Als je alle examenstof hebt geleerd kun je:

• belangrijke kenmerken van de Nederlandse staatsinrichting herkennen en beschrijven

Onderwerpen en begrippen

Dit weet ik

Monarchie, republiek, democratie, dictatuur

grondwet, scheiding tussen de wetgevende, de uitvoerende macht, de rechterlijke macht

rechtsstaat, onafhankelijke rechtspraak,

recht van budget, enquête en interpellatie.

controlerende en wetgevende bevoegdheden van Eerste en Tweede Kamer

recht van initiatief, recht van amendement.

Verkiezingen, regering, coalitiepartijen, oppositiepartijen

de belangrijkste stappen van wetsvoorstel tot wet

Tweede Kamer, Eerste Kamer

staatshoofden van Nederland: Willem II, Willem III, Wilhelmina, Juliana, Beatrix, Willem-Alexander

Je kan:

• enkele grondrechten herkennen en noemen, die in de loop van de 19e en 20e eeuw in de grondwet zijn opgenomen en daarbij onderscheid maken tussen klassieke en sociale grondrechten. Je kan daarbij aangeven dat bepaalde grondrechten met elkaar op gespannen voet kunnen staan.

Onderwerpen en begrippen

Dit weet ik

Klassieke grondrechten (bescherming tegen de overheid):

vrijheid van godsdienst, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van drukpers, vrijheid van vereniging en vergadering, vrijheid van onderwijs

Sociale grondrechten (bescherming door de overheid):

recht op bestaanszekerheid, recht op onderwijs, recht op gezondheidszorg

recht op woongelegenheid, recht op bewoonbaarheid van het land

recht op werk, recht op rechtsbijstand

Je kan:

• veranderingen herkennen en beschrijven in de bevoegdheden van parlement / volksvertegenwoordiging / Staten-Generaal/ Eerste en Tweede Kamer die in 1848 tot stand kwamen.

Onderwerpen en begrippen

Dit weet ik

parlementaire democratie, constitutionele monarchie, parlementair stelsel

Klassieke grondrechten (bescherming tegen de overheid)

vrijheid van godsdienst, vrijheid van meningsuiting

recht van amendement

recht van enquête

koning, macht, parlement, ministeriële verantwoordelijkheid

Toepassingen

Ken je het?

Je kan:

• opvattingen herkennen van politieke en maatschappelijke organisaties van liberalen, socialisten, confessionelen en feministen aan het eind van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw en enkele van hun voormannen en -vrouwen

Toepassingen

Ken je het?

Je kan:

• uitleggen waarom bepaalde groepen in de samenleving aan het eind van de 19e eeuw zich tot liberalisme, socialisme, christelijk politiek denken en/of feminisme aangetrokken voelden.

Toepassingen

Ken je het?

Je kan:

• beschrijven hoe de toenemende politieke en maatschappelijke participatie van burgerij, protestanten, rooms-katholieken, arbeiders en vrouwen in de tweede helft van de 19e eeuw leidde tot bewustwording van eigen identiteit en tot (verdere) emancipatie van deze groepen

Onderwerpen en begrippen

Dit weet ik

Liberalen, Liberale Unie

hogere burgerij, grondwetsherziening 1848, overheidsbemoeienis, socialisten

sociaal-democraten, Sociaal-Democratische Arbeiders Partij (SDAP), arbeiders,

sociaaleconomische positie

protestanten

Anti-Revolutionaire Partij (ARP), kleine luyden, confessionelen,

christelijk denken, rooms-katholieken, Rooms-Katholieke Staatspartij (RKSP), confessionelen

Emancipatie, verzuiling, media, onderwijs, verenigingsleven, vakbond,

Feministen, vrije Vrouwenvereniging, Vereniging voor Vrouwenkiesrecht, Eerste Feministische Golf

algemeen kiesrecht, geleidelijke uitbreiding van het kiesrecht

koning Willem II, koning Willem III, koningin Wilhelmina, (Rudolf) Thorbecke, Aletta Jacobs, Wilhelmina Drucker, (Abraham) Kuyper, (Herman) Schaepman, (Pieter Jelles) Troelstra

Je kan:

• kenmerkende gebeurtenissen en ontwikkelingen in Nederland, voor tijdens en na 1848 herkennen, beschrijven en in het juiste tijdsgewricht plaatsen

Onderwerpen en begrippen

Dit weet ik

Willem II, revolutie(dreigingen) elders in Europa, liberalen, grondwetsherziening in 1848

industrialisatie  

kinderarbeid