examens.
2024 tijdvak 1
Natuur- en scheikunde I
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
Pittige opgaven
Onderstaand zie je de opgaven die landelijk in 2024 niet zo goed zijn gemaakt. Dit blijkt uit de gegevens van Cito. Had je deze opgaven niet goed tijdens het oefenen, dan is dat dus niet zo vreemd.
Opgaven: 6, 8, 23, 25 en 33
Meer uitleg over de examenonderwerpen vind je op de hoofdpagina van VMBO GL en TL Natuur- en scheikunde I. Je kan ook iemand in je omgeving vragen om je hiermee te helpen.
2024 tijdvak 2
Natuur- en scheikunde I
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
2023 tijdvak 1
Natuur-scheikunde 1
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
Pittige opgaven
Onderstaand zie je de opgaven die landelijk in 2023 niet zo goed zijn gemaakt. Dit blijkt uit de gegevens van Cito. Had je deze opgaven niet goed tijdens het oefenen, dan is dat dus niet zo vreemd.
Opgaven: 1, 7, 11, 13, 14, 15, 19, 28, 29, 33, 36, 40 en 43
Meer uitleg over de examenonderwerpen vind je op de hoofdpagina van VMBO-GL-TL Natuur-scheikunde 1. Je kan ook iemand in je omgeving vragen om je hiermee te helpen.
2023 tijdvak 2
Natuur-scheikunde 1
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
2022 tijdvak 1
Natuur- en scheikunde 1
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
2022 tijdvak 2
Natuur- en scheikunde 1
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
2021 tijdvak 1
Natuur-scheikunde 1
Het examen
Controleer je antwoorden
Bespreking oefenexamen
Van dit oefenexamen is een videobespreking beschikbaar:
Oefenexamen gehaald?
Pittige opgaven
Onderstaand zie je de opgaven die landelijk in 2021 niet zo goed zijn gemaakt. Dit blijkt uit de gegevens van Cito. Had je deze opgaven niet goed tijdens het oefenen, dan is dat dus niet zo vreemd.
Opgaven: 2, 3, 8, 9, 10, 14, 16, 17, 20, 23, 27, 31, 32, 34, 37, 41 en 43
Meer uitleg over de examenonderwerpen vind je op de hoofdpagina van VMBO-GL-TL Natuur-scheikunde 1 en ook via Examenkompas. Je kan ook iemand in je omgeving vragen om je hiermee te helpen.
2021 tijdvak 2
Natuur-scheikunde 1
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
Bespreking oefenexamen
Van dit oefenexamen is een videobespreking beschikbaar:
2021 Tijdvak 3
Natuur-scheikunde 1
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
Bespreking oefenexamen
Van dit oefenexamen is een videobespreking beschikbaar:
2019 tijdvak 1
Natuur- en scheikunde 1
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
Bespreking oefenexamen
Van dit oefenexamen is een videobespreking beschikbaar:
Pittige opgaven
Onderstaand zie je de opgaven die landelijk in 2019 niet zo goed zijn gemaakt. Dit blijkt uit de gegevens van Cito. Had je deze opgaven niet goed tijdens het oefenen, dan is dat dus niet zo vreemd.
Opgaven: 2, 8, 9, 12, 17, 24, 31, 32 en 33
Meer uitleg over de examenonderwerpen vind je op de hoofdpagina van VMBO-GL-TL Natuur-scheikunde 1. Je kan ook iemand in je omgeving vragen om je hiermee te helpen.
2019 tijdvak 2
Natuur- en scheikunde 1
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
Bespreking oefenexamen
Van dit oefenexamen is een videobespreking beschikbaar:
2018 tijdvak 1
Oude examens zijn goed oefenmateriaal, maar hoe weet je na het oefenen hoe je ervoor staat? Examenkompas van Citolab helpt je daarbij. Na het zelf maken en nakijken van een oud examen zie je je cijfer, welke onderwerpen je al beheerst én welke je nog kunt oefenen. Geen inlog of docent nodig; je kunt meteen starten.
Bekijk dit examen op Examenkompas
Bespreking oefenexamen
Van dit oefenexamen is een videobespreking beschikbaar:
| vmbo gl/tl 2018-01 |
Deel 1 |
Theo Vlot |
| vmbo gl/tl 2018-01 |
Deel 2 |
Theo Vlot |
| vmbo gl/tl 2018-01 |
Deel 3 |
Theo Vlot |
| vmbo gl/tl 2018-01 |
Deel 4 |
Theo Vlot |
|
Onderstaand zie je de opgaven uit dit centraal examen die landelijk in 2018 niet zo goed zijn gemaakt. Uit de gegevens van Cito blijkt dat dit dus wel eens een pittige opgave zou kunnen zijn. Had je deze opgave niet goed tijdens het oefenen, dan is dat misschien niet zo vreemd. Bespreek in dat geval de opgave nog maar eens met je leraar, die kan je verder helpen.
- Opgave 3
- Opgave 4
- Opgave 10
- Opgave 21
- Opgave 25
- Opgave 26
- Opgave 27
- Opgave 28
- Opgave 31
- Opgave 32
- Opgave 36
- Opgave 41
Meer informatie over de moeilijkheid van de opgaven? Hier vind je een overzicht van alle opgaven uit dit examen en hoe moeilijk of gemakkelijk examenkandidaten deze vonden.
|
2018 tijdvak 2
Oude examens zijn goed oefenmateriaal, maar hoe weet je na het oefenen hoe je ervoor staat? Examenkompas van Citolab helpt je daarbij. Na het zelf maken en nakijken van een oud examen zie je je cijfer, welke onderwerpen je al beheerst én welke je nog kunt oefenen. Geen inlog of docent nodig; je kunt meteen starten.
Bekijk dit examen op Examenkompas
Bespreking oefenexamen
Van dit oefenexamen is een videobespreking beschikbaar:
| vmbo gl/tl 2018-02 |
Deel 1 |
Theo Vlot |
| vmbo gl/tl 2018-02 |
Deel 2 |
Theo Vlot |
| vmbo gl/tl 2018-02 |
Deel 3 |
Theo Vlot |
| vmbo gl/tl 2018-02 |
Deel 4 |
Theo Vlot |
2017 tijdvak 1
Oude examens zijn goed oefenmateriaal, maar hoe weet je na het oefenen hoe je ervoor staat? Examenkompas van Citolab helpt je daarbij. Na het zelf maken en nakijken van een oud examen zie je je cijfer, welke onderwerpen je al beheerst én welke je nog kunt oefenen. Geen inlog of docent nodig; je kunt meteen starten.
Bekijk dit examen op Examenkompas
|
Onderstaand zie je de opgaven uit dit centraal examen die landelijk in 2017 niet zo goed zijn gemaakt. Uit de gegevens van Cito blijkt dat dit dus wel eens een pittige opgave zou kunnen zijn. Had je deze opgave niet goed tijdens het oefenen, dan is dat misschien niet zo vreemd. Bespreek in dat geval de opgave nog maar eens met je leraar, die kan je verder helpen.
- Opgave 4
- Opgave 12
- Opgave 13
- Opgave 15
- Opgave 16
- Opgave 19
- Opgave 28
- Opgave 30
- Opgave 35
- Opgave 36
- Opgave 37
- Opgave 44
Meer informatie over de moeilijkheid van de opgaven? Hier vind je een overzicht van alle opgaven uit dit examen en hoe moeilijk of gemakkelijk examenkandidaten deze vonden.
|
2017 tijdvak 2
Oude examens zijn goed oefenmateriaal, maar hoe weet je na het oefenen hoe je ervoor staat? Examenkompas van Citolab helpt je daarbij. Na het zelf maken en nakijken van een oud examen zie je je cijfer, welke onderwerpen je al beheerst én welke je nog kunt oefenen. Geen inlog of docent nodig; je kunt meteen starten.
Bekijk dit examen op Examenkompas
2016 tijdvak 1
2016 tijdvak 2
2015 tijdvak 1
2015 tijdvak 2
